του Θόδωρου Κουτσουμπού
Ο ηγέτης του δεξιού, φασιστικού, ξενοφοβικού μετώπου Καστ, ο θεωρούμενος Χιλιανός Μπολσονάρου, νικητής στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών, ηττήθηκε με διαφορά πάνω από 11 μονάδων στο δεύτερο γύρο των εκλογών που διεξήχθησαν την Κυριακή 19 Δεκέμβρη. Mε καταμετρημένο το 96% των ψήφων ο αριστερός Γκάμπριελ Μπόριτς λαμβάνει το 55,81% των ψήφων έναντι του 44,19% που λαμβάνει ο δεξιός Χοσέ Αντόνιο Καστ.
Είναι μια σημαδιακή μέρα για τη Λατινική Αμερική, καθώς πριν 20 χρόνια πυροδοτήθηκε η κοινωνική έκρηξη στην Αργεντινή με το Αργεντινάσο που εξανάγκασε σε φυγή τον τότε προέδρο ντε λα Ρούα με ελικόπτερο από το προεδρικό μέγαρο. Τώρα, η μεγάλη κινητοποίηση των εργατικών και λαϊκών δυνάμεων, μαζί και εκείνων που απείχαν από τον πρώτο γύρο, απέκρουσε την εκλογική επίθεση των νοσταλγών της δικτατορίας του Πινοσέτ για παλινόρθωση του καθεστώτος του. Δημιουργείται έτσι ένα νέο μεγάλο δεδομένο στον αγώνα του λαού και της εργατικής τάξης στη Χιλή και σε όλη τη Λατινική Αμερική κατά του φασισμού, του ιμπεριαλισμού και των ντόπιων καπιταλιστικών τάξεων, για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης και των καταπιεσμένων λαών της αμερικανικής υποηπείρου.
Αν και κανένα μεγάλο κοινωνικό ζήτημα δεν λύνεται τις κάλπες και τα αστικά κοινοβούλια, ωστόσο οι νέοι πολιτικοί συσχετισμοί δίνουν νέα ώθηση στην Χιλιανή Επανάσταση που ξέσπασε τον Οκτώβριο 2019, με αφορμή την αύξηση της τιμής των εισιτηρίων του μετρό και δεν λέει να καταλαγιάσει. Αποτέλεσμα εκείνης της επαναστατικής εξέγερσης ήταν η επιβολή, από τις κινητοποιήσεις των μαζών, των εκλογών για συντακτική συνέλευση για αλλαγή του συντάγματος που κληροδότησε ο αιματοβαμμένος δικτάτορας στρατηγός Πινοσέτ στην ανάπηρη χιλιανή αστική “ δημοκρατία”.
Η συμβιβαστική στάση της μετωπικής κεντροαριστερής ηγεσίας –στην οποία συμμετέχει και το ΚΚ Χιλής- και η πολιτική ταξικής συνεργασίας έσπειρε σύγχυση και απογοήτευση που προσπάθησε να εκμεταλλευτεί η άρχουσα τάξη και ο φασισμός.
Η αντεπίθεση των καθεστωτικών δυνάμεων της αστικής τάξης με το Frente Social Cristiano του Καστ με στόχο την προώθηση της αντεπανάστασης με εφαλτήριο την εκλογική νίκη στις προεδρικές εκλογές δεν μπόρεσε να περάσει. Σκόνταψε στην κινητοποίηση μεγάλων εργατικών μαζών που δεν είχαν ψηφίσει στον πρώτο γύρο, όταν μόνο το μόνο το 45% είχε συμμετάσχει. Τώρα, στο δεύτερο γύρο, η συμμετοχή αυξήθηκε στο 55% του εκλογικού σώματος, ποσοστό που θα ήταν αρκετά παραπάνω αν υπήρχαν λεωφορεία για τη μεταφορά των ψηφοφόρων. Το εκλογικό αποτέλεσμα πάντως έδωσε στον 35χρονο υποψήφιο του αριστερού Apruebro Dignidad 1συμμαχία του Frente Amplio με το Chile Digno του ΚΚ Χιλής και άλλων οργανώσεων το 56% των συνολικών ψήφων και πάνω από το 60% στις πόλεις, στην πρωτεύουσα Σαντιάγο, στο Βαλπαράισο κ.α. Το σημαντικό για την τελική διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος ήταν οι μεγάλες κινητοποιήσεις εργατικών οργανώσεων στο ενδιάμεσο ανάμεσα στον πρώτο γύρο της 19 Νοέμβρη και το δεύτερο γύρο της 19 Δεκέμβρη. Οργανώσεις όπως το Κολλέγιο των Δασκάλων, η Ομοσπονδία Εργατών Χαλκού, οι λιμενεργάτες του Σαν Αντόνιο, κάλεσαν σε συνελεύσεις και δράσεις για την αντιμετώπιση του φασισμού, ενώ η ομοσπονδία των υγειονομικών FENATS κάλεσε σε τριήμερη εθνική απεργία στις 24-25-26 Νοέμβρη πιέζοντας σε δράση και την σταλινική ηγεσία της CUT, της γενικής συνομοσπονδίας εργατών, που μετέχει σε μία εκ των πτερύγων του Frente Amplio. Αλλά επίσης οι οικογένειες των πολιτικών κρατουμένων και των χιλιάδων δολοφονημένων κινητοποιήθηκαν εν ενόψει της απόρριψης του νόμου περί αμνηστίας και της εντατικοποίησης της καταστολής, των επιδρομών και των συλλήψεων αριστερών ακτιβιστών και ακτιβιστών των αυτοχθόνων Μαπούτσε. Οργανώσεις επίσης του γυναικείου κινήματος ξεσηκώθηκαν…
Ήταν μια μεγάλη κοινωνική δυναμική που ορθώθηκε κινηματικά που έδωσε την εκλογική νίκη στον Γκάμπριελ Μπόριτς. Ο ίδιος ο Γκάμπριελ Μπόριτς είναι επίσης γέννημα των πολιτικών όρων που διαμόρφωσαν τα κινήματα, από το φοιτητικό κίνημα του 2011 μέχρι την επαναστατική διαδικασία που άνοιξε η εξέγερση με αφορμή την τιμή των εισιτηρίων τον Οκτώβρη του 2019. Προερχόμενος από τις φοιτητικές διαμαρτυρίες, αντιπροσωπεύει μια νέα γενιά που δεν βίωσε τη φρίκη της στρατιωτικο-φασιστικής δικτατορίας του Πινοσέτ. Ηλικίας μόλις 35 χρόνων είναι ο νεαρότερος πρόεδρος της Χιλής, ένας από τους νεαρότερους ηγέτες σε όλο τον κόσμο.
Ο Γκάμπριελ Μπόριτς γεννήθηκε το 1986 στην Punta Arenas, στην περιοχή Magallanes, στο νοτιότερο άκρο της χώρας, από οικογένεια μεταναστών από την Κροατία. Το 2011, ως φοιτητής της νομικής σχολής πρωτοστάτησε στην εκδίωξη του κοσμήτορα του Πανεπιστημίου της Χιλής (στο Σαντιάγο) ο οποίος βαρυνόταν για λογοκλοπή και στις διαδηλώσεις για τη βελτίωση της δημόσιας εκπαίδευσης. Το 2014, εκλέχθηκε βουλευτής, μαζί με άλλους ηγέτες που προέκυψαν από τις διαδηλώσεις.
Για να προταθεί ως υποψήφιος πρόεδρος, ο Μπόριτς αναμετρήθηκε εσωκομματικά, στο Frente Amplio με τον εκπρόσωπο του Κομμουνιστικού Κόμματος Daniel Jadue. Στις εσωκομματικές εκλογές του Ιουλίου 2021 κέρδισε τον «καλύτερο υποψήφιο που είχε το κομμουνιστικό κόμμα στην 110χρονη ιστορία του» με ποσοστό 60% και πάνω από 1.000.000 ψήφους. Το Frente Amplio (Ευρύ Μέτωπο) είναι λαϊκομετωπικός πολιτικός συνασπισμός που ιδρύθηκε το 2017 αποτελούμενο από το ΚΚ Χιλής, αριστερά κόμματα και κινήματα σε συμμαχία με «κεντροαριστερές» αστικές πολιτικές δυνάμεις. Η πρώτη του εκλογική αναμέτρηση ήταν στις βουλευτικές εκλογές του 2017 όπου η υποψήφια πρόεδρός του Μπεατρίς Σάντσεθ ήρθε τρίτη με 20% των ψήφων στον πρώτο γύρο (έχασε οριακά την είσοδό της στο δεύτερο γύρο για 3%)
Με τον αέρα της μεγάλης νίκης του επί του ακροδεξιού Καστ, και για να δώσει το στίγμα του, στο χαιρετισμό του στα πλήθη που συνέρρευσαν για να πανηγυρίσουν, ανέφερε μια φράση του Σαλβαδόρ Αλιέντε, του ηγέτη της Λαϊκής Ενότητας που έπεσε μαχόμενος κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού πραξικοπήματος της χούντας του Πινοσέτ τον Σεπτέμβρη του 1973. «Οι μεγάλοι δρόμοι από τους οποίους περνούν ελεύθεροι άνδρες και γυναίκες θα ανοίξουν για να οικοδομηθεί μια καλύτερη κοινωνία», είπε. Ταυτόχρονα συμπλήρωσε ότι θα είναι «Πρόεδρος όλων των Χιλιανών, και αυτών που τον ψήφισαν και αυτών που δεν τον ψήφισαν», δίνοντας μαζί με υποσχέσεις που θυμίζουν Τσίπρα της πρώτης περιόδου και διαβεβαιώσεις για μετριοπάθεια στην πολιτική του.
Θα ήταν καταστροφική μια απόπειρα επανάληψης του πειράματος της Unitad Popular που οδήγησε στην τραγωδία του 1973, στη θανάτωση πάνω από 30.000 πολιτικών αριστερών και κομμουνιστών συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του προέδρου Αλλιέντε. Ο Μπόριτς θεωρείται ότι έχει παρακολουθήσει την πορεία των Podemos της Ισπανίας, αν και δεν εμπνέεται από τον Πάμπλο Ιγκλέσιας όσο από τον επίσης οπορτουνιστή Íñigo Errejón, ο οποίος αντιτάχθηκε στον Ιγκλέσιας.
Η κοινωνική επανάσταση στη Χιλή δεν πρέπει να παγιδευτεί στο βάλτο των τακτικισμών ενός ανανεωμένου κινηματισμού και στα μέτωπα ταξικής συνεργασίας, στο δρόμο του Ποδέμος ή του Σύριζα. Απαιτεί την εμβάθυνση και οργάνωση της επανάστασης, των πολιτικά ανεξάρτητων οργάνων πάλης και δυαδικής εξουσίας των μαζών, την οικοδόμηση μιας επαναστατικής ασυμβίβαστης μαρξιστικής ηγεσίας, για την αντιμετώπιση της πρόκλησης της κατάληψης της εξουσίας στη Χιλή, στο δρόμο για την σοσιαλιστική ενοποίηση της Λατινικής Αμερικής.
Καθώς χαιρόμαστε για την εκλογή του Γκάμπριελ Μπόριτς (που υποστηρίχθηκε κριτικά από τους συντρόφους μας του Partido Obrero Revolucionario – Eργατικό Επαναστατικό Κόμμα) δεν ξεχνάμε ότι τα μεγάλα κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα είναι μπροστά μας και απαιτούν λύσεις – και δεν μπορούν να λυθούν απλώς με προεδρικές ή κοινοβουλευτικές εκλογές. Είναι οι επιπτώσεις της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης, της πανδημίας, και τα γιγάντια χρέη της Χιλής στο ΔΝΤ, για δάνεια επί δανείων που δόθηκαν στον αντιδραστικό υμνητή του Πινοσέτ Πινιέρα ύψους 44 δις δολαρίων που πρέπει να πληρωθούν, η φτώχεια, η ανεργία, τα δικαιώματα των αυτοχθόνων Μαπούτσε που καταπιέζονται και δολοφονούνται από τους καπιταλιστές και την στρατιωτική παρέμβαση. Ο Μπόριτς δεν έχει κανένα μαγικό ραβδί για να αντιμετωπίσει τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα που μεγεθύνονται από την συνδυασμένη κρίση της οικονομίας και της πανδημίας και την αναπόφευκτη όξυνση της ταξικής πάλης στη χώρα που ο γιάνκικος ιμπεριαλισμός και η ντόπια αστική τάξη πρωτοεφαρμόσανε τις βάρβαρες συνταγές του νεοφιλελευθερισμού της Σχολής του Σικάγο, κι όπου οι μεγάλες επαναστατικές παραδόσεις των εργατών χαλκού γονιμοποιούνται από την επανάσταση του 2019 σε εξέλιξη.
Οι αντιφάσεις που προκύπτουν με έναν πρόεδρο αριστερό και από την άλλη μια γερουσία απολύτως ελεγχόμενη από τον πινοσετισμό και ένα συνταγματικό δικαστήριο παρόμοιο δεν μπορούν να λυθούν με τακτικισμούς και συμβιβασμούς. Απαιτούν μια επαναστατική στρατηγική και τακτικές για την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη, μέσω της ριζοσπαστικοποίησης της ίδιας της συντακτικής συνέλευσης αλλά και της ίδρυσης εργατικών συνελεύσεων βάσης, του είδους των σοβιέτ και της οργάνωσης ενός συνεδρίου των εργατών για να οργανώσει την ανεξάρτητη δράση της εργατικής τάξης. Για να μην πληρωθεί το επαχθές χρέος στο ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο το σύνθημα “Έξω το ΔΝΤ ” στη Χιλή -όπως και στις άλλες λατινοαμερικάνικες χώρες- έχει άμεση ενεργό σημασία. Όπως σημειώνουν οι σύντροφοι του τροτσκιστικού Partido Obrero Revolucionario:
Έξω ο Πινιέρα – Γενική απεργία – Ελεύθερη και κυρίαρχη Συντακτική Συνέλευση – Για μια εργατική και σοσιαλιστική κυβέρνηση.
Oύτε βήμα πίσω, καμία ανακωχή απέναντι στο φασισμό – Για την ενότητα της εργατικής τάξης της Λατινικής Αμερικής – Για τη νίκη της επανάστασης της εργατικής τάξης και των λαών της Χιλής και της Λατινικής Αμερικής.
Υποσημειώσεις
