9 Mάη 1945 – Ημέρα της Αντιφασιστικής Νίκης
του Θόδωρου Κουτσουμπού
Η 9 Μάη γιορτάζεται ως η Ημέρα της μεγάλης Αντιφασιστικής Νίκης. Ήταν στις πρώτες ώρες της 9ης Μαΐου 1945 όταν ο ηττημένος στρατός της Γερμανίας υπέγραψε στο κατειλημμένο από τον Κόκκινο Στρατό Βερολίνο την άνευ όρων παράδοσή του.
Η Ημέρα της Αντιφασιστικής Νίκης έχει γίνει πεδίο ιδεολογικο-πολιτικής αντιπαράθεσης εδώ και χρόνια. Η δυτική προπαγάνδα προβάλλει τον ισχυρισμό ότι κατά βάση η αντιφασιστική νίκη είναι αποτέλεσμα των θυσιών των δικών της στρατιωτών, των αγγλο-αμερικανικών στρατευμάτων – και η ημέρα της νίκης εορτάζεται στη Δύση στις 8 Μαΐου. Μάλιστα, η εντύπωση που αποκομίζει ο μέσος αμερικανός πολίτης, από τα σχολεία και τα ΜΜΕ, είναι ότι τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο τον διεξήγαγαν, νικηφόρα, οι ΗΠΑ. Βέβαια, κανείς σοβαρός ιστορικός δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι ο γερμανικός ναζιστικός στρατός του Χίτλερ έδωσε τις περισσότερες και καθοριστικές μάχες στο ανατολικό μέτωπο, στον πόλεμο με τον σοβιετικό Κόκκινο Στρατό, όπου είχε και 9 περίπου εκατομμύρια νεκρούς Γερμανούς στρατιώτες. Η δυτική προπαγάνδα, που φέτος με τον πόλεμο στην Ουκρανία κορυφώνεται, δεν μπορεί να κρύψει την αλήθεια. Η ήττα των στρατιών του Χίτλερ, καθοριστικά, επιτεύχθηκε από τον σοβιετικό στρατό, με τις θυσίες του σοβιετικού στρατού και λαού με πάνω από 20 εκατομμύρια νεκρούς. Όχι αμελητέα ήταν και η συμβολή των επαναστατικών κομμουνιστικών αντάρτικων κινημάτων στα Βαλκάνια (Γιουγκοσλαβία, Ελλάδα) και σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης (Γαλλία, βόρεια Ιταλία).
Στη Ρωσία και σ’ αρκετές ανατολικο-ευρωπαϊκές χώρες η Ημέρα της Αντιφασιστικής Νίκης γιορτάζεται στις 9 Μαΐου. Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση, για να πλήξει τον αντιφασιστικό και σοβιετικό χαρακτήρα του γιορτασμού της 9ης Μαΐου κήρυξε, το 2015, την ημέρα αυτή ως Ημέρα της (καπιταλιστικά) ενοποιημένης Ευρώπης διότι, λέει, αυτήν την ημερομηνία, το 1950, ο Γάλλος υπουργός εξωτερικών Σουμάν εξάγγειλε τη δημιουργία της ΕΚΑΧ (Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα) του μονοπωλιακού σχήματος που αργότερα εξελίχθηκε σε ΕΟΚ (Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα), πρόδρομου σχήματος της ΕΕ.
Ας δούμε πώς έγινε η υπογραφή παράδοσης του γερμανικού ναζιστικού στρατού και τυπικά έληξε ο Δεύτερος καταστροφικός Παγκόσμιος Πόλεμος. Στις 30 Απριλίου 1945 ο νικημένος Χίτλερ για να μην πέσει στα χέρια του Κόκκινου Στρατού αυτοκτόνησε στα υπόγεια της γερμανικής καγκελαρίας. Η βραχύβια υπό τον Μεγάλο Ναύαρχο Ντένιτζ (Karl Dönitz) γερμανική κυβέρνηση προσπάθησε να διαπραγματευτεί με τους δυτικούς στρατούς (ΗΠΑ, Γαλλίας) για την επίτευξη συμφωνίας παράδοσης. Oι Γερμανοί στρατηγοί του Χίτλερ επ’ ουδενί δεν ήθελαν να πέσουν στα χέρια των Σοβιετικών. Ήδη, τις τελευταίες μέρες του πολέμου, και ενώ οι μάχες με τον Κόκκινο Στρατό συνεχίζονταν στο έδαφος της Γερμανίας, γερμανικές στρατιές μετακινούνταν προς τα δυτικά για να περάσουν στις περιοχές ελέγχου των δυτικών στρατών και να παραδοθούν χωρίς μάχη. Στην Ιταλία και Γαλλία ο ναζιστικός στρατός συμφώνησε να παραδοθεί στους αμερικανο-βρετανούς. Στις 29 Απριλίου, η Γ΄ Ομάδα Στρατιών υπό τη διοίκηση του συνταγματάρχη Heinrich Vietinghoff-Scheel κατέθεσε τα όπλα στην Ιταλία και τη Δυτική Αυστρία. Στις 4 Μαΐου, ο ανώτατος διοικητής του Ναυτικού, Ναύαρχος του Στόλου Χανς-Γκέοργκ Φρίντεμπουργκ, συμφώνησε να τερματίσει την αντίσταση στην Ολλανδία, τη Δανία, το Σλέσβιχ-Χολστάιν και τη Βορειοδυτική Γερμανία. Η παράδοση έγινε αποδεκτή από τον Βρετανό στρατηγό Μοντγκόμερι. Και στις 5 Μαΐου η G Ομάδα γερμανικών Στρατιών που πολεμούσε στη Βαυαρία έριξε «λευκή σημαία» μπροστά στους Αμερικανούς.
Αλλά στο μέτωπο με τους σοβιετικούς, το πιο αιματηρό και θανατηφόρο, οι Γερμανοί στρατηγοί προσπαθούσαν να κερδίζουν χρόνο. Μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ, μια γερμανική αντιπροσωπεία με επικεφαλής τον στρατηγό Χανς Κρεμπς έφτασε στο Βερολίνο στην έδρα του σοβιετικού 102ου Συντάγματος Τυφεκιοφόρων της 35ης Μεραρχίας, με διοικητή τον Βασίλι Τσουϊκόφ. Κυριολεκτικά εκλιπαρούσε εκεχειρία προκειμένου να σχηματιστεί νέα γερμανική κυβέρνηση για περαιτέρω διαπραγματεύσεις με την ΕΣΣΔ. Ωστόσο, ο σοβιετικός στρατάρχης αρνήθηκε πιστεύοντας -δικαίως- ότι οι Γερμανοί απλώς έπαιζαν με τον χρόνο για να μεταφέρουν όσο το δυνατόν περισσότερους στρατιώτες και αξιωματικούς στη Δύση.
Η πρώτη υπογραφή συμφωνίας παράδοσης της Γερμανίας στον συμμαχικό συνασπισμό έγινε στις 7 Μαΐου 1945 στη γαλλική πόλη Ρεμς. Ήταν 2 και 41 λεπτά, ώρα Κεντρικής Ευρώπης. Το Τρίτο Ράιχ εκπροσωπήθηκε από τον Αρχηγό του Επιχειρησιακού Επιτελείου της Ανώτατης Διοίκησης της Βέρμαχτ, στρατηγό Alfred Jodl. Οι Αμερικανοί και Βρετανοί από τον Αρχηγό του Γενικού Επιτελείου της Συμμαχικής Εκστρατευτικής Δύναμης Walter Bedell Smith. Αντιπρόσωπος της ΕΣΣΔ ήταν ο υποστράτηγος Ivan Susloparov. Ήταν μια συμφωνία που σημειολογικά έθετε σε δεύτερη μοίρα τη Σοβιετική Ένωση και τον νικηφόρο στρατό της.
«Ο Στάλιν ήταν εξαιρετικά δυσαρεστημένος με τις συνθήκες που τέθηκαν στη Ρεμς». «Η τελετή οργανώθηκε στην πραγματικότητα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Μεγάλη Βρετανία, η σοβιετική πλευρά ήταν στο περιθώριο. Επιπλέον, ο Στάλιν επέμενε να γίνει αποδεκτή η παράδοση εκεί απ’ όπου προήλθε η φασιστική επίθεση – στο Βερολίνο», λέει ο στρατιωτικός ιστορικός Αντρέι Σμιρνόφ. Πάντως, ο Σουσλοπάροφ είχε εξασφαλίσει να συμπεριληφθεί ο όρος ότι εκείνη η συμφωνία δεν μπορούσε να σταθεί εμπόδιο για τη σύναψη άλλων, πιο ολοκληρωμένων συμφωνιών. Από τη Μόσχα, ο στρατηγός έλαβε αυστηρές οδηγίες: να ενημερώσει αμέσως τους συμμάχους ότι η συμφωνία παράδοσης στη Ρεμς ήταν προκαταρκτική. Ο Σουσλοπάροφ παρουσίασε τη σοβιετική άποψη στον Walter Smith και μετέφερε πρόσκληση της διοίκησης του σοβιετικού στρατού να συμμετάσχει στην υπογραφή της πράξης άνευ όρων παράδοσης της Γερμανίας στις 8 Μαΐου στο προάστιο του Βερολίνου Karlshorst. Οι σύμμαχοι, αναγνωρίζοντας τον ηγετικό ρόλο της ΕΣΣΔ στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας, δεν έφεραν αντίρρηση. Όμως, φρόντισαν να μη στείλουν κορυφαίους στρατιωτικούς ηγέτες στην τελετή. Ο στρατηγός Αϊζενχάουερ δεν έφθασε ποτέ στην τελετή της γερμανικής συνθηκολόγησης. Δεν ήθελε να είναι δεύτερος. Έτσι, τελετάρχης και ηγέτης στη συμφωνία παράδοσης του γερμανικού στρατού που αιματοκύλισε την Ευρώπη και τον κόσμο από το 1939 μέχρι το 1945 ήταν ο στρατάρχης του Κόκκινου Στρατού Γκεόργκι Κωνσταντίνοβιτς Ζούκοφ. Τη νύχτα της 8ης προς 9 Μαΐου στο Karlshorst του Βερολίνου, στο κτίριο της λέσχης αξιωματικών της πρώην στρατιωτικής σχολής μηχανικών, υπογράφτηκε το σύμφωνο παράδοσης άνευ όρων από τον Αρχηγό του Επιτελείου της Ανώτατης Διοίκησης της Βέρμαχτ Καϊτέλ (Wilhelm Keitel), τον εκπρόσωπο της Luftwaffe πτέραρχο Stumpf και τον ναύαρχο Kriegsmarine von Friedeburg. Η παράδοση έγινε αποδεκτή από τον στρατάρχη Γκεόργκι Ζούκοφ και τον αναπληρωτή Διοικητή της Συμμαχικής Εκστρατευτικής Δύναμης Βρετανό στρατηγό Άρθουρ Τέντερ. Μάρτυρες ήταν οι Αμερικανοί και Γάλλοι στρατηγοί Carl Spaatz και Jean de Lattre de Tassigny.
Στις 9 Μαΐου 1945, στις 2:10 τα χαράματα ώρα Μόσχας, ο εκφωνητής του σοβιετικού ραδιοφώνου Γιούρι Λεβιτάν θα διαβάσει την Πράξη στρατιωτικής παράδοσης της Ναζιστικής Γερμανίας και το Διάταγμα του Προεδρείου του Ανώτατου Σοβιέτ της ΕΣΣΔ που κηρύσσει αυτή την ημέρα Ημέρα της Νίκης. Και το βράδυ θα ακολουθήσει ο πιο δυνατός χαιρετισμός του πυροβολικού πάνω από τη σοβιετική πρωτεύουσα, πιο δυνατός από όλες τις βροντές του πολέμου. Ο φασισμός είχε νικηθεί.
Η Γερμανική Ανώτατη Διοίκηση θα εκδώσει αμέσως εντολές σε όλες τις γερμανικές στρατιωτικές, ναυτικές και αεροπορικές αρχές και σε όλες τις δυνάμεις υπό γερμανικό έλεγχο να σταματήσουν τις ενεργές επιχειρήσεις στις 23.01 ώρα Κεντρικής Ευρώπης στις 8 Μαΐου 1945. Η ώρα των ρολογιών της Ανατολικής Ευρώπης έγραφε 9 Μαΐου 1945.
Η ήττα του ναζιστικού ζόφου είχε επικυρωθεί με τις υπογραφές των στρατιωτικών αρχηγών που διεξήγαγαν τον ολοκληρωτικό πόλεμο της Γερμανίας, με τα εκατομμύρια νεκρούς, τραυματίες, τα στρατόπεδα θανάτου και τα κρεματόρια.
Ο αγώνας συνεχίζεται μέχρι την ήττα του συστήματος του παρηκμασμένου ιμπεριαλιστικού καπιταλισμού που γεννά τους πολέμους και το φασισμό.
