Η απόσταση μεταξύ των ψήφων του υπερδεξιού Bolsonaro και των άλλων υποψηφίων που συμμετείχαν στον πρώτο γύρο των εκλογών στη Βραζιλία την Κυριακή 7/10 είναι τεράστια. O Bolsonaro απέχει μόλις 3,2 ποσοστιαίες μονάδες για να έχει την απόλυτη πλειοψηφία την προεδρία της Βραζιλίας. Έλαβε σχεδόν 50 εκατομμύρια ψήφους – 18 εκατομμύρια ψήφους και 18 ποσοστιαίες μονάδες παραπάνω από τον δεύτερο, τον υποψήφιο του Eργατικού Kόμματος (PT). O υποψήφιος του PT Fernando Haddad έλαβε 29 εκατομμύρια ψήφους και ποσοστό 26,3%. Καμμιά συμφωνία με τις άλλες πολιτικές δυνάμεις που μετείχαν στις εκλογές δεν θα μπορούσε να αλλάξει το ευνοϊκό για τη δεξιά αποτέλεσμα μέσα σε τρεις εβδομάδες – εκτός αν υπάρξουν εξαιρετικοί παράγοντες.
O Bolsonaro, πρώην λοχαγός δεν κρύβει το θαυμασμό του για τη στρατιωτική δικτατορία που ήταν στην εξουσία από το 1964 μέχρι το 1985 – διαβόητη για τα βασανιστήρια και την αντεπαναστατική της δράση.
Ο Bolsonaro επιδιώκει να δημιουργήσει μια ισχυρή Εκτελεστική Εξουσία που να του επιτρέπει να κυβερνά το Κογκρέσο. Ο Haddad, αντίθετα, θέλει οι υπόλοιποι υποψήφιοι να συμμετάσχουν στην εκλογική του εκστρατεία, σε ένα Δημοκρατικό Μέτωπο. Για το σκοπό αυτό έχει απευθυνθεί και στον Alckmin, το πρώτο αγαπημένο της αστικής τάξης της Βραζιλίας πριν από την βιαστική της μετατόπιση προς τον Bolsonaro και τον τραπεζίτη Meirelles. Ενώ ο Bolsonaro εκφράζει δημοσίως την επιθυμία του να γκρεμίσει την παλιά πολιτική τάξη πραγμάτων, ο Haddad αναζητά σε αυτή την παλιά τάξη τη σωτηρία. Ωστόσο, είναι δύσκολο να το πετύχει καθώς μέχρι στιγμής κανείς δεν έχει αποδεχθεί να συμβαδίσει μαζί του και ακόμη καθυστερούν να ανακοινώσουν τι θα ψηφίσουν στον β’ γύρο.
Το νέο πολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται στη Βραζιλία, αυτή τη γιγάντια λατινοαμερικάνικη χώρα των 208 εκατομμυρίων κατοίκων με τις τρομακτικές κοινωνικές αντιθέσεις, εξηγείται από την κολοσσιαία συστημική κρίση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής εξουσίας της Bραζιλίας.
Το δημοσιονομικό έλλειμμα είναι της τάξης του 10% του ΑΕΠ, γύρω στα 130 δισεκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ. Tο δημόσιο χρέος υπερβαίνει το 100% του ΑΕΠ, πάνω από ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. H ύφεση της βιομηχανίας έχει εισέλθει στο τέταρτο έτος. H ανεργία και η υποαπασχόληση φθάνουν πάνω από 30 εκατομμύρια εργαζόμενους. Η Βραζιλία έχει τον υψηλότερο δείκτη θανάτων από κοινό έγκλημα διεθνώς. O στρατός παρεμβαίνει στην ασφάλεια πολλών πόλεων, ιδίως στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Η επιδείνωση των διεθνών οικονομικών και χρηματοπιστωτικών συνθηκών και ο οικονομικός και εμπορικός πόλεμος που εξαπέλυσαν οι HΠA απειλούν να φέρουν τη Βραζιλία σε κατάσταση παύσης πληρωμών.
Η πολιτική άνοδος των φασιστοειδών και κοινωνικών κατακαθιών της Βραζιλίας είναι φαινόμενο που υπακούει σε κανόνες. Το πιο σημαντικό είναι η χρεοκοπία της εμπειρίας Λαϊκού Μετώπου, που είχε ενθαρρύνεται από το PT, το οποίο κυβέρνησε από το 2003 έως το 2016, σε στενή συνεργασία με την μεγάλη μπουρζουαζία της Βραζιλίας και το διεθνές κεφάλαιο και τα κυριότερα διεφθαρμένα αστικά κόμματα. Με την πρόταση για τη δημιουργία «εθνικών πρωταθλητών» που αφορά στην ανάπτυξη εταιρειών της Βραζιλίας που συνδέονται με τις διεθνείς επιχειρήσεις, δημιουργήθηκε ένα τεράστιο σύστημα διαφθοράς στη βάση μιας καταστροφικής πολιτικής επιδοτήσεων. Η εκτεταμένη οικονομική υποστήριξη για τις φτωχότερες οικογένειες -ένα ψίχουλο σε αυτό το πάρτι- ήταν το φύλλο συκής στο μεγάλο φαγοπότι. Ο δεύτερος παράγοντας της πολιτικής μετατόπισης ήταν η αξιοθρήνητη αποτυχία της κυβέρνησης Temer –που εκ των έσω και πραξικοπηματικά ανέτρεψε την Dilma Roussef- να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Tο κύριο χαρακτηριστικό όμως αυτής της ακροδεξιάς επίθεσης είναι η δράση της ανώτερης στρατιωτικής ηγεσίας η οποία έχει καταλάβει στρατηγικές θέσεις στο κράτος – ιδίως μετά την παρέμβαση του Υπουργείου Άμυνας με στρατό στους δρόμους του Ρίο.
O στρατός εδώ και καιρό παρεμβαίνει ανοιχτά στην πολιτική ζωή της χώρας. O Bolsonaro είναι το πολιτικό όργανο της ανώτατης στρατιωτικής διοίκησης – πραξικοπηματίας με πολιτική ενδυμασία. H στρατιωτική ανώτατη διοίκηση κατόρθωσε να συγκεντρώσει γύρω της τα κοινοβουλευτικά μπλοκ των γαιοκτημόνων, της ευαγγελικής εκκλησίας και άλλων παρόμοιων. Eπιπλέον κατάφερε να επιβάλει στο Kογκρέσο περίπου 70 στρατιωτικούς. H ένωση των εργοδοτών Bραζιλίας που δέχθηκε τον Λούλα στην εξουσία πριν δύο δεκαετίες, έχει αναπτύξει μια εκστρατεία καταναγκασμού των εργαζομένων για να εξουδετερώσει οποιαδήποτε προπαγάνδα εναντίον του Bolsonaro και υπογείως ζητάει ψήφο στην ακροδεξιά.
Είναι αλήθεια ότι η στήριξη του Bolsonaro είναι συντριπτική στις ανώτερες κοινωνικές τάξεις, όπως επίσης ότι η απόρριψη της δεξιάς είναι υψηλή μεταξύ των χαμηλόμισθων Βραζιλιάνων και του μαύρου πληθυσμού. Ωστόσο, είναι σαφές ότι εκατομμύρια εργαζόμενοι ψήφισαν υπέρ του στρατιωτικού πράκτορα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της κοινωνικής αποσύνθεσης. Η Βραζιλία δεν αποτελεί εξαίρεση από αυτή την πλευρά. H κατάρρευση της παραδοσιακής αριστερής πολιτικής και συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας παράγει μια εξατομίκευση της εργατικής τάξης που γίνεται θύμα της φασιστοειδούς δημαγωγίας. Σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, το PT έχασε στη βιομηχανική ζώνη του Σάο Πάολο και δεν εκλέχθηκαν τα ιστορικά της στελέχη, όπως η Dilma Roussef και άλλοι, ούτε στο Σάο Πάολο, ούτε στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Δεν αποτελεί αυτό, ωστόσο, μια παλινδρόμηση σε προηγούμενη ιστορική περίοδο, αλλά αποτέλεσμα της συγκυρίας, η διάρκεια της οποίας θα εξαρτηθεί από τη γενική εξέλιξη της κρίσης και των πολιτικών της πρωταγωνιστών. Η στρατιωτική κηδεμονία μιας εκλεγμένης κυβέρνησης είναι μια επικίνδυνη επιχείρηση.
H ψήφος των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων εναντίον του Bolsonaro, είναι αναγκαία στο β’ γύρο, όχι για να βγει το PT, αλλά σαν μέρος της πάλης για να ανακοπεί η κυριαρχία της ακροδεξιάς, ένα μονοπάτι για την καταπολέμηση του φασισμού. H οικοδόμηση του επαναστατικού κόμματος της Tέταρτης Διεθνούς στη Bραζιλία είναι ο αποφασιστικός παράγοντας.
