Βιβλιοκριτική

του Σάββα Στρούμπου

Πιέρ Μπρουέ, Οι Τροτσκιστές στη Σοβιετική Ένωση 1929 – 1938, Μετάφραση Νίκος Ταμβακλής, Εκδόσεις ΕΝΕΚΕΝ, Θεσσαλονίκη 2022, σελ. 536

Οι αγωνίστριες και οι αγωνιστές που σήμερα εμπνέονται από τις ιδέες και την κληρονομιά του Λέον Τρότσκι και του επαναστατικού μαρξισμού, ενδεχομένως να μην γνωρίζουν ονόματα όπως αυτά των Ν. Ι. Μουράλοφ, Κοτέ Τσιντσαντζέ, Έλενα Τσουλουκιντζέ, Βερόνικα Κασπάροβα, Μπορίς Ελτσίν, Φιοντόρ Ντίνγκελσταντ, Ιγκόρ Ποζνάνσκι, Ν. Παλάτνικοφ, Νικολάι Σερμούκς, Γκριγκόρι Στοπάλοφ, Μαρία Γιέφφε, κ.ά. Τα άτομα αυτά, μαζί με χιλιάδες ακόμα, «ο ανθός του μπολσεβίκικου κόμματος», όπως χαρακτηρίστηκαν, αποτέλεσαν την οργάνωση των Μπολσεβίκων -Λενινιστών, δηλαδή της Αριστερής Αντιπολίτευσης, με επικεφαλής τον Λέον Τρότσκι, τα οποία σε μια περίοδο από τα μέσα της δεκαετίας του ‘20 ως τα τέλη της δεκαετίας του ‘30, αντιστάθηκαν μέχρις εσχάτων στη λαίλαπα της σταλινικής γραφειοκρατίας, που γεννήθηκε ως γάγγραινα πάνω στο σώμα της απομονωμένης Ρώσικης Επανάστασης. Οι πιο γνωστοί ως τα σήμερα από τους αγωνιστές των Μπολσεβίκων – Λενινιστών είναι, βέβαια, ο Κριστιάν Ρακόφσκι, ο οποίος ζούσε και αγωνιζόταν για χρόνια στην εξορία ή στην απομόνωση (Μπαρναούλ, Γιακούτσκ κ.ά.), σε συνθήκες δολοφονικού ψύχους για τον εαυτό του (-50ºc), δεδομένου του ότι ήταν καρδιακός, μιας και η σταλινική γραφειοκρατία θεωρούσε ότι τίποτα δεν μπορεί να τον λυγίσει, ο Λ.Σ. Σοσνόφσκι, ο οποίος στην κυριολεξία θάβεται ζωντανός–νεκρός σε ένα κελί στο Τομσκ, γιατί ο Στάλιν ήθελε να φιμώσει τη φοβερή πένα του, ο Βικτόρ Σερζ, ο οποίος μετά από κάποια χρόνια στην εξορία, καταφέρνει μέσα από ένα κύμα διεθνούς συμπαράστασης να διαφύγει στο εξωτερικό, συνεχίζοντας από εκεί τον αγώνα για την υπόθεση της Αντιπολίτευσης.

Το μεγαλύτερο τμήμα της Αντιπολίτευσης και τα στελέχη της το 1930 αποτελούνταν από άνδρες και γυναίκες που ήταν ακόμα νέοι, πρόκειται για τη γενιά του 1917. Στην πλειοψηφία τους, όταν προσχώρησαν στο Μπολσεβίκικο Κόμμα τη χρονιά του ‘17 ήταν εργάτες, μαθητές, σπουδαστές. Ήταν οι άνθρωποι που πήραν μέρος στις μάχες του εμφυλίου πολέμου μέσα από τις γραμμές του Κόκκινου Στρατού ή ως πολιτικοί κομισάριοι. Οι περισσότεροι από αυτούς συνελήφθησαν και εκτοπίσθηκαν σε περιοχές όπως το Βερκχνεουράλσκ, η Βουρκουτά, το Καμέν, το Ρουμπτσόβσκ, το Ατσίνσκ, το Γιαροσλάβ, το Τομπόλσκ κ.ά. στα «κάτεργα πέρα από τον πολικό κύκλο», στις «αποικίες των εκτοπισμένων», όπως χαρακτηριστικά ονομάστηκαν. Τον Οκτώβριο του 1930 ο Τρότσκι γράφει με ειλικρίνεια στον Μαξ Σάχτμαν: η «Αντιπολίτευση ως οργάνωση δεν υφίσταται πλέον». Όμως οι Μπολσεβίκοι – Λενινιστές δεν ξέχασαν τα μαθήματα της παράνομης δράσης που τους είχε διδάξει η πάλη τους ενάντια στο τσαρικό καθεστώς. Δεν είχαν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα κέντρο στο εσωτερικό της ΕΣΣΔ και το ξεπέρασαν δημιουργώντας το στο εξωτερικό γύρω από το θρυλικό Biulleten Oppositsii (Δελτίο της Αντιπολίτευσης), την κυκλοφορία του οποίου καθοδηγούσε ο γιος του Τρότσκι, Λέον Σέντοφ. Το  Biulleten Oppositsii έγινε στη Ρωσία ο άξονας συσπείρωσης των αντιπολιτευόμενων, ο οργανωτής και ταυτόχρονα η θεωρητική επιθεώρηση. Από τα μέχρι σήμερα στοιχεία φαίνεται ότι το Δελτίο της Αντιπολίτευσης κυκλοφορούσε περίπου ως το 1936, χρονιά έναρξης των στημένων Δικών της Μόσχας (1936-39), όπου, μεταξύ πολλών αγωνιστών, εξοντώνονται όλοι οι επιζώντες ηγέτες της Κεντρικής Επιτροπής των Μπολσεβίκων του 1917, πλην του Στάλιν. Εισαγγελέας στις Δίκες είναι ο πρώην μενσεβίκος Βισίνσκυ, ο άνθρωπος που είχε ζητήσει την σύλληψη για εσχάτη προδοσία του Λένιν το 1917 και τον τουφεκισμό του σαν «πράκτορα των Γερμανών»!

Πιέρ Μπρουέ

Στις «αποικίες των εκτοπισμένων» εκτυλίσσεται μια από τις πιο σημαντικές πράξεις του έπους και της τραγωδίας της προδομένης επανάστασης του Οκτώβρη του 1917, καθώς αυτή συναντιέται με δύο άλλες μεγάλες στιγμές της παγκόσμιας επανάστασης:

«Της Γερμανικής  Επανάστασης που οι αλλεπάλληλες ήττες της, με ευθύνη της σοσιαλδημοκρατίας, το 1919 και το 1923, σφράγισαν τις τύχες της χώρας των Σοβιέτ που μάταια περίμενε βοήθεια από το προλεταριάτο της ανεπτυγμένης Δύσης κι άνοιξαν  τελικά το δρόμο στον φασισμό. Της Ισπανικής Επανάστασης, τελευταίας ευκαιρίας να νικηθεί η επέλαση του φασισμού και να εμποδιστεί με επαναστατικά μέσα η κατολίσθηση στον παγκόσμιο πόλεμο – μια ευκαιρία που θυσιάστηκε στο βωμό της ταξικής συνεργασίας του «Λαϊκού Μετώπου» με την  σκιά της «δημοκρατικής» αστικής τάξης και της διπλωματίας του Κρεμλίνου με τις Δυτικές Δημοκρατίες. Η Γκεπεού στην Ισπανία έγινε η «σχολή» από την οποία πέρασε ο Ραμόν Μερκαντέρ κι όλη η σπείρα που στήριξε την δολοφονία του Τρότσκυ και εκπαιδεύτηκε δολοφονώντας επαναστάτες αναρχικούς, σοσιαλιστές, τροτσκιστές και ΠΟΥΜιστές που μένανε πιστοί στην κοινωνική επανάσταση.»1Σάββα Μιχαήλ: 20 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1940 ΔΟΛΟΦΟΝΕΙΤΑΙ Ο ΛΕΟΝ ΤΡΟΤΣΚΙ, ΕΝΑΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Οι εκτοπισμένοι αγωνιστές και αγωνίστριες της Αντιπολίτευσης, με τα πενιχρά μέσα που διαθέτουν, αλλά με όπλα τους τη θεωρία της Διαρκούς Επανάστασης2βλ. Λέον Τρότσκι: Η Διαρκής Επανάσταση, εκδ. Αλλαγή, 1982 και την πλατφόρμα της Αριστερής Αντιπολίτευσης3βλ. Η Πλατφόρμα της Ενωμένης Αριστερής Αντιπολίτευσης, εκδ. Αλλαγή, 1985, παλεύουν ενάντια στη σταλινική θεωρία του «σοσιαλισμού σε μια μόνη χώρα», στην πίεση της σταλινικής γραφειοκρατίας να φέρει σε πέρας το πενταετές πλάνο εκβιομηχάνισης της χώρας σε τέσσερα χρόνια, στη διαδικασία βίαιης κολλεκτιβοποίησης των αγροτών, στη δημιουργία των «λαϊκών μετώπων» και βέβαια, στη συνεργασία των σταλινικών με τους ναζί, το γνωστό ως Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ. Πέρα από κάθε σταλινική πλαστογραφία και συκοφαντία, δηλώνουν απερίφραστα ότι σε περίπτωση πολέμου θα είναι στην πρώτη γραμμή, δίνοντας τη ζωή τους για την υπεράσπιση της ΕΣΣΔ. Τιμούν πάντα με εκδηλώσεις δύο ημερομηνίες: την 1η Μάη και την 7η Νοέμβρη, τραγουδώντας τη Διεθνή κι ανεμίζοντας κόκκινα πανιά σαν σημαίες, παρά τις απαγορεύσεις. Όλα αυτά τους κοστίζουν πολύ ακριβά. Υφίστανται κάθε είδους βασανιστήρια, εκτοπίσεις, απομονώσεις, ταπεινώσεις. Όταν το καθεστώς της κράτησης γίνεται ανυπόφορο καταφεύγουν ακόμα και στην απεργία πείνας. Κάποιοι δεν αντέχουν τις αδιανόητες πιέσεις και συνθηκολογούν· σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται και ορισμένοι από τους ηγέτες τους (Ράντεκ, Πρεομπραζένσκι, Ρακόφσκι, Σοσνόφσκι κ.ά.). Όμως, κανένας από τους Μπολσεβίκους – Λενινιστές που έζησαν στην απομόνωση για πολλά χρόνια και παρέμειναν πιστοί στην οργάνωση και το πρόγραμμά της, δεν συνεργάστηκε ούτε στις στημένες Δίκες, ούτε συνθηκολόγησε, ούτε λύγισε από τα βασανιστήρια. Η άρνηση τους πληρώθηκε με τη ζωή τους. 

Οι ηρωικές μάχες των ανθρώπων αυτών, που με περηφάνια θεωρούμε πολιτικούς μας προγόνους, αποτυπώνονται στο εξαιρετικό βιβλίο του Πιέρ Μπρουέ «Οι Τροτσκιστές στη Σοβιετική Ένωση, 1929 – 1938», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις ΕΝΕΚΕΝ και αξίζει να διαβαστεί από κάθε άνθρωπο που αγωνίζεται σήμερα για την επαναστατική ανατροπή του καπιταλισμού και τον πανανθρώπινο ελευθεριακό κομμουνισμό.  

Αθήνα, 4/9/2022

Υποσημειώσεις[+]