του Λέον Τρότσκι

Γραμμένο: 7 Ιανουαρίου 1931

Πηγή: The Militant, Τόμ. IV No. 4, 15 Φεβρουαρίου 1931, σελ. 4.

Μεταγραφή/Επισήμανση HTML: Einde O’Callaghan για το Διαδικτυακό Αρχείο Τρότσκυ.

Δικαιώματα: Διαδικτυακό Αρχείο Λέων Τρότσκυ (www.marxists.org) 2012. Παραχωρείται άδεια για την αντιγραφή και/ή τη διανομή αυτού του εγγράφου σύμφωνα με τους όρους του Creative Commons Attribution-ShareAlike 2.0.

Χρειάστηκαν εντελώς έκτακτες συνθήκες όπως ο τσαρισμός, η παρανομία, οι φυλακές και οι εξορίες, η μακροχρόνια πάλη κατά των Μενσεβίκων και ιδιαίτερα οι εμπειρίες των τριών επαναστάσεων [Στ.Ε – του 1905, η Φεβρουαριανή και η Οκτωβριανή του 1917] για να δημιουργηθούν αγωνιστές όπως Kote Zinzadze. Η ζωή του ήταν εξ ολοκλήρου συνδεδεμένη με την ιστορία του επαναστατικού κινήματος για μια περίοδο μεγαλύτερη από ένα τέταρτο του αιώνα. Πέρασε από όλα τα στάδια της προλεταριακής εξέγερσης, ξεκινώντας από τους πρώτους προπαγανδιστικούς κύκλους μέχρι τα οδοφράγματα και την κατάληψη της εξουσίας. Για πολλά χρόνια έκανε τις ταπεινές δουλειές της παράνομης οργάνωσης και την εποχή που οι επαναστάτες ήταν δεμένοι στα δίχτυα της αστυνομίας αφοσιώθηκε στο να τους λύσει. Αργότερα ήταν επικεφαλής της έκτακτης Επιτροπής της Υπερκαυκασίας, δηλαδή στο κέντρο της εξουσίας, κατά την πιο ηρωική περίοδο της προλεταριακής δικτατορίας.

Όταν η αντίδραση κατά του Οκτώβρη άλλαξε τη σύνθεση και τον χαρακτήρα του κομματικού μηχανισμού καθώς και των πολιτικών του, ο Kote Zinzadze ήταν ένας από τους πρώτους που ξεκίνησε την πάλη ενάντια στις νέες τάσεις, εχθρικές προς το πνεύμα του μπολσεβικισμού. Η πρώτη σύγκρουση έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια της ασθένειας του Λένιν, όταν ο Στάλιν και ο Ορτζονικίτζε, με την υποστήριξη του Τζερζίνσκι, είχαν κάνει πραξικόπημα στη Γεωργία, αντικαθιστώντας τον πυρήνα των παλιών μπολσεβίκων με καριερίστες αξιωματούχους του τύπου Eliava, Orechakashvili και άλλους. Ακριβώς σε αυτό το ζήτημα ο Λένιν ετοιμαζόταν να ξεκινήσει μια αδυσώπητη μάχη ενάντια στη φράξια και τον μηχανισμό του Στάλιν στο δωδέκατο συνέδριο του κόμματος. Στις 6 Μαρτίου 1923, ο Λένιν έγραψε στη Γεωργιανή ομάδα των παλιών Μπολσεβίκων, της οποίας ο Kote Zinzadze ήταν ένας από τους ιδρυτές: «Είμαι ολόψυχα με τον σκοπό σας. Είμαι εξοργισμένος με την τραχύτητα του Ορτζονικίτζε και τη συμπαιγνία του Στάλιν και του Τζερζίνσκι. Σας ετοιμάζω μερικές σημειώσεις και μια ομιλία.» Η μετέπειτα πορεία των εξελίξεων είναι αρκετά γνωστή. Η σταλινική φράξια συνέτριψε τη λενινιστική στον Καύκασο. Αυτή ήταν η πρώτη νίκη της αντίδρασης στο κόμμα και άνοιξε το δεύτερο κεφάλαιο της επανάστασης. Ο Zinzadze, φυματικός, σηκώνοντας το βάρος δεκαετιών επαναστατικής δουλειάς, διωκόμενος από τον μηχανισμό σε κάθε βήμα, δεν εγκατέλειψε ούτε μια στιγμή το πόστο τού αγώνα. Το 1928 απελάθηκε στο Bakhshi-Sarall όπου ο άνεμος και η σκόνη έκαναν καταστροφικό έργο στα υπολείμματα των πνευμόνων του. Αργότερα μεταφέρθηκε στην Alioubcha όπου ο βροχερός χειμώνας ολοκλήρωσε το καταστροφικό έργο.

Μερικοί φίλοι ήθελαν να εξασφαλίσουν να γίνει ο Kote δεκτός στο Σανατόριο Goulpriche στο Σοχούμι1Πρωτεύουσα της Αμπχαζίας, αυτόνομης δημοκρατίας της Γεωργίας – Σ.τ.Μ., όπου ο Zinzadze είχε ήδη αρκετές φορές στο παρελθόν καταφέρει να σώσει τη ζωή του κατά τη διάρκεια ορισμένων ιδιαίτερα οξειών επιδεινώσεων της ασθένειάς του. Βεβαίως, ο Ορτζονικίτζε είχε «υποσχεθεί», ο Ορτζονικίτζε «υπόσχεται» πολλά και σε όλους. Αλλά η δειλία του χαρακτήρα του (η τραχύτητα δεν αποκλείει τη δειλία) τον έκανε πάντα τυφλό όργανο στα χέρια του Στάλιν. Καθώς ο Zinzadze πάλευε κυριολεκτικά ενάντια στον θάνατο, ο Στάλιν πάλευε ενάντια σε όλες τις προσπάθειες να σωθεί ο παλιός αγωνιστής. Να τον στείλει στο Goulpriche στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας; Και αν αναρρώσει; Ενδέχεται να δημιουργηθούν συνδέσεις μεταξύ του Βατούμ και της Κωνσταντινούπολης. Όχι, αδύνατον! Με τον θάνατο του Zinzadze εξαφανίστηκε μια από τις πιο ελκυστικές μορφές του παλαιότερου μπολσεβικισμού. Αυτός ο μαχητής που διακινδύνευσε πολλές φορές τη ζωή του και που ήξερε καλά πώς να τιμωρεί τον εχθρό, ήταν άνθρωπος με εξαιρετική πραότητα στις προσωπικές του σχέσεις. Ένας απίθανος χλευασμός και μια σχεδόν κακόβουλη αίσθηση του χιούμορ συνδυάζονταν σε αυτόν τον δοκιμασμένο τρομοκράτη με μια τρυφερότητα την οποία θα μπορούσε κανείς να πει σχεδόν θηλυκή.

Η σοβαρή αρρώστια, η οποία δεν τον άφησε ούτε για μια στιγμή από τα χέρια της, όχι μόνο δεν μπόρεσε να συντρίψει την ηθική του αντίσταση, αλλά δεν κατάφερε καν να υπερνικήσει τη διαρκώς εύθυμη ψυχική του κατάσταση και την τρυφερή του στοργή για την ανθρωπότητα.

Ο Kote δεν ήταν θεωρητικός. Αλλά η καθαρή σκέψη του, το επαναστατικό του ταλέντο και η τεράστια πολιτική του εμπειρία –η ζωντανή εμπειρία τριών επαναστάσεων– τον όπλισαν καλύτερα, πιο σοβαρά και πιο σταθερά από όποιο δόγμα χωνεύτηκε επισήμως από εκείνους που δεν έχουν το σθένος και την επιμονή του Zinzadze. Όπως ο Ληρ του Σαίξπηρ, ήταν σε κάθε εκατοστό επαναστάτης. Ο χαρακτήρας του αποκαλύφθηκε ίσως ακόμη πιο εντυπωσιακά τα τελευταία οκτώ χρόνια – χρόνια αδιάλειπτης πάλης ενάντια στην έλευση και την περιχαράκωση της χωρίς αρχές γραφειοκρατίας.

Ο Zinzadze πολέμησε οργανικά ενάντια σε οτιδήποτε μοιάζει με προδοσία, συνθηκολόγηση και απιστία. Κατάλαβε τη σημασία του μπλοκ με τον Ζινόβιεφ και τον Κάμενεφ. Όμως ηθικά δεν υποστήριξε ποτέ αυτή την ομάδα. Οι επιστολές του μαρτυρούν όλη την απλότητα της απέχθειάς του –είναι αδύνατο να βρεις άλλη λέξη– προς τους επαναστάτες που, ενώ θέλουν να διαφυλάξουν την επίσημη ιδιότητά τους στο κόμμα, το εξαπατούν αποκηρύσσοντας τις ιδέες τους.

Το No. 2 του Δελτίου της Ρωσικής Αντιπολίτευσης δημοσίευσε επιστολή του Zinzadze στον Okudjara. Είναι ένα εξαιρετικό ντοκουμέντο επιμονής, καθαρότητας σκέψης και φρονήματος. Ο Zinzadze, όπως ειπώθηκε, δεν ήταν θεωρητικός και άφηνε οικειοθελώς άλλους να διατυπώνουν τα καθήκοντα της επανάστασης, του κόμματος και της αντιπολίτευσης. Αλλά κάθε φορά που εντόπιζε ένα λάθος σημείο, έπαιρνε το στυλό του στα χέρια του και καμία «εξουσία» δεν μπορούσε να τον εμποδίσει να εκφράσει τις υποψίες του και να απαντήσει. Η επιστολή του, που γράφτηκε στις 2 Μαΐου πέρυσι και δημοσιεύτηκε στο Δελτίο Νο 12–13 (σελ. 27), μαρτυρά καλύτερα αυτό το γεγονός. Αυτός ο πρακτικός άνθρωπος, αυτός ο οργανωτής διαφύλαξε την αγνότητα του δόγματος με μεγαλύτερη προσοχή από ορισμένους θεωρητικούς.

Στα γράμματα του Kote συναντάμε συχνά τις παρακάτω φράσεις: «κακός “θεσμός”, αυτοί οι δισταγμοί». Και ακόμη: «αλοίμονο στους ανθρώπους που δεν μπορούν να περιμένουν», ή «στην απομόνωση οι αδύναμοι άνθρωποι εύκολα υποπίπτουν σε κάθε είδους μόλυνση». Συναισθήματα ακλόνητου σθένους διαπερνούσαν τον Zinzadze και ενίσχυσαν την αδύναμη φυσική του ενέργεια. Θεωρούσε ακόμη και την αρρώστια του ως επαναστατική μονομαχία. Σύμφωνα με ένα από τα γράμματά του, έλυνε -με τον αγώνα του ενάντια στο θάνατο- το ερώτημα: «ποιος θα νικήσει;» [ρωσικά: κτο καβό; συνηθισμένη έκφραση του Λένιν για το αν θα μπορέσει να αντέξει η επανάσταση – Σ.τ.Ε. ]. Εν τω μεταξύ, το πλεονέκτημα παραμένει με το μέρος μου», προσθέτει, με την αισιοδοξία που δεν τον εγκατέλειψε ποτέ, μερικούς μήνες πριν τον θάνατό του.

Το καλοκαίρι του 1928, μιλώντας για τον εαυτό του, δηλαδή για την ασθένειά του, ο Kote γράφει στον συγγραφέα αυτών των γραμμών από το Bakhshi-Sarail: «… πολλοί από τους συντρόφους και τους φίλους μας χάσανε τη ζωή τους, στη φυλακή ή σε κάποιο τόπο εξορίας, αλλά σε τελική ανάλυση όλα αυτά θα χρησιμεύσουν μόνο στον εμπλουτισμό της επαναστατικής ιστορίας που εκπαιδεύει νέες γενιές. Η μπολσεβίκικη νεολαία, ξεκαθαρισμένη από τον αγώνα της Μπολσεβίκικης Αντιπολίτευσης ενάντια στην οπορτουνιστική πτέρυγα του κόμματος, θα καταλάβει σε ποιανού το πλευρό βρίσκεται η αλήθεια…»

Αυτά τα λόγια, απλά και συνάμα υπέροχα, ο Zinzadze μπορούσε να τα γράψει μόνο σε έναν φίλο. Τώρα που ο συγγραφέας δεν είναι πλέον ανάμεσα στους ζωντανούς, αυτές οι γραμμές μπορούν και πρέπει να δημοσιευτούν. Ανακεφαλαιώνουν τη ζωή και το ηθικό ενός επαναστάτη υψηλού επιπέδου. Πρέπει να δημοσιοποιηθούν ακριβώς επειδή η νεολαία πρέπει να ανατραφεί όχι μόνο με θεωρητικές φόρμουλες αλλά και με παραδείγματα επαναστατικής επιμονής.

Τα κομμουνιστικά κόμματα της Δύσης δεν έχουν ακόμη βγάλει αγωνιστές του τύπου του Zinzadze. Εκεί βρίσκεται η βασική αδυναμία τους, η οποία καθορίζεται από ιστορικούς λόγους, αλλά που παρ’ όλα αυτά δεν παύει να είναι αδυναμία. Η Αριστερή Αντιπολίτευση των δυτικών χωρών δεν αποτελεί εξαίρεση –σε αυτή την περίπτωση– και πρέπει κάλλιστα να το λάβει υπόψη της.

Είναι ακριβώς στη νεολαία της Αντιπολίτευσης που το παράδειγμα του Zinzadze μπορεί και πρέπει να χρησιμεύσει ως μάθημα. Ο Zinzadze ήταν η ζωντανή άρνηση κάθε είδους πολιτικού καριερισμού, δηλαδή της ικανότητας να θυσιάζονται οι αρχές, οι ιδέες και τα καθήκοντα της υπόθεσης για προσωπικούς σκοπούς. Αυτό δεν σημαίνει καθόλου την άρνηση των δικαιολογημένων επαναστατικών φιλοδοξιών. Όχι, η πολιτική φιλοδοξία είναι μια πολύ σημαντική δύναμη στον αγώνα. Αλλά ο επαναστάτης ξεκινά από εκεί όπου η προσωπική φιλοδοξία είναι εντελώς υποταγμένη σε μια μεγάλη ιδέα, υποτάσσεται οικειοθελώς σε αυτήν και συγχωνεύεται μαζί της. Να φλερτάρεις με ιδέες, να παίζεις με αυτές για λόγους προσωπικής καριέρας – αυτό καταδίκασε ο Zinzadze ανελέητα στη ζωή του και στον θάνατό του. Η φιλοδοξία του Zinzadze ήταν μια φιλοδοξία ακλόνητης επαναστατικής πίστης. Θα πρέπει να χρησιμεύσει ως μάθημα στην προλεταριακή νεολαία.

7 Ιανουαρίου 1931

Μετάφραση Γιαν. Σιμ.

Υποσημειώσεις[+]