Στην έδρα της ΕΚΤ στην Φρανκφούρτη η ανησυχία έχει χτυπήσει κόκκινο. Ο μεγάλος φόβος όπως παραδέχονται όσοι μιλάνε με υψηλά ιστάμενα στελέχη της διοίκησης του Ντράγκι είναι ένας : μια μαζική έξοδος κεφαλαίων από ορισμένες οικονομίες της Ευρώπης, όπως π.χ. την Ιταλία ή τη Βρετανία.
Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα προκαλούσε την επίσπευση της διάλυσης της Ευρωζώνης και της Ε. Ε. καθώς θα την τροφοδοτούσε σε βαθμό που η ΕΚΤ είναι αμφίβολο αν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τις ήδη ανεξέλεγκτες ανισομέρειες στο εσωτερικό της, πέραν του άμεσου κινδύνου χρεοκοπίας.
Ηδη όμως τα σημάδια γι’ αυτό έχουν φανεί στον ορίζοντα.
Στη Βρετανία, παρ΄ ότι οι διαδικασίες εξόδου από την Ε.Ε. θα ολοκληρωθούν τυπικά το 2019, τα σημάδια χρεοστασίου αλλά και εξόδου κεφαλαίων έχουν ήδη φανεί στον ορίζοντα.
Μέχρι στιγμής τρεις τουλάχιστον εταιρείες επενδύσεων σε ακίνητα με κεφάλαια που ξεπερνούν τα 10 δις στερλίνες ανακοίνωσαν ότι παύουν την επιστροφή κεφαλαίων σε όσους θέλουν να αποσύρουν τα κεφάλαιά τους από αυτές. Και αυτό για δύο λόγους, ο ένας είναι ότι δεν έχουν τόση ρευστότητα να επιστρέψουν και ο άλλος γιατί αν αρχίσουν να πουλάνε ακίνητα για να τους πληρώσουν οι τιμές των ακινήτων θα καταρρεύσουν και θα βυθιστούν στον φαύλο κύκλο της φούσκας των βρετανικών ακινήτων των οποίων οι τιμές είχαν φτάσει στα ύψη εξ αιτίας των χαμηλών επιτοκίων και του υπερδανεισμού των νοικοκυριών και των ξένων επενδυτών στα ακίνητα. Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με την κεντρική τράπεζα της Αγγλίας στην τελευταία ανακοίνωση του κεντρικού τραπεζίτη, οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι αυτήν τη στιγμή για την Βρετανία είναι αφ’ ενός η υπερχρέωση των νοικοκυριών που έχει φτάσει στο 130% του διαθέσιμου εισοδήματός τους ή στο 148% του ΑΕΠ και η έξοδος των ξένων επενδυτών (ιδιωτών ή επιχειρήσεων) από την αγορά ακινήτων της Βρετανίας. Αυτούς τους κινδύνους όπως υποστήριξε δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί να τους αντιμετωπίσει η κεντρική τράπεζα της Βρετανίας…
Όσον αφορά τον κίνδυνο από την Ιταλία δεν φαίνεται να είναι μικρότερος, το αντίθετο. Οι ιταλικές τράπεζες βρίσκονται σε αδιέξοδο, θυμίζοντας την κατάσταση με τις ελληνικές πριν από τις αλλεπάλληλες ανακεφαλαιοποιήσεις. Σημείο αιχμής είναι η παλαιότερη τράπεζα της Ιταλίας, η Μόντε ντέι Πάσκι ντι Σιένα. Αλλά πίσω της ακολουθούν εκατοντάδες μικρότερες τράπεζες της Ιταλίας που πάσχουν από υπερχρέωση και έλλειψη ιδίων κεφαλαίων καθώς το σύνολο των κόκκινων δανείων σ’ αυτές ξεπερνά τα 360 δις ευρώ, δηλαδή κάτι περισσότερο από το συνολικό χρέος της Ελλάδας. Πρόκειται για τα μεγαλύτερα σε έκταση κόκκινα δάνεια σ’ ολόκληρη την Ευρώπη. Ήδη στην Ανατολική Ευρώπη και τα Βαλκάνια που οι τράπεζες της Ιταλίας είχαν επεκταθεί -όπως καλή ώρα και οι ελληνικές- οι κεντρικές τράπεζες έδωσαν εντολή και απαγορεύουν την επιστροφή κεφαλαίων από τις θυγατρικές τους που βρίσκονται στις χώρες αυτές, χωρίς τις εγγυήσεις υψηλότερης βαθμίδας… Το ιταλικό δημόσιο έγραψε στα παλιά του τα παπούτσια τούς κανονισμούς και τις οδηγίες της Κομισιόν που έχουν ψηφισθεί – και ήδη εφαρμόσθηκαν στην Ελλάδα και την Κύπρο και ετοιμάζεται να χρηματοδοτήσει τις ιταλικές τράπεζες με περισσότερα από 40 δις ευρώ. Για να καταλάβουμε συγκριτικά τη σημασία των μεγεθών αυτών θυμίζουμε ότι για την τελευταία ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών χρειάστηκαν κάτι λιγότερο από 8 δις ευρώ…
Το χειρότερο όμως δεν είναι το εύρος των κεφαλαίων που οι τράπεζες αυτές έχουν ανάγκη αλλά το γεγονός ότι ήδη οι μέτοχοί τους πουλάνε τις μετοχές τους και ό,τι σχετίζεται με αυτές και φεύγουν από την Ιταλία (όπως ήδη είχε φοβηθεί ότι μπορεί να συμβεί η ΕΚΤ) με συνέπειες που αξιολογούνται ως αδύνατο να υπολογισθούν για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και την Ευρώπη.
Και ήμαστε ακόμα μόλις δύο εβδομάδες από το Brexit. . .
Γ. Aγγ.
