Η μεγάλη διαφορά μεταξύ της φετεινής συνάντησης των “ισχυρών” του πλανήτη και της αντίστοιχης πριν ένα χρόνο στο Νταβός, είναι η διαπίστωση πως “ο κόσμος βρίσκεται φέτος σε μια χειρότερη θέση από ό,τι πριν ένα χρόνο”, όπως χαρακτηριστικά υποστήριξε ένας από τους παρευρισκόμενους τραπεζίτες σε ένα από τα κεντρικά πάνελ των παρουσιάσεων.
Η εκτίμηση αυτή έρχεται να πει με απλά λόγια αυτό που αποτελεί πλέον το βασικό θέμα συζήτησης στο χιονισμένο Νταβός: αν το 2018 το κυρίαρχο θέμα συζήτησης ήταν ότι ο “πλανήτης” έχει αφήσει πίσω του την κρίση του 2008 και μπαίνει σε μια φάση συντονισμένης ανάπτυξης, το 2019 είναι η απόλυτη διάψευση αυτής της προσδοκίας. Όλες οι ενδείξεις των διεθνών οργανισμών ΔΝΤ, ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα για το 2019 συγκλίνουν στην εκτίμηση πως: όλες οι μεγάλες οικονομίες του κόσμου έχουν ήδη εισέλθει σε μια φάση συντονισμένης κάμψης της οικονομικής δραστηριότητας.
Ακόμα και η περιβόητη Λαγκάρντ, η επικεφαλής του ΔΝΤ υποχρεώθηκε να κάνει διορθωτικές δηλώσεις για να περιορίσει τα αρνητικά σχόλια και αντιδράσεις από την ανακοίνωση του Ταμείου, σύμφωνα με την οποία αναθεωρεί προς τα κάτω ακόμα και την εκτίμηση του περασμένου Οκτώβρη, που είχε ήδη και πάλι αναθεωρήσει προς το κάτω τις προβλέψεις για την τάση που κυριαρχεί στην παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα την περασμένη άνοιξη.
Η Λαγκάρντ την Τετάρτη 23/1/2019 υποχρεώθηκε να δηλώσει ότι οι αρνητικές εκτιμήσεις του ΔΝΤ δεν ισοδυναμούν με πρόβλεψη ύφεσης για την παγκόσμια οικονομία, αλλά για περαιτέρω επιβράδυνσή της.
Βέβαια ένα χρόνο πριν οι εκτιμήσεις του ΔΝΤ και των άλλων διεθνών οικονομικών οργανισμών μιλούσαν για είσοδο σε μια περίοδο συντονισμένης ανάπτυξης…
Οι κεντρικές τράπεζες
Η ανατροπή αυτή στις εκτιμήσεις για την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία έχει φέρει στο τραπέζι των συζητήσεων τον ρόλο των κεντρικών τραπεζών αναγνωρίζοντας ότι αυτές, με τις πολιτικές νομισματικής χαλάρωσης τα προηγούμενα χρόνια μετά την κρίση του 2007 – 2008, είχαν ανακόψει τις συνέπειες της μεγάλης ύφεσης.
Όμως, είναι ακριβώς σε αυτό το σημείο που οι συζητήσεις στο Νταβός “απειλούν” να μετατρέψουν τις κεντρικές τράπεζες και τους κεντρικούς τραπεζίτες από “σωτήρες”, σε “εκτελεστές” της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, αν συνεχίσουν να αναστρέφουν τις πολιτικές νομισματικής χαλάρωσης…
Η μεν αμερικάνικη ομοσπονδιακή τράπεζα (Fed) έχει αρχίσει αυτή την διαδικασία από τις αρχές του 2014. Και συνεχίζει με τις σταδιακές αυξήσεις επιτοκίων και την μήνα τον μήνα απόσυρση των κεφαλαίων που είχε ρίξει στο τραπεζικό σύστημα για να αναχαιτίσει τις συνέπειες της κρίσης μετά το 2008.
Μέχρι στιγμής έχει αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού στο 2,75 – 3% και έχει μειώσει τα 3,5 τρισ. δολ. που είχε ρίξει στις τράπεζες κατά μόλις 500 δις δολάρια και συνεχίζει.
Η ΕΚΤ μόλις στα τέλη Δεκέμβρη σταμάτησε να ρίχνει κάθε μήνα καινούργια κεφάλαια στο τραπεζικό σύστημα, με τα επιτόκια να παραμένουν στο μηδέν και τα κεφάλαια που είχε ρίξει στις αγορές να τα ανακυκλώνει χωρίς ακόμα να έχει αποσύρει ούτε ένα ευρώ.
Την ίδια κατεύθυνση έχουν αρχίσει να παίρνουν με μικρότερα βήματα και οι άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες.
Αυτή η σε πολύ διαφορετικά επιπεδα αλλά συντονισμένη στη γενική κατεύθυνσή της πολιτική των κεντρικών τραπεζών, έχει ανατρέψει την “εικόνα” που παρουσίαζε η παγκόσμια οικονομία στο Νταβός το 2018 και την έχει αντικαταστήσει με την ακριβώς αντίθετη: στις ΗΠΑ, την Ευρωζώνη, την Κίνα και στις άλλες μεγάλες οικονομίες του πλανήτη εμφανίζεται σε διαφορετικούς βαθμούς, η ίδια κατεύθυνση: η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας.
Δεν είναι αυτό ύφεση βιάστηκε να διευκρινίσει η Λαγκάρντ, αλλά κανείς στο Νταβός δεν είπε το πώς αυτή η συντονισμένη επιβράδυνση μπορεί να σταματήσει…
Αντίθετα όλοι σχεδόν συμφώνησαν ότι αυτή επιβράδυνση μυρίζει… μπαρούτι, καθώς ο πλανήτης είναι ακόμα φορτωμένος με δάνεια πολύ μεγαλύτερα από εκείνα που τίναξαν στον αέρα το τραπεζικό σύστημα το 2008.
Εκείνο που φαίνεται να διαπερνά τις συζητήσεις που έγιναν τα τελευταία 24ωρα είναι η διαπίστωση ότι μπροστά σ’ αυτήν την απειλή οι κεντρικές τράπεζες δεν διαθέτουν -εκτός ίσως από την Fed εν μέρει- τα νομισματικά “εργαλεία” που είχαν και χρησιμοποίησαν το 2008, την νομισματική χαλάρωση, για να ανακόψουν τη “νέα” τάση.
Γι’ αυτό και -σχεδόν- όλοι στο Νταβός εξέπεμπαν την ίδια “συντονισμένη” έκκληση αγωνίας προς τους κεντρικούς τραπεζίτες, να σταματήσουν την αναστροφή της νομισματικής πολιτικής όσοι το κάνουν (π.χ. η Fed) και να μη διανοηθούν να την επισπεύσουν όσοι είναι ακόμα στα πρώτα βήματα (π.χ. η ΕΚΤ, η BoJ, η CboC).
Το Νταβός φέτος έσβησε και τις τελευταίες προσδοκίες όσων υποστήριζαν ότι η κρίση του 2008 και όσα ακολούθησαν είναι “παρελθόν”.
Το χειρότερο όμως για τους παρόντες ήταν ότι κανείς δεν κατάφερε να βάλει στο τραπέζι μια “στρατηγική” εξόδου απο αυτό το αδιέξοδο και τον φαύλο κύκλο μεταξύ νομισματικής χαλάρωσης και ύφεσης…
Γιαν. Aγγ.