Και άλλες ιστορίες από το ημερολόγιο ενός παιδοψυχιάτρου
Βιβλιοπαρουσίαση από την Κατερίνα Μάτσα
Perry Bruce D. / Szalavitz Maia, ΤΟ ΑΓΟΡΙ ΠΟΥ ΜΕΓΑΛΩΣΕ ΣΑΝ ΣΚΥΛΟΣ και άλλες ιστορίες από το ημερολόγιο ενός παιδοψυχιάτρου, μετάφρ. Ουρανία Παπακωσταντοπούλου, εκδ. ΠΑΤΑΚΗ, 2023
Πρόκειται για ένα εξαιρετικό βιβλίο για το παιδικό τραύμα, για το πώς μια στρεσσογόνος εμπειρία στα πρώτα χρόνια της ζωής μπορεί να έχει μόνιμη επίδραση στην αρχιτεκτονική και τη χημεία του εγκεφάλου με συνέπειες στη συμπεριφορά του ατόμου. Όπως αναγράφεται στο βιβλίο, 8 εκατομμύρια παιδιά στις ΗΠΑ πάσχουν από σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα, που συνδέονται με τραυματικές εμπειρίες. Τα τραυματισμένα παιδιά μπορεί, επίσης, να εμφανίσουν ως ενήλικες καρκίνο, καρδιακές παθήσεις, παχυσαρκία κ.ά.
Ο συγγραφέας του βιβλίου δόκτωρ Πέρρυ είναι ο ιδρυτής και επικεφαλής ερευνητής της «Ακαδημίας Παιδικού Τραύματος» στο Χιούστον του Τέξας και αναπληρωτής καθηγητής Ψυχιατρικής και Συμπεριφορικών Σπουδών στο Σικάγο.
Το πολύτιμο αυτό βιβλίο περιέχει ένα πραγματικό θησαυρό πληροφοριών για το παιδικό τραύμα και τις επιπτώσεις του στη μετέπειτα ζωή. Καταγράφονται και αναλύονται δέκα κλινικές περιπτώσεις τραυματισμένων και διαταραγμένων παιδιών και η θεραπευτική τους αντιμετώπιση. Βασική αρχή της διεπιστημονικής ομάδας ήταν ότι για να ξεπεράσουν τα παιδιά το τραύμα από σωματική, συναισθηματική, ψυχολογική άποψη πρέπει οι ενήλικες που έχουν δίπλα τους να τα στηρίζουν, να τα ενθαρρύνουν, να τους δείχνουν την αγάπη τους.

Κάθε άτομο ακολουθεί μια ατομική αναπτυξιακή πορεία και έχει ένα μοναδικό συνδυασμό από δυνατά και αδύνατα σημεία. Σε αυτό στηρίζεται η νευροδιαδοχική προσέγγιση του δρ. Πέρρυ για την παροχή βοήθειας σε κακοποιημένα και τραυματισμένα παιδιά. «Η νευροδιαδοχική προσέγγιση πρώτα εξετάζει ποιες περιοχές και λειτουργίες είναι ανεπαρκώς ανεπτυγμένες ή δε λειτουργούν σωστά και κατόπιν στοχεύει στο να παράσχει την ελλείπουσα διέγερση ούτως ώστε να βοηθήσει τον εγκέφαλο να ανακτήσει μια πιο φυσιολογική ανάπτυξη» (σελ. 439 ).
Μας συγκλονίζουν οι κλινικές περιπτώσεις που αναλύονται αριστοτεχνικά, καθώς μας εισάγουν στον τρομακτικό κόσμο της Τίνας, κακοποιημένης σεξουαλικά στα πιο τρυφερά της χρόνια, της Σάντυ που στα τρία της χρόνια βίωσε την άγρια δολοφονία και το βιασμό της μητέρας της από το σύντροφό της, ο οποίος μαχαίρωσε και την ίδια «για το καλό της», όπως της έλεγε. Την περίπτωση της Λόρας που αρνούνταν την τροφή και έμενε καχεκτική γιατί είχε από πολύ νωρίς στερηθεί τη ζεστασιά της ανθρώπινης επαφής. Την περίπτωση του Λίον, ενός σοβαρά παραμελημένου παιδιού, που παρουσίασε αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας, στερούνταν ενσυναίσθησης και συμπόνιας για τον άλλο, είχε μια καρδιά από πάγο και αργότερα έγινε δολοφόνος. Την περίπτωση του Τζάστιν, που μεγάλωσε σαν σκύλος, όταν πέθανε στον πρώτο χρόνο της ζωής του η γιαγιά που τον είχε αναλάβει, όταν η μητέρα του τον εγκατέλειψε, και έμεινε στα χέρια του συντρόφου της γιαγιάς, εκτροφέα σκύλων. Την ιστορία της Άμπερ -το κοράκι- που κακοποιούνταν σεξουαλικά επί 4 χρόνια από το σύντροφο της μητέρας της. Την ιστορία του Πίτερ, υιοθετημένου παιδιού από ένα ορφανοτροφείο της Ρωσίας και άλλα συναρπαστικά ιστορικά.
Ο δρ. Πέρρυ μιλά αναλυτικά για το ρόλο και τις προϋποθέσεις των ψυχοθεραπευτικών συναντήσεων σε συνδυασμό και με άλλες παρεμβάσεις, ανάλογα με την κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Τονίζει, όμως, ότι αυτό που λειτουργεί καλύτερα είναι οτιδήποτε αυξάνει την ποιότητα και το πλήθος των σχέσεων στη ζωή του παιδιού. Οι σχέσεις είναι παράγοντας αλλαγής και η πιο ισχυρή θεραπεία είναι η ανθρώπινη αγάπη.
Το βιβλίο, μολονότι έχει επιστημονικό περιεχόμενο, δεν απευθύνεται μόνο σε ειδικούς, ψυχιάτρους, παιδοψυχιάτρους, ψυχοθεραπευτές. Η πολύ καλή μετάφραση και η άρτια επιμέλεια το κάνουν προσιτό σε ένα πολύ ευρύτερο κοινό, που μπορεί να το απολαύσει.