του Άρη Μαραβά
Από τις πρώτες μέρες της βιομηχανικής επανάστασης, οι εργάτες πολεμούσαν τους καπιταλιστές για τη χρήση αυτοματοποιημένων μηχανημάτων, τα οποία αποτελούσαν “πρόοδο” -για τους τελευταίους- και τα οποία χρησιμοποιούσαν για να επιταχύνουν το ρυθμό της εκμετάλλευσης. Σε αυτήν την κατάσταση, σύμφωνα με μία παράδοση, οι εξοργισμένοι και αγανακτισμένοι εργάτες συνήθιζαν να πετούν τα ξύλινα παπούτσια τους, τα “sabot”, στα γρανάζια των μηχανών για να τις σταματήσουν – εξ ου και η λέξη “σαμποτάζ”. Αργότερα, και στους μεγάλους εργατικούς αγώνες στη Γαλλία και τις ΗΠΑ τη δεκαετία του 1930, οι εργάτες οχυρώνονταν στις πόρτες για να εμποδίσουν τους καπιταλιστές να απομακρύνουν τις μηχανές και να τις εγκαταστήσουν σε άλλες πιο “οικονομικές” τοποθεσίες.
Σήμερα, το επίκεντρο της αυτοματοποίησης έχει μετακινηθεί από το μηχανικό στο ψηφιακό, ιδίως με την έλευση της τεχνητής νοημοσύνης. Τα λεξικά ορίζουν την τεχνητή νοημοσύνη ως τον κλάδο της επιστήμης των υπολογιστών που ασχολείται με την προσομοίωση της ευφυούς συμπεριφοράς στους υπολογιστές και την ικανότητα μιας μηχανής να μιμείται την ευφυή ανθρώπινη συμπεριφορά.
Οι σημερινές εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης εξαρτώνται από τεράστιες βάσεις δεδομένων διαφόρων γνωστικών πεδίων (π.χ. οδικοί χάρτες, εικόνες, γλώσσες, λογοτεχνία κ.λπ.) και από ισχυρό υλικό και λογισμικό υπολογιστών για την αλληλεπίδραση με αυτές τις βάσεις δεδομένων, ώστε να μπορούν να προσομοιώνουν την ανθρώπινη νοημοσύνη, ομιλία, συμπεριφορά, εμφάνιση και άλλα. Ο απίστευτος ρυθμός αύξησης της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης έχει μάλιστα θορυβήσει ορισμένους από τους προγραμματιστές της, σε τέτοιο βαθμό που 1.000 άτομα έγραψαν ανοιχτή επιστολή με την οποία ζητούν εξάμηνη παύση των πιο ισχυρών τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης
ΚΙΝΔΥΝΟΙ
Συγκεκριμένα, στα τέλη Μαρτίου, περισσότεροι από 1.000 ερευνητές και άλλοι εμπειρογνώμονες που εργάζονται στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης και γύρω από αυτόν, υπέγραψαν μια ανοιχτή επιστολή που προειδοποιεί ότι οι τεχνολογίες αυτές παρουσιάζουν “βαθύτατους κινδύνους για την κοινωνία και την ανθρωπότητα”. “Τα ισχυρά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να αναπτύσσονται μόνο όταν είμαστε βέβαιοι ότι τα αποτελέσματά τους θα είναι θετικά και οι κίνδυνοι τους διαχειρίσιμοι”, αναφέρεται στην επιστολή. “Η ικανότητά μας να κατανοήσουμε τι θα μπορούσε να πάει στραβά με τα πολύ ισχυρά συστήματα τεχνητής νοημοσύνης είναι πολύ αδύναμη”, “Γι’ αυτό πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί”.
Τα συστήματα αυτά μπορούν να παράγουν αναληθείς, μεροληπτικές και με άλλο τρόπο τοξικές πληροφορίες. Συστήματα όπως το GPT-4 κάνουν λάθος στα γεγονότα και επινοούν πληροφορίες. Η πιο επικίνδυνη εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης για την ανθρωπότητα φαίνεται να είναι η χρήση της στον σύγχρονο ιμπεριαλιστικό πόλεμο. Στις 9 Ιουλίου, σε μια συνέντευξη ο Αντιπρόεδρος και Διευθυντής Μελετών του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια, ενός ιδρύματος της πολεμικής βιομηχανίας, δήλωνε ότι το Πεντάγωνο ήδη προετοιμάζει “αυτόνομα” όπλα στον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων στην Ουκρανία:
ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΛΕΜΟΥ
Ήδη στην Ουκρανία χρησιμοποιούνται μη επανδρωμένα αεροσκάφη που διαθέτουν όλα τα απαραίτητα εξαρτήματα για την χρήση πλήρως αυτόνομων όπλων που μπορούν να βγουν στο πεδίο της μάχης, να βρουν τους δικούς τους στόχους και στη συνέχεια να επιτεθούν μόνα τους σε αυτούς τους στόχους χωρίς περαιτέρω ανθρώπινη παρέμβαση. Και αυτό εγείρει πολύ δύσκολα νομικά, ηθικά και δεοντολογικά ζητήματα σχετικά με τον ανθρώπινο έλεγχο της χρήσης στρατιωτικής βίας. Φυσικά, αυτά τα “ερωτήματα” δεν έχουν σταματήσει την αστραπιαία βιασύνη της πολεμικής βιομηχανίας να εφαρμόσει την τεχνολογία τεχνητής νοημοσύνης. Ο εν λόγω αντιπρόεδρος του Ινστιτούτου Μελετών του Κέντρου για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια παραπονέθηκε σε συνέντευξή του ότι το Πεντάγωνο κινείται πολύ αργά!
Κάποιοι αναφέρθηκαν επίσης στις περίφημες ταινίες Terminator, τα αυτόνομα ρομποτικά όπλα που καταστρέφουν τους ίδιους τους δημιουργούς τους πριν επιτεθούν στην ανθρωπότητα γενικά – το σενάριο αυτό περιγράφτηκε σε προσομοίωση του αμερικανικού στρατού και ίσως να μην απέχει πολύ από την αλήθεια.
Τον Μάιο, η Βασιλική Αεροναυτική Εταιρεία φιλοξένησε ένα συνέδριο όπου η τεχνητή νοημοσύνη ήταν ένα από τα κύρια θέματα και μια παρουσίαση από τον συνταγματάρχη Τάκερ Χάμιλτον, επικεφαλής των δοκιμών και επιχειρήσεων τεχνητής νοημοσύνης, προειδοποίησε κατά της υπερβολικής εξάρτησης από τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης και σημείωσε ότι είναι εύκολο να ξεγελάσουν και να εξαπατήσουν. Μπορούν επίσης να δημιουργήσουν απροσδόκητες στρατηγικές για την επίτευξη των στόχων τους και σημείωσε ότι σε μια προσομοίωση δοκιμής σε ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος τεχνητής νοημοσύνης, αυτό ειδοποιήθηκε να εντοπίσει και να καταστρέψει επίγειες πυραυλικές εγκαταστάσεις. Η τελική απόφαση για την εκτόξευση έπρεπε να ληφθεί από έναν άνθρωπο, αλλά το σύστημα είχε εκπαιδευτεί ότι η καταστροφή της πυραυλικής εγκατάστασης ήταν η ύψιστη προτεραιότητα. Ως εκ τούτου, η τεχνητή νοημοσύνη αποφάσισε ότι οι αρνητικές αποφάσεις του ανθρώπου παρεμπόδιζαν την ανώτερη αποστολή της και, στην προσομοίωση, επιτέθηκε στον χειριστή. «Σκότωσε» τον χειριστή επειδή το άτομο αυτό την εμπόδιζε να επιτύχει τον στόχο της.
ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ
Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί μείζον θέμα και στην πολύμηνη απεργία των σεναριογράφων και των εργαζομένων στην κινηματογραφική παραγωγή, συμπεριλαμβανομένων των ηθοποιών, και των ιδιοκτητών εταιρειών της βιομηχανίας ψυχαγωγίας, που ονομάζεται Συμμαχία Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (AMPTP). Αυτή η “συμμαχία” περιλαμβάνει κολοσσούς όπως η Amazon, η Netflix, η Paramount, η Sony, η HBO και η Walt Disney Company, μητρική εταιρεία του ABC News.
Πρόκειται για την πρώτη συνδυασμένη απεργία αυτών των δύο ομάδων εργαζομένων από το 1960. Οι πραγματικοί μισθοί αυτών των εργαζομένων μετά τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί σημαντικά την τελευταία δεκαετία, ενώ οι μισθοί των ιδιοκτητών και των στελεχών έχουν εκτοξευθεί στα ύψη. Μαζί με τη διεκδίκηση υψηλότερων μισθών, τα συνδικάτα απαιτούν να μη χρησιμοποιούνται εναντίον τους εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης για τη μείωση των αποδοχών τους. Οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να “διαβάσουν” εκατομμύρια έγγραφα από το διαδίκτυο χωρίς την άδεια των δημιουργών τους για να δημιουργήσουν νέα έγγραφα ή, στην προκειμένη περίπτωση, νέα σενάρια. Οι συγγραφείς αποκαλούν την τεχνητή νοημοσύνη και ίσως όχι άδικα “μηχανές λογοκλοπής”. Οι συγγραφείς απαιτούν να μην χρησιμοποιούνται τα κείμενά τους για την “εκπαίδευση” εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης και να μην τους ανατίθεται η διόρθωση σεναρίων που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη, για την οποία θα λαμβάνουν μικρότερη αμοιβή.
Αυτά τα ζητήματα της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να φαίνονται ακατανόητα σε πολλά μέλη της εργατικής τάξης και των καταπιεσμένων. Αλλά είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η τεχνητή νοημοσύνη στα χέρια των δισεκατομμυριούχων της Wall Street και των στρατηγών του Πενταγώνου θα οδηγήσει σε όλο και μεγαλύτερη εκμετάλλευση της τάξης μας και θα αυξήσει τις πιθανότητες μιας παγκόσμιας πυρηνικής καταστροφής για τον πλανήτη. Η τεχνητή νοημοσύνη, όπως και όλες οι άλλες εξελίξεις, θα μπορούσε να προσφέρει τεράστια κοινωνικά οφέλη, όπως ιατρικές θεραπείες και οικονομικό επιστημονικό σχεδιασμό, αλλά μόνο αν ελέγχεται από τους εργαζόμενους και τους καταπιεσμένους μέσω ενός άλλου συστήματος.
