ΒΙΟΛΑΙΝ ΟΥΙΣΜΑΝ

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ, Μετ. Γιάννης Στρίγκος, Εκδ. ΠΑΤΑΚΗ 2023

Βιβλιοπαρουσίαση από την Κατερίνα Μάτσα

Ένα υπέροχο βιβλίο που γίνεται συναρπαστικό όσο προχωρεί η ανάγνωση. Η συγγραφέας Βιολαίν Ουισμάν γεννήθηκε στο Παρίσι και ζει στη Νέα Υόρκη, όπου διευθύνει το κέντρο ανθρωπιστικών εκδηλώσεων της Μουσικής Ακαδημίας του Μπρούκλιν.

Στο βιβλίο αφηγείται την περιπετειώδη ζωή της οικογένειάς της με ηρωίδα την μανιοκαταθλιπτική μητέρα της. Οι περιγραφές των διαδοχικών επεισοδίων μανίας και κατάθλιψης της μητέρας, έτσι όπως τα βίωναν οι δύο κόρες, είναι πραγματικά τόσο ζωντανές που σου κόβουν την ανάσα. Τα δύο κορίτσια ζουν μαζί της όλες τις φάσεις της, τους διαδοχικούς γάμους της, τους χωρισμούς, τις εκκεντρικότητες, το βούλιαγμα στη μελαγχολία, τις απόπειρες αυτοκτονίας, τις απανωτές νοσηλείες σε ψυχιατρεία, το ζουρλομανδύα, τα ψυχοφάρμακα σε τεράστιες δόσεις.

«Η παιδική μας ηλικία κατρακυλούσε με το σφοδρό και αιφνίδιο χαρακτήρα μιάς χιονοστιβάδας που είχε έρθει να μας καταπλακώσει». (σελ. 93)

Η μητέρα ήταν ένα ανεπιθύμητο παιδί, προϊόν βιασμού. Βίωσε την απόρριψη από την δική της μητέρα από την πρώτη στιγμή που ήρθε στον κόσμο. Καχεκτική και φιλάσθενη, η μικρή αρρωσταίνει βαριά σε ηλικία 18 μηνών. Όταν φτάνει ένα βήμα πριν το θάνατο νοσηλεύεται στο Νεκέρ επί 4 περίπου χρόνια. Μεγαλώνει σε αυτό το ίδρυμα για παιδιά με φυματίωση, μηνιγγίτιδα και πολιομυελίτιδα. Σιγά σιγά συνηθίζει στον πόνο, στην απουσία των άλλων παιδιών, στην απουσία της μαμάς της. Όταν πια βγαίνει από το νοσοκομείο η μαμά ξαναπαντρεύεται και την αφήνει στη γιαγιά. Η μικρή μεγαλώνει ακροβατώντας μεταξύ μυθοπλασίας και οδυνηρής πραγματικότητας. Αντισυμβατική, πληθωρική, εκπάγλου καλλονής, αντικείμενο απόρριψης από τους καθώς πρέπει κύκλους και απόλυτης λατρείας από άλλους και ιδιαίτερα από τον εκκεντρικό πατέρα των δύο κοριτσιών της. Στα μάτια αυτών των κοριτσιών η μητέρα τους είναι η θεά τους. Στους λεπτούς ώμους της κουβαλά βαριά ψυχικά τραύματα που την έχουν σημαδέψει. Έχει, όμως μια ακατάβλητη ψυχική δύναμη, ξεχωρίζει σε όποιο περιβάλλον και αν βρεθεί.

Καταφέρνει να ξανασηκώνεται όταν πέφτει, να ξαναρχίζει από την αρχή όταν φαίνεται πως τερματίζει, να βυθίζεται στα μαύρα νερά της ψύχωσης και να ξαναβγαίνει στην επιφάνεια «για χάρη των κοριτσιών της».

Οι δύο κόρες, που έζησαν μαζί της την κόλαση και τον παράδεισο, μεγάλωσαν, πήραν το δρόμο τους, σπούδασαν, ζούσαν πια ανεξάρτητες. Όμως ο δεσμός με τη μητέρα ήταν ακατάλυτος και η λατρεία στο πρόσωπο αυτής της μητέρας απεριόριστη…

Η μητέρα προς το τέλος της ζωής της αποφάσισε να κάνει τον έκτο γάμο της με ένα σενεγαλέζο στην ηλικία των κοριτσιών της και να εγκατασταθεί στη Σενεγάλη. Λίγο μετά, αποφάσισε να γυρίσει στο Παρίσι και να κλείσει μόνη της τον κύκλο της ζωής της. Ήταν 62 ετών.

Η μικρή κόρη, συγγραφέας του βιβλίου, περιγράφει με συγκινητική απλότητα τις συγκλονιστικές λεπτομέρειες αυτού του τέλους, της αυτοκτονίας, της αποτέφρωσης, της μεταφοράς της σκόνης της στις θάλασσες της Σενεγάλης.

Πρόκειται πραγματικά για ένα βιβλίο εξαιρετικά επιμελημένο και σε πολύ καλή μετάφραση, που αξίζει να διαβαστεί από όλους.