του Τζουλιάν Ασίνερ
Μέχρι πριν από λίγους μήνες η Ουρουγουάη παρουσιαζόταν από τα μέσα ενημέρωσης ως ένα “πρότυπο που πρέπει να ακολουθηθεί”, καθώς φαινόταν ότι ήταν σε θέση να ελέγξει τον Covid χωρίς να επιβάλλει υποχρεωτική καραντίνα. Τις τελευταίες εβδομάδες, όμως, το «πρότυπο» έχει χαθεί. Το περασμένο Σάββατο, η Ουρουγουάη έφτασε στο ρεκόρ λοιμώξεων, με 610 νέα κρούσματα και 4441 παλιά. Στη συνέχεια, η “φιλελεύθερη” κυβέρνηση του Λακάγιε Που, προώθησε νόμο στη Βουλή για τον περιορισμό του άρθρου 38 του Συντάγματος, παραβιάζοντας το δικαίωμα του συνέρχεσθαι για 60 ημέρες – με δυνατότητα παράτασης για άλλες 30.
Ο Λακάγιε Που δεν είναι ο μοναδικός μεταξύ των φιλελεύθερων που χρειάστηκε να αλλάξει την ατζέντα του εν μέσω πανδημίας, αλλά είναι αυτός που επέβαλε μια κατάσταση πολιορκίας. Ο Άγγλος Μπόρις Τζόνσον, μέντορας της περίφημης “ανοσίας της αγέλης”, αναγκάστηκε να επιβάλει αυστηρά μέτρα περιορισμού μόλις εξαπλώθηκε η πανδημία και τα ενίσχυσε με την εμφάνιση ενός νέου στελέχους του ιού, το οποίο θα μπορούσε να είναι κατά 70% πιο μεταδοτικό. Περιπτώσεις αυτού του νέου στελέχους έχουν ήδη εντοπιστεί στη Δανία, τις Κάτω Χώρες και την Αυστραλία. Η πιο δραματική περίπτωση είναι η Σουηδία, όπου η πολιτική της “αγέλης” διατηρείται εδώ και πολύ καιρό, και τώρα αντιμετωπίζει μια εξαιρετική διάχυση λοιμώξεων και θανάτων, σε σημείο που ο Σουηδός βασιλιάς βγήκε στην τηλεόραση για να καταγγείλει την κυβέρνηση.
Ο Λακάγιε Που αποφάσισε να “καινοτομήσει”, μέσω μιας κατάστασης πολιορκίας που ψηφίστηκε από την Εθνοσυνέλευση, κάτι το οποίο ξεπερνά αυτό που υιοθέτησαν ορισμένες κυβερνήσεις πάνω σε μια έκτακτη βάση, διότι στην προκειμένη περίπτωση συνεπάγεται την αναστολή του συνταγματικού δικαιώματος του συνέρχεσθαι. Μόλις εγκριθεί ο νόμος, η κράτηση προσώπων παραμένει εκτός της δικαστικής εξουσίας. Φυσικά, ο δεξιός συνασπισμός που κυβερνά την Ουρουγουάη δικαιολόγησε την αναστολή του δικαιώματος του συνέρχεσθαι ως μέρος των μέτρων πρόληψης της αύξησης των κρουσμάτων, μαζί με το κλείσιμο των συνόρων και την αναστολή του Καρναβαλιού.
Ωστόσο, οι αναγκαίοι υγειονομικοί φραγμοί που επιβάλλει η κυκλοφορία του ιού δεν μπορούν να συγκριθούν με την παραβίαση των πολιτικών ελευθεριών. Ο λαός της Ουρουγουάης στερείται της δυνατότητας να διαμαρτυρηθεί κατά του χειρισμού των έκτακτων μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση. Όταν, στην Αργεντινή, αρκετοί κυβερνήτες απαίτησαν η καραντίνα να συνοδεύεται από «κατάσταση πολιορκίας», η Política Obrera ξεκίνησε μια καμπάνια ενάντια αυτού του μέτρου. Με το νόμο του Λακάγιε, μια λαϊκή γειτονιά δεν θα είναι σε θέση να συσκεφθεί και να κινητοποιηθεί κατά των καταχρήσεων της αστυνομίας κατ’ εφαρμογή του περιορισμού, ή ακόμη και να προτείνει εναλλακτικές λύσεις σε αυτό στις συνωστισμένες συνθήκες αυτών των γειτονιών. Η δήμαρχος του Μοντεβιδέο, του Frente Amplio και του Κομμουνιστικού Κόμματος υποστήριξε τη φιλελεύθερη αποκρουστική ιδέα. Ο Μανίνι Ρίος, ο απόστρατος φασίστας στρατηγός που είναι μέλος του κυβερνώντος συνασπισμού, την χαιρέτισε με ενθουσιασμό.
Η εμπειρία της αντιμετώπισης της πανδημίας δείχνει ότι οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες εκμεταλλεύτηκαν την υγειονομική καταστροφή για να προχωρήσουν σε υπονόμευση των ιστορικών κατακτήσεων των μαζών, εξαλείφοντας μισθούς, συντάξεις και εργασιακές συμβάσεις. Η υπονόμευση αυτή δεν διευκολύνεται απλά από την αναστολή του δικαιώματος του συνέρχεσθαι, αλλά από την απαγόρευση των συνελεύσεων για την καταπολέμησή τους. Η ταξικά συνειδητοποιημένη απόχρωση της περικοπής των συνταγματικών δικαιωμάτων είναι εμφανής. Η κατάσταση πολιορκίας δεν στοχεύει στον ιό, αλλά στην καταπολέμηση της ικανότητας των εργατών να οργανώνονται και να αγωνίζονται.
Το Frente Amplio (FA) καταψήφισε τον περιορισμό του δικαιώματος του συνέρχεσθε, αλλά η αντίθεσή του δεν ξεπέρασε τα λόγια. Υποστηρίζοντας τον Λακάγιε Που, η δήμαρχος του Μοντεβιδέο έγραψε στο Twitter: “Πλήρης υποστήριξη στα μέτρα που ανακοίνωσε η εκτελεστική εξουσία. Χρειαζόμαστε ενότητα περισσότερο από ποτέ. Αφού της ασκήθηκε κριτική από τους ίδιους τους συντρόφους/συντρόφισσές της, αναγκάστηκε να ξεκαθαρίσει: “πρέπει να είμαστε ΠΟΛΥ προσεκτικοί με τα βαθιά ζητήματα της Δημοκρατίας”. Η PIT-CNT, η εργατική συνομοσπονδία που ελέγχεται από το Κομμουνιστικό Κόμμα και το FA, είχε το μήνα του μέλιτος με την κυβέρνηση και άφησε όλες τις επιθέσεις της ενάντια στους εργαζόμενους να περάσουν χωρίς μάχη, πολύ πριν από αυτόν τον νόμο.
Στην πραγματικότητα, η επιδείνωση της πανδημίας στην Ουρουγουάη βαδίζει μαζί με εκείνη της κοινωνικής κρίσης. Την ανατίμηση του δολαρίου ακολούθησε η αύξηση στα τρόφιμα και η αύξηση των δασμών κατά 10% που όρισε η κυβέρνηση. Στις γειτονιές, οι λαϊκές κουζίνες ανθίζουν μπροστά στην αυξανόμενη ανεργία και πείνα. Ο προϋπολογισμός που ψηφίστηκε αυτές τις μέρες αναπροσαρμόζει τους δημόσιους μισθούς και ό,τι σχετίζεται με την στέγαση, υγεία και εκπαίδευση, απαλλάσσοντας παράλληλα τους γαιοκτήμονες από φόρους και ανοίγοντας το δρόμο για την ιδιωτικοποίηση της ANCAP1Η ANCAP (Εθνική Διαχείριση Καυσίμων και Αλκοόλης) είναι κρατική εταιρεία στην Ουρουγουάη. Η κυβέρνηση μόλις ψήφισε τον Νόμο Επείγοντος Ενδιαφέροντος (LUC), ο οποίος προχωρά με μια συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση που αρέσει στο ΔΝΤ, επιτρέπει εξώσεις εναντίον ενοικιαστών και προβλέπει κατασταλτικά μέτρα κατά των γραμμών διαμαρτυρίας και το δικαίωμα απεργίας. Το FA, το οποίο ψήφισε τα μισά άρθρα, πρότεινε αργότερα δημοψήφισμα εναντίον του LUC, εξαιρώντας τα πιο ευαίσθητα σημεία εναντίον των συνταξιούχων.
Η πανδημία και οι επιθέσεις στις μάζες αποτελούν μια μεγάλη πρόκληση.
21/12/2020
Μετάφραση Αρ.Μα.
Υποσημειώσεις
