του Γκουστάβο Μοντενέγκρο
Μια μεγάλη πλειοψηφία της Βουλής των Αντιπροσώπων ενέκρινε την καθαίρεση της Ντίλμα Ρούσεφ, και απαιτεί πλέον, για να προχωρήσει, μια απλή πλειοψηφία στη Γερουσία. Σε αυτήν την περίπτωση, θα αναλάβει την προεδρία -ενώ η διαδικασία διεκπεραιώνεται- ο Αντιπρόεδρος Μισέλ Τεμέρ, του Κόμματος Δημοκρατικής Κίνησης Βραζιλίας (PMDB).
Το Κογκρέσο που προχωρά στο πραξικόπημα κατά της προέδρου της Βραζιλίας, με το πρόσχημα των δημοσιονομικών μαγειρεμάτων της κυβέρνησης, δεν έχει καμία πολιτική εξουσία. Σύμφωνα με την ΜΚΟ Transparencia Brasil, η μισή Βουλή των Αντιπροσώπων και η μισή Γερουσία έχουν ανοικτές υποθέσεις στην Δικαιοσύνη για διαφθορά. Πολλοί βουλευτές δεν εμπλέκονται μόνο στο πετρελαϊκό σκάνδαλο διαφθοράς και κατάχρησης πόρων, αλλά και στη Λίστα Παναμά, όπως ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Εντουάρντο Κούνια, ένας από τους εμπνευστές του “λευκού” πραξικοπήματος.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το Κόμμα των Εργαζομένων (PT) συγκυβερνά εδώ και χρόνια με τους σχηματισμούς που τώρα καταγγέλλει ως δεξιούς. Έδωσε ολόκληρη τη γραμμή της προεδρικής διαδοχής στο PMDB, το οποίο αναπτύσσει πλέον το κοινοβουλευτικό πραξικόπημα.
Μέχρι την τελευταία στιγμή, η κυβέρνηση Ρούσεφ αναζητούσε μια συμφωνία με τους πραξικοπηματίες, απευθύνοντας προσκλήσεις για “εθνική συμφωνία”. Προηγουμένως, προσπάθησε να αναπροσαρμοστεί με τον διορισμό στο υπουργείο Οικονομικών του “chicago boy” Ζοακίμ Λέβι. Αλλά η κλίμακα της οικονομικής κρίσης επιτάχυνε την καθαίρεση: το ΑΕΠ για το 2015 συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 4%, το δημόσιο χρέος ανήλθε στο 80% του ΑΕΠ και το ιδιωτικό χρέος είναι περίπου 300 δις δολάρια. Η πετρελαϊκή Petrobras έχει επίσης συσσωρεύσει αστρονομικό χρέος. Σε αυτά προστίθεται ο υψηλός πληθωρισμός, 10% ανεργία (ενάμιση εκατομμύριο απολύσεις το τελευταίο έτος) και αύξηση της φτώχειας.
Η καπιταλιστική κρίση είναι το υπόβαθρο μιας οξείας πολιτικής κρίσης. Η πτώση των τιμών του πετρελαίου, η επιβράδυνση στην Kίνα και η φυγή κεφαλαίων χτύπησαν την οικονομία της Βραζιλίας. Η σκαλωσιά που ο Λούλα ήθελε να στήσει με την Petrobras και τις κατασκευαστικές, σαν άξονα μιας υποτιθέμενης εκβιομηχάνισης της χώρας, έχει πλέον καταρρεύσει.
Τις τελευταίες εβδομάδες έπεσαν και τα τελευταία πούλια του ντόμινο. Ο Ομπάμα ενέκρινε εμμέσως το πραξικόπημα, το Ανώτατο Δικαστήριο αρνήθηκε την επίσημη εντολή να σταματήσει τη διαδικασία και μια σειρά από πολιτικούς σχηματισμούς ακολούθησαν το δρόμο του PMDB και έσπασαν με το PT. Οι εργοδοτικοί οργανισμοί, όπως η FIESP (Ομοσπονδία Βιομηχανιών του Σάο Πάολο), συντάχθηκαν με το πραξικόπημα.
Πίσω από το πραξικόπημα κρύβεται μια προσπάθεια μεγάλης ιδιωτικοποίησης του πετρελαίου και ελέγχου των δημοσίων έργων, η οποία αντανακλάται πολιτικά και δικαστικά με την επιχείρηση “lava jato”. [Σ.τ.Μ: Η Επιχείρηση Lava Jato (Car Wash) αφορά έρευνα που διεξάγεται από την ομοσπονδιακή αστυνομία της Βραζιλίας, με δικαστική εντολή του δικαστή Σέρζιο Μόρο από τις 17 Μαρτίου του 2014, αρχικά για ξέπλυμα χρήματος. Έχει όμως επεκταθεί σε έρευνα ισχυρισμών για διαφθορά στην Petrobras, όπου προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι τα στελέχη της δωροδοκήθηκαν με αντάλλαγμα την ανάθεση συμβάσεων σε κατασκευαστικές εταιρείες σε διογκωμένες τιμές.] Η βιομηχανική αστική τάξη του Σάο Πάολο περνά στο πραξικόπημα, όσο καταστρέφεται από τον κινεζικό ανταγωνισμό και συγκλίνει στο μέτωπο της καθαίρεσης της Ρούσεφ με το ξένο κεφάλαιο, το οποίο διεκδικεί την πλήρη παράδοση του πετρελαίου και την υπέρβαση των ορίων των ύστερων παραχωρήσεων από την Ρούσεφ.
Το πολιτικό καθεστώς
Το πολιτικό καθεστώς ανάσχεσης των εργαζομένων που έστησε ο Λούλα, έφερε μυθικά κέρδη στον χρηματοπιστωτικό τομέα, στις εργολαβικές, πετρελαϊκές και εξορυκτικές επιχειρήσεις, αλλά είναι πια αναχρονιστικό. Η αστική τάξη χρειάζεται μια κυβέρνηση ανοιχτής επίθεση που θα εντείνει την αναπροσαρμογή (οι εργοδότες απαιτούν μεγαλύτερη ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις, μισθολογικές διαπραγματεύσεις ανά εταιρεία, σοβαρές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και την προσαρμογή των κοινωνικών δαπανών, σύμφωνα με την οικονομική εφημερίδα Ambito, 19/4/2016).
Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι η καθαίρεση της Ρούσεφ δεν κλείνει την πολιτική κρίση, αλλά αποτελεί μόνο ένα κεφάλαιό της. Ο Αντιπρόεδρος Τεμέρ καλείται να πραγματοποιήσει μια πιο βίαιη προσαρμογή, με λιγότερη νομιμοποίηση από την προκάτοχό του. Μια έρευνα του ερευνητικού ινστιτούτου Datafolha (11/4) του δίνει μόνο το 2% στην πρόθεση ψήφου, αποκαλύπτοντας την αντιδημοτικότητά του.
Οι σοβαρές αμφιβολίες για την ικανότητα του Τεμέρ να σφυρηλατήσει μια ισχυρή κυβέρνηση δημιουργούν φόβους ενός κενού εξουσίας και αυξάνουν την πιθανότητα πρόωρων εκλογών. Αυτός ήταν ο τίτλος κυρίου άρθρου της Folha de Sao Paulo (“Ούτε Ντίλμα, ούτε Τεμέρ”). Εν ολίγοις, το πολιτικό προσωπικό δεν διαθέτει τους απαραίτητους πόρους για να πραγματοποιήσει ένα άλμα προσαρμογής, θέτοντας την απειλή ισχυρών κοινωνικών αναταραχών. Μια κυβέρνηση Τεμέρ, θα μπορούσε να είναι μόνο μια μεταβατική κυβέρνηση.
Συνέδριο των Εργαζομένων
Το μέγεθος της κρίσης -που συμπεριλαμβάνει τους απαξιωμένους δικαστές της κυβέρνησης- δείχνει ότι αυτό δεν είναι απλώς το “τέλος του κύκλου” του PT, αλλά μια γενική κρίση του πολιτικού και οικονομικού καθεστώτος, το οποίο έχει ως φόντο την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση. Μια αδύναμη κυβέρνηση θα χρειαστεί να συγκρουστεί με τις μάζες.
Η Βραζιλιάνικη αριστερά δεν έχει παίξει κανέναν ανεξάρτητο πολιτικό ρόλο στην κρίση και αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην αυτοδιάλυση μέσα στο PT και την πρόταση νέων εκλογών (όπως το μορενικό PSTU – Ενιαίο Σοσιαλιστικό Κόμμα των Εργατών) που υποστηρίχτηκε από διάφορους τομείς της αντιπολίτευσης. Αυτή η πρόταση θα μπορούσε, επίσης, να υποστηριχτεί και από το PT – υπό την προσδοκία μιας νίκης του Λούλα. Αυτό δεν συνεπάγεται καμία πρόοδο στη συνείδηση των εκμεταλλευομένων. Το καθήκον του καιρού είναι η πάλη για την ανάδειξη της εργατικής τάξης σε ανεξάρτητο πολιτικό παράγοντα στην κρίση. Για το σκοπό αυτό, προτείνουμε ένα Συνέδριο εκλεγμένων εργαζομένων στους χώρους εργασίας και στις συνελεύσεις, για να συζητήσουν μια διέξοδο για τη χώρα, από τη σκοπιά των εργατικών και λαϊκών συμφερόντων.
18 Απριλίου 2016
Prensa Obrera #1407
