της Άρτεμις Καρδουλάκη
“Εκλειψη” είναι ο τίτλος της έβδομης Μπιενάλε της Αθήνας που θα διεξαχθεί από τις 25 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 29 Νοεμβρίου 2020 σε διάφορους χώρους που δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμη.
Θα παρουσιασθούν εκατό συνολικά καλλιτέχνες με έδρα την Βόρεια και Νότια Αμερική, την Καραϊβική, την Αφρική και την Ευρώπη. Πολλοί από τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες θα εκθέσουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Επιμελητές της έκθεσης είναι οι Larry Ossei Mensah, ανεξάρτητος καλλιτέχνης της Νέας Υόρκης και Οmsk Social Club, μια ανεξάρτητη κολεκτίβα με έδρα το Βερολίνο. O καλλιτεχνικός της διευθυντής είναι ο Έλληνας καλλιτέχνης Poka Yo.
Ο τίτλος της έκθεσης φαίνεται πως αναδεικνύει μια θολή αντίληψη που μπορεί να έχουμε για την πραγματικότητα εξαιτίας μιας ρευστής κατάστασης που βιώνουμε στις μέρες μας.
Η έκθεση θα ασχοληθεί με τις κοινωνικές, πολιτικές και πνευματικές αλλαγές που συντελούνται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην Αθήνα, μια ανερχόμενη μητρόπολη που βρίσκεται στο σημείο συνάντησης της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής τόσο γεωγραφικά όσο και ιστορικά.
Η έκλειψη είναι ένα φαινόμενο επικαλύψεων και συσκότισης αλλά και ένα φαινόμενο κοσμικό.
Σε συνέντευξη που έδωσε ο Mensah είπε για τον τίτλο της έκθεσης: “Υπάρχουν πολλές μεταφορικές αναγνώσεις. Αρχικά η έκλειψη αποτελεί μία από τις ελάχιστες στιγμές μετασχηματισμού που όλοι σταματούν ό,τι κάνουν για να στρέψουν το βλέμμα τους στον ουρανό. Μόλις ολοκληρωθεί το φαινόμενο και επιστρέψει ο ήλιος αισθάνεσαι διαφορετικός μέσα σου, σαν να έχεις αλλάξει. Λειτουργεί ως ορόσημο λόγω του ότι είναι σπάνιο. Είναι ευκαιρία λοιπόν να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να δούμε τις αλλαγές που έχουν γίνει γύρω μας, την άνοδο του φασισμού ή το πώς διαμορφώνονται τα σύνορα κοιτώντας ταυτόχρονα προς το παρελθόν και τις ρίζες μας ως είδος”.
Ο Omsk από την επιμελητική κολεκτίβα λέει για το ίδιο ζήτημα: “Για να δεις μια έκλειψη χρειάζεται πρώτα να βγεις έξω, μαζί με άλλους ανθρώπους μετέχεις ουσιαστικά σε μια τελετουργική διαδικασία. Εκείνη τη στιγμή ο ήλιος, η πηγή που μας κρατά ζωντανούς σκοτεινιάζει εντελώς κι εξαφανίζεται, γεννώντας τον φόβο του αγνώστου για λίγα λεπτά. Έπειτα επιστρέφει και η αίσθηση του καινούργιου διαχέεται στο πλήθος. Με αυτή την έννοια η έκλειψη είναι το δόλωμα που απλώνουμε για να συμμετέχει το κοινό σε μια διαδικασία μετάλλαξης. Ποτέ δεν ξεχνάς μια έκλειψη”.
Η Μπιενάλε με το θέμα της προσπαθεί να προσεγγίσει ζητήματα ταυτότητας, ιστορίας και πολιτισμικής πολυπλοκότητας παρέχοντας μια ευκαιρία να ερευνηθούν ιδέες, ερωτήματα, έννοιες και επιθυμίες.
Σε μια προσπάθεια να πυροδοτήσει ένα διαπολιτισμικό διάλογο αναδεικνύει έργα καλλιτεχνών της αφρικανικής διασποράς. Καθώς και άλλων καλλιτεχνικών φωνών που έχουν ιστορικά περιθωριοποιηθεί.
Ο διαπολιτισμικός διάλογος συμπληρώνεται από καλλιτεχνικές παρεμβάσεις που συνθέτουν βιωματικές αφηγήσεις με στόχο την ενεργοποίηση της φαντασίας των θεατών.
Αμφισβητώντας τις κυρίαρχες σχέσεις εξουσίας η Μπιενάλε προτείνει την καταστροφή των μηχανισμών καταπίεσης.
Χρησιμοποιώντας μια σειρά βιωματικών μέσων όπως παιχνίδια ζωντανής δράσης, ρηξικέλευθες τεχνικές διάδοσης φημών, πειθούς, “συναισθηματικής ύπνωσης” αλλά και ποικίλες σωματικές, ακουστικές, οπτικές και σύνθετες τεχνικές εμβύθισης ενεργοποιεί την κατασκευή αφηγημάτων, προωθεί μια αλλαγή στον τρόπο πρόσληψης της τέχνης και θέτει ένα στοχασμό για ένα εναλλακτικό μέλλον.
* Φωτογραφία: Νύσος Βασιλόπουλος
