[Εισαγωγικό σημείωμα του μεταφραστή: Το κείμενο που ακολουθεί είναι η εισήγηση του Πιότρ Αρσίνoφ*, αναρχικού επαναστάτη και ιστορικού του Μαχνοβίτικου κινήματος, στο Συνέδριο των Αναρχοκομμουνιστικών ομάδων της Βόρειας Αμερικής και του Καναδά. Στο παρόν κείμενο ο Αρσίνοβ επανεξετάζει μια σειρά ζητημάτων της κοινωνικής επανάστασης υπό την εμπειρία της Ρωσικής Επανάστασης και της Ισπανικής Επανάστασης μέχρι το 1931. Κάποιες από τις κριτικές του παρατηρήσεις για την θεωρία και πολιτική των αναρχοσυνδικαλιστών της CNT θα αποδειχθούν -δυστυχώς- σωστές 5 χρόνια αργότερα, όταν οι ηγέτες της αναρχίας θα συμμετάσχουν στην καπιταλιστική κυβέρνηση του σταλινο-αστικού “Λαϊκού Μετώπου” που οδήγησε στην ήττα την επανάσταση του 1936-39.
Ο Αρσίνοφ δίνει απαντήσεις στην κριτική του Μαλατέστα και, όπως φαίνεται, ασπάζεται τις αρχές που διατύπωσε ο Λένιν στο «Κράτος και Επανάσταση». Πρόκειται για ένα από τα «καταχωνιασμένα» κείμενα του Αναρχισμού καθώς περιλαμβάνει πολλές άβολες αλήθειες για αρκετούς που μιλάνε στο όνομα της επανάστασης.
Ο Αρσίνοφ, θρέφοντας πολλές αυταπάτες, επέστρεψε στην ΕΣΣΔ το 1934 με την άδεια των σοβιετικών αρχών. Μόνο που στα μέσα της δεκαετίας του ‘30 δεν ήταν πια η Ρωσία του «Κράτους και Επανάσταση» του Λένιν αλλά του γραφειοκρατικού κράτους του Στάλιν. Εκτελέστηκε όπως και πολλοί άλλοι στις μαζικές εκκαθαρίσεις το 1937
Αναρχισμός και δικτατορία του προλεταριάτου
(Εισήγηση από το Συνέδριο των Αναρχοκομμουνιστικών ομάδων της Βόρειας Αμερικής και του Καναδά)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Από τη στιγμή που δημοσιεύτηκε το κείμενο «Η Οργανωτική πλατφόρμα» (1926) δέχτηκα πολλές κριτικές, σύμφωνα με τις οποίες προσπάθησα να «μπολσεβικοποιήσω» τον Αναρχισμό. Η ομάδα «Dielo Trouda» («Εργατική Υπόθεση») ανέλαβε να προσελκύσει το προλεταριάτο στον αναρχισμό και στη συνέχεια να οργανώσει το Αναρχοκομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα. Οι περισσότεροι από τους παλιούς αναρχικούς θεώρησαν την «Dielo Trouda» ως όργανο πολιτικού, δηλαδή κρατικού αναρχισμού.
Μετά από πέντε χρόνια της συνεργασίας μου με την «Dielo Trouda» (1925-1930) ως συντάκτης, συνοψίζω ότι οι απόψεις μου και αυτές του Αναρχικού κινήματος διαφέρουν πάρα πολύ, ιδιαίτερα πάνω στο θέμα της δικτατορίας του προλεταριάτου στη μεταβατική περίοδο. Ως αποτέλεσμα των διαφωνιών μας σε ορισμένες χώρες (Βουλγαρία και Ισπανία) απαγορεύτηκε η δημοσίευση των άρθρων μου, στα οποία υποστηρίζω την ανάπτυξη του προλεταριακού κράτους. Για αποφυγή παρεξηγήσεων και αντιπαραθέσεων από τα μέλη του Αναρχικού κινήματος ορισμένοι σύντροφοι μου ζήτησαν να αποσαφηνίσω τις διαφορετικές μου απόψεις.
Όλα τα γεγονότα αυτά καθώς και τα θεωρητικά και τα πρακτικά συμπεράσματα που έβγαλα αναλύοντας τη πορεία του Αναρχικού κινήματος σε διάφορες χώρες με ανάγκασαν να μοιραστώ τις απόψεις μου για το θέμα της δικτατορίας του προλεταριάτου στην επανάσταση.
Εισαγωγή
Το σχέδιο της Οργανωτικής Πλατφόρμας δημοσιεύτηκε το 1926 και αμέσως γνώρισε κριτική από τον Ερρίκο Μαλατέστα: «Το αναρχικό κίνημα ζηλεύει τη μεγάλη επιτυχία των Μπολσεβίκων. Οι σύντροφοι από το κίνημα, έχοντας ως πρότυπο τους Μπολσεβίκους, στοχεύουν να συσπειρώσουν όλους τους Αναρχικούς σε έναν πειθαρχημένο στρατό, ο οποίος υπό την καθοδήγηση μερικών ηγετών θα καταπολεμούσε το υπάρχον καπιταλιστικό σύστημα και έπειτα θα “έχτιζε” την καινούργια κοινωνία».
Ο Μαλατέστα έκανε λάθος αποκαλώντας κομματική ζήλεια τη προσπάθειά μου να ιδρύσω ένα Αναρχικό κόμμα που θα συμμετείχε ενεργά στη πάλη των τάξεων και στην προλεταριακή επανάσταση. Το 1927 ο ίδιος με κατηγόρησε για βιασύνη στο ζήτημα της κοινωνικής επανάστασης. Ωστόσο, πριν από 50 χρόνια, ο πρώτος που πρότεινε την ιδέα της κοινωνικής επανάστασης ήταν ο Μπακούνιν. Αργότερα τον υποστήριξε ο Κροπότκιν μαζί με τους άλλους Αναρχικούς επαναστάτες. Ο Αναρχισμός μεταξύ των εργατών αναπτύχθηκε χάρη στην ιδέα της τελευταίας και τελικής επανάστασης, η οποία θα έλυνε την αντιπαράθεση μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας. Χωρίς την ιδέα αυτή ο αναρχισμός μεταξύ των εργατών δεν θα μπορούσε να αναπτυχθεί ως επαναστατικό κίνημα του προλεταριάτου. Θα υπήρχε μια ασήμαντη κάστα αναρχικών συγγραφέων ή φιλοσόφων.
Γι’ αυτό το λόγο, θεωρώ ότι είναι γελοίο και ανόητο να αναφέρεις τη λέξη «ζήλεια» όταν πρόκειται για το ζήτημα ζωής και θανάτου της κοινωνικής επανάστασης και του ρόλου μας σε αυτήν.
Ας θυμηθούμε, λοιπόν, τους βασικούς λόγους που ανάγκασαν τους εργάτες να μπουν στο Αναρχικό κόμμα. Εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε στην ιστορία ανάπτυξης του Αναρχισμού μεταξύ των εργατών στη Ρωσία.
Από το 1880 μέχρι το 1900 το εργατικό κίνημα λειτουργεί υπό την επιρροή των σοσιαλδημοκρατών με βασικό στόχο την «αστική» επανάσταση και διακήρυξη της αστικής δημοκρατίας. Στις αρχές του 20ου αιώνα σταδιακά αυξάνονται οι ταξικές αντιπαραθέσεις μεταξύ κεφαλαίου και εργασίας στις Δυτικές χώρες και στη Ρωσία.
Οι εργαζόμενοι συνειδητοποιούν ότι το σύστημα αστικής δημοκρατίας εκμεταλλεύεται και καταπιέζει την εργατική τάξη. Όλο και περισσότεροι εργάτες αρχίζουν να παρατηρούν την υποκρισία και το ψέμα των ιδεωδών της αστικής δημοκρατίας. Η εργατική τάξη έχει άμεση ανάγκη τον επαναστατικό αγώνα εναντίον του φεουδαρχικού Τσαρικού καθεστώτος καθώς και κατά της καπιταλιστικής μπουρζουαζίας η οποία κοροϊδεύει, καταπιέζει και εκμεταλλεύεται τον εργάτη χρησιμοποιώντας το επαναστατικό κίνημα του προλεταριάτου και των αγροτών για το δικό τους όφελος. Από το 1900 μέχρι 1903 σε διάφορα μέρη της Ρωσίας δημιουργούνται οι πρώτες Αναρχικές ομάδες που υποστηρίζουν τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Πρώτα με τα λόγια και έπειτα με τις πράξεις τους οι Αναρχικοί αποδεικνύουν στους εργάτες ότι η επανάσταση πρέπει να σαρώσει τον Τσαρισμό και την μπουρζουαζία. Έτσι αναπτύχθηκε ο Αναρχισμός των εργατών στη Ρωσία.
Τι περίμενε από τον Αναρχισμό το προλεταριάτο; Αρχικά οι εργάτες έβλεπαν τον Αναρχισμό ως επαναστατική θεωρία που θα αποκάλυπτε το ψέμα του αστικού κοινοβουλευτισμού και θα τους παρακινούσε για τον αποφασιστικό αγώνα εναντίον του καπιταλισμού. Από τη μία πλευρά τούς προσέλκυε η αυστηρή κριτική του αναρχικού κινήματος προς τη καπιταλιστική κοινωνία, το καπιταλιστικό σύστημα και την ψεύτικη ηθική της δημοκρατίας, από την άλλη τους προσέλκυε η ιδέα της ελεύθερης προσωπικότητας του εργάτη στην κομουνιστική κοινωνία. Περισσότερο απ’ όλα ο εργάτες εκτιμούσαν την ετοιμότητα των Αναρχικών να ξεκινήσουν την κοινωνική επανάσταση.
Το περιορισμένο πολιτικό πρόγραμμα των Σοσιαλδημοκρατών όλο και περισσότερο απογοήτευε τους εργάτες και οδηγούσε στη διάψευση των ελπίδων και των ονείρων τους. Την ίδια στιγμή ο Αναρχισμός, κατά τη γνώμη τους, εξέφραζε την πραγματική επαναστατική βούληση του προλεταριάτου διεκδικώντας την ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος και την αντικατάστασή του με την αναρχοκομμουνιστική κοινωνία. Σύμφωνα με τους Αναρχικούς η συνεργασία των εργατών και των αγροτών σε ένα επαναστατικό κίνημα θα κατάφερνε να ανατρέψει το παρόν αστικό σύστημα και να δημιουργήσει ένα καινούργιο κομμουνιστικό καθεστώς.
Πάρα πολλοί από τους Αναρχικούς εργάτες συμμετείχαν στην επανάσταση του 1905-1906 και με το ίδιο επαναστατικό πνεύμα ξαναέδωσαν τη μάχη το 1917. Τώρα, το 1927, μου φαίνεται πολύ περίεργο να μας κατηγορεί ο Μαλατέστα, ο διεθνής βετεράνος του Αναρχισμού, για «βιασύνη» και για «ζήλεια» προς τους Μπολσεβίκους.
Το να σκέφτεσαι ή να λες αυτά τα πράγματα σημαίνει ότι δεν γνωρίζεις τους στόχους που είχαν οι εργάτες Αναρχικοί. Δυστυχώς όχι μόνο ο Μαλατέστα, αλλά και οι άλλοι θεωρητικοί του συγχρόνου Αναρχισμού αγνοούν την βασική ουσία του αναρχικού κινήματος.
Τo 1926 προτείναμε την Οργανωτική Πλατφόρμα για την οργάνωση όλων των Αναρχικών κινημάτων που δημιουργήθηκαν σ’ όλες τις χώρες του κόσμου. Σύμφωνα με τη πλατφόρμα μας, τα εργατικά σωματεία, τα συνδικάτα και οι συνεταιρισμοί θα αποτελούσαν βασικά κύτταρα του εποικοδομητικού Αναρχισμού. Βάσει ενός κοινού προγράμματος, κοινής ιδεολογίας και τακτικής προσπαθούσαμε να ενώσουμε τις δυνάμεις των Αναρχικών στο Αναρχοκομμουνιστικό εργατικό κόμμα. Ωστόσο, σχεδόν όλοι οι στοχαστές του Ρωσικού και διεθνούς Αναρχισμού αντέδρασαν αρνητικά στις προτάσεις μας.
Ποια ήταν η λογική της αντίδρασης αυτής;
Η απάντηση είναι απλή: ο φόβος της οργάνωσης, ο φόβος της συλλογικής δράσης και της συλλογικής ευθύνης στην επανάσταση και μετά ο φόβος της τάξης – αυτά ώθησαν τους ηγέτες του αναρχισμού να απορρίψουν το οργανωτικό σχέδιό μας. Το έργο μας το σχολίασαν πολλοί αναρχικοί θεωρητικοί όπως: ο Λουίτζι Φάμπρι, ο Σεμπαστιάν Φωρ, ο Μαξ Νετλάου, ο Μαλατέστα, ο Βολίν, ο Μ. Κόρι και άλλοι. Όλοι αυτοί οι αναρχικοί στοχαστές συμφώνησαν στην άρνηση της ταξικότητας του αναρχισμού, για τον ανθρωπιστικό χαρακτήρα του. Η κριτική τους στην Πλατφόρμα δεν είχε προλεταριακό και επαναστατικό χαρακτήρα, αλλά δημοκρατικό που οδηγούσε στην κατάργηση της επαναστατικής και ταξικής αρχής.
Εδώ και πολύ καιρό ο Αναρχισμός δεν συνεισέφερε στις πραγματικές ανάγκες της επανάστασης, αλλά στις δύο τελευταίες δεκαετίες παρατηρήθηκε μια μεγάλη αποχή του Αναρχισμού από την επανάσταση.
Το χάσμα μεταξύ του αναρχισμού και των πραγματικών αναγκών της επανάστασης δημιουργήθηκε εδώ και πολύ καιρό αλλά την τελευταία δεκαετία έχει πάρει σε καταστροφικές διαστάσεις.
Η Ρωσική Επανάσταση του 1917 υπήρξε η πρώτη μεγάλη δοκιμασία για τον αναρχισμό. Με την εξέλιξή της οι επαναστάτες-αναρχικοί αναγκάστηκαν να προχωρήσουν από τις ανακοινώσεις των κοινωνικών συνθημάτων στην πραγματοποίηση των βασικών στόχων τους, όπως: απαντήσεις στα κρίσιμα ζητήματα του «σήμερα» και του «αύριο» της σοσιαλιστικής επανάστασης, παρουσίαση ενός συγκεκριμένου και ρεαλιστικού σχεδίου πραγματοποίησης της επανάστασης και εφαρμογής της στα επόμενα στάδια ανάπτυξής της. Όλοι αυτοί οι στόχοι των αναρχικών έπρεπε να εφαρμοστούν σύντομα επειδή το 1917 γεννήθηκε η καινούργια δύναμη στην ιστορία της Οκτωβριανής επανάστασης – ο Μπολσεβικισμός. Η φόρμουλα των Μπολσεβίκων για την σοσιαλιστική επανάσταση ήταν ακριβώς αντίθετη από τη παραδοσιακή φόρμουλα του Αναρχισμού και από τότε ξεκίνησε η μεγάλη αντιπαράθεση ανάμεσα στις δύο δυνάμεις, για τους τρόπους, τις μεθόδους πραγματοποίησης και άμυνας της επανάστασης. Θεωρώ ότι αυτό το γεγονός ήταν ο λόγος της αποτυχίας του αναρχισμού από το οποίο δεν κατάφερε ποτέ να συνέλθει. Αυτός ήταν ο λόγος που οδήγησε το αναρχικό κίνημα σ’ όλο τον κόσμο στην παρακμή.
Πράγματι η φόρμουλα των Μπολσεβίκων για την σοσιαλιστική επανάσταση στη μπροσούρα του Λένιν «Κράτος και Επανάσταση» ήταν πολύ απλή και ξεκάθαρη: η ανατροπή του καπιταλιστικού κράτους μαζί με τις κοινωνικές τάξεις του και η κατάσχεση της ιδιοκτησίας της εκμεταλλεύτριας τάξης και η παραχώρησή της στα χέρια του λαού δεν πρόκειται να σταματήσει τις επιδιώξεις και τις προσπάθειές των καπιταλιστών να αποκαταστήσουν τον καπιταλισμό. Προκειμένου να συντρίψει την αντίσταση αυτή, η νικηφόρα εργατική τάξη πρέπει να δημιουργήσει ένα δικτατορικό καθεστώς που θα προστατεύει την επανάσταση καθ’ όλη τη διάρκεια ανάπτυξης της σοσιαλιστικής κοινωνίας μέχρι και την ολική εξαφάνιση της μπουρζουαζίας ως τάξης.
Οι αναρχικοί απέρριψαν τη φόρμουλα της σοσιαλιστικής επανάστασης. Σύμφωνα με τη γνώμη των στοχαστών του αναρχισμού η επιλογή της δικτατορίας στην επανάσταση ως σύστημα διακυβέρνησης θα οδηγήσει το διαχωρισμό του ίδιου του προλεταριάτου σε κυρίαρχους και υποτακτικούς, προσφέροντας σε ορισμένους κάποια προνόμια και μονοπώλια. Σ’ αυτήν τη περίπτωση είναι αναπόφευκτη η έξαρση των κοινωνικοοικονομικών ανισοτήτων τις οποίες καταπολεμούσε η εργατική τάξη.
Η φόρμουλα της επανάστασης την οποία πρότειναν οι αναρχικοί ήταν γενικά η εξής: η εργατική τάξη και η αγροτιά θα πραγματοποιήσουν την κοινωνική επανάσταση. Υπό την ηγεσία των οικονομικών τους οργανώσεων έπειτα θα δημιουργήσουν μια κοινωνική τάξη που βασίζεται στη συντροφική συνεργασία και κατευθύνεται προς τον πλήρη κομμουνισμό. Οποιαδήποτε κοινωνική και κρατική βία σε αυτό το σύστημα δεν μπορεί να λάβει χώρα ακόμη και ενάντια στους χθεσινούς ταξικούς εχθρούς. Η βία πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο στη μάχη με τον εχθρό της επανάστασης. Ωστόσο ο σχηματισμός μόνιμων οργάνων, κράτους και στρατού για την άμυνα της επανάστασης δεν είναι απαραίτητος καθώς οι τυχόν συνωμοσίες και επιθέσεις θα αντιμετωπίζονται επί τόπου από τους εργάτες και τους αγρότες. Ο αναρχισμός τείνει προς την αναρχική κοινωνία την οποία θα χτίσει με τις αναρχικές μεθόδους, απορρίπτοντας τη βία παντού ακόμα και σε σχέση με την ανατρεπόμενη εκμεταλλεύτρια τάξη.
Αυτό ήταν και παραμένει μέχρι και σήμερα το σχέδιο της επανάστασης για τη πλειοψηφία των Αναρχικών σε όλο τον κόσμο.
Αλλά το 1917, συνειδητοποιήσαμε ότι το σχέδιο αυτό ήταν ανεπαρκές. Τώρα, μετά από 14 χρόνια από την ανατροπή του καπιταλισμού στη Ρωσία, αποκαλύπτεται η απόλυτη ασυνέπεια, ο ουτοπισμός και η χιμαιρικότητά του. Η έντονη αντίσταση που πρόβαλαν οι καπιταλιστικές τάξεις όλα αυτά τα χρόνια στην κοινωνική επανάσταση στη Ρωσία δείχνει ότι η επαναστατική ανατροπή της αστικής τάξης δεν σημαίνει καθόλου την τελική νίκη της εργασίας πάνω στο κεφάλαιο. Η μπουρζουαζία μετά την ανατροπή της συνεχίζει την άγριαεπίθεσή της ενάντια στην επανάσταση και το ερώτημα είναι πώς οι ανατραπείσες εκμεταλλευόμενες τάξεις θα κρατηθούν στα σιδερένια χέρια του προλεταριάτου προκειμένου να σώσει την επανάσταση από την πιθανή ήττα και να αποφύγει τον μακρόχρονο εμφύλιο πόλεμο.
Το κύριο και ολέθριο λάθος του αναρχισμού έγκειται στην παρανόηση της φύσης της σημερινής ταξικής κοινωνίας, κυρίως στην παρανόηση της ταξικής φύσης της αστικής τάξης. Και ως εκ τούτου οι αναρχικοί έχουν μια λανθασμένη ιδέα για την αντίσταση της αστικής τάξης και -ακόμη – λανθασμένη και ανεπαρκή τακτική στον αγώνα ενάντια σε αυτήν την αστική τάξη για έναν νέο προλεταριακό κόσμο.
Η ανακήρυξη της αναρχικής κοινωνίας την πρώτη μέρα μετά την επανάσταση, σύμφωνα με της αρχές του παραδοσιακού αναρχισμού, θα οδηγούσε σε θανάσιμο κίνδυνο επίθεσης από την κυρίαρχη αστική τάξη η οποία θα κατέπνιγε την εργατική τάξη και την επανάσταση.
Η άρχουσα τάξη της καπιταλιστικής κοινωνίας αναπτύχθηκε χάρη στην καταπίεση, υποδούλωση και εκμετάλλευση της εργατικής τάξης. Οι βασικοί στόχοι της μπουρζουαζίας είναι οι υψηλές οικονομικές απολαβές, το κοινωνικό γόητρο, τα οικονομικά και πολιτικά προνόμια και τα μονοπώλια. Σε αυτές τις αρχές βασίζεται ο πολιτισμός και η «ιστορία» της. Χωρίς αυτά η ζωή της χάνει κάθε σημασία.
Η κυρίαρχη μπουρζουαζία δεν αποτελείται μόνο από την ανώτερη τάξη δηλαδή από τους λεγόμενους κεφαλαιοκράτες. Τους ακολουθεί και η μεσαία τάξη που ζει με παρόμοιες αρχές όπως η εκμετάλλευση και η αύξηση των αποδοχών της. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι το κίνημα αντίστασης της μπουρζουαζίας υποστηρίχτηκε από πολύ κόσμο που είχε έννομο συμφέρον στη διατήρηση του καπιταλιστικού συστήματος. Υπάρχουν εκατοντάδες ακόλουθοι οι οποίοι, μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση, προσπαθούν να επαναφέρουν το καπιταλιστικό σύστημα με τα οικονομικά και πολιτικά τους προνόμια, τα μονοπώλια, το κοινωνικό τους γόητρο. Θα ήταν αφελές να πιστεύουμε ότι η τεράστια εχθρική αυτή δύναμη προς το σοσιαλισμό, θα παραμείνει αδρανής και υπάκουη στο καινούργιο σύστημα. Φυσικά και όχι, θα είναι πιστή στη ταξική φύση της και θα επιτεθεί στην επανάσταση.
Μετά την επίθεση αυτή θα ακολουθήσει μια αποφασιστική πάλη της μπουρζουαζίας εναντίον του προλεταριάτου, με βασικό σκοπό το σάρωμα της επανάστασης. Η μπουρζουαζία θα ενεργοποιήσει όλες τις δυνάμεις της και θα εκμεταλλευτεί όλες τις πιθανές δυνατότητες και ευκαιρίες για να κερδίσει τη μάχη αυτή. Στη διάθεσή της θα έχει όχι μόνο το διεθνές κεφάλαιο αλλά και το ντόπιο κεφάλαιο, το οποίο με διάφορους τρόπους και σε διαφορετικές μορφές θα συγκεντρώνεται στα χέρια της μπουρζουαζίας και της αντεπανάστασης και θα καταφύγει στα πιο ακραία μέτρα καταπολέμησης όπως τη φυσική εξόντωση των αντιπάλων της, την προβοκάτσια, τη χρήση των ψευδο-σοσιαλιστικών ιδεών και τη συνεργασία της με τους οπορτουνιστές σοσιαλιστές.
Χωρίς την αντεπανάσταση δεν μπορεί να υπάρξει καμία καθοριστική και σπουδαία επανάσταση. Η καπιταλιστική μπουρζουαζία θα οργανώσει την πιο ακραία και σκληρή αντεπανάσταση εναντίον της εργατικής τάξης. Την επόμενη μέρα μετά το πραξικόπημα, το προλεταριάτο θα βρεθεί παγιδευμένο από τη σκληρή επίθεση της μπουρζουαζίας.
Τα 14 χρόνια της επανάστασης στη Ρωσία μας δίνουν ωφέλιμη και πολύτιμη ύλη για μελέτη. Η επανάσταση στη Γερμανία το 1918, στην Ιταλία το 1920 και η τωρινή επανάσταση στην Ισπανία επιβεβαιώνουν την αντίληψη για την τεράστια δύναμη του κινήματος αντίστασης των αστικών τάξεων και την ετοιμότητά τους να σαρώσουν το προλεταριάτο.
Είναι εφικτό άραγε, στη φάση πού είμαστε, να μιλάμε για την Αναρχική κοινωνία την επόμενη μέρα μετά το πραξικόπημα; Και φυσικά όχι! Είτε το θέλουν είτε δεν το θέλουν οι Αναρχικοί, οι κοινωνικές τάξεις θα συνεχίσουν να υπάρχουν και την επόμενη μέρα μετά το πραξικόπημα. Θα συνεχίζει να υπάρχει και η ταξική πάλη.
Πιθανότατα, η μπουρζουαζία θα χρησιμοποιήσει την ακυβερνησία των Αναρχικών προς όφελός της για την απόλυτη ήττα της επανάστασης. Το προλεταριάτο στη Ρωσία το είχε καταλάβει αυτό και γι’ αυτό δεν ακολούθησε τους Αναρχικούς επιλέγοντας το δρόμο οργάνωσης της ταξικής κυριαρχίας της εργασίας πάνω στο κεφάλαιο. Και τώρα, μετά από 14 χρόνια ισχυρών επιθέσεων εναντίον της Ρωσικής επανάστασης και οργανωμένων αποκρούσεων του εχθρού από την εργατική τάξη, συμπεραίνουμε ότι το προλεταριάτο τελικά είχε δίκιο.
Οπότε, η ιδέα των Αναρχικών για την ακυβερνησία στις πρώτες μέρες μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση ήταν λανθασμένη επειδή έρχεται σε αντίθεση με την επιτυχημένη νίκη στην ταξική πάλη.
Το προλεταριάτο πρέπει να λάβει υπ’ όψιν του όλη την δύναμη της επίθεσης της εκμεταλλεύτριας τάξης και από τη πρώτη μέρα να προετοιμάσει ένα προειδοποιητικό σύστημα ασφαλείας και προστασίας της επανάστασης. Αυτό το σύστημα μπορεί να σταθεί μόνο με τη μορφή της δικτατορίας του προλεταριάτου.
Η δικτατορία του προλεταριάτου σε διάφορες χώρες ενδέχεται να διαφέρει λόγω της κατάστασης και της μορφής του εργατικού κινήματος (αλλά όχι στην ουσία του). Η βασική αποστολή της δικτατορίας θα είναι η οργάνωση της ολοκληρωμένης Εργατικής Δημοκρατίας στα πλαίσια της εργατικής τάξης. Ο πρώτος στόχος θα αποτελεί την προστασία των ιερών κατακτήσεων της σοσιαλιστικής επανάστασης από την αντεπαναστατική επίθεση της εκμεταλλεύτριας τάξης.
Θα είναι απαραίτητη η εφαρμογή της δικτατορίας του προλεταριάτου και η συστηματική καταστολή των επιθέσεων της μπουρζουαζίας στο καινούργιο πολιτικό σύστημα μέχρι να σταματήσει η ίδια τις προσπάθειες εκδίκησης και πραξικοπήματος, μέχρι να μπει στην καινούργια κοινωνία ως παραγωγός της.
Κάποιοι από τους Αναρχικούς μπορούν να πουν ότι η ιδέα της δικτατορίας του προλεταριάτου αντιφάσκει με τον Αναρχισμό. Όμως εκ πείρας γνωρίζουμε ότι η δικτατορία του προλεταριάτου είναι αναπόφευκτη στην αλλαγή από το παλιό στο καινούργιο σύστημα, και το προλεταριάτο αναγκαστικά πρέπει να την εφαρμόσει για να αποτρέψει την αντεπανάσταση της μπουρζουαζίας. Αν το προλεταριάτο καθυστερήσει με την απόφαση αυτή, η μπουρζουαζία θα επιβάλλει το δικτατορικό καθεστώς της στην εργατική τάξη. Άλλη επιλογή δεν υπάρχει. Ένας Αναρχικός- επαναστάτης δεν πρέπει να κάνει πίσω μόνο επειδή το δικτατορικό σύστημα είναι ένα είδος διακυβέρνησης και επομένως αντιφάσκει με την Αναρχική θεωρία ακυβερνησίας. Είναι σημαντικό να έχουμε στο νου μας ότι οι καλύτερες θεωρίες πρέπει να αποδεικνύονται με τη εφαρμογή τους στην πράξη. Η Αναρχική θεωρία της ακυβερνησίας και αταξίας την αμέσως επόμενη μέρα μετά το πραξικόπημα απέτυχε και πρέπει να το αποδεχτούμε. Στη μεγάλη αντιπαράθεση για το ρόλο του προλεταριακού κράτους στην επανάσταση το δίκιο τελικά είχαν ο Μαρξ και ο Λένιν, όχι όμως ο Κροπότκιν. Ωστόσο, ο Μπόντς-Μπρούγιεβιτς[1] παρατήρησε τον Κροπότκιν να αναστενάζει βαριά και συμπονετικά όταν διάβαζε για το προλεταριακό κράτος στο φυλλάδιο του Λένιν «Κράτος και Επανάσταση».
Ο Μπακούνιν αντιθέτως πολλές φορές τόνιζε την αναγκαιότητα της επαναστατικής (προλεταριακής) δικτατορίας στη «Κατήχηση του Επαναστάτη». Ο Μπακούνιν ως έμπειρος θεωρητικός και πρακτικός της επανάστασης αντιλαμβανόταν την κατάσταση και τις προϋποθέσεις του επαναστατικού αγώνα και εφάρμοζε τις γνώσεις του σε περιορισμένες επαναστατικές ομάδες. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο χαρακτήρας και οι διαστάσεις του επαναστατικού αγώνα την εποχή του Μπακούνιν και του σήμερα διαφέρουν πάρα πολύ και τότε κανένας δεν αντιμετώπιζε το πρόβλημα του προλεταριακού κράτους ως μέθοδο προστασίας της κοινωνικής επανάστασης τόσο σοβαρά, όσο σήμερα.
Οι σύγχρονοι Αναρχικοί αρνήθηκαν να δεχτούν το γεγονός ότι η δικτατορία του προλεταριάτου είναι ένα αναπόφευκτο γεγονός. Με τη λανθασμένη επιλογή τους οι Αναρχικοί απομακρύνθηκαν από τη κοινωνική επανάσταση και περιόρισαν τις δραστηριότητές τους σε μικρές ομάδες. Σε αυτό το αποτέλεσμα έφτασαν οι περισσότεροι Αναρχικοί της Ρωσίας. Παρά το πνεύμα της αυτοθυσίας, τα αμέτρητα θύματα της επανάστασης του 1905-1906 και του 1917 και το δυνατό επαναστατικό κίνητρο που δώσανε στους εργάτες και τους αγρότες πριν το πραξικόπημα, οι Αναρχικοί της Ρωσίας δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα δυνατό Αναρχικό κίνημα μέσα στο προλεταριάτο.
Αντιθέτως, οι Αναρχικοί εξέφραζαν με κάθε τρόπο την εναντίωσή τους στην ιδέα της δικτατορίας του προλεταριάτου χωρίς να προσφέρουν καμία παραγωγική και σοβαρή ιδέα που θα μπορούσε να προσελκύσει τα πλήθη για να ακολουθήσουν το Αναρχικό κόμμα. Δεν είναι τυχαίο: οι Αναρχικοί ανάμεσά τους δεν μπορούσαν καταλήξουν σε κάποια ουσιαστική ή οριστική απόφαση. Εξάλλου, δεν κατάφεραν ποτέ να μεταφέρουν στα πλήθη το πλήρες και ολοκληρωμένο πρόγραμμα της επανάστασης. Αντί να προσφέρουν ένα λεπτομερές πρόγραμμα οι Αναρχικοί περιορίστηκαν στα αφηρημένα συνθήματα τους όπως: «Κατάσχεση της οικονομίας από τους εργαζομένους», «Εξουσιοδοτημένες ενέργειες του λαού», «Αταξική κοινωνία την επόμενη μέρα μετά το πραξικόπημα», επίσης παρουσίασαν πολλά πρακτικά σχέδια (στα ζητήματα στέγασης, παραγωγής και κατανάλωσης κ.λπ.) από τα οποία το ένα πάντα βρισκόταν σε αντίθεση με το άλλο.
Οι βασικοί λόγοι της αποτυχίας και της αδυναμίας του Αναρχικού κινήματος στην κοινωνική επανάσταση ήταν οι εξής:
- Έλλειψη γνώσεων και κατανόησης του ταξικού συστήματος στην καπιταλιστική κοινωνία και στη συνέχεια έλλειψη κάθε είδους προσέγγισης και ταξικής–επαναστατικής μεθόδου αντιμετώπισης της κοινωνίας αυτής.
- Έλλειψη κοινής ιδεολογίας, τακτικής και κοινού ολοκληρωμένου προγράμματος.
- Έλλειψη οργάνωσης και συνεργασίας
Χωρίς ένα κοινό και ξεκάθαρο στόχο, χωρίς πρόγραμμα, χωρίς επεξεργασμένα σχέδια για την επανάσταση, χωρίς συνεργασία και οργάνωση ο Αναρχισμός, φυσικά αναγκαστικά θα ηττώνταν στον αγώνα μεταξύ των δύο κόσμων, του παλιού και του καινούργιου. Αυτή η ήττα θα συνοδεύει τον Αναρχισμό παγκοσμίως αν οι Αναρχικοί δεν απαλλαχτούν από τις λανθασμένες ιδέες που αφορούν το ζήτημα του προλεταριακού κράτους κατά τη διάρκεια της μεταβατικής περιόδου από τον καπιταλισμό στο κομμουνισμό.
Από τότε που ηττήθηκε ο Αναρχισμός στη Ρωσία πέρασαν 14 χρόνια και οι Αναρχικοί αντί να αλλάξουν τις πεποιθήσεις τους έχασαν την αίσθηση της επαναστατικότητας και ταξικότητας που είχαν πριν την Οκτωβριανή Επανάσταση. Το γεγονός αυτό φάνηκε ιδιαίτερα στη στάση των Αναρχικών απέναντι στη Σοβιετική Ένωση. Έγραφα και έλεγα πολλές φορές ότι η κριτική των Αναρχικών για το Σοβιετικό σύστημα και τη σοσιαλιστική οικοδόμηση της ΕΣΣΔ πρέπει να έχει επαναστατικό και σοσιαλιστικό χαρακτήρα και δεν πρέπει να έχει καμία σχέση με τη κριτική των εχθρών της σοσιαλιστικής επανάστασης. Εν τω μεταξύ πολλοί Αναρχικοί ακτιβιστές και κάποιοι άλλοι ασκούν κριτική στο σοσιαλιστικό σύστημα από την άποψη της αστικής δημοκρατίας η οποία, χωρίς αμφιβολία, είναι γι’ αυτούς πολύ πιο κοντά τους ως κοινωνικό σύστημα από το προλεταριακό κράτος. Παραδείγματος χάρη ο Μ. Νετλάου στο έργο «Οι εντυπώσεις για την επανάσταση στην Ισπανία» δηλώνει ότι τα κοινωνικά γεγονότα που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο κόσμο ήταν: «η Ρωσική επανάσταση του Μαρτίου 1917, τα επαναστατικά γεγονότα των 1918-1919 στο κέντρο της Ευρώπης και οι μεγάλες αλλαγές στην Ισπανία που έγιναν τον Απρίλιο του 1931».
Ο Νετλάου απορρίπτει τις «ειδικές σοσιαλιστικές επαναστάσεις» δηλαδή τις ταξικές επαναστάσεις λόγω του ότι, κατά τη γνώμη του, οι τελευταίες οδηγούν στην κήρυξη δικτατορίας όπως η Παρισινή Κομμούνα που έγινε το Μάρτη του 1871 και η Οκτωβριανή επανάσταση του 1917[2]).
Ο αναγνωρισμένος και φημισμένος Αναρχικός κατακρίνει την ταξική προλεταριακή επανάσταση και υποστηρίζει την Πανεθνική, δηλαδή την Αστική επανάσταση. Στην Δυτική Ευρώπη όμως, στις διαμαρτυρίες του εναντίον των δικτατοριών συμπεριλαμβανομένου της δικτατορίας των Μπολσεβίκων στην ΕΣΣΔ και των πιθανών δικτατοριών στη Δυτική Ευρώπη ο ίδιος γράφει: «Δεν υπάρχει καμία λύση για αυτό το ζήτημα εκτός από μια έντιμη και λογική συμφωνία ανάμεσα στους υποστηρικτές των μη δικτατορικών, ελεύθερων και εθελοντικών μορφών σοσιαλισμού, αναρχισμού και σοσιάλ-ρεφορμισμού[3]). Εδώ παρακινεί στη συμφωνία ανάμεσα στους σοσιαλιστές και σοσιαλ-ρεφορμιστές εναντίον της δικτατορίας της εργατικής τάξης στο όνομα της αστικής δημοκρατίας.
Ο Νετλάου δεν είναι ο μόνος που υποστηρίζει κάτι τέτοιο. Όλο και περισσότεροι Αναρχικοί αρχίζουν να τον υποστηρίζουν. Και αυτή η τάση για την επιλογή της αστικής επανάστασης δεν έγινε τυχαία. Προέρχεται από το γεγονός ότι κατά την διάρκεια της κοινωνικής επανάστασης ο διεθνής Αναρχισμός δεν κατάφερε να πάρει μια συγκεκριμένη στάση στην επανάσταση η οποία θα βοηθούσε το προλεταριάτο να νικήσει τη μπουρζουαζία. Η κατάσταση αδυναμίας και αστοχίας σ’ αυτήν την καθοριστική στιγμή αποπροσανατόλισε τους Αναρχικούς και τους παρότρυνε να καταπολεμήσουν σκληρά την κοινωνική επανάσταση.
Πολύ χαρακτηριστική για τη κατάσταση αδυναμίας και αστοχίας ήταν η διοργάνωση της Γαλλικής Συνέλευσης Συνδικαλιστών στις 17-18 Οκτωβρίου 1931. Σχεδόν όλα τα μέρη της Συνέλευσης αφιερώθηκαν στις βασικές αρχές του Αναρχισμού, στην αμνηστία, στις απόψεις των Αναρχικών για τα συνδικάτα και για τον συνεταιρισμό. Τα ζητήματα για τον επαναστατικό ταξικό αγώνα, για την επερχόμενη επανάσταση και για τους τρόπους και μορφές διεξαγωγής της δεν αναφέρθηκαν καθόλου στη Συνέλευση. Και όλο αυτό έγινε την εποχή της κοινωνικής επανάστασης, στις ήμερες όταν ο Κόσμος ήταν ασταθής από το αγώνα ανάμεσα στο Κεφαλαίο και την Εργασία!
Ο Αναρχισμός στην Ισπανία ηττήθηκε όπως στη Ρωσία αλλά οι διαστάσεις της ήττας ήταν πολύ μεγαλύτερες και οι καταστροφικές συνέπειές της επηρέασαν αρνητικά τον διεθνή Αναρχισμό.
Στη Ρωσία οι Αναρχικοί μπορούσαν να αιτιολογήσουν την ήττα τους με τη κακή προετοιμασία για την επανάσταση, την έλλειψη οργάνωσης και έπειτα με την καταστολή της Κυβέρνησης, αλλά όπως φάνηκε στη πορεία ο βασικός λόγος της ήττας του Αναρχισμού ήταν ο ίδιος ο Αναρχισμός.
Ο Αναρχισμός στην Ισπανία δεν μπορεί να δικαιολογήσει την αδυναμία του. Της ημέρες του πραξικοπήματος στην Ισπανία ο αναρχισμός και ο αναρχο-συνδικαλισμός είχαν τη μεγαλύτερη δύναμη ανάμεσα στο Ισπανικό προλεταριάτο. Η Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας (C.N.T.) αποτελούνταν από διακόσιες χιλιάδες μέλη υπό την επιρροή των Αναρχικών. Το ποσοστό των μελών μετά το πραξικόπημα αυξήθηκε ραγδαία και μέχρι την στιγμή διεξαγωγής του συνεδρίου της Εθνικής Συνομοσπονδίας Εργασίας και της Διεθνούς Συναδελφικότητας Εργατών στη Βαρκελώνη και στη Μαδρίτη (στις 7-22 Ιουνίου 1931) έφτασε στις εξακόσιες χιλιάδες και έπειτα στο εκατομμύριο. Αυτή η αύξηση των μελών στην Επαναστατική Συνομοσπονδία Εργασίας έμοιαζε με την αύξηση συμμετοχής των μελών στα Εργατικά Συμβούλια στη Ρωσία μετά την Επανάσταση Μαρτίου του 1917. Αλλά το αποτέλεσμα στην Ισπανία δεν ήταν το ίδιο με τη Ρωσία και κατέληξε στην επέκταση της Εθνικής (Επαναστατικής) Συνομοσπονδίας Εργασίας. Αυτό το γεγονός εξηγείται με τη συμπαράσταση και εμπιστοσύνη των εργατών στη Συνομοσπονδία και στους Αναρχικούς που διοργάνωσαν τη Συνομοσπονδία. Οι τελευταίοι προέρχονταν από την ομάδα εργατών-επαναστατών της Ισπανίας. Τουλάχιστον μια τέτοια ομάδα θα έπρεπε να συσπειρωθεί.
Βλέπουμε ότι η κατάσταση των Αναρχικών που πήραν μέρος στο Αναρχικό κίνημα στην Ισπανία ήταν αρκετά ευνοϊκή από τις πρώτες μέρες της επανάστασης. Η ευνοϊκή αυτή κατάσταση έδινε στους Αναρχικούς από την μια πλευρά πολλές ευκαιρίες, από την άλλη όμως τους υποχρέωνε να ηγηθούν της προλεταριακής επανάστασης στη χώρα. Αλλά λόγω της αδράνειάς τους οι Αναρχικοί έχασαν τους πρώτους μήνες: δεν βρήκαν τα συνθήματα της προλεταριακής επανάστασης, δεν προσπάθησαν να δημιουργήσουν Εργατικά Συμβούλια κ.λπ. Το γεγονός δικαιολογείται από την ανετοιμότητα των μελών του κινήματος και την έλλειψη πείρας των Ισπανών Αναρχικών.
Αλλά με την πάροδο του χρόνου αποκαλύφθηκε ότι για την αδράνεια των Αναρχικών δεν έφταιγε ούτε ο χρόνος, ούτε η απειρία τους αλλά η λεγόμενη «αρρώστια των Αναρχικών», δηλαδή η έλλειψη στρατηγικού σχεδίου και εγκύρου προγράμματος για την επανάσταση.
Στην προσπάθειά μου να βοηθήσω τους Ισπανούς Αναρχικούς με το παράδειγμα του ρωσικού Αναρχικού κινήματος, τους έστειλα ένα άρθρο για την Επανάσταση του 1917. Στο άρθρο αυτό έβγαλα το συμπέρασμα ότι το προλεταριάτο στην Ισπανία μπορεί να κερδίσει τη μάχη μόνο με την ανατροπή της καπιταλιστικής τάξης και την οργάνωση του συστήματος ταξικής κυριαρχίας της εργασίας πάνω στο κεφάλαιο. Αλλά μόλις το συγκεκριμένο άρθρο δημοσιεύτηκε στην Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας («Solidaridad Obrera»[4]), οι Αναρχικοί αντί να εστιάσουν τη προσοχή τους στα θέματα που αφορούν την επανάσταση, άρχισαν να επικρίνουν την προώθηση της σοβιετικής δεσποτείας που δήθεν έκανα εγώ. Ως αποτέλεσμα αυτής της κριτικής έχασα την εμπιστοσύνη που μου είχε ο λαός της Ισπανίας και πλέον δεν μπορούσα να συμβουλεύω το Ισπανικό Αναρχικό κίνημα στα ζητήματα της σοσιαλιστικής επανάστασης. Εν τω μεταξύ οι Ισπανοί Αναρχικοί δεν προέβησαν σε καμία καινούργια ενέργεια από τότε.
Δεν θέλω να αμφισβητήσω τα κατορθώματα του Αναρχικού κινήματος στην Ισπανία που αποτελείται κυρίως προλετάριους και πάντα είναι έτοιμο να κάνει θυσίες. Κατά την διάρκεια του πολύχρονου αγώνα του προλεταριάτου της Ισπανίας με την μοναρχία και την μπουρζουαζία οι Αναρχικοί έγιναν καλοί στρατηγοί και ηγέτες στις απεργίες και ανταρσίες που γινόντουσαν στις πόλεις. Η μπουρζουαζία έκανε πολλές προσπάθειες να εξοντώσει το Αναρχικό κίνημα, αλλά οι Αναρχικοί ασκούσαν ισχυρή επιρροή στο προλεταριάτο και αποτελούσαν μεγάλο κίνδυνο για το καπιταλιστικό σύστημα. Η πλειοψηφία των απεργιών και αγώνων των εργατών κατά της Κυβέρνησης του Θαμόρα στην Ισπανία οργανώθηκαν και πραγματοποιήθηκαν από τους Αναρχικούς και τους Αναρχοσυνδικαλιστές. Και οι ίδιοι οι Αναρχικοί και οι Αναρχοσυνδικαλιστές υπέστησαν διώξεις από την σημερινή «δημοκρατική» Κυβέρνηση της Ισπανίας.
Το θάρρος και ο ηρωισμός των Αναρχικών στην Ισπανία είναι αξιοσέβαστα, αλλά αυτό που τους λείπει είναι η πρακτική ιδέα που θα τους καθοδηγούσε στην αλλαγή από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό. Ο παραδοσιακός Αναρχισμός απορρίπτει το σύστημα οργανωμένης επίδρασης στον ταξικό εχθρό και γι’ αυτό το λόγο οι Αναρχικοί της Ισπανίας δεν είναι ικανοί να πραγματοποιήσουν το κοινωνικό πραξικόπημα. Στο «Μανιφέστο των 30», που δημοσιεύτηκε από τους τριάντα γνωστούς Αναρχικοσυνδικαλιστές, επικρίνεται το σημερινό σύστημα Κυβέρνησης στην Ισπανία, τονίζεται το αναπόφευκτο της κοινωνικής επανάστασης στην Ισπανία καθώς και συμπεραίνεται ότι αυτή τη στιγμή την κοινωνική επανάσταση στην Ισπανία θα την εκμεταλλευτούν οι πολιτικοί οπότε, σύμφωνα με την άποψη των Αναρχοσυνδικαλιστών, είναι πρόωρη η πραγματοποίηση της επανάστασης.
Πολύ περίεργο πράγμα! Η Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας αποτελείται από ένα εκατομμύριο μέλη, οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι εργάτες. Τα περισσότερα μέλη της Συνομοσπονδίας έχουν την πλήρη εμπιστοσύνη στους Αναρχικούς. Με ποιο τρόπο άραγε, η επιτυχής πραγματοποίηση της επανάστασης μπορεί να γίνει από κάποιες πολιτικές ομάδες; Πώς αυτές οι πολιτικές ομάδες θα τολμήσουν να προσεγγίσουν τα κατορθώματα του κοινωνικού πραξικοπήματος, αν προηγουμένως ήταν ενάντιοι προς το ίδιο το πραξικόπημα; Η Επαναστατική Συνομοσπονδία Εργασίας θα τους αφήσει άραγε να πλησιάσουν; Όχι φυσικά! Κρίνοντας από τον τωρινό συσχετισμό των δυνάμεων, καμία πολιτική οργάνωση δεν θα μπορέσει να χρησιμοποιήσει το κοινωνικό πραξικόπημα προς όφελός της αν το τελευταίο πετύχει. Επομένως, τα επιχειρήματα των δημιουργών του «Μανιφέστου των 30» δεν είναι έγκυρα.
Σε όλη αυτή την ιστορία μας ενδιαφέρει το γεγονός ότι οι Ισπανοί Αναρχικοί γνώριζαν πολύ καλά την πολιτική και την ταξική κατάσταση στη χώρα τους, καταλάβαιναν τις αλλαγές που μπορεί να φέρει ένα πραξικόπημα και σε τι θα τους υποχρέωνε την επόμενη μέρα. Το κοινωνικό πραξικόπημα, του οποίου θα ηγείται η Εθνική Συνομοσπονδία Εργασίας, θα επιφέρει τη σκληρή επίθεση της μπουρζουαζίας, της αριστοκρατίας και του κλήρου εναντίον του καινούργιου συστήματος. «Έτσι στη χώρα θα πρέπει να επιβληθεί το σύστημα της δικτατορίας του προλεταριάτου, η οποία θα σταματήσει την εχθρική επίθεση και θα δώσει την δυνατότητα εξέλιξης στην καινούργια τάξη εργατών και αγροτών. Οι ηγέτες των Αναρχοσυνδικαλιστών καθώς και τα μέλη της Διεθνούς Συναδελφικότητας Εργατών όπως: o Ρούντολφ Ρόκερ, Α. Σούχι, Σαπίρο κ.λπ., συνειδητοποιούν αυτό το γεγονός. Από το παράδειγμά της επανάστασης στη Ρωσία φαίνεται ότι το επαναστατικό κοινωνικό πραξικόπημα μπορεί να προστατευτεί μόνο με τη δικτατορία του προλεταριάτου. Αλλά όπως αναφέραμε πολλές φορές, το σύστημα δικτατορίας αντιφάσκει στις βασικές αρχές του Αναρχισμού. Ποια είναι η λύση άραγε;
Η επανάσταση στην Ισπανία, πιο ξεκάθαρα από την Ρωσική Επανάσταση του 1917, φέρνει το δίλημμα στους Αναρχικούς είτε να πραγματοποιήσουν το κοινωνικό πραξικόπημα με την κήρυξη δικτατορίας του προλεταριάτου, είτε να αλλάξουν προς το ρεφορμισμό και τον οπορτουνισμό ως αποτέλεσμα της άρνησης πραγματοποίησης της επανάστασης. Και οι δύο περιπτώσεις αντιφάσκουν στις βασικές αρχές του Αναρχισμού.
Η πρώτη ομάδα Ισπανών Αναρχικών αρνήθηκε να πραγματοποιήσει το κοινωνικό πραξικόπημα, όπως και οι περισσότεροι Αναρχικοί από διάφορες χώρες, επειδή ήθελε να παραμείνει πιστή στις αρχές του Αναρχισμού. Η δεύτερη ομάδα Αναρχικών από την Ιβηρική Ομοσπονδία (όλη η Ιβηρική Χερσόνησος), παίζοντας σημαντικό ρόλο στην επανάσταση στην Ισπανία, υποστήριξε την πραγματοποίηση του πραξικοπήματος. Οι τελευταίοι όμως δήλωσαν ότι ο στόχος τους ήταν η κατάρρευση όλων των ειδών της κυβέρνησης και του κράτους στο όνομα της ακυβέρνητης κοινωνίας των εργατών.
Η θέληση της πρώτης ομάδας των Αναρχικών να αποφύγουν τη πραγματοποίηση του πραξικοπήματος εξηγείται με τις προσπάθειές τους να μη συμμετέχουν στο σύστημα δικτατορίας του προλεταριάτου, αφήνοντας τη μπουρζουαζία να κυβερνάει στη χώρα. Έτσι οι Αναρχικοί βρέθηκαν στη γελοία και ταυτόχρονα στην εξής θλιβερή κατάσταση: είναι Αναρχικοί λόγω του ότι η εξουσία ανήκει στη μπουρζουαζία. Αυτή η κατάσταση εμφανίστηκε ως αποτέλεσμα έλλειψης στρατηγικού σχεδίου από τους Αναρχικούς.
Η κατάσταση της δεύτερης ομάδας των Αναρχικών της Ιβηρικής Ομοσπονδίας είναι εξίσου κρίσιμη. Δεν έχουν προετοιμάσει ούτε το σχέδιο πραγματοποίησης της επανάστασης ούτε το στρατηγικό σχέδιο και μ’ αυτό τον τρόπο θα ακολουθήσουν το δρόμο της ήττας στην επανάσταση όπως και οι Ρώσοι Αναρχικοί το 1917.
Οι Αναρχικοί όλου του κόσμου στήριζαν όλες τις ελπίδες τους στους Ισπανούς επειδή οι τελευταίοι είχαν όλα τα προνόμια να παίξουν τον ρόλο της εμπροσθοφυλακής στην προλεταριακή επανάσταση.
Η ήττα των Ισπανών Αναρχικών στην επανάσταση κατέληξε στην ήττα του διεθνούς Αναρχισμού. Αν με τόση δύναμη και φήμη που είχαν οι Αναρχικοί και οι Αναρχοσυνδικαλιστές ανάμεσα στο προλεταριάτο στην Ισπανία δεν κατάφεραν να ηγηθούν της προλεταριακής επανάστασης, πώς θα τα καταφέρουν οι υπόλοιποι Αναρχικοί από άλλες χώρες με λιγότερη υποστήριξη από την εργατική τάξη; Αυτό σημαίνει την οριστική ήττα του αναρχισμού.
Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να προβλέψουμε την μελλοντική μοίρα του ισπανικού Αναρχοσυνδικαλισμού. Αλλά από την κατάσταση στην οποία βρίσκεται τώρα μπορούμε να κρίνουμε ότι θα χάσει σύντομα τον αγώνα για την κοινωνική επανάσταση. Από την πτώση της μοναρχίας πέρασαν 8 μήνες και μέχρι σήμερα οι Αναρχικοί δεν κατάφεραν να βρουν τα επαναστατικά συνθήματα, ούτε να προετοιμάσουν το στρατηγικό σχέδιο και το πρόγραμμα της κοινωνικής επανάστασης. Ο λόγος της μη ετοιμότητας των Αναρχικών ήταν τα ψεύτικα εμπόδια και οι λανθασμένες τακτικές που δεν άφηναν τους Αναρχικούς να ηγηθούν της επανάστασης. Ένα από τα εμπόδια ήταν ο φόβος της εξουσίας, ο φόβος της ευθύνης για την οργανωμένη άμυνα της κοινωνικής επανάστασης από τις εχθρικές δυνάμεις.
***
Δεν θα συζητάμε πια το παρελθόν του εργατικού Αναρχισμού. Οι εργαζόμενοι Αναρχικοί, είτε στην Ισπανία, είτε στη Ρωσία, οι δεύτεροι ιδιαίτερα με την καταπολέμηση του Τσαρισμού, συνέβαλαν αρκετά στην απελευθέρωση της εργατικής τάξης. Αψήφησαν τον καπιταλισμό, αποκάλυψαν το ψέμα και την υποκρισία της αστικής δημοκρατίας, έδειξαν στο προλεταριάτο το σωστό τρόπο καταπολέμησης του καπιταλισμού, και αγωνίστηκαν ενάντια στον καπιταλισμό θυσιάζοντας την ελευθερία και τη ζωή τους. Το επαναστατικό προλεταριάτο εκτιμάει αυτά τα κατορθώματα και δεν θα ξεχάσει την συνεισφορά των Αναρχικών στην επανάσταση. Οι Αναρχικοί έφτασαν στο τελευταίο και πιο κρίσιμο στάδιο του κοινωνικού αγώνα, αλλά τελικά δεν κατάφεραν να δημιουργήσουν το προλεταριακό σοσιαλιστικό σύστημα επειδή ήταν ανίκανοι να καταπιέσουν και να καταστείλουν «αυταρχικά» τους εχθρούς τους και να προστατεύσουν «αυταρχικά» το ίδιο το προλεταριακό σοσιαλιστικό σύστημα.
Συμπέρασμα
Για να παραμείνουν πιστοί επαναστάτες ακόμα και στο τελευταίο κρίσιμο στάδιο του κοινωνικού αγώνα οι Αναρχικοί θα πρέπει να αποδεχτούν το γεγονός ότι η δικτατορία του προλεταριάτου είναι ιστορικά αναπόφευκτη και απαραίτητη για τη οικοδόμηση της καινούργιας κοινωνίας. Επίσης πρέπει να αλλάξουν οριστικά την στάση τους απέναντί στη ΕΣΣΔ, που είναι το κράτος των απελευθερωμένων εργατών, να συνεργάζονται με το Σοβιετικό κράτος και να το βοηθάνε να νικήσει τις εχθρικές δυνάμεις του παλιού κόσμου και να συμβάλλουν στην οικοδόμηση της καινούργιας κοινωνίας.
Οκτώβριος του 1931
Μετάφραση-A.X.
Σημείωση της Νέας Προοπτικής
* Ο Πιοτρ Αντρέγεβιτς Αρσίνοφ (ρωσικά: Пётр Андре́евич Арши́нов), (1886–1937), ήταν Ουκρανός αναρχικός επαναστάτης. Από το 1904 συμμετείχε στο επαναστατικό κίνημα. Το 1905 εργάστηκε ως κλειδούχος στα τρένα, στην περιοχή του Kizyl-Arvat (τώρα Serdar, στο Τουρκμενιστάν), όπου εντάχθηκε στη μπολσεβίκικη πτέρυγα του Ρωσικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Αναδείχθηκε ηγέτης της τοπικής οργάνωσης του ΡΣΔΕΚ και ήταν εκδότης της παράνομης εφημερίδας των Μπολσεβίκων Μολότ. Παράνομα, επέστρεψε στην Ουκρανία, όπου εργάστηκε ως εργάτης σε εργοστάσιο του Εκατερίνοσλαβ.
Τον Δεκέμβριο του 1906, μετά την ήττα της επανάστασης συμμετέχει σε αναρχική τρομοκρατική ομάδα που οργάνωσε μια σειρά επιθέσεων – συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας ενός αδίστακτου αφεντικού του σιδηροδρόμου και βομβιστικής επίθεσης σε αστυνομικό τμήμα όπου σκοτώθηκαν αρκετοί Κοζάκοι και αστυνομικοί.
Στις 9 Μαρτίου 1907 συνελήφθη και καταδικάστηκε σε θάνατο δι’ απαγχονισμού από τσαρικό δικαστήριο. Στις 22 Απριλίου 1907 δραπέτευσε από τη φυλακή. Κατέφυγε στη Γαλλία αλλά επέστρεψε στη Ρωσία δύο χρόνια αργότερα. Το φθινόπωρο του 1909 συνελήφθη για διάδοση αναρχικής προπαγάνδας. Θα δραπετεύσει πριν γίνει η δίκη. Θα έχει παράνομη δράση και τον Μάιο-Ιούλιο του 1910 με μια ομάδα αναρχικών θα πάρει μέρος σε ληστεία αποθήκης κρασιού. Θα καταφύγει στην Αυστρία όπου θα συλληφθεί και θα παραδοθεί στη Ρωσία. Τον Οκτώβριο του 1911 θα καταδικαστεί σε φυλάκιση 20 ετών στη φυλακή Butyrka της Μόσχας. Εκεί θα συναντήσει τον αναρχικό ηγέτη Νέστορ Μάχνο. Θα απελευθερωθούν έξι χρόνια αργότερα, μετά την Φεβρουαριανή επανάσταση του 1917. Ενώ ο Mάχνο θα επιστρέψει στην Ουκρανία, ο Aρσίνοφ θα ενταχθεί στην Ομοσπονδία Αναρχικών Ομάδων της Μόσχας. Το 1919 θα πάει στην Ουκρανία και θα συμμετάσχει στο αγροτικό κίνημα του Μάχνο μέχρι το 1921. Το 1923 θα γράψει την Ιστορία του Μαχνοβίτικου κινήματος.
Αργότερα ο Αρσίνοφ θα έλθει σε επαφή με τον ηγέτη και δεξί χέρι του Στάλιν Ordzhonikidze, ο οποίος του υποσχέθηκε βοήθεια εάν έσπασε επίσημα όλους τους δεσμούς με τον αναρχισμό. Ο Αρσίνοφ έγραψε δύο κριτικές που θεωρήθηκαν αντι-αναρχικά φυλλάδια, το Αναρχισμός και δικτατορία του προλεταριάτου (1931) και ο Αναρχισμός στην εποχή μας (1933), που έκαναν τον αναρχικό ηγέτη και θεωρητικό Camillo Berneri να σημειώσει ότι «δεν είχε αφήσει το κίνημα ήσυχα και με αξιοπρέπεια, αλλά είχε χτυπήσει την πόρτα πίσω του σαν μεθυσμένος». Mε άδεια των σοβιετικών αρχών ο Αρσίνοφ θα επιστρέψει στην ΕΣΣΔ το 1934 δηλώνοντας υποστήριξη στο καθεστώς. Θα συλληφθεί το 1937, στην εποχή του μεγάλου τρόμου, με την κατηγορία της δημιουργίας αναρχικού υπόγειου δικτύου και θα εκτελεστεί με συνοπτικές διαδικασίες.
Πηγή Wikipedia
[1] «Οι αναμνήσεις μου για τον Π. Α. Κροπότκιν» του Μπόντς-Μπρουσέβιτς που εκδόθηκε το 1930 στο 4ο και 6ο τεύχος του περιοδικού «Ζβιεζντά»
[2] Από το περιοδικό «Ρασσβέτ» (ΑΥΓΗ)
[3] Από το περιοδικό «Προμπουζντίνιε» (ΑΦΥΠΝΙΣΗ)
[4] «Η επανάσταση στην Ισπανία και η Ρωσική εμπειρία» 4 Ιουνίου του 1931
