της Κατερίνας Μάτσα
Όλοι οι ψυχίατροι των δημόσιων ψυχιατρικών κλινικών της Αττικής που έχουν εφημερεύσει από 1/2/2024 μέχρι σήμερα πρόκειται να κληθούν σε προανάκριση, μετά από μήνυση που κατέθεσε ένα πρωτοβάθμιο συνδικαλιστικό σωματείο αστυνομικών υπαλλήλων με την κατηγορία τής παράβασης καθήκοντος κατ’ εξακολούθηση και της έκθεσης κατά συρροή. Ήδη ο εισαγγελέας ζήτησε τις διευθύνσεις όλων αυτών των ψυχιάτρων.
Έχουν προηγηθεί δύο περιστατικά που άνοιξαν το δρόμο στις σημερινές κατά συρροή μηνύσεις, ένα στη Θεσσαλονίκη και ένα στο Δαφνί, όπου οι αστυνομικοί που συνόδευαν ασθενή προς εξέταση απειλούσαν τους εφημερεύοντες ψυχιάτρους επειδή δεν αποφάσιζαν αμέσως τον εγκλεισμό. Στο Δαφνί, μάλιστα, οι δύο ψυχίατροι αφού εξέτασαν τον ασθενή, μίλησαν με την οικογένεια και κατέληξαν ότι δεν ήταν αναγκαίος ο εγκλεισμός, ωστόσο οδηγήθηκαν από τους δύο αστυνομικούς, με τη διαδικασία του αυτόφωρου, στο αστυνομικό τμήμα Χαϊδαρίου όπου κρατήθηκαν μέχρι τις πρωϊνές ώρες της επόμενης. Έγιναν μηνύσεις στους ψυχιάτρους από τους δύο αστυνομικούς, παρά τις έντονες διαμαρτυρίες της ΟΕΝΓΕ, της ΕΙΝΑΠ, του Ενιαίου Συλλόγου Εργαζομένων ΨΝΑ. Το τρίτο περιστατικό έγινε πριν λίγες μέρες, πάλι στο Δαφνί, όπου οι αστυνομικοί απαιτούσαν από τους εφημερεύοντες ψυχιάτρους να υπογράψουν τον εγκλεισμό του ασθενούς πριν ακόμα ολοκληρωθεί η ψυχιατρική εξέταση! Εκείνοι συνέχισαν την εξέταση, όπως ορίζει ο νόμος. Ακολούθησαν οι μαζικές μηνύσεις προς εκατοντάδες ψυχιάτρους που εφημέρευσαν σε ψυχιατρική κλινική της Αττικής τον τελευταίο 1,5 χρόνο!
Εδώ δεν πρόκειται απλά για «ποινικοποίηση της άσκησης της Ψυχιατρικής», όπως τονίζει στη διαμαρτυρία της η Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία. Πρόκειται για μια επιχείρηση τρομοκρατίας του ψυχιατρικού κόσμου προκειμένου να επιβληθεί σε ακόμα μεγαλύτερη κλίμακα και χωρίς δεύτερη σκέψη το καθεστώς του εγκλεισμού σε κάθε άνθρωπο που παρουσιάζει ψυχολογικά προβλήματα κάποιου τύπου και ο εισαγγελέας παραγγέλλει ψυχιατρική εξέταση στο εφημερεύον ψυχιατρικό νοσοκομείο, προκειμένου να κριθεί όχι η θεραπεία αλλά ο εγκλεισμός, δηλαδή η στέρηση της ελευθερίας αυτού του ανθρώπου. Είναι μια πολύ σοβαρή ιατρική πράξη και κανένας αστυνομικός δεν έχει το ηθικό αλλά και το νόμιμο δικαίωμα να παρεμβαίνει.
Το γεγονός ότι όχι μόνο παρενέβησαν οι συνοδοί αστυνομικοί αλλά έκαναν και μηνύσεις σε βάρος των ψυχιάτρων σημαίνει ότι επιχειρούν να δημιουργήσουν τετελεσμένα γεγονότα προκειμένου να ποινικοποιηθεί η όποια συμπεριφορά των ανθρώπων με ψυχική διαταραχή, αλλά και η ψυχιατρική πράξη. Θέλουν να επιβάλλουν μια καθαρά κατασταλτική ψυχιατρική που θα ασκείται από τρομοκρατημένους, ευθυνόφοβους ψυχιάτρους, ελάχιστους σε σχέση με τις ανάγκες και με ελάχιστο νοσηλευτικό και άλλο προσωπικό. Μέσα σε αυτό το κλίμα ο εγκλεισμός, δηλαδή η αναγκαστική νοσηλεία θα γίνει ο κανόνας. Ήδη, το ποσοστό των εγκλεισμών στην Ελλάδα επί του συνόλου των εισαγωγών ξεπερνά το 60%, όταν πανευρωπαϊκά δεν ξεπερνά το 10%. Αυτό από μόνο του αποτελεί αδιαμφισβήτητη απόδειξη ότι το εγχείρημα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, που υποτίθεται ότι «ολοκληρώνεται» με αυτό το νόμο, απέτυχε οικτρά. Έτσι φτάσαμε στη νοσηλεία σε κλινικές με κλειδωμένες πόρτες, στις μηχανικές καθηλώσεις και στα ηλεκτροσόκ σαν θεραπευτικές πρακτικές. Έτσι αναβιώνει το ψυχιατρικό άσυλο ως «αποθήκη ψυχών».
Το πράσινο φως, βέβαια, το άνοιξε η εγκύκλιος Βαρτζόπουλου, που επιτρέπει στους συνοδούς αστυνομικούς με εισαγγελική παραγγελία να αποχωρούν πριν ολοκληρωθεί η διαδικασία της ψυχιατρικής εξέτασης. Ο υφυπουργός υγείας Βαρτζόπουλος, ψυχίατρος ο ίδιος, αντιπροσωπεύει ό,τι πιο αντιδραστικό χαρακτηρίζει την ψυχιατρική επιστήμη ως όργανο κοινωνικού ελέγχου και καταστολής. Είναι ο συντάκτης του ν. 5129/24, που ιδιωτικοποιεί την ψυχική υγεία και την απεξάρτηση και διαλύει όλα τα στεγνά θεραπευτικά προγράμματα (18ΑΝΩ, ΚΕΘΕΑ, ΑΡΓΩ κ.λπ.). Είναι ο ψυχίατρος που κάλυψε τους γυναικοκτόνους με τη δήλωσή του ότι «η άσκηση θανατηφόρας βίας από το αρσενικό στο θηλυκό είναι νόμος της βιολογίας» για να γίνει το πέρασμα από τον «ανδρα-κυνηγό» στο γυναικοκτόνο. Είναι ο ψυχίατρος που από τη θέση τού υφυπουργού υγείας έτοιμάζει μέσα στο Δαφνί -του οποίου, κατά τα άλλα, καταργήθηκε με το νέο νόμο ο οργανισμός– μια ψυχιατροδικαστική κλινική, δηλαδή μια ψυχιατρική φυλακή όχι μόνο για τους ακαταλόγιστους, αλλά και για τους λεγόμενους «διαταρακτικούς», τους ανήσυχους που δημιουργούν προβλήματα, αντιμετωπίζοντάς τους όλους ως εγκληματίες. Τέτοια κλινική υπήρχε στο Δαφνί, είχε μετατραπεί σε πραγματική κόλαση, μέχρι το 1988, που έκλεισε μετά από δυναμικούς αγώνες διαρκείας των ψυχιάτρων και όλων των εργαζομένων στο ΨΝΑ. Η Ιστορία, στην επανάληψή της σήμερα, γίνεται μακάβρια φάρσα.
Για το αστυνομικό κράτος του Μητσοτάκη, τα ψυχικά διαταραγμένα και τα εξαρτημένα άτομα κοστίζουν στο κράτος, που πρέπει να απαλλαγεί από αυτό το φορτίο, το οποίο εκχωρεί στον ιδιωτικό τομέα. Είναι περιττοί πληθυσμοί και άρα αναλώσιμοι. Η θέση τους είναι είτε έγκλειστοι στα ψυχιατρεία, που λειτουργούν χωρίς το αναγκαίο προσωπικό, με ελάχιστους πόρους και με υπεράριθμους ασθενείς είτε στο δρόμο. Αυτή είναι η απάνθρωπη λογική του καπιταλιστικού συστήματος στη σημερινή φάση της κρίσης και της παρακμής του. Η ανατροπή του είναι ο αναγκαίος όρος για να ζήσουμε ελεύθεροι με ανθρωπιά και αξιοπρέπεια.
