Ποιός σκότωσε τον Μαριάνο Φερέιρα;
Στις 20 Οκτωβρίου 2010, μια πολιτική δολοφονία συγκλόνισε την Αργεντινή: ο θάνατος του Μαριάνο Φερέιρα από τα χέρια μπράβων της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας των σιδηροδρόμων.
Ο 23χρονος Μαριάνο Φερέιρα, μέλος του Partido Obrero από τα 13 του χρόνια, έγινε σύμβολο της ασυμφιλίωτης πάλης όχι μόνο για την εργατική τάξη και τη νεολαία της Αργεντινής, αλλά για τους αγωνιζόμενους σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική και τον κόσμο. Η προβολή της ταινίας για πρώτη φορά στην Ελλάδα, με την πρωτοβουλία της Οργάνωσης Επαναστατικής Νεολαίας, αποτελεί έναν ελάχιστο φόρο τιμής σε ένα δολοφονημένο σύντροφο, και μια σημαντική ευκαιρία να συζητήσουμε και να επεξεργαστούμε τις εμπειρίες της πάλης των καταπιεσμένων και εκμεταλλευoμένων μαζών στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Η δολοφονία έλαβε χώρα πέντε ημέρες μετά από μια πολιτική διαδήλωση υπό την ηγεσία της κυβέρνησης και των γραφειοκρατών που ελέγχουν τα συνδικάτα, κάτω από την κύρια εθνική συνδικαλιστική συνομοσπονδία, τη CGT και επτά ημέρες πριν από το θάνατο του πρώην προέδρου Ερνέστο Κίρχνερ – μάλιστα αρκετοί πολιτικοί και στενοί συγγενείς συνέδεσαν την ένταση που προκλήθηκε από τη δολοφονία του Μαριάνο ως παράγοντα που συνέβαλε στο θάνατό του.
Το “Ποιός σκότωσε το Μαριάνο Φερέιρα” είναι ένα ντοκιμαντέρ βασισμένο στο ομώνυμο βιβλίο του δημοσιογράφου Ντιέγκο Ρόχας που επιδιώκει να απαντήσει σε αυτό το ερώτημα, ακολουθώντας μια εξαντλητική διερεύνηση του εγκλήματος και των βασικών οικονομικών και κοινωνικo-πολιτικών κινήτρων του, όπως επίσης και να αποδώσει ένα πορτρέτο του Μαριάνο και της ζωής του.
Οι τραμπούκοι της Ένωσης Φεροβιάρια απείλησαν την ομάδα υπενοικιαζόμενων εργαζομένων και των υποστηρικτών τους από την πρώτη στιγμή που συγκεντρώθηκαν στο σταθμό με πρόθεση να διαμαρτυρηθούν αποκλείοντας τις σιδηροδρομικές γραμμές. Η ταινία ακολουθεί λεπτομερώς τη χρονολογική σειρά των γεγονότων: οι μακρές διαβουλεύσεις που προώθησαν τη διαδήλωση από την Αβελανέδα στο Μπαράκας, οι ανεπιτυχείς προσπάθειες να αποκλειστούν οι σιδηροδρομικές γραμμές, το κυνηγητό, οι επιθέσεις, η απόφαση να εγκαταλειφθεί η διαμαρτυρία και η άνανδρη δολοφονία.
Ο Αντρές Οβιέδο -που υποδύεται ο Μάρτιν Καπαρός¬- είναι ένας δημοσιογράφος που του έχει ανατεθεί η υπόθεση και αγωνίζεται να αποκρούσει την πίεση η οποία ασκείται στον Τύπο καθώς αποκαλύπτεται η αλήθεια. Υποψιάζεται πιο περίπλοκα κίνητρα για τη δολοφονία και επιμένει αναζητώντας την αλήθεια, αυτό οδηγεί σε συγκρούσεις με τους εκδότες του και την απομάκρυνσή του από την υπόθεση, μετά την οποία αποφασίζει να συνεχίσει την έρευνα από μόνος του.
Η υπενοικίαση εργαζόμενων και οι υπεργολαβίες, το τελευταίο επιχειρηματικό μοντέλο του καπιταλισμού για την αύξηση των ποσοστών κέρδους, λειτουργεί με εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων και έφθασε στην Αργεντινή πριν από δύο δεκαετίες. Η κατάρρευση των ιδιωτικοποιημένων ιδρυμάτων και η λεηλασία τους στα χέρια του ιδιωτικού κεφαλαίου, οδήγησε την κυβέρνηση στην επανεθνικοποίηση συγκεκριμένων τομέων. Στον σιδηροδρομικό τομέα αυτό επιτεύχθηκε με τη δημιουργία μιας πολύπλοκης δομής υπεργολαβιών η οποία έβαλε τα τεράστια κέρδη των ιδιωτικών επιχειρήσεων μπροστά από τα συρρικνούμενα δικαιώματα και παροχές των εργαζομένων. Ο Οβιέδο δείχνει στην έρευνά του – αντανακλώντας την πραγματική του Ρόχας – ότι η Ένωση Φεροβιάρια ήταν ανίκανη να υπερασπιστεί τα δικαιώματα των εργαζομένων της, γιατί η ίδια είχε γίνει μια από τις εταιρείες που επωφελούνταν από την υπεργολαβία.
Οι τακτικές των συμμοριών της Ένωσης και οι «καινοτόμοι» τρόποι που χρησιμοποιούνταν για να φιμώσουν την κοινωνική αναταραχή είναι δύο από τα θέματα που επιλέγει να επικεντρωθεί ο Οβιέδο κατά τη διάρκεια της λεπτομερούς έρευνάς του, καθώς και στην στρατολόγηση από το κράτος και τα συνδικάτα συμμοριών χούλιγκανς για να αναλάβουν τις πολιτικές βεντέτες.
Μαριάνο ο ακτιβιστής
Εκείνοι που θα τον βρίσκουν πάντα απαραίτητο και αναντικατάστατο, θυμούνται το Μαριάνο ως γιο, φίλο και αδελφό.
Μαριάνο, ο ακτιβιστής, ο σύντροφος, αυτός που μετέφερε το πυρσό για τους εργαζομένους στις υπεργολαβίες, Μαριάνο ο ηγέτης του πολιτικού πυρήνα του στην Αβελανέδα, και εκείνος που εξηγεί, παραδόξως, το θάνατό του θέτοντας απογυμνωμένα τα γεγονότα και δείχνοντας με το δάχτυλο τους εκτελεστές του. Αυτός που επανεμφανίζεται στις αφηγήσεις των αγαπημένων του ακτιβιστών και φίλων, που εύχονται να υπήρχαν περισσότεροι σαν κι αυτόν.
Το ντοκιμαντέρ Ποιός σκότωσε το Μαριάνο Φερέιρα αποτελεί επίσης ένα ντοκουμέντο για την λαϊκή εξέγερση που αναπτύχθηκε μετά από τη δολοφονία, με αποτέλεσμα τη σύλληψη του Πεδράσα και των συνεργών του από την Ένωση Φεροβιάρια, και αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης του κοινού – εντός του πλαισίου της παρατεταμένης και συνεχούς δίκης – την ανάγκη να καταδικαστούν οι φαύλες τακτικές τους.
