του Γιάννη Αγγέλη
Την επομένη της ανακοίνωσης της νέας αύξησης του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή στην Ελλάδα στο 3,4%, ο ίδιος δείκτης στις ΗΠΑ εκτοξεύθηκε στο 6,2% ξεπερνώντας τις προβλέψεις, ενώ στην Ευρώπη τον Οκτώβρη, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία ο ΔΤΚ ανεβαίνει στο 4,1%, με την Γερμανία να χτυπάει κόκκινο στο 4,5%, το υψηλότερο επίπεδο πληθωρισμού από την κυκλοφορία του ευρώ.
Η διαφορά με την Ελλάδα, που εξακολουθεί να κινείται λίγο πιο χαμηλά από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, δεν βρίσκεται τόσο στο ύψος της αύξησης, όσο στην ταχύτητα της αύξησης του πληθωρισμούκαι στο γεγονός ότι αυξάνει την πίεση της “ακρίβειας” σε μεγαλύτερα ποσοστά πληθυσμού λόγω του κινδύνου της “φτώχειας”.
* Πριν από ένα χρόνο σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο δείκτης βρισκόταν στο ” -1,8% ” και μέσα σε ένα χρόνο εκτινάχθηκε -με απλοποίηση του λογιστικού υπολογισμού- κατά περισσότερο από 5,2 μονάδες (1,8 + 3,4%), που με τον αναλογισμό τους αγγίζει σε πραγματικούς όρους τις 6 μονάδες…
Η ταχύτητα ανόδου του πληθωρισμού είναι εκρηκτική.
* Οι τομείς στους οποίους παρατηρείται η τιμαριθμική άνοδος, τροφές, μεταφορές, στέγαση, είναι αυτοί που απορροφούν σχεδόν το σύνολο του διαθέσιμου εισοδήματος, όσο πιο χαμηλό είναι το διαθέσιμο εισόδημα.
Με αποτέλεσμα σε μια χώρα, όπου κατά την ΕΛΣΤΑΤ (στοιχεία 2020) το ένα τρίτο περίπου του πληθυσμού αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της φτώχειας, η πίεση που ασκεί η άνοδος κατά 5 – 6 μονάδες του πληθωρισμού μέσα σε 12 μήνες, να είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, ακόμα και από εκείνες τις χώρες που έχουν υψηλότερο δείκτη τιμών καταναλωτή…
Το μίγμα αυτό, της ταχείας ανόδου του πληθωρισμού με το υψηλότερο ποσοστό κινδύνου φτώχειας οδηγεί σε ένα πρωτοφανές -ακόμα και για την “μνημονιακή” δεκαετία που έχει προηγηθεί- οικονομικό και πολιτικό περιβάλλον με συνέπειες που μόνο οι “υπερήλικες” έχουν γνωρίσει στο παρελθόν…
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η άνοδος του πληθωρισμού θα συνεχισθεί (ακόμα και σύμφωνα με τις επίσημες εκτιμήσεις περί προσωρινότητας του φαινομένου) τουλάχιστον μέχρι και τα μέσα του 2022 γίνεται φανερό ότι έχει αρχίσει να ακούγεται το τικ – τακ της ωρολογιακής βόμβας της κοινωνικής οργής που έχει ήδη τροφοδοτηθεί από την μνημονιακή δεκαετία, την ανεργία και την καταστολή.
Πόσο “παροδική” είναι η ακρίβεια;
Η ρητορική της “προσωρινότητας” τόσο από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς (ΕΚΤ – Κομισιόν), όσο και από τις κυβερνήσεις, εξασθενεί με ρυθμούς ανάλογους εκείνων της ανόδου του πληθωρισμού καθημερινά, καθώς αναμετριέται με την πραγματικότητα αλλά και τις εκτιμήσεις/αντιδράσεις των αγορών.
Και αυτό γιατί οι αιτίες στις οποίες αποδίδονται οι πληθωριστικές πιέσεις κάθε άλλο παρά προσωρινό χαρακτήρα έχουν:
- Ο νομισματικός πληθωρισμός συνεχίζει να παράγεται από τις Κεντρικές Τράπεζες, παρά την σταδιακή επιβράδυνση του QE, αφού διατηρεί όπως έχει επιβεβαιωθεί, την επανεπένδυση της ήδη διοχετευμένης ρευστότητας μέσω των QE, για τα επόμενα χρόνια και αυτή έχει ήδη ξεπεράσει τα 30 τρις δολ.
Ταυτόχρονα το μοναδικό εργαλείο που θα μπορούσε να προκαλέσει μία κεφαλαιακή “άμπωτη” και κατά συνέπεια να λειτουργήσει αποπληθωριστικά (όσον αφορά τα κεφάλαια που έχουν διοχετεύσει στις αγορές οι Κεντρικές Τράπεζες), δηλαδή η αύξηση του επιτοκιακού κόστους του χρήματος, έχει παραπεμφθεί στο… μέλλον.
Και αυτό γιατί μία τέτοια κίνηση θα προκαλούσε ανεξέλεγκτες συνέπειες, στο ιστορικά υψηλό χρέος τόσο στον δημόσιο τομέα (88 τρις δολ.), όσο και στο πολλαπλάσιο αυτού χρέος στον ιδιωτικό τομέα.
- Ηενεργειακή μετάβαση, η οποία έχει δρομολογηθεί λόγω των ανελαστικών συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, διαμορφώνει ενα περιβάλλον –στη φάση της μετάβασης– παρατεταμένης διάρκειας υψηλότερου κόστους της ενέργειας, που τροφοδοτεί σε διεθνές επίπεδο τον πληθωρισμό.
- Ταυτόχρονα τόσο η κατακόρυφη άνοδος των τιμών παραγωγού σε Κίνα, ΗΠΑ και Ευρώπη, όσο και οι συνέπειες των εντεινόμενων τριβών και συγκρούσεων στις εμπορικές συναλλαγές, ειδικά μεταξύ ΗΠΑ – Ευρώπης με την Κίνα, “διασφαλίζουν” μια κάθε άλλο παρά “παρωδική” ανοδική πίεση στις τιμές διεθνώς, που επηρεάζει πολύ περισσότερο τις χώρες με μεγάλα ελλείμματα στο εμπορικό τους ισοζύγιο, όπως π.χ. η Ελλάδα.
Όσο για την διάρρηξη της ισορροπίας μεταξύ προσφοράς και ζήτησης που έχει προκληθεί από την πανδημία, τον μοναδικό δηλαδή παράγοντα πληθωριστικής πίεσης που μπορεί να χαρακτηριστεί προσωρινός, οι διεθνείς οργανισμοί εκτιμούν ότι υπό ομαλές συνθήκες, χωρίς εμπορικούς πολέμους κ.λ.π., θα χρειασθεί τουλάχιστον δύο χρόνια για να ομαλοποιηθεί …
Μέσαστο περιβάλλον αυτό είναι σαφές ότι το μόνο που μπορεί να είναι “παροδικό”, ειδικά σε οικονομίες όπως η Ελληνική, είναι η “ρητορική” περί παροδικότητας των πληθωριστικών πιέσεων…
