του Χόρχε Αλταμίρα
19 Αυγούστου 2015, Prensa Obrera #1377
Το νέο κύμα διαδηλώσεων σε 25 πολιτείες και την ομοσπονδιακή περιφέρεια δεν ήταν τόσο μεγάλο όσο το πρώτο, το οποίο εξέπληξε την κυβέρνηση με περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους στις 15 Μαρτίου, μόλις δυόμισι μήνες αφότου η Ρούσσεφ ανέλαβε τη δεύτερη θητεία της.
Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι η κρίση έχει σταματήσει. Από τη μία πλευρά, η ύφεση έχει βαθύνει, η ανεργία ξεπέρασε το 8 τοις εκατό και ένα κύμα απολύσεων συνεχίζεται· ακόμη, έχει επιταχυνθεί η φυγή κεφαλαίων. Ο συνδυασμός της ύφεσης και της υποτίμησης θα μειώσει το ΑΕΠ της Βραζιλίας, που μετράται σε δολάρια, κατά 30% το 2016. Η πτώση των διεθνών τιμών του πετρελαίου είχε καταστροφικές συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας, που περιστρεφόταν γύρω από τις επενδύσεις απολιθωμένου αλατιού της [πετρελαϊκής επιχείρησης] Petrobras και τον αστερισμό των αναδόχων της. Η κατάρρευση ήταν αναμενόμενη από την πτώχευση του [Αργεντινού καναλάρχη] Κριστόμπαλ Λόπεζ της Βραζιλίας, πριν από δύο χρόνια, Έικε Μπατίστα. Από τότε, το οικονομικό σκέλος του κυβερνώντος καθεστώτος έχει καταρρεύσει· το κράτος έχασε τους πόρους για τη χρηματοδότηση δημοσίων έργων. Από το 2003, η Βραζιλία έχει συσσωρεύσει από τα ταμεία ενάμιση δισεκατομμύριο δολάρια, που ενίσχυσε τις εγχώριες πιστώσεις. Αυτό το κεφάλαιο τώρα αποτραβιέται και βρίσκεται χωρίς οικονομική βάση για την εγχώρια αγορά. Η κρίση στη Βραζιλία είναι απλά τεράστια. Το πετρελαϊκό προκάλεσε σεισμό στην εξουσία. Οι συλλήψεις για υπεξαίρεση όλο και αυξάνουν· η πρόεδρος έχει πολλές προτάσεις μομφής στη Βουλή των Αντιπροσώπων και ο Λούλα κατηγορείται για αθέμιτη άσκηση επιρροής υπέρ της αναδόχου ομάδας Odebrecht. Οι Βραζιλιάνοι εργολάβοι ήταν το κύριο όπλο της επέκτασης των δραστηριοτήτων της Βραζιλίας στη Λατινική Αμερική (και την Αφρική), κυρίως στην Κούβα. Το τσουνάμι που επηρεάζει τους αναδόχους σπάει τη δομή της βραζιλιάνικης αστικής τάξης.
Οι καταγγελίες για διαφθορά και οι αλληλοκατηγορίες φανερώνουν μια διαμάχη η οποία, πέρα από την προσαρμογή έχει σκοπό να αναγκάσει την κυβέρνηση σε ένα οικονομικό άνοιγμα στο διεθνές κεφάλαιο και σε ένα κύμα ιδιωτικοποιήσεων στους τομείς του πετρελαίου και των συμβάσεων δημοσίων έργων. Αυτό που διακυβεύεται είναι, πρώτον, το σχέδιο 65 δισεκατομμυρίων δολαρίων που ανακοίνωσε η Ρούσσεφ. Σύμφωνα με την πάντα ενδιαφέρουσα έκδοση της [κεντροαριστερής] Pagina/12, «ενώ η κυβέρνηση υπερασπίζεται τη θέση ότι οι μεγάλες βραζιλιάνικες εταιρείες θα μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτά τα έργα παρά τα σκάνδαλα (sic), ένα λόμπι στο Κογκρέσο και διάφορα μέσα ενημέρωσης πιέζουν να αποκλειστούν και να ευνοηθούν οι ξένες κατασκευαστικές». (20/6) Επίσης, διακυβεύεται η μεγαλύτερη συμμετοχή των ξένων πετρελαϊκών εταιριών και κεφαλαίων στην Petrobras και στο μέλλον της BNDES, της αναπτυξιακής τράπεζας που έχει υποκαταστήσει τις μεγάλες ομάδες της Βραζιλίας αστικής τάξης, με τα χρήματα των συνταξιούχων και του Υπουργείου Οικονομικών. Για μεγάλα τμήματα της αστικής τάξης, η Mercosur [Κοινή Αγορά του Νότου] θα πρέπει να σταματήσει να είναι μια «τελωνειακή ένωση» και να απελευθερώσει τις υπογραφές συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου με την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μομφή
Βρισκόμαστε μπροστά σε μια πολιτική δίκη; Η απάντηση πρέπει να είναι ναι, διότι η Ρούσσεφ καθοδηγούσε την Petrobras μέχρι το 2010.
Η αστική τάξη, ωστόσο, δεν το βλέπει έτσι και το διακηρύσσει σε μια ηχηρή δήλωση που υπεγράφη όχι αλλού, αλλά στα κεντρικά γραφεία του Αμερικανικού Εμπορικού Επιμελητηρίου. Ο Ομπάμα δεν θέλει την «impeachment» [μομφή]. Γι’ αυτό, οι διευθυντές της εταιρείας έχουν κερδίσει με το μέρος τους τον Ρενάτο Καγιέιρος, τον πρόεδρο της Γερουσίας, πρόθυμο να αποτρέψει την μομφή. Συμβαίνει η ευκαιρία να ανήκει στους Αντιπροσώπους, οι οποίοι μπορεί να αναστείλουν τα καθήκοντα της Πρόεδρου. Η δουλειά για να σταματήσει αυτή η πιθανότητα έχει ήδη αρχίσει, αλλά με υψηλό τίμημα: το PT πρέπει να υπογράψει αυτή την εβδομάδα ένα πρόγραμμα χονδροειδούς ρύθμισης, χοντρικά: από την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, στην επιστροφή στις εταιρικές συμφωνίες, την εξωτερική ανάθεση της δημόσιας απασχόλησης, το ελεύθερο εμπόριο με την Ευρώπη, την πώληση της Petrobras στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, την εγκατάλειψη της θέσης της ως φορέα εκμετάλλευσης βασικών πηγών, τη μεγάλη δημοσιονομική προσαρμογή, την εκτόπιση της BNDES από ιδιωτικές τράπεζες. Για να αποφευχθεί η «impeachment», η Βραζιλία οδεύει προς το big bang. Η στημένη συμφωνία στο Αμερικανικό-Βραζιλιάνικο Επιμελητήριο χρησίμευσε για την απομόνωση των διαδηλώσεων που διοργανώθηκαν από νεοφιλελεύθερες ομάδες μέσω των μέσων δικτύωσης. Μένει να δούμε αν μπορούν να κάνουν το ίδιο και με τις απεργίες που έχουν ήδη ανακοινωθεί ενάντια στις απολύσεις. Το CUT [Ενιαίο Εργατικό Κέντρο] και ο Λούλα είναι αποφασισμένοι να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα του προγράμματος που υπαγορεύεται από τις μεγάλες επιχειρήσεις και την πρεσβεία των ΗΠΑ.
Η ισχυρή βιομηχανική ομοσπονδία του Σάο Πάολο (FIESP) και του Ρίο ντε Τζανέιρο εξέδωσε μια ανακοίνωση που αναφέρει ότι αυτή είναι η στιγμή της «ευθύνης, του διαλόγου και της διατήρησης της θεσμικής σταθερότητας». (Clarin, 8/8) Υποκλίνεται ο Λουίς Κάρλο Τραμπούκο, Πρόεδρος της Τράπεζας Bradesco. Ο Αντιπρόεδρος Μισέλ Τρέμερ, 75 χρόνων, ενθαρρύνει μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας, καλύτερα με επικεφαλής τον εαυτό του. Η δυνατότητα εισόδου του Λούλα στο υπουργικό συμβούλιο θα πρέπει να διαβαστεί ως η έσχατη λύση. Η Ντίλμα Ρούσσεφ γίνεται, με αυτήν την εξέλιξη, μια «μεταβατική κυβέρνηση», που είναι όμηρος του λόμπι των μονοπωλίων. Συμβαίνει να της μένουν σχεδόν τέσσερα χρόνια στην εξουσία. Η κατάργηση του σημερινού υπουργικού συμβουλίου έχει γίνει ένας γρίφος για το οποίο κανείς δεν βρίσκει το κλειδί. Οι εργολάβοι κρατούνται για απάτη, και θα τεθούν σε κατ’ οίκον περιορισμό ή αναστολή.
Αριστερά και εργατικό κίνημα
Στα αριστερά, τόσο εντός όσο και εκτός του ΡΤ, η συζήτηση για την μομφή λειτουργεί σαν εκβιασμός: αποδεχτείτε τη ρύθμιση για να ακολουθήσετε στο πλάτωμα. Η απειλή πραξικοπήματος είναι μια δικαιολογία για να υποταχθεί στην πιο αντεργατική επίθεση από τη στρατιωτική δικτατορία. Αν «ισορροπήσει η Ντίλμα δε θα πέσει ποτέ».
Το πολιτικό τοπίο που περιγράφεται θα μπορούσε να αλλάξει μόνο από την εργατική τάξη. Στη μεγάλη βιομηχανία άρχισε η αντίσταση κατά των απολύσεων (βλέπε την ανακοίνωση για την απεργία της General Motors).
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι εργατικές ομοσπονδίες φρενάρουν και απομονώνουν τους αγώνες, αλλά αυτό δεν είναι αποτελεσματικό μεσοπρόθεσμα, δεδομένης της απεραντοσύνης της κρίσης και της κτηνωδίας των επιπτώσεών της.
Η Βραζιλία έχει γίνει ο πιο αδύναμος κρίκος στην παγκόσμια κρίση.
Μετάφραση ΝΑΛ
