Το πλέον ευαίσθητο σημείο στο “μαύρο σύμφωνο” που έχει υπογράψει η κυβέρνηση Τσίπρα με τους δανειστές του έχει όνομα και διεύθυνση: πλειστηριασμοί για να πληρωθεί το χρέος.
Η περιβόητη τρίτη αξιολόγηση, που μαζί με την τέταρτη αποτελούν τη νομιμοποίηση και μονιμοποίηση του μνημονιακού εφιάλτη σαν τη “νέα κανονικότητα” μετά το… τέλος του τρίτου μνημονίου, έχει την αχίλλειο πτέρνα της, τους πλειστηριασμούς. Τους πλειστηριασμούς από την κυβέρνηση και τους τραπεζίτες.
Ο στόχος είναι ένας και μοναδικός : Όπως με το PSI προχώρησαν στην χωρίς προηγούμενο απαλλοτρίωση της λαϊκής αποταμίευσης που ήταν συσσωρευμένη στα Ταμεία για την ασφάλιση και τις συντάξεις για να “πληρώσουν” το δημόσιο χρέος, έτσι και τώρα με τους πλειστηριασμούς προχωρούν στην απαλλοτρίωση της λαϊκής αποταμίευσης, από τα χιλιάδες ακίνητα που αυτή είχε συσσωρευθεί για δεκαετίες, για να πληρώσουν το ιδιωτικό χρέος που έχει συσσωρευτεί στις τράπεζες.
Αυτό το “μαύρο σύμφωνο” της κυβέρνησης με τους περιβόητους “Θεσμούς”, που αποκαλείται “τρίτη αξιολόγηση”, έχει αυτό σαν καταλυτικό στοιχείο.
Και από αυτό εξαρτάται σχεδόν ολοκληρωτικά η “αξιοπιστία” της κυβέρνησης έναντι των δανειστών της : την μαζική εκτέλεση πλειστηριασμών για την κάλυψη των λεγόμενων ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το δημόσιο (εφορία, ταμεία), των κόκκινων δανείων.
Αυτό το στοιχείο είναι αποτυπωμένο στο τελικό κείμενο της Τεχνικής Συμφωνίας για το Συμπληρωματικό Μνημόνιο (supplemental Memorandum of Understanding –MoU) με το οποίο θα κλείσει η τρίτη αξιολόγηση στις 13 Ιανουαρίου στο EWG ή το αργότερο στο Eurogroup στις 22 Ιανουαρίου. Μέχρι τότε η κυβέρνηση θα πρέπει έμπρακτα να έχει αποδείξει την πρόθεσή της να εφαρμόσει την “συμφωνία” η οποία είτε άμεσα είτε έμμεσα θα καταργήσει τα υπάρχοντα “όρια προστασίας” ακόμα και της πρώτης κατοικίας.
Οι “επισπεύδοντες” των πλειστηριασμών είναι δύο, το δημόσιο (εφορία – ασφαλιστικά ταμεία) και οι τράπεζες.
Οι τράπεζες
Είναι σημαντικό ότι το μεγαλύτερο μέρος των “φυσικών” πλειστηριασμών στα Ειρηνοδικεία που αφορούν κατά πλειονότητα σε μικρής σχετικά αξίας ακίνητα, ακόμα και πρώτες κατοικίες, αφορούν σε κατασχέσεις που κάνει η εφορία και τα ταμεία και λιγότερο οι τράπεζες.
Αυτό οφείλεται όχι βέβαια στην “ευαισθησία” των τραπεζών αλλά στο γεγονός ότι το τραπεζικό σύστημα εν όψει του stress test που θα γίνει στις αρχές του 2018 από τον SSM πρέπει να έχει “δείξει” αποτελέσματα βελτίωσης στους Ισολογισμούς των τραπεζών που δεν μπορούν να προκύψουν από την απαλλοτρίωση μικρής αξίας ακινήτων.
Για τον λόγο αυτό έχει υπάρξει σιωπηρή συμφωνία μεταξύ των διοικήσεων των τραπεζών και του SSM σύμφωνα με την οποία τους αμέσως επόμενους μήνες θα τρέξουν πλειστηριασμοί για μεγάλα κόκκινα δάνεια τόσο εταιρειών όσο και φυσικών προσώπων που έχουν υποθήκες σε ακίνητα μεγάλης αντικειμενικής και εμπορικής αξίας. Πρόκειται για περίπου 10.000 κόκκινα δάνεια με “ακριβά” ακίνητα εγγυήσεις. Παρ’ όλα αυτά επειδή η αγορά ακινήτων είναι “παγωμένη” και δεν μπορούν να πετύχουν οικονομικό αποτέλεσμα που να καλύπτει τις ανάγκες τους (δηλαδή δύσκολα θα βρουν αγοραστές στους πλειστηριασμούς ακόμα), η συμφωνία με τον SSM προβλέπει ότι οι ίδιες οι τράπεζες θα είναι οι πλειοδότες στους πλειστηριασμούς αυτούς και μάλιστα στην τιμή που το ακίνητο ως εγγύηση έχει εγγραφεί στα βιβλία τους… Με τον τρόπο αυτό το κόκκινο δάνειο από ζημιά στους Ισολογισμούς τους μετατρέπεται σε “πάγιο” και παύει να αποτελεί πρόβλημα μέχρι να πουληθεί ή να μεταβιβασθεί σε εταιρεία διαχείρισης ακινήτων… Η δέσμευση που έχουν αναλάβει έναντι του SSM είναι ότι θα πουλήσουν τα ακίνητα αυτά όταν σε διάστημα 2 – 3 ετών η αγορά ακινήτων επιτρέψει να πουληθούν τουλάχιστον στο ύψος της τιμής που είναι γραμμένα στους Ισολογισμούς τους.
Αυτή η συμφωνία αφορά το πως θα αντιμετωπίσουν το δύσκολο stress test του Φεβρουαρίου. Στη συνέχεια όμως και στο βαθμό που έχει αρχίσει να “ομαλοποιείτει” όπως απαιτεί η τρόικα το νομικό καθεστώς για τους πλειστηριασμούς – δηλαδή θα αναπροσαρμοσθεί μέσα στο 2018 ο νόμος προστασίας πρώτης κατοικίας κ.λπ. – θα αρχίσουν να τρέχουν και οι πλειστηριασμοί μικρότερης αξίας ακινήτων… Ήδη, έτσι κι αλλιώς, στην επαρχία κυρίως, πολλά υποκαταστήματα τραπεζών από τώρα προσπαθούν να “βελτιώσουν” τα αποτελέσματά τους σπρώχνοντας σπίτια και καταστήματα των περιοχών τους σε κατασχέσεις και πλειστηριασμούς…
Αυτό βέβαια είναι το “φανερό” στοιχείο όσον αφορά στα κόκκινα δάνεια από πλευράς τραπεζών.
Υπάρχει όμως κι ένα δεύτερο στοιχείο που αφορά στις πωλήσεις των “κόκκινων δανείων” ή ακόμα και δανείων που δεν έχουν ακόμα γίνει “κόκκινα”. Πρόκειται για χιλιάδες δάνεια που οι τράπεζες έχουν ήδη αρχίσει να πουλάνε σε διάφορα ξένα και ελληνικά Funds-κοράκια. Κανείς δεν ξέρει ακόμα το τι θα γίνει εκεί καθώς ξαφνικά και από το πουθενά κάποιο Fund θα ειδοποιεί τον κάτοχο του σπιτιού ότι πρέπει να του αδειάσει το ακίνητο μέσα σε λίγα 24ωρα λόγω κατάσχεσης!
Το δημόσιο
Όσον αφορά στο δημόσιο η κατάσταση είναι ήδη εκρηκτική μετά από μια φαινομενικά “τεχνική” νομική αλλαγή.
Όπως έγινε πρόσφατα γνωστό μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας της αξιολόγησης, η κυβέρνηση Συριζα – Ανελ έχει συμφωνήσει στην αλλαγή του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) έτσι ώστε να μπορούν να γίνουν πλειστηριασμοί και για ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο στην “εμπορική τιμή”.
Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό για το τι θα ακολουθήσει, αφού έτσι -συντονίζοντας δηλαδή τον ΚΕΔΕ με τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας που ισχύει- ανοίγει ο δρόμος για την έμμεση κατάργηση και τυπικά της προστασίας της “πρώτης κατοικίας” αφού με τον ΚΕΔΕ για χρέη προς το δημόσιο, θα μπορεί να εκπλειστηριασθεί χωρίς προστασία της πρώτης κατοικίας, κάθε ακίνητο ακόμα και για πολύ μικρές ληξιπρόθεσμες οφειλές…
Αυτό έχει περάσει από τον Μάιο φέτος όταν η κυβέρνηση έφερε στη Βουλή για ψήφιση ρύθμιση (άρθρο 78 του ν. 4472/2017), προβλέπει ότι πλέον οι πλειστηριασμοί ακινήτων για απλήρωτες οφειλές προς τις ΔΟΥ επιτρέπεται να διενεργούνται με τιμή πρώτης προσφοράς την τρέχουσα εμπορική, δηλαδή κάτω και από την δια νόμου καθορισμένη αντικειμενική αξία.
Ο ΚΕΔΕ προβλέπει ότι κατασχέσεις και πλειστηριασμοί ακινήτων επιτρέπεται να επιβάλλονται για ποσά ληξιπρόθεσμων οφειλών άνω των 500 ευρώ. Ταυτόχρονα από τις κατασχέσεις για χρέη προς το Δημόσιο δεν προστατεύεται η πρώτη κατοικία. Με τον τρόπο αυτό άνοιξε ο δρόμος για πλειστηριασμούς από το κράτος στην εμπορική αξία, με τον Κώδικα Είσπραξης ο οποίος δεν προβλέπει προστασία κύριας κατοικίας.
Γ. Aγγ.
* Πειραιάς. Στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς που έγιναν το πρωΐ της Tετάρτης 13 Δεκεμβρίου στον Πειραιά για ακίνητα σχετικά μεγάλης αξίας, πετύχαμε να ακυρώσουμε πλειστηριασμό κατοικίας 60 m2, αξίας 114.000 ευρώ.
Κανένας εφησυχασμός, ραντεβού στα ειρηνοδικεία.
M.