Διώρυγα του Παναμά, Γροιλανδία και… Καναδάς στο στόχαστρο του Τραμπ!

του Θόδωρου Κουτσουμπού

Πριν στρογγυλοκαθίσει στον προεδρικό θώκο για τη δεύτερη θητεία του, ο αμετροεπής Ντόναλντ Τραμπ φρόντισε να κάνει σαφή την ρότα της νέας του θητείας στην προεδρία των ΗΠΑ. Το αν θα του βγει βεβαίως είναι άλλο ζήτημα, γιατί ανάμεσα στα -αμετροεπή- λόγια και στην πράξη υπάρχει μεγάλη διαφορά.

Η διώρυγα του Παναμά πρέπει να περιέλθει στον έλεγχο των ΗΠΑ, η Γροιλανδία στον βόρειο Ατλαντικό πρέπει να περιέλθει στην κυριαρχία των ΗΠΑ, ο Καναδάς να προσαρτηθεί στις ΗΠΑ! Όσο για τους Παλαιστίνιους πρέπει να έχουν παραδώσει τους Ισραηλινούς ομήρους πριν την ορκωμοσία του στις 20 Γενάρη διαφορετικά «Όλη η κόλαση θα ξεσπάσει».

Ερωτηθείς αν θα αποφύγει να χρησιμοποιήσει οικονομικό και στρατιωτικό εξαναγκασμό, ο Τραμπ απάντησε: «Δεν μπορώ να το διαβεβαιώσω. Μιλάτε για τον Παναμά και τη Γροιλανδία. Όχι, δεν μπορώ να το διαβεβαιώσω για κανένα από αυτά τα δύο». Η απειλή στρατιωτικής επέμβασης και οικονομικού εξαναγκασμού ή ενός συνδυασμού των δύο είναι ρητή.

 Διαδηλωτές στον
Παναμά καίνε πορτρέτο του Τραμπ

● H διώρυγα του Παναμά περιήλθε στην κυριαρχία του Παναμά, ύστερα από μεγάλους αντιαποικιακούς αγώνες που στην τελευταία τους φάση, το 1964, στοίχισαν τη ζωή σε δεκάδες διαδηλωτές – μάρτυρες. Ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός συμφώνησε στην παράδοση της διώρυγας στον Παναμά, όμως ποτέ δεν σταμάτησε τις στρατιωτικές επεμβάσεις εναντίον της μικρής χώρας της κεντρικής Αμερικής, όπως π.χ. το 1989. Τυπικά, η διώρυγα παραδόθηκε στους δικαιούχους της, στον Παναμά, το 1999 με συμφωνία των προέδρων του Παναμά Omar Torrijos και των ΗΠΑ Τζίμι Κάρτερ – τον οποίο ο Τραμπ επέκρινε ότι  «ανόητα το έδωσε» (το κανάλι).

Η διώρυγα του Παναμά, που ενώνει τους δύο ωκεανούς, είναι καίριας σημασίας για το παγκόσμιο εμπόριο και για το εμπόριο των ΗΠΑ καθώς πάνω από το 70% των πλοίων που διέρχονται από τη διώρυγα κατευθύνονται από ή προς λιμάνια των ΗΠΑ, αντιπροσωπεύοντας το 40% της κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων των ΗΠΑ.

Για να δικαιολογήσει την ιμπεριαλιστική απειλή στρατιωτικής κατοχής της διώρυγας, ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι δήθεν η Κίνα ελέγχει τώρα τη διώρυγα και Κινέζοι στρατιώτες βρίσκονται εκεί.

«Κοιτάξτε, το κανάλι του Παναμά είναι ζωτικής σημασίας για τη χώρα μας, λειτουργεί από την Κίνα, την Κίνα. Και δώσαμε τη διώρυγα του Παναμά στον Παναμά, δεν το δώσαμε στην Κίνα», είπε. Kαι ακόμη, την ημέρα των Χριστουγέννων, έγραψε στο Truth Social: «Χριστουγεννιάτικες ευχές σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των υπέροχων στρατιωτών της Κίνας, οι οποίοι είναι στοργικοί, αλλά παράνομα λειτουργούν τη Διώρυγα του Παναμά».

Φυσικά αυτή είναι μια ανυπόστατη και ψευδής κατηγορία που διαψεύδεται από την κυβέρνηση του Παναμά και από τα γεγονότα. Οι οικονομικές συναλλαγές της χώρας με την Κίνα βαφτίζονται στρατιωτική παρουσία της Κίνας… Όσο για το «δώσαμε τη διώρυγα του Παναμά στον Παναμά» είναι ο ιταμός ισχυρισμός του ιμπεριαλιστή κλέφτη που θεωρεί ότι όλος ο κόσμος του ανήκει και δεν ανήκει στο λαό της περιοχής.

● Για τη Γροιλανδία, στο βόρειο Ατλαντικό και παλιότερα έχει εκτοξεύσει απειλές ανακοινώνοντας, πριν πέντε χρόνια κατά την πρώτη του θητεία, την πρόθεσή του να εξαγοράσει τη χώρα για… “αμυντικούς” λόγους – πρόταση που απορρίφθηκε. Τώρα επανέρχεται και απειλεί ευθέως με στρατιωτική επέμβαση. Περιέγραψε τον έλεγχο των ΗΠΑ στη Γροιλανδία, ως «απόλυτη αναγκαιότητα». Και δεν απέρριψε την πιθανότητα χρήσης στρατιωτικών ή οικονομικών μέσων για την κατάκτηση του μεγαλύτερου νησιού του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών δασμών κατά της Δανίας.

Η Γροιλανδία υπάγεται στο βασίλειο της Δανίας, με καθεστώς αυτονομίας, ενώ υπάρχει κίνημα που διεκδικεί την ανεξαρτησία του νησιού, και φυσικά αντιτίθεται στην προσάρτησή του από τον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό.

Η κλιματική κρίση και το λιώσιμο των πάγων αναβαθμίζουν τη γεωστρατηγική σημασία τής  Γροιλανδίας για τον στρατιωτικό και οικονομικό έλεγχο της Αρκτικής, πλούσιας σε μεταλλεύματα, υδρογονάνθρακες και σπάνιες γαίες. Η θέση της στην αντιμετώπιση του στόλου της Ρωσίας είναι επίσης καίρια. Ο πρόεδρος του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού επιδιώκει την κατάκτηση του νησιού αδιαφορώντας για τη θέληση των κατοίκων του, περί τις 57.000.

Όσο για τη Δανία που κατέχει τη Γροιλανδία εδώ και 300 χρόνια, ο Τραμπ την κατηγορεί ότι “δεν έχει την ικανότητα να υπερασπιστεί σωστά το νησί. Από ποιούς; Όπως και στον Παναμά, επικαλείται τον κίνδυνο από την… Κίνα. Απέναντι στις τραμπούκικες απειλές του Τραμπ, η Δανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέλος της οποίας είναι -όπως και του ΝΑΤΟ-, απλώς ψέλλισε την αντίθεσή της.

● Οι απειλές προσάρτησης του Καναδά εκδηλώθηκαν με περισσή θρασύτητα. Αλλεπάλληλες είναι οι δηλώσεις του Τραμπ ότι θα χρησιμοποιήσει την «οικονομική δύναμη» για να «συγχωνεύσει» τον Καναδά με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Περιγράφοντας τα σύνορα ΗΠΑ – Καναδά ως μια «τεχνητά τραβηγμένη γραμμή», είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ξοδεύουν εκατοντάδες δισεκατομμύρια το χρόνο για να φροντίζουν τον Καναδά. Μάλιστα, στην πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού Τριντό, στην έδρα του Τραμπ στο Mar-a-Lago της Φλόριντα, πριν την παραίτησή του Καναδού πρωθυπουργού, ο Τραμπ τον είχε ήδη υποβιβάσει σε… «Κυβερνήτη. Κυβερνήτη Τριντό» – προφανώς της 51ης Πολιτείας των ΗΠΑ. «Απαλλαγείτε από αυτήν την τεχνητά τραβηγμένη γραμμή και ρίχτε μια ματιά στο πώς μοιάζει, και θα ήταν επίσης πολύ καλύτερο για την εθνική ασφάλεια», είπε ο Τραμπ σε συνέντευξη Τύπου στο σπίτι του στo Mar-a Lago, την Τρίτη 7/1/2025.

Η ανάρτηση του Τράμπ στο X

Χωρίς να αμφιβάλλουμε για τη χάραξη των συνόρων με τον Καναδά και σχεδόν όλων των χωρών, με «τεχνητά τραβηγμένες γραμμές» ως αποτέλεσμα βίας, πολέμων και αίματος και συνακόλουθων “συνθηκών ειρήνης”, η αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας του Καναδά -χώρας πάντα προσκείμενης στις ΗΠΑ- δίνει άλλη δυναμική στις δυνάμεις του χάους και της κίνησης προς ένα τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Αναλυτές συνδέουν την απειλή προσάρτησης του Καναδά με την ανακοίνωση αύξησης των δασμών στα εισαγόμενα από τον Καναδά εμπορεύματα κατά 25%, όμως είναι σαφές ότι δεν περιορίζεται σε αυτό. Η επιδίωξη ελέγχου του Καναδά είναι μέρος της ίδιας στρατηγικής που κατευθύνει προς την κατάληψη της Γροιλανδίας.

● Στην ίδια κατεύθυνση επίσης κινείται η ανακοίνωση το Τραμπ ότι θα αλλάξει την ονομασία του Κόλπου του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής, αμφισβητώντας την ιστορία πέντε αιώνων από την ανακάλυψη της Αμερικής. Πρόκεται για την ξανασχεδίαση του χάρτη ολόκληρου του δυτικού ημισφαίριου. Η ιμπεριαλιστική αλαζονία συμβαδίζει με τον εθνικισμό, το “Make America Great again” και χρησιμεύει στη διαμόρφωση του τοπίου και του κλίματος για ένα τρίτο παγκόσμιο πόλεμο. Φυσικά, οι στόχοι του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, δεν περιορίζονται στα παραπάνω. Ούτε είναι αποκλειστικά πολιτική ενός ημιπαράφρονα πολιτικού. Η παραφροσύνη είναι η “λογική” του συστήματος σε κρίση. Είναι οι σπασμοί του ιμπεριαλισμού στην εποχή της κρίσης και ιστορικής του παρακμής. Ο πόλεμος δια εκπροσώπου των ΗΠΑ/ΝΑΤΟ κατά της Ρωσίας (με θύματα τους λαούς Ουκρανίας και Ρωσίας) και ο γενοκτονικός πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα είναι δύο αλληλένδετες στιγμές στην τάση για τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, που προφανώς θα εμπλουτιστεί με πολλά άλλα πολεμικά επεισόδια. Στο βάθος της αμερικανικής ιμπεριαλιστικής στόχευσης βρίσκεται η Κίνα, ο μόνος συγκρίσιμος, ανερχόμενος ανταγωνιστής, των ΗΠΑ, χωρίς να αφήνει από το στόχαστρο τη Ρωσία με την τεράστια πυρηνική της ισχύ.

Η τάση προς τον πόλεμο πηγάζει από την κρίση του συστήματος. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι του 20ού αιώνα ήταν άμεσα συνδεμένοι με την κρίση του ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού. Η αμερικανική ιμπεριαλιστική αυτοκρατορία παρά την τεράστια οικονομική και στρατιωτική ισχύ της βρίσκεται σε ιστορική παρακμή. Μέτρο της παρακμής τους είναι το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος των 35 τρις δολαρίων που αυξάνεται με γοργούς ρυθμούς. Σε ίδια και χειρότερη θέση βρίσκεται η γενέτειρα του καπιταλισμού, Ευρώπη.

Ανίκανοι να λύσουν την οικονομική κρίση του 2008, με αποτυχημένες όλες τις οικονομικές στρατηγικές τους, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός και πίσω του ο ευρωπαϊκός, κινούνται προς έναν τρίτο παγκόσμιο καταστροφικό πόλεμο. Δεν είναι ζήτημα προσώπων και κομμάτων, του τραμπούκου Τραμπ ή του αποτυχημένου Μπάιντεν, όσο κι αν τα πρόσωπα και τα κόμματα παίζουν τον δικό τους σημαντικό ρόλο. Πρόκειται για την έκρηξη των εσωτερικών αντιφάσεων του παγκόσμιου καπιταλισμού, της αντίφασης ανάμεσα στις παραγωγικές δυνάμεις και τις καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις, ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργασία, στο εθνικό κράτος και την παγκόσμια αγορά, που για τρίτη φορά οδηγούν τον κόσμο προς τον παγκόσμιο πόλεμο. Σε αυτή την πορεία το κεφάλαιο ξερνάει ό,τι αχώνευτο έχει στην ιστορία του, το δηλητήριο του φασισμού (δεν είναι τυχαία η ενίσχυση που δίνει ο τραμπικός δισεκατομμυριούχος Έλον Μασκ στο ακροδεξιό-φασιστικό AfD της Γερμανίας), την ανθρωποφαγία κατά των προσφύγων και μεταναστών και οξύνει τους ταξικούς αγώνες. Εδώ όμως κρύβεται και η δυνατότητα ανατροπής τους καθώς η ιστορία συνηθίζει να επιφυλάσσει απροσδόκητες εκπλήξεις. Η κρίση και ο πόλεμος είναι ο μέγας σκηνοθέτης της παγκόσμιας ιστορίας – και των επαναστατικών ανατροπών.

Η ανάπτυξη -η έγκαιρη ανάπτυξη- επαναστατικών προλεταριακών κομμάτων σε κάθε χώρα και λαϊκών αντιιμπεριαλιστικών κινημάτων και πάνω απ’ όλα η ανάπτυξη μιας επαναστατικής Διεθνούς οργάνωσης της εργατικής τάξης, είναι τα κύρια όπλα αποτροπής του παγκόσμιου πολεμικού Αρμαγεδδώνα, και διεξόδου από το κοινωνικό, πολιτικό και ηθικό αδιέξοδο του σήποντος  καπιταλισμού. Να μετατρέψουμε την κρίση τους σε κοινωνική αντικαπιταλιστική και αντιιμπεριαλιστική επανάσταση! Για την εξουσία της εργατικής τάξης χωρίς αφέντες και γραφειοκράτες. Για την ειρήνη και λευτεριά των λαών. Δεν ξεχνάμε: “o κύριος εχθρός είναι στη δική μας χώρα”!

Μετά την χρεοκοπία της Β’ Διεθνούς στο βούρκο του σοσιαλσοβινισμού και την κατάπτωση και διάλυση της Τρίτης Διεθνούς στο σταλινικό τρόμο και τα ξεπουλήματα των επαναστατικών κινημάτων, είναι ανάγκη η ολοκλήρωση της Τέταρτης Διεθνούς, τα θεμέλια της οποίας έθεσε ο Τρότσκι το 1938. Στην Ελλάδα αυτή η πάλη περνάει μέσα από την οικοδόμηση του Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος.