Στα τέλη Σεπτέμβρη σταματά να ισχύει η απόφαση που είχαν πάρει οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης το 1999, ένα χρόνο πριν την εισαγωγή του ευρώ, σύμφωνα με την οποία θα συναλλαγματικά διαθέσιμα που διέθεταν σε χρυσό, δεν μπορούσαν να τα χρησιμοποιήσουν παρά μόνο μετά από συνεννόηση και συμφωνία όλων.
Στο δια ταύτα με την λήξη ισχύος της απόφασης αυτής κάθε χώρα μέλος αποκτά και πάλι τον έλεγχο και την διαχείριση των «εθνικών» αποθεμάτων χρυσού που διαθέτει, πέραν εκείνων που έχει καταθέσει στην ΕΚΤ σαν εγγύηση για την έκδοση του ευρώ.
Για την Ελλάδα το αποθεματικό αυτό φθάνει στους 113 τόνους χρυσού και μόνο ένα μέρος του βρίσκεται στα θησαυροφυλάκια της Τράπεζας της Ελλάδος, ενώ ένα μέρος του βρίσκεται στην Τράπεζα της Αγγλίας και αλλού.
Η πράξη αυτή της ΕΚΤ ερμηνεύθηκε ως κίνηση που απορρέει από το ότι η αγορά χρυσού έχει ομαλοποιηθεί και κατά συνέπεια δεν χρειάζεται οι χώρες μέλη να λειτουργούν υπό την δέσμευση αυτή. Η αλήθεια είναι βέβαια πολύ διαφορετική. Το 2018 ήταν η χρόνια που η «αγορά» χρυσού σημείωσε την μεγαλύτερη αναταραχή και κινητικότητα από τον καιρό της κατάρρευσης του Μπρέττον Γουντς το 1971- 73. Μέσα σε ένα χρόνο οι κεντρικές τράπεζες για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια αγόρασαν εξωφρενικά υψηλές ποσότητες χρυσού. Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι οι αγορές χρυσού κυρίως από οικονομίες με όχι ιδιαίτερα ισχυρά νομίσματα αγόρασαν συνολικά περισσότερους από 650 τόνους χρυσού μέσα σε ένα χρόνο. Και οι αυξημένες αγορές χρυσού συνεχίσθηκαν και το 2019. Χώρες όπως η Ρωσία για παράδειγμα βρίσκονται μεταξύ εκείνων που αντικατέστησαν σημαντικό μέρος των συναλλαγματικών τους αποθεμάτων σε δολάριο (υπό την μορφή αμερικανικών ομολόγων) με αντίστοιχης αξίας χρυσό.
Είναι περισσότερο από φανερό κατά γενική ομολογία πολλών αναλυτών ότι η επερχόμενη οικονομική επιβράδυνση και οι διεθνείς γεωπολιτικές και εμπορικές συγκρούσεις είναι ζήτημα χρόνου να οδηγήσουν σε ανοικτό πόλεμο στις αγορές συναλλάγματος. Οι αυξημένες αγορές χρυσού δεν είναι παρά μέρος της προετοιμασίας απέναντι στην επερχόμενη νομισματική καταιγίδα. Για την Ευρωζώνη όμως η απόφαση για την διακοπή της ισχύος της δέσμευσης των εθνικών αποθεματικών χρυσού πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο, δεδομένου και του ότι το ευρώ στηρίζεται απά τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της ΕΚΤ.
Για την Ευρωζώνη η απόφαση αυτή συνδέεται με το γεγονός ότι η εσωτερική διάσπαση και κρίση φαίνεται να οδηγεί με μεγαλύτερη ταχύτητα από ότι όλοι περιμένουν σε μια αλλαγή της λεγόμενης αρχιτεκτονικής της, σε μια συρρίκνωση του κεντρικού πυρήνα της και την λειτουργία σε περισσότερες από μια ταχύτητες… Ήδη μέσα από το αδιέξοδο της κρίσης με το προσφυγικό έχει δρομολογηθεί η ακύρωση της Συνθήκης Σένγκεν, η οποία μαζί με την εσωτερική κοινή αγορά και το ευρώ αποτελούν τους τρεις βασικούς πυλώνες της Ευρωζώνης (ελεύθερη διακίνηση εμπορευμάτων, ανθρώπων, κεφαλαίων).
Απέναντι στην κρίση η Ευρωζώνη ετοιμάζεται για την συρρίκνωση της νομισματικής ένωσης, της ΟΝΕ. Ήδη η Ιταλική Βουλή έχει περάσει απόφαση με την οποία εντέλλεται η κυβέρνηση να μελετήσει την έκδοση ενός είδους έντοκου γραμματίου μικρής αξίας με το οποίο να μπορούν να εξυπηρετούνται εσωτερικές συναλλαγές.
Ο Μάριο Ντράγκι όταν ρωτήθηκε γι’ αυτό είπε ότι αυτό είτε είναι ένα δεύτερο παράλληλο νόμισμα και είναι παράνομο, είτε είναι χρέος και θα πρέπει να προσμετρηθεί σαν τέτοιο…
Στην πραγματικότητα όλοι πλέον ετοιμάζονται για μια νέα πραγματικότητα στην οποία η Ευρωζώνη θα διασπαστεί σε ένα σκληρό πυρήνα με ένα «σκληρό» νόμισμα, που είτε αυτό θα είναι το ευρώ, ή ένα άλλο «σκληρό ευρώ» και μια περιφερειακή ένωση με ένα πιο αδύναμο νόμισμα που θα είναι το «παλιό» ευρώ. Ή εναλλακτικά θα επιτραπεί στην περιφέρεια η κυκλοφορία παράλληλων εθνικών νομισμάτων για τις εσωτερικές συναλλαγές με το «σκληρό ευρώ» να παραμένει το νόμισμα ενός σκληρού πυρήνα λίγων χωρών. Για τον ελληνικό καπιταλισμό υπό την τρέχουσα κατάσταση το ενδεχόμενο συμμετοχής στο νέο σκληρό πυρήνα της Ευρωζώνης παραμένει αδύνατο.
Για την Ιταλία η διαδικασία αυτή εχει ήδη ξεκινήσει με απόφαση της ιταλικής Βουλής…
Στην πραγματικότητα η πρόσφατη «απελευθέρωση» των εθνικών αποθεματικών χρυσού δεν είναι παρά η προετοιμασία για την μετάβαση σε μια τέτοια νέα κατάσταση κρίσης της Ευρωζώνης. Να σημειωθεί εδώ ότι η Ιταλία παρά το υψηλό της χρέος και τα μεγάλα προβλήματα στο τραπεζικό της σύστημα, είναι η χώρα με τα υψηλότερα εθνικά αποθέματα χρυσού μαζί με την Γερμανία…
Γιάν. Αγγ.
