Βενεζουέλα
Αυτο-πραξικόπημα, πραξικόπημα και αντι-πραξικόπημα
του Χόρχε Αλταμίρα
Όταν ακόμα ο κιρχνερισμός έκρουε τα τύμπανα της απειλής ενός “δεξιού πραξικοπήματος” στη Βενεζουέλα, παρατήρησα ότι το μόνο πραξικόπημα στην ημερήσια διάταξη ήταν αυτό των Ένοπλων Δυνάμεων του τσαβισμού. Η απόφαση του Μαδούρο να μεταφέρει τις νομοθετικές εξουσίες της Εθνοσυνέλευσης στο Συνταγματικό Δικαστικό Επιμελητήριο βαδίζει προς αυτή την κατεύθυνση. Επόμενος στη λίστα είναι ο ίδιος ο Μαδούρο. Ο τσαβισμός δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς τη θεμελιακή δημοψηφισματική του προϋπόθεση: χωρίς “εκλογική δύναμη” χάνει το λόγο ύπαρξής του. Η “ενότητα του λαού και των ενόπλων δυνάμεών του” χωρίς τη δημοψηφισματική λαϊκή υποστήριξη, είναι συνταγή για την καταστροφή.
Το αδιέξοδο που έχει επικρατήσει από την συντριπτική νίκη της δεξιάς αντιπολίτευσης στις βουλευτικές εκλογές του 2015, οφείλεται στη διαμεσολάβηση του Βατικανού. Το πρόσχημα του λεγόμενου “διαλόγου” ήταν να συμφωνηθεί ένα χρονοδιάγραμμα για τις δημαρχιακές και κυβερνητικές εκλογές, αφήνοντας κατά μέρος τη δυνατότητα [πραγματοποίησης] του ανακλητικού δημοψηφίσματος εναντίον του Μαδούρο, που η αντιπολίτευση εγκατέλειψε. Η παπική παρέμβαση απέτυχε, όπως συνέβη με όλες τις άλλες “διαμεσολαβήσεις” της (περίπτωση της Παλαιστίνης): οι εκλογές αναβλήθηκαν επ’ αόριστο και από πάνω ο Μαδούρο υπέγραψε ένα διάταγμα που αναγκάζει την εκ νέου καταγραφή των πολιτικών κομμάτων, αφήνοντάς τους δηλαδή στο κενό. Η αντιπολιτευόμενη MUD (Στρογγυλή Τράπεζα της Δημοκρατικής Ενότητας) πέρασε τη διαδικασία, αλλά το Κομμουνιστικό Κόμμα, για παράδειγμα, έμεινε χωρίς προσωπικό.
Το κράτος της Bενεζουέλας είναι κατεστραμμένο. Παρά το γεγονός ότι αποπληρώνει σχολαστικά το χρέος της με ομόλογα -και πέτυχε σε μία περίπτωση, την αναχρηματοδότηση των ληξιπρόθεσμών του με τις πιστώτριες τράπεζες-, το δημόσιο χρέος του Κράτους στους παρόχους του και των Πετρελαίων της Βενεζουέλας (PDVSA) στους αναδόχους τους καταβάλλονται με μια καθυστέρηση κοντά στην αθέτηση των υποχρεώσεών τους. Το χρέος προς την Κίνα 40 δις δολλαριών, που εγγυάται την παράδοση πετρελαίου, έχει και πάλι επαναπρογραμματιστεί· η πίστωση των ρωσικών πετρελαίων Rosfnet, επιτεύχθηκε σε αντάλλαγμα για την υποθήκη Citgo, του βενεζουελάνικου διανομέα καυσίμων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Υπάρχει μια τάση που πιέζει την πώλησή της, διότι έχουν περιοριστεί πολύ τα περιθώρια κέρδους.
Το αυτο-πραξικόπημα κατακρημνίστηκε από την πρόθεση της κυβέρνησης να ιδιωτικοποιήσει επιχειρήσεις της PDVSA παρακάμπτοντας τον κοινοβουλευτικό έλεγχο, δηλαδή με διάταγμα. Η δημιουργία “κοινοπραξιών” στο πετρέλαιο είναι ένα απελπισμένο μέτρο κατά της οικονομικής κρίσης, το οποίο καταστρέφει την ιδρυτική πράξη του τσαβισμού – την εθνικοποίηση του πετρελαίου. Χωρίς τη δημοψηφισματική έγκριση και χωρίς την εθνικοποίηση του πετρελαίου, ο τσαβισμός έχει μετατραπεί σε ένα άταφο πτώμα. Με την ανάπτυξη του σχιστολιθικού πετρελαίου στις Ηνωμένες Πολιτείες και την πτώση των τιμών διεθνώς, η Βενεζουέλα του τσαβίσμο βρίσκεται χωρίς δίχτυ ασφαλείας. Η “προσαρμογή” της κυβέρνησης που θα τον διαδεχθεί θα έχει καταστροφικά χαρακτηριστικά.
Η εφαρμογή της “δημοκρατικής ρήτρας” εναντίον της Βενεζουέλας, που υποστηρίζουν οι ακροδεξιοί γορίλες και η περονική πλειοψηφία που στηρίζει τη “διακυβερνησιμότητα” του Μάκρι, σημαίνει να κηρυχτεί η Βενεζουέλα επισήμως χρεοκοπημένη, διότι καταργεί τη διεθνή νομική υποστήριξη για οποιοδήποτε δάνειο ή χρηματοδότηση ζητήσει η κυβέρνηση Μαδούρο, συμπεριλαμβανομένων και των επιχειρηματικών της δραστηριοτήτων. Το αυτο-πραξικόπημα του Μαδούρο επιταχύνει την κατάρρευση της κυβέρνησης και παρέχει την αιτιολόγηση για στρατιωτική ανατροπή. Είναι ακριβώς λόγω του κινδύνου της πολιτικής κατάρρευσης που ο Τραμπ δεν βγήκε με τις τάπες να απαιτήσει την εφαρμογή της ρήτρας. Ο οιστριονικός μεγιστάνας καλλιεργεί, επίσης, ένα ειδύλλιο με τον Πούτιν υποστήριξης του Μαδούρο.
Η Βενεζουέλα βρίσκεται στη θέση της Αργεντινής στα προκριματικά – με μια κρίση προπονητών και παικτών και το ενδεχόμενο να μη συμμετάσχει στο Μουντιάλ, το οποίο θα πραγματοποιηθεί στη Ρωσία. Κανείς δεν μπορεί να διεκδικήσει δημοκρατικούς τίτλους: ούτε οι πραξικοπηματίες του Απριλίου 2002 και κατά συρροή συνωμότες, ούτε η κλίκα του Μαδούρο, που βυθίζεται στην κρίση και, πράγμα ακόμη χειρότερο, γελοιοποιείται. Ο τσαβισμός έχει χάσει την αριστερή πτέρυγα του PSUV (Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα Βενεζουέλας), το επίσημο κόμμα, και όλη την τσαβική αριστερά, όπως στην περίπτωση της Marea Socialista.
Η έξοδος από την κρίση μέσω μιας παρέμβασης της εργατικής τάξης φαντάζει μακρινή, ως συνέπεια, από τη μία πλευρά, σχεδόν δύο δεκαετιών κρατικής συνταγματικότητας και, από την άλλη, της πολιτικής προσαρμογής της αριστεράς στον τσαβισμό. Όμως, η ίδια έξοδος από την κρίση δείχνει μακρινή – για μια στιγμή. Όλα δείχνουν την ανάγκη να συγκληθεί ένα Συνέδριο των Εργαζομένων – ανεξάρτητο από τους καπιταλιστές αντιπάλους. Η ανεξάρτητη εργατική τάξη -μειοψηφική- χρειάζεται ένα πρόγραμμα για την κινητοποίησή της ως τάξη.
Το πρόγραμμα θα πρέπει να απαιτεί τη σύγκληση μιας Συντακτικής Συνέλευσης και ένα σχέδιο έκτακτης ανάγκης για να κηρύξει την αναστολή όλων των πληρωμών του χρέους μέχρι αυτό να ελεγχθεί από μια εκλεγμένη επιτροπή εργαζομένων· την εθνικοποίηση των τραπεζών και των μεγάλων βιομηχανικών μονοπωλίων για την εξασφάλιση της βιομηχανικής προσφοράς και του πληθυσμού· τον εργατικό έλεγχο του εξωτερικού εμπορίου και της αγοράς συναλλάγματος και τη διαμόρφωση ενός ενιαίου μετώπου των αριστερών κομμάτων και των ανεξάρτητων συνδικάτων.
Για τη Σοσιαλιστική Ενότητα της Λατινικής Αμερικής.
Δημοσιεύτηκε στις 31 Μαρτίου 2017 στο www.facebook.com/jorge.altamira.ok
