Βαγγέλης Σακκάτος, στην υπεράσπιση του Άρη Βελουχιώτη και της επανάστασης

του Θόδωρου Κουτσουμπού

Βαγγέλης Σακκάτος, Άρης Βελουχιώτης, ο Πρώτος του Αγώνα – ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, Ιστορία και Επικαιρότητα, εκδόσεις Εργατική Πάλη, 2024

Το βράδυ της Κυριακής 30 Μαρτίου 2025, μια σημαντική εκδήλωση οργανώθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών στο κέντρο της Αθήνας. Ήταν μια τιμητική εκδήλωση της Εταιρείας για τον Βαγγέλη Σακκάτο που εκείνη ακριβώς την ημέρα γιόρταζε τα Εννενηκοστά πέμπτα γενέθλιά του. Ταυτόχρονα, γινόταν βιβλιοπαρουσίαση τού προσφάτως εκδοθέντος βιβλίου του για τον Άρη Βελουχιώτη.

Ομιλητές στην εκδήλωση ήταν ο Σωφρόνης Παπαδόπουλος εκ μέρους των εκδόσεων, ο γιατρός και λογοτέχνης Γεράσιμος Ρηγάτος, ο Σάββας Μιχαήλ, ο Θόδωρος Κουτσουμπός και ο Στέλιος Ελληνιάδης. Τελευταίος ομιλητής ήταν ο συγγραφέας, ενώ προέδρευε η Άννα-Μαρία Θεοχαράτου από τον σύλλογο Κομιτάτων Κεφαλλονιάς Ορίζοντες που διάβασε ένα ωραίο κείμενό της για τον Βαγγέλη Σακκάτο.

Η αίθουσα εκδηλώσεων της ΕΕΛ ήταν γεμάτη και ο κόσμος παρακολουθούσε με ζωηρό ενδιαφέρον. Δεν ήταν μόνο μια τιμητική εκδήλωση για τον Βαγγέλη Σακκάτο, ούτε μια απλή βιβλιοπαρουσίαση. Ήταν μια ζωντανή εκδήλωση για τα ζητήματα της ιστορίας, για την ιστορική μνήμη και την αλήθεια, την υπεράσπιση της μνήμης του Άρη Βελουχιώτη και της επανάστασης του 1941-49 και τα ζητήματα του τώρα. Ο 95χρονος συν μία ημέρα Βαγγέλης Σακκάτος, με εναργή και μαχητικό λόγο δεν άφηνε τίποτα αναπάντητο!

Παρακάτω δημοσιεύουμε το κείμενο του Θόδωρου Κουτσουμπού. Στην ηλεκτρονική neaprooptiki.gr έχει ήδη δημοσιευτεί το κείμενο ομιλίας του Σάββα Μιχαήλ. Βλέπε https://neaprooptiki.gr/o-vangelis-sakkatos-gia-ton-ari-tis-epanastasis/ 

1. Προεισαγωγικά, εύχομαι πολλά, πάρα πολλά χρόνια και υγεία στον σύντροφο Βαγγέλη Σακκάτο, που πλέον η ευχή “να τα εκατοστήσει” είναι μικρή. Είναι τιμή μου να είμαι ομιλητής σε αυτήν την εκδήλωση για τον Βαγγέλη Σακκάτο και το βιβλίο του Άρης Βελουχιώτης.

2. Ο σύντροφος Βαγγέλης Σακκάτος, στη διάρκεια των πολλών δεκαετιών ζωής και αγώνα υπήρξε εργάτης μηχανουργός και συνδικαλιστής στην IG Metall στη Γερμανία (Κολωνία) για 32 χρόνια, μαχητικός δημοσιογράφος, πολυγραφότατος λογοτέχνης, υπερασπιστής των ιδεών του μαρξισμού και του τροτσκισμού. Το Αετόπουλο των χρόνων της τριπλής φασιστικής κατοχής της Ελλάδας, ακατάβλητος μαρξιστής και κομμουνιστής στα 95 του, εμμένει και μάχεται – για έναν κόσμο κοινωνικής απελευθέρωσης από τη σκλαβιά της μισθωτής εργασίας και εθνικής απελευθέρωσης των καταπιεσμένων εθνών από τον ιμπεριαλισμό. Από τα κινήματα ειρήνης και υπεράσπισης των φυλακισμένων κομμουνιστών των πρώτων μετεμφυλιοπολεμικών χρόνων, εργάτης, δημοσιογράφος, εκδότης (και της Εισαγωγής στην Ιστορία των Θρησκευμάτων του Λουνατσάρσκι που προκάλεσε τη δίωξή του από την Ιερά Σύνοδο), μετανάστης εργάτης στη Γερμανία, τεταρτοδιεθνιστής, ακούραστος στην καμπάνια ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών.

Από το πλήθος βιβλίων του ας αναφέρουμε το Στρατιώτης β’ κατηγορίας, μια λογοτεχνική μαρτυρία των μαρτυρίων που υφίσταντο οι στρατιώτες στα μετεμφυλιοπολεμικά χρόνια έως τη χούντα και θα μπορούσα να προσθέσω τα πρώτα χρόνια μετά την πτώση της χούντας. Τη Μεραρχία Άκουϊ, τη σφαγή των Ιταλών αντιφασιστών φαντάρων στην Κεφαλονιά – περισσότερο από κάθε άλλον, ο Βαγγέλης Σακκάτος ανέδειξε ένα από τα πιο ειδεχθή εγκλήματα του γερμανικού ναζιστικού στρατού, τη δολοφονία 10.000 Ιταλών στρατιωτών, μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας το Σεπτέμβρη του 1943. Το Παντελής Πουλιόπουλος, θεμελιωτής του Μαρξισμού στην Ελλάδα (Τα Τετράδια της Ακροναυπλίας), τα βιβλία για την πάλη των Λένιν και Τρότσκι κατά του σοβιετικού θερμιδώρ, την υπεράσπιση των ιδεών της Οκτωβριανής επανάστασης και της Ρόζας Λούξεμπουργκ, μαζί με άλλα, λογοτεχνικά, ακόμη και θεατρικά – είναι συνεισφορές και πλευρές της διαρκούς πάλης του ακατάβλητου Βαγγέλη Σακκάτου.

Να σημειώσουμε εδώ ότι ο Σακκάτος ανήκει σε εκείνη την τάση των τροτσκιστών που υπερασπίζονται το αντάρτικο του 1941-49, ως μεγάλη εργατο-αγροτική επανάσταση, παρά τα στίγματα και τις κηλίδες που άφησε πάνω της η σταλινική γραφειοκρατία. Σ’ αυτό το θεμελιώδες ζήτημα, συμπίπτουν οι αντιλήψεις του με τις αντιλήψεις του ΕΕΚ. Είναι ο Βαγγέλης Σακκάτος που μας έμαθε για τον ηγέτη του αντάρτικου των ανατολικών συνοικιών Αθήνας, τον Γιάννη Κυριακίδη, γαμπρό του, για τη μάχη της Αθήνας και το ρόλο της αδελφής του Μαρίας ως συνδέσμου στη μάχη του Μακρυγιάννη και πολλά άλλα.

3. To πρόσφατο βιβλίο του, Άρης Βελουχιώτης, ο Πρώτος του Αγώνα – ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, Ιστορία και Επικαιρότητα, αποτελεί μια μαχητική υπεράσπιση του πρωτοκαπετάνιου Άρη, της ιστορικής μνήμης και της α-λήθειας, ενάντια στη λήθη, το ψέμα, τη διαστρέβλωση, τη συκοφαντία και τον ιστορικό αναθεωρητισμό. Μαζί με την υπεράσπιση του Άρη Βελουχιώτη, είναι υπεράσπιση της μεγάλης και ηρωικής επανάστασης και του αντάρτικου που αναπτύχθηκε στην Ελλάδα τον καιρό της κατοχής – μιάς συνδυασμένης επανάστασης, απελευθερωτικής από την τυρανία των ναζί και φασιστών κατακτητών και ταυτόχρονα για την κοινωνική απελευθέρωση. Το ελληνικό, μαζί με το Γιουγκοσλάβικο αντάρτικο υπήρξαν οι κορυφαίες εκδηλώσεις της αντιφασιστικής πάλης στην Ευρώπη, τονίζει. Τον ναζισμό και το φασισμό, δεν τον νίκησαν οι δυτικοί σύμμαχοι “δημοκράτες” ιμπεριαλιστές της Βρετανίας και των ΗΠΑ, πρωτίστως τον νίκησε ο σοβιετικός Κόκκινος Στρατός, που οργάνωσε ο Τρότσκι, και τα κομμουνιστικά, αντάρτικα κινήματα στην Ελλάδα, τη Γιουγκοσλαβία, την Ιταλία, τη Γαλλία κ.λπ. Κι αν η νικηφόρα επανάσταση χάθηκε, αν προδόθηκε και ηττήθηκε κι οι μαχητές της σφαγιάστηκαν και μαρτύρησαν στα εκτελεστικά αποσπάσματα του εμφυλιοπολεμικού αστικού κράτους, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και στις φυλακές, υπάρχουν ταξικοί, πολιτικοί και θεωρητικοί λόγοι. Συνοπτικά, είναι ο χωρισμός τού ταξικού αγώνα από τον αγώνα και την απελευθέρωση της χώρας από τις φασιστικές δυνάμεις της κατοχής, η εμμονή της ηγεσίας του ΚΚΕ στη στρατηγική της 6ης ολομέλειας του 1934, που αναθεωρούσε το παλιότερο πρόγραμμα του ΚΚΕ για σοσιαλιστική επανάσταση και έθετε ως πρώτο στάδιο την ανάγκη εθνικής απελευθέρωσης και αστικοδημοκρατικής επανάστασης. Είναι αυτή η στρατηγική και όχι απλά προσωπικοί λόγοι, που έφερνε την ηγεσία σε σύγκρουση και υπονόμευση των αναδυόμενων θεσμών της λαϊκής εξουσίας (λαϊκής αυτοδιοίκησης, λαϊκής δικαιοσύνης και απαλλοτρίωσης τσιφλικιών) που αναπτύχθηκε στα βουνά της ελεύθερης Ελλάδας με την ένοπλη προστασία των ανταρτών του ΕΛΑΣ του Άρη Βελουχιώτη.

Το βιβλίο αναφέρεται σε ιστορικά γεγονότα αλλά δεν είναι βιβλίο ιστορίας, είναι όπως ελέχθη μια μαχητική υπεράσπιση των ιδεών της επανάστασης και του Άρη. Καταπιάνεται και ασκεί κριτική σε δύο βιβλία:

Πρώτον, στο βιβλίο των Γιώργου Πετρόπουλου – Νίκου Χατζηδημητράκου – Γιώργου Σιούλα, Ο Άρης Βελουχιώτης και ο υπόκοσμος.

Δεύτερο, στα βιβλία, γραφόμενα και λεγόμενα, του Θέμη Μαρίνου, ενός Έλληνα πράκτορα τού Βρετανικού στρατού στην κατεχόμενη Ελλάδα, εθισμένου επαγγελματία συκοφάντη του Άρη, του αντάρτικου και της επανάστασης.

4. Με το βιβλίο Ο Άρης Βελουχιώτης και ο υπόκοσμος, οι συγγραφείς του επιχειρούν “να ανατρέψουν την ως τώρα γνωστή βιογραφία” του Άρη, που είτε είναι, κατ’ αυτούς, αγιογραφική, είτε καταγγελτική και απορριπτική. O Bαγγέλης Σακκάτος δεν υποστηρίζει τις αγιογραφίες -ούτε του Άρη- «όχι γιατί θάπρεπε να αποσιωπηθούν οι παρασπονδίες της νεότητάς του που και ο ίδιος άλλωστε τις είχε παραδεχθεί και καταδικάσει…». (σελ. 21). Όμως με τα υποστηριζόμενα από αυτούς δεν μπορεί να «ανατραπεί η έως τώρα γνωστή βιογραφία» του Άρη. Η “παραβατική συμπεριφορά” του Άρη που επικαλούνται δεν τον απαξιώνει, ούτε φυσικά μπορούν να σταθούν οι “ψυχολογίστικες” ερμηνείες των συγγραφέων ότι αυτή (η συμπεριφορά) ακολουθεί τον επαναστάτη δια βίου.

Θα μπορούσε κανείς να προσφύγει όχι μονάχα στην ιστορία της ελληνικής επανάστασης του 1821, αλλά και σε εμπειρίες άλλων επαναστατικών κινημάτων και την ανάδειξη ληστών, όπως λ.χ. ο Πάντσο Βίλλα στην ηγεσία της μεξικάνικςη επανάστασης, αν και ο Άρης ήταν απλώς “παραβατικός”. Με τους ληστές και τους Κλαρίτες, με τους επαναστατημένους αγρότες υπό την κομμουνιστική ηγεσία και ιδεολογία του προλεταριάτου της πόλης, ο Άρης έφτιαξε το πιο σπουδαίο αντιφασιστικό απελευθερωτικό κοινωνικό αντάρτικο. Η συμβολή της παράδοσης της ληστοκρατίας στο αντάρτικο των χρόνων της κατοχής της Ελλάδας είναι αδιαμφισβήτητη στο χώρο των ιστορικών. Σχετικά με την νεανική “παραβατική” δράση του Άρη, ο Βαγγέλης Σακκάτος υπενθυμίζει δυο στίχους του μεγάλου μας ποιητή Κωστή Παλαμά:

Ο νόμος απ’ το χέρι του σοφού

αδικητής και πνύχτης είν’ ο νόμος.

Ο Άρης είναι «ο πρωτεργάτης της ένοπλης Ελληνικής Αντίστασης, της τόσο πλούσιας σε αγώνες και θυσίες, της σημαντικότερης στην Ευρώπη, που μαζί με τους κατοχικούς κατακτητές εξεστράτευσε εναντίον της και ολόκληρη η Βρετανική Αυτοκρατορία με στρατεύματα πολυεθνικά από τις αποικίες της, σε βοήθεια της χρεοκοπημένης ελληνικής αστικής τάξης, που τμήματα της πολιτικής της έκφρασης επανερχόμενα από τις διακοπές που έκαναν στο εξωτερικό μαζί με τους Τσώρτσιλ και Σκόμπι, χρησιμοποιώντας και όλη την ταγματασφαλίτικη γερμανοτσολιάδικη εφεδρεία, πνίξανε στο αίμα τον Ελληνικό Λαό» και επιβάλανε στη χώρα την τρομοκρατία, τα πέτρινα χρόνια μετά τον εμφύλιο, την απριλιανή χούντα του 1967 και την καταστροφή της Κύπρου, γράφει ο Β.Σ.

Ο Βαγγέλης Σακκάτος στην κριτική του στους φιλόδοξους συγγραφείς – “ανατροπείς” της βιογραφίας του Άρη, επισημαίνει ότι στην πραγματικότητα στηρίζουν το πόνημά τους στην έωλη μαρτυρία ενός μέλους τής τότε ηγεσίας του ΚΚΕ, μέλους του Π.Γ. της ΚΕ του ΚΚΕ, «δεύτερου τη τάξει» στη διάρκεια όλης της Κατοχής, του Γιάννη Ιωαννίδη. Ο Ιωαννίδης, στο Αναμνήσεις – Προβλήματα της πολιτικής του ΚΚΕ στην Εθνική Αντίσταση 1940-1945, εκδ. Θεμέλιο 1979, έχει γράψει για το ποινικό παρελθόν και τα μπλεξίματα του Άρη “με τους πορτοφολάδες” και ότι “ήταν πάντα νταής, ωσότου κάνει τη δήλωση” κι ότι είχε την “τάση προς την αλητεία” και άλλα παρόμοια απαξιωτικά για τον Πρωτοκαπετάνιο του λαϊκού επαναστατικού αντάρτικου στρατού. Αυτό που δεν συγχωρούσε, προπάντων, ο Ιωαννίδης είναι η εναντίωση του Άρη στη Συμφωνία της Βάρκιζας και στην παράδοση των όπλων. Φυσικά, πολύ περισσότερα του είχανε “σούρει” στη Συνδιάσκεψη του 1950, και όταν ο Ζαχαριάδης τον αποκήρυξε και τον άφησε στα νύχια των κεφαλοκυνηγών της φασιστικής ακροδεξιάς πριν του κόψουν το κεφάλι στη Μεσούντα τον Ιούνιο του 1945 – επειδή παραβίαζε τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Ο Βαγγέλης Σακκάτος σημειώνει ότι το κύρος του Άρη, Εθνικού και Κοινωνικού Ήρωα και Επαναστάτη, «Δεν πρόκειται να μειωθεί καθόλου στο Λαό και η αγάπη του Λαού σε αυτόν, από τα λεγόμενα αναξιόπιστων και ενόχων απέναντι στο κίνημα, ατόμων σαν τον Ιωαννίδη» (σελ. 75). Ο Ιωαννίδης, γράφει ο Β.Σ., ευθύνεται για την παρεμπόδιση των κρατουμένων της Ακροναυπλίας να δραπετεύσουν κατά την είσοδο των φασιστικών και ναζιστικών στρατευμάτων στην Ελλάδα. Σε συνθήκες διάλυσης των μηχανισμών επιτήρησης, αυτός και ο Βασίλης Μπαρτζιώτας αρνήθηκαν την πρόταση να δραπετεύσουν οι 625 φυλακισμένοι κομμουνιστές, ανάμεσά τους και τροτσκιστές. Τριακόσιοι αγωνιστές –κομμουνιστικά στελέχη εκτελέστηκαν από τα ιταλικά και γερμανικά στρατεύματα ενώ μπορούσαν να έχουν δραπετεύσει. Ο Σακκάτος επικαλείται κομμουνιστές κρατούμενους στην Ακροναυπλία που έχουν ευθέως κατηγορήσει τον Ιωαννίδη, όπως ο Βασίλης Γιαννόγκωνας, “παπούς του ΚΚΕ”, ο Γιάννης Μανούσακας στο συγκλονιστικό Ακροναυπλία – Θρύλος και πραγματικότητα, και, επίσης, τη δημόσια καταγγελία των τροτσκιστών ήδη από το 1943, μετά την εκτέλεση των 104 κομμουνιστών στο Νεζερό, μεταξύ των οποίων 4 τροτσκιστές με επικεφαλής τον Παντελή Πουλιόπουλο. Ο φυλακισμένος στην Ακροναυπλία Παντελής Πουλιόπουλος, παλιός γραμματέας του ΚΚΕ, διαγραμμένος επί τροτσκισμώ, είχε προτείνει να οργανώσουν τη διαφυγή τους, όμως ο Ιωαννίδης και ο Μπαρτζιώτας, εκλεκτοί του Ζαχαριάδη, επικαλούμενοι “το λόγο της τιμής ενός Έλληνα αξιωματικού” (του διοικητή της Ακροναυπλίας) κατήγγειλαν την πρόταση (λέγεται μάλιστα ότι έβαλαν φρουρά για να μη δραπετεύσουν οι τροτσκιστές!).

Τις ευθύνες του Ιωαννίδη επισημαίνει και ο “δικός του άνθρωπος” στην Ακροναυπλία, Βασίλης Μπαρτζιώτας, στο βιβλίο του για την Ακροναυπλία.

Παρόμοια υπήρξε η στάση του Ιωαννίδη στην προσπάθεια του Μακεδονικού Γραφείου του ΚΚΕ να ελευθερώσουν τους κρατούμενους κομμουνιστές από το Σανατόριο Πέτρας Ολύμπου. Επέβαλε την απελευθέρωση του ίδιου και του στενού του κύκλου και όχι των άλλων αγωνιστών…

Αυτού του αναξιόπιστου ηγέτη τη μαρτυρία την προβάλλουν χωρίς αμφισβήτηση και έλεγχο οι τρεις συγγραφείς του πονήματος “ανατροπής” της βιογραφίας του Άρη Βελουχιώτη.

5. Η περίπτωση του Θέμη Μαρίνου. Συντριπτική είναι η κριτική του Βαγγέλη Σακκάτο στα όσα συκοφαντικά έχει γράψει και πει ο Θέμης Μαρίνος, απεσταλμένος του εγγλέζικου ιμπεριαλισμού στην Ελλάδα τον καιρό της κατοχής, υποστηριχτής της μοναρχίας, αλλά και εκ των ιδρυτών στην Κεφαλονιά της ταγματασφαλίτικης οργάνωσης Π.Ο.Κ. (Πατριωτική Οργάνωση Κεφαλληνίας – προδοτική τη χαρακτηρίζει ο Β.Σ.). Στη γραμμή της ίδρυσης των Ταγμάτων Ασφαλείας από τον πρωθυπουργό “Κουίσλινγκ” Ράλλη, οργανώσεις όπως η Π.Ο.Κ. συνεργάζονταν με τους Γερμανούς κατακτητές για να ανασχέσουν το αντάρτικο, για να διαφυλάξουν την αστική κυριαρχία την επόμενη της ήττας και αποχώρησης των ναζί. Τα στοιχεία που παραθέτει ο Β.Σ. για την συνεργασία της Π.Ο.Κ. με τους ναζί είναι συντριπτικά (στο παράρτημα του βιβλίου παρατίθενται προκηρύξεις του Γερμανού δήμιου διοικητή Κεφαλονιάς Spitäller που δεν αφήνουν αμφιβολία για τον δωσιλογικό ρόλο της Π.Ο.Κ. και των ηγετών της.

Τον Θέμη Μαρίνο χρησιμοποίησε ως πηγή του ο Λουί ντε Μπερνιέρ για να διανθίσει το βιβλίο του Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι που γυρίστηκε και ταινία. Ο Βαγγέλης Σακκάτος έχει πρωταγωνιστήσει στο ξεσκέπασμα των ψεμάτων και συκοφαντιών του ντε Μπερνιέρ – μάλιστα στην ελληνική έκδοση του βιβλίου του αφαιρέθηκαν χτυπητοί και ολοφάνερα ψεύτικοι ισχυρισμοί, ενώ φρόντισαν να αλλάξουν και τον τίτλο. Τα ψεύδη καταρρίπτονται από μαρτυρίες και κείμενα αγωνιστών της Αντίστασης, μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση έχει ο ηγέτης των Ιταλών στρατιωτών της Μεραρχίας Άκουϊ, Άμος Παμπαλόνι.

Ο Μαρίνος, στέλεχος και σύμβουλος διεθνών τραπεζών και οργανισμών μετά την κατοχή, σε κάποια από τις δίκες που ακολούθησαν τη Βάρκιζα και την παράδοση των όπλων, εφέρετο νεκρός, δολοφονημένος, υποτίθεται, από τον αντάρτη Λαέρτη, ο οποίος δικάστηκε σε έξι φορές σε θάνατο και αναγκάστηκε να ζήσει 30 χρόνια στην υπερορία. Ο εν λόγω κύριος φαίνεται πως νεκραναστήθηκε, όπως γράφει σαρκαστικά ο Σακκάτος, αφού, μετά τη δίκη για τον φερόμενο θάνατό του, έζησε ως τα βαθιά γεράματα, μέχρι τα 101 του χρόνια (πέθανε το 2018)!

Η αποδόμηση των συκοφαντιών δίνει την ευκαιρία στον Βαγγέλη Σακκάτο να αποτυπώσει σημαντικές πλευρές της επανάστασης στην Κεφαλονιά, την βαρβαρότητα των Γερμανών ναζί, αλλά και τις βυσοδομούσες ενέργειες των Βρετανών πρακτόρων υπέρ των ταγματασφαλιτών της Π.Ο.Κ. και τις συνεννοήσεις τους με τους ναζί κατακτητές.

Θα κλείσουμε με ένα απόσπασμα του “Ιού” της Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας από τα παραρτήματα του βιβλίου του Σακκάτου, γραμμένο 21 χρόνια πριν οι Πετρόπουλος, Χατζηδημητράκος και Σιούλας, δημοσιεύσουν τη ρηξικέλευθη “ανατροπή” στη βιογραφία του Άρη. Το κείμενο του “Ιού” έχει τίτλο ΕΝΑ ΜΠΕΣΤ-ΣΕΛΕΡ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΤΟ ΜΑΝΤΟΛΙΝΟ ΤΗΣ ΓΚΕΣΤΑΠΟ. Αναφέρει μια δήλωση του Σακκάτου:

«Δεν είναι απλώς η αγγλική άποψη για το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ, αυτή που παρουσίαζε στο Κάιρο τον Άρη ως προπολεμικό εγκληματία του κοινού Ποινικού Δικαίου· δεν είναι η άποψη της Ιντέλιτζενς Σέρβις για το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ· είναι η άποψη της Γκεστάπο, αν και μεταξύ τους δεν διαφέρουν και πολύ».

Απ’ τον καιρό της κατοχής και τη Βάρκιζα και μέχρι σήμερα, οι απόπειρες απαξίωσης του Άρη Βελουχιώτη είναι συνεχείς. Αλλά η εικόνα του “προπολεμικού εγκληματία του κοινού Ποινικού Δικαίου” δεν πείθει.

Ταξικά “μαντολίνα”, βέβαια, πάντα βρίσκονται, πρόθυμα να παίξουν το φάλτσο τραγούδι της συκοφαντίας. Πηγή τους δεν είναι απλά το παρελθόν. Είναι το παρόν και το μέλλον -το μέλλον μιας χώρας κι ενός λαού που βίωσε τη μεγάλη εργατο-αγροτική επανάσταση, μια χώρας στην οποία “οι παρακατιανοί του χωριού” σήκωσαν κεφάλι. Η νικηφόρα επανάσταση προδόθηκε από τη Σταλινική και Ζαχαριαδική/Ιωαννιδική κυνική γραφειοκρατία, στη Γιάλτα και τη Βάρκιζα, στη Μόσχα και την Τεχεράνη, στο Λίβανο και την Καζέρτα. Όμως, η σπίθα της είναι αναμμένη. Είναι τα νέα παιδιά που εμπνέονται από τον Άρη και οργανώνουν εκδρομές στη Μεσούντα, στα Τζουμέρκα. Και τώρα, στην τομή του χρόνου και της ιστορίας με την έκρηξη εκατομμυρίων λαού αγανακτισμένων από το έγκλημα των Τεμπών και από όλα τα μικρά και μεγάλα ταξικά εγκλήματα, αυτή η σπίθα μπορεί να θεριέψει σε πυρκαγιά. Γενιές και γενιές αδικημένων, βασανισμένων, τιμωρημένων, δυσφημισμένων – οι δυσφημισμένοι που ποτέ δεν κηλιδώθηκαν, οι νικημένοι που ποτέ δεν νικήθηκαν- είναι εδώ, με τον Άρη Βελουχιώτη, για να λάβουνε τα όνειρα εκδίκηση.

Σ’ αυτή την εκπλήρωση των ονείρων συμβάλλει με το έργο της ζωής του ο σύντροφος Βαγγέλης Σακκάτος.