Σε συνέχεια προηγούμενου σημειώματος στην ΝΠ, καταγράφουμε ορισμένα στοιχεία αξιοπρόσεκτα για το σημείο στο οποίο βρίσκεται η βασική “τάση” στη “ζωή” του κεφαλαίου το 2016.
Σύμφωνα με τελευταία έκθεση του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης Fitch, ο όγκος των κεφαλαίων που έχουν επενδυθεί σε ομόλογα τα οποία διαπραγματεύονται στις διεθνείς αγορές με αρνητικά επιτόκια έχει αυξηθεί στα 9,9 τρισ. δολ. (το προηγούμενο σημείωμα αναφερόταν σε 7 τρισ. δολ.).
Ομόλογα με αρνητικό επιτόκιο σημαίνει ότι αυτοί που τα έχουν αγοράσει αντί να απολαμβάνουν κάποιο -έστω και ελάχιστο τόκο- πληρώνουν τόκο για να τα κρατούν. Πρόκειται κατά βάση για κρατικά ομόλογα και η πτώση των επιτοκίων σε αρνητικό επίπεδο οφείλεται στις κεντρικές τράπεζες των περιοχών στις οποίες αρχικά έχουν εκδοθεί, όπως την Ευρωζώνη όπου η ΕΚΤ απαιτεί να πληρώνεται τόκο για να δέχεται καταθέσεις από τις εμπορικές τράπεζες, την Ιαπωνία και κατά πως ακούγεται φαίνεται ότι για μία τέτοια κίνηση ετοιμάζεται και η Κεντρική τράπεζα της Αυστραλίας. Στην ίδια κατάσταση βρίσκονται η κεντρική τράπεζα της Ελβετίας, της Σουηδίας και της Δανίας.
Ο λόγος που έχουν επιβάλει αυτό το “καθεστώς” οι κεντρικές τράπεζες είναι για να υποχρεώσουν -έτσι ισχυρίζονται- τις εμπορικές τράπεζες να τα δίνουν σε δάνεια και να αποτρέπονται από το να τα παρκάρουν-καταθέτουν στις κεντρικές τράπεζες. Αυτό έχει ρίξει σε αρνητικά επιτόκια τα κρατικά ομόλογα στις περιοχές αυτές.
Γιατί οι εμπορικές τράπεζες προτιμούν να τα καταθέτουν στις κεντρικές τραπεζες “χάνοντας”, αντί να τα δανείζουν στην διατραπεζική σε άλλες τράπεζες;
Γιατί κανείς δεν έχει εμπιστοσύνη ότι θα τα πάρει πίσω…
Για να επανέλθουμε όμως στην Εκθεση του Fitch και την ιδιαίτερη σημασία της.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει επεξεργασθεί ο Fitch, το μέσο αρνητικό επιτόκιο που αφορά στην διαπραγμάτευση αυτών των 9,9 τρισ. δολ. σε ομόλογα διεθνώς είναι –0,24%.
Πράγμα που σημαίνει ότι οι κάτοχοί τους ζημιώνονται από το κεφάλαιό τους 24 δισ. ευρώ ετησίως ! Και όμως προτιμούν να μένουν σ’ αυτά.
Ακόμα περισσότερο, ο οίκος αυτός έχει υπολογίσει -τα νούμερα είναι προφανή- ότι αν τα όμολογα αυτά είχαν επιτόκιο αυτό που είχαν το 2011, ήτοι 1,23% οι κάτοχοί τους θα είχαν κέρδη, δηλαδή θα είχαν αυξήσει το κεφάλαιό τους, κατά 123 δισ. δολ.
Συνολικά δηλαδή αυτοί οι χρηματοκάτοχοι προτιμούν να καταστρέφεται κατά 146 δισ. δολάρια ετησίως το κεφάλαιό τους (δηλαδή 123 + 24 δισ. δολ. αν πάρει κανείς ως βάση το 2011) παρά να αρχίσουν να δανείζουν τα κεφάλαια αυτά είτε σε άλλες τράπεζες είτε σε επενδύσεις.
Έμπρακτα δηλαδή εδώ διαπιστώνουμε ότι για πρώτη φορά σε μαζική κλίμακα (10 περίπου τρισ. δολ. που αυξάνονται), το χρήμα ως έκφραση αξίας και ως κεφάλαιο επιλέγει να καταστραφεί μέρος του από τον ίδιο τον χρηματοκάτοχο (μέτοχο, ομολογιούχο, κ.α.) και όχι κατ’ επιβολή (π.χ. με διαγραφή χρέους όπως έγινε με το PSI ή αναδιάρθρωση χρέους, κ.λπ.). Και αυτό προκειμένου να διασφαλισθεί αντί να μπεί στη “φυσιολογική” διαδικασία επέκτασής του (σ.σ. του κεφαλαίου) όπου ο χρηματοκάτοχος (ομολογιούχος, μέτοχος, κ.λπ.) δανείζει με όρους (τόκους κ.λπ.) στον ενεργό χρηματοκάτοχο (επενδυτή) που θα “αγοράσει” ικανότητα προς εργασία και τα μηχανήματα για να παράγει προιόντα με μοναδική σκοπιμότητα την πώλησή τους και την απόκτηση μεγαλύτερου όγκου χρήματος.
Με άλλα λόγια με επιλογή του χρηματοκατόχου το χρήμα εμποδίζεται από το να παράγει περισσότερο χρήμα μέσα από τη διαδικασία συσσώρευσης κεφαλαίου είτε μεσω δανεισμού είτε μέσω παραγωγής εμπορευμάτων προς πώληση.
Η “τάση” αυτή αποτελεί ποιοτική αλλαγή σε σχέση με τις πολιτικές ποσοτικής χαλάρωσης που ξεκίνησαν μέσω της Fed μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008. Και αυτό άρχισε το 2015.
Γ. Aγγ.
