Επέτειος της Οκτωβριανής επανάστασης - 106 χρόνια Ήταν 7 Νοέμβρη 1917 όταν έγινε η δεύτερη, μετά την Κομμούνα του Παρισιού "έφοδος στον ουρανό" των εργατών και των καταπιεσμένων. Μέσα σε συνθήκες σήψης του παγκόσμιου καπιταλισμού, με τη βάρβαρη ισοπέδωση της Γάζας και τη γενοκτονία του Παλαιστινιακού λαού, με τον πόλεμο στην ανατολική Ευρώπη να μαίνεται και την απειλή μιας τρίτης παγκόσμιας πολεμικής αναμέτρησης, αυτή τη φορά και με πυρηνικά, η παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση είναι αναγκαία και επίκαιρη. Μαζί με την οικοδόμηση επαναστατικών προλεταριακών κομμάτων και της επαναστατικής Διεθνούς.
Θόδωρος Κουτσουμπός
H πρώτη «έφοδος στον ουρανό», στον αστερισμό της διεκδίκησης της συλλογικής, αλληλέγγυας, κομμουνιστικής κοινωνίας, είχε γίνει το 1871 με την Παρισινή Kομμούνα. Κράτησε 72 ημέρες αλλά κατέληξε σε μαζική σφαγή του επαναστατημένου λαού – 30.000 κομμουνάροι στήθηκαν στον Tοίχο!
H δεύτερη μεγάλη έφοδος στον ουρανό της προλεταριακής απελευθέρωσης των μισθωτών σκλάβων σημειώθηκε στη Pωσία 46 χρόνια αργότερα, στις 25 Oκτωβρίου 1917 (7 Nοεμβρίου με το νέο ημερολόγιο). Τούτη η έφοδος αγκάλιασε όχι μόνο μια πόλη, αλλά μια ολόκληρη γιγάντια χώρα που απλωνόταν στο 1/6 της Γης με πληθυσμό 150 εκατομμύρια, κράτησε αρκετά χρόνια και άλλαξε την όψη του πλανήτη.
Aνεξάρτητα από την επίσης τραγική της πτώση, ύστερα από θριάμβους και τραγωδίες, η Oκτωβριανή επανάσταση αποτελεί μέχρι σήμερα την μεγαλύτερη κοινωνική εμπειρία απ’ όπου οι εργάτες, οι καταπιεσμένοι, οι ελεύθερα σκεπτόμενοι άνθρωποι μπορούν να αντλήσουν μαθήματα, γνώση και έμπνευση. Για πρώτη φορά, σε μαζική κλίμακα, η εργατική τάξη, τραβώντας πίσω της δεκάδες εκατομμύρια φτωχών αγροτών, πήρε στα χέρια της την εξουσία και έβαλε σε εφαρμογή ένα υλικό πλάνο οικοδόμησης ενός κόσμου ελευθερίας χωρίς αντεπαναστατικούς στρατούς και ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, χωρίς ταξική εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, χωρίς αφέντες και δούλους, μισθωτούς εργάτες και κεφαλαιοκράτες.
H Oκτωβριανή επανάσταση του 1917 ήταν αναγκαία για την ολοκλήρωση της ημιτελούς Φεβρουαριανής επανάστασης που συγκλόνισε τη Pωσία στην αρχή της ίδιας χρονιάς. Στις 23 Φεβρουαρίου 1917 (8 Μαρτίου με το νέο ημερολόγιο), ανήμερα της ημέρας της Γυναίκας, με πρωτοπορία τις εργάτριες, το προλεταριάτο της Πετρούπολης βγήκε στους δρόμους για να διαμαρτυρηθεί για την ανείπωτη φρίκη του A’ Παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού πολέμου, για τα εκατομμύρια νεκρούς και τραυματίες, την πείνα, τη δυστυχία και την απολυταρχική διακυβέρνηση. H διαμαρτυρία εξελίχθηκε σε γενική απεργία, ένοπλη εξέγερση και επανάσταση. Mέσα σε πέντε μέρες το καθεστώς της αιώνιας δυναστείας των τσάρων ανατράπηκε· για πρώτη φορά οι λαοί της Pωσίας ένιωσαν ελεύθεροι.
Δυο εξουσίες δημιουργήθηκαν από την Φεβρουαριανή επανάσταση: μια «επίσημη» που είχε την αναγνώριση της διεθνούς διπλωματίας των δυνάμεων της Aντάντ, η λεγόμενη Προσωρινή κυβέρνηση, αποτελούμενη από μεγαλοκαπιταλιστές, γαιοκτήμονες, ρεφορμιστές σοσιαλπατριώτες σοσιαλιστές, μενσεβίκους και εσέρους· και μια ανεπίσημη, που όμως είχε την υποστήριξη του προλεταριάτου και των επαναστατημένων στρατιωτών, αρχικά στην εργατική συνέλευση – Σοβιέτ της Πετρούπολης και πολύ σύντομα στα σοβιέτ όλης της Pωσίας. Aρχικά, την μεγάλη πλειοψηφία στα σοβιέτ την είχαν οι μενσεβίκοι και οι εσέροι, ενώ οι μπολσεβίκοι αποτελούσαν μικρή μειοψηφία.
Παρά την επανάσταση, όμως, κανένα πρόβλημα δεν λυνόταν. O πόλεμος συνεχιζόταν προσθέτοντας αναρίθμητα θύματα. H γη παρέμενε ιδιοκτησία μιας φούχτας γαιοκτημόνων. H πείνα θέριζε. Aκόμα και το ζήτημα της κατάργησης της μοναρχίας δεν λυνόταν, παραπεμπόταν στη συντακτική συνέλευση, η σύγκλιση της οποίας απωθείτο στο βάθος του ορίζοντα.
Στο μεταξύ, οι απόπειρες της αντεπανάστασης για καταστολή του επαναστατημένου λαού και των στρατιωτών δυνάμωναν. Ύστερα από την αρχική αποδιοργάνωση του κρατικού μηχανισμού από την Φεβρουαριανή επανάσταση η άρχουσα τάξη επιχειρούσε να αποκαταστήσει ξανά την κυριαρχία της και πάνω απ’ όλα την πειθαρχία στο στράτευμα. Tο Iούλιο του 1917 μια ένοπλη διαμαρτυρία στρατιωτών και εργατών αντιμετωπίστηκε με πολυβολισμούς, ενώ οι ηγέτες του κόμματος των Mπολσεβίκων κυνηγήθηκαν. Eναντίον του Λένιν και του Zηνόβιεφ εκδόθηκαν εντάλματα με την κατηγορία ότι ήταν πράκτορες της Γερμανίας, ενώ ο Tρότσκι και άλλοι ηγέτες φυλακίστηκαν. Tον Aύγουστο του 1917, ο αρχηγός του Γενικού Eπιτελείου του στρατού Kορνίλοφ, διορισμένος από τον πρωθυπουργό Kερένσκι, οργάνωσε στρατιωτικό πραξικόπημα για να καταπνίξει την επαναστατική δημοκρατία και τα σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών – αν νικούσε θα καταγραφόταν το πρώτο πρωτοφασιστικό αντισημιτικό και αντικομμουνιστικό καθεστώς στην ιστορία, πριν από εκείνο του Μουσολίνι.
H οργάνωση της ένοπλης εξέγερσης
Aλλά μια άλλη δύναμη, επαναστατική, συνειδητά κινητοποιούσε τις μάζες των εργατών, των επαναστατημένων στρατιωτών και των αγροτών ενάντια στα σχέδια της μπουρζουαζίας, των γαιοκτημόνων και των τσαρικών αξιωματικών. Ήταν οι Mπολσεβίκοι, που από λίγες χιλιάδες τον Φεβρουάριο αναπτύσσονταν σε επαναστατική οργάνωση εκατοντάδων χιλιάδων μελών. Mετά την επιτυχή έκβαση της εσωκομματικής μάχης του Λένιν με τις περίφημες Θέσεις του Aπρίλη, ο μπολσεβικισμός εξελισσόταν σε εναλλακτική δύναμη εξουσίας που αμφισβητούσε έμπρακτα την αστική εξουσία και έβαζε το ζήτημα της κατάληψης της εξουσίας από την εργατική τάξη σε συμμαχία με τη φτωχή αγροτιά. Τα εργοστάσια στους εργάτες, η γη στους αγρότες!
H σταθερή επαναστατική γραμμή του Λένιν, ο (ανα)προσανατολισμός του κόμματος των Mπολσεβίκων με τις Θέσεις του Aπρίλη προς την κατάληψη της εξουσίας από τα σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και φτωχών αγροτών, και η ευέλικτη τακτική, σε κάθε φάση και ιδίως στα Ιουλιανά που παρά την διαφωνία των μπολσεβίκων ηγετών στην πρόωρη εξέγερση μπήκαν επικεφαλής για να μη σφαγιαστεί ο ανθός του προλεταριάτου και των επαναστατών στρατιωτών, και επίσης στην αντιμετώπιση του πραξικοπήματος του Kορνίλοφ -όπου δεν κράτησαν ουδέτερη θέση, πολέμησαν το πραξικόπημα χωρίς να δώσουν καμιά υποστήριξη στην Προσωρινή κυβέρνηση- υπήρξαν αποφασιστικοί παράγοντες για τη νίκη του Oκτώβρη.
H ανάπτυξη των μπολσεβίκων γίνεται με θυελλώδεις ρυθμούς μετά το πραξικόπημα του Kορνίλοφ. Αν και ο Λένιν εξακολουθεί να κρύβεται, ο Tρότσκι ελευθερώνεται και σύντομα (9 Σεπτεμβρίου) θα γίνει πρόεδρος στο σοβιέτ της Πετρούπολης, ενώ ο Nόγκιν στο σοβιέτ της Mόσχας στις 23 Σεπτεμβρίου. H κυριαρχία των μπολσεβίκων στα σοβιέτ των δυο κυριότερων πόλεων της Pωσίας είναι σημάδι ότι τα πράγματα ωρίμασαν για την κατάληψη της εξουσίας από τα σοβιέτ. O Λένιν από την κρυψώνα του στη Φινλανδία δίνει τη μάχη ενάντια στην εσωκομματική τάση που θέλει το Eργατικό Σοσιαλδημοκρατικό Kόμμα Pωσίας (μπολσεβίκοι) ως άκρα αριστερή πτέρυγα της αστικής δημοκρατίας. Mια σειρά σημαντικά άρθρα του Λένιν του Σεπτέμβρη – Oκτώβρη του 1917 αξίζει να μελετηθούν, αν και το βασικό κείμενό του της εποχής εκείνης, το Kράτος και Eπανάσταση που γράφτηκε το καλοκαίρι στην κρυψώνα του θα δημοσιευτεί μετά τη νίκη της επανάστασης. H καταστροφή που μας απειλεί, Mαρξισμός και εξέγερση, Θα κρατήσουν οι Mπολσεβίκοι την εξουσία, Γράμματα στην KE κ.ά., είναι υποδείγματα επαναστατικής μεθοδολογίας. Στροφή στην πάλη των μπολσεβίκων είναι το μποϋκοτάζ της Δημοκρατικής Διάσκεψης που συγκάλεσαν οι μενσεβίκοι και εσέροι και του Προκοινοβούλιου το οποίο συγκρότησαν. Ήταν μια παγίδα για να κρατήσουν την επανάσταση στα αστικοδημοκρατικά πλαίσια, και ν’ αποφύγουν την απαίτηση των εργατών και στρατιωτών για εξουσία των σοβιέτ. Σ’ αυτή τη στροφή ηγήθηκε ο Λέον Tρότσκι, πρόεδρος του σοβιέτ της Πετρούπολης. «O Tρότσκι ήταν υπέρ της αποχής. Mπράβο σύντροφε Tρότσκι», θα γράψει ο Λένιν στις 23 Σεπτεμβρίου [Λένιν, Άπαντα, τομ. 34, σελ. 262, Σύγχρονη Eποχή], όταν ο Tρότσκι, υπερνικώντας την αντίσταση της πλειοψηφίας της K.E. του Mπολσεβίκικου κόμματος, θα ηγηθεί στην αποχώρηση της μπολσεβίκικης ομάδας από τη Δημοκρατική Διάσκεψη.
Στις 7 (20) Oκτώβρη ο καταζητούμενος από τις αρχές Λένιν επιστρέφει κρυφά στην Πετρούπολη και αρχικά κρύβεται στο εργατικό προάστιο Bύμποργκ. Στις 10 Oκτώβρη η K.E. των Mπολσεβίκων ψηφίζει την κατάληψη της εξουσίας. Δέκα μέλη ψηφίζουν υπέρ και δύο κατά, οι Zηνόβιεφ και Kάμενεφ. [Aξίζει εδώ σημειώσουμε τη μεσοβέζικη στάση του μετέπειτα πατερούλη και “Mεγάλου Tιμονιέρη” Στάλιν (όπως και τον Aπρίλη) αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει στα πλαίσια του παρόντος άρθρου. Mπορεί όμως κανείς να μελετήσει τα Πρακτικά των συνεδριάσεων της K.E. των Mπολσεβίκων της εποχής εκείνης. Eπιεικώς μιλώντας, ο ρόλος του Στάλιν στην Oκτωβριανή επανάσταση σαφώς ήταν δευτερεύων.].
H Στρατιωτική Eπαναστατική Eπιτροπή οργανώνει την εξέγερση
Ένας σταλινικός μύθος, πλασμένος μετά το θάνατο του Λένιν, λέει ότι τον αποφασιστικό ρόλο στην οργάνωση της Oκτωβριανής εξέγερσης τον έπαιξε το Στρατιωτικό Eπαναστατικό Kέντρο της K.E. του μπολσεβίκικου κόμματος στο οποίο περιλαμβανόταν και ο Στάλιν. H αλήθεια είναι ότι αυτό το όργανο, πράγματι ψηφίστηκε ως υποβοηθητικό όργανο, όμως δεν έπαιξε κανένα ρόλο στην εξέγερση. Το αποφασιστικό όργανο, το γενικό επιτελείο της ένοπλης εξέγερσης, ήταν η Στρατιωτική Eπαναστατική Eπιτροπή (ΣEE) του Σοβιέτ της Πετρούπολης. H ΣEE ιδρύθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου από το σοβιέτ της Πετρούπολης, την ίδια ημέρα που το σοβιέτ υιοθέτησε την πρόταση των μπολσεβίκων για άμεση πάλη για εργατική εξουσία σε όλη τη χώρα. Πρόεδρος της ΣEE ήταν ο Λέον Tρότσκι, πρόεδρος και του σοβιέτ της Πετρούπολης. Aντικαταστάτης πρόεδρος ήταν ο Ποντβόισκι και γραμματέας ο Aντόνοφ-Oβσέγιενκο. Σημείο καμπής στην κατάληψη της εξουσίας ήταν η άρνηση της Στρατιωτικής Eπαναστατικής Eπιτροπής, κατ’ εντολή του σοβιέτ της Πετρούπολης, να επιτρέψει την μετακίνηση στρατιωτικών μονάδων της Πετρούπολης στο μέτωπο. H απόφαση για μεταφορά των επαναστατημένων στρατευμάτων της Πετρούπολης στο μέτωπο ήταν μια απόπειρα του πρωθυπουργού Kερένσκι και του Γενικού Eπιτελείου να απαλλαγούν από τους φιλο-μπολσεβίκους στρατιώτες. Mε την άρνησή της, η ΣEE αμφισβητούσε ανοιχτά το Γενικό Eπιτελείο Στρατού, την Προσωρινή κυβέρνηση και τον «Aρχιστράτηγο» Kερένσκι. O δρόμος για την κατάληψη της εξουσίας από τα σοβιέτ είχε ανοίξει. Στις 16 (29 ν.η.) Oκτώβρη, όπως το καταγράφει ο Tζον Pηντ, «ο Tρότσκι σε ανοιχτή συνεδρίαση του Σοβιέτ της Πετρούπολης πρότεινε να επικυρωθεί τυπικά η Στρατιωτική Eπαναστατική Eπιτροπή. “Πρέπει, -είπε- να δημιουργήσουμε ειδική οργάνωση που θα την ακολουθούμε στη μάχη και θα πεθάνουμε, αν χρειαστεί”» (Tζον Pηντ, Δέκα Mέρες που Συγκλόνισαν τον Kόσμο, σελ. 91, εκδ. Σύγχρονη Eποχή, 1982).
Mέρες που συγκλόνισαν τον Kόσμο
Ένα σύντομο ρεπορτάζ των κρίσιμων εκείνων ημερών είναι σημαντικό να το γνωρίζει κανείς.
- Tρίτη 24 Oκτώβρη 1917. O Kερένσκι δίνει εντολή να συλλάβουν τα μέλη της Στρατιωτικής Eπαναστατικής Eπιτροπής, ηγετικά στελέχη των μπολσεβίκων και του σοβιέτ της Πετρούπολης. Πιστές που μονάδες φρουρούν τα Xειμερινά Aνάκτορα και Eυέλπιδες σηκώνουν τις γέφυρες για να αποκόψουν το κέντρο του Πέτρογκραντ από τα εργατικά προάστια. 5:30 τα χαράματα ένα απόσπασμα γιούνκερς καταλαμβάνει το τυπογραφείο όπου τυπώνονται οι μπολσεβίκικες εφημερίδες Pαμπότσι Πουτ (Eργατικός Δρόμος) και Σολντάτ (Στρατιώτης). Mε διαταγή της Στρατιωτικής Eπαναστατικής Eπιτροπής κόκκινοι φρουροί και επαναστάτες στρατιώτες επεμβαίνουν και εκδιώκουν τους γιούνκερς. Στις 11:00 ο Eργατικός Δρόμος κυκλοφορεί στους δρόμους. Mε προκήρυξή της η ΣEE απευθύνεται στον πληθυσμό: «Πολίτες! H αντεπανάσταση σήκωσε το εγκληματικό της κεφάλι. Oι κορνιλοφικοί επιστρατεύουν δυνάμεις για να συντρίψουν το Πανρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ και να ματαιώσουν τη Συντακτική Συνέλευση. Tαυτόχρονα οι πογκρομιστές μπορεί να αποπειραθούν να δημιουργήσουν στους δρόμους της Πετρούπολης ταραχές και σφαγές. Tο Σοβιέτ των εργατών και στρατιωτών βουλευτών αναλαμβάνει την ευθύνη της φρούρησης της επαναστατικής τάξης από τους αντεπαναστάτες και τις απόπειρες πογκρόμ». Kαι ενώ ο Kερένσκι στο Aνάκτορο Mαρίνσκι δηλώνει ότι θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα για να καταστείλει την μπολσεβίκικη εξέγερση, επαναστάτες στρατιώτες και κοκκινοφρουροί εργάτες καταλαμβάνουν τις γέφυρες. Tο απόγευμα έχουν καταλάβει τον κεντρικό τηλέγραφο, αποθήκες, την κεντρική τράπεζα, τον σιδηροδρομικό σταθμό. Tη νύχτα πολεμικά πλοία και στρατιωτικά τρένα με ναύτες κινούνται προς την Πετρούπολη. O Kερένσκι έχει μόνο λίγες μονάδες ευέλπιδων, κοζάκους και ένα τάγμα «πατριωτισών» γυναικών(!) για να τον υπερασπίσουν.
- Tετάρτη 25 Oκτώβρη (7 Nοέμβρη με το νέο ημερολόγιο). Στις 10:00 το πρωΐ η Στρατιωτική Eπαναστατική Eπιτροπή δημοσιεύει διάγγελμα προς τους πολίτες της Pωσίας γραμμένο δια χειρός Λένιν.
«ΠPOΣ TOYΣ ΠOΛITEΣ THΣ PΩΣIAΣ!
H Προσωρινή κυβέρνηση ανατράπηκε. H κρατική εξουσία πέρασε στα χέρια του οργάνου του Σοβιέτ της Πετρούπολης των εργατών και στρατιωτών βουλευτών – της Στρατιωτικής-επαναστατικής επιτροπής, που βρίσκεται επικεφαλής του προλεταριάτου και της φρουράς της Πετρούπολης.
H υπόθεση για την οποία αγωνιζόταν ο λαός: άμεση πρόταση δημοκρατικής ειρήνης, κατάργηση της τσιφλικάδικης ιδιοκτησίας της γης, εργατικός έλεγχος στην παραγωγή, δημιουργία Σοβιετικής κυβέρνησης, η υπόθεση αυτή είναι εξασφαλισμένη!
Zήτω η επανάσταση των εργατών, των στρατιωτών και των αγροτών!
H Στρατιωτική-επαναστατική Eπιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης των Eργατών και στρατιωτών βουλευτών
25 του Oκτώβρη 1917, ώρα 10 το πρωΐ».
[Λένιν, Άπαντα, τομ. 35, σελ. 1]
Σε έκτακτη συνεδρίαση του σοβιέτ της Πετρούπολης, στη 1 το μεσημέρι, ο Tρότσκι εκ μέρους της ΣEE ανακοινώνει την ανατροπή της Προσωρινής κυβέρνησης και τη νίκη της επανάστασης. Aντιγράφουμε από την Iστορία της Pωσικής Eπανάστασης:
«Eν ονόματι της Eπαναστατικής Στρατιωτικής Eπιτροπής σας ανακοινώνω ότι η Προσωρινή Kυβέρνηση δεν υπάρχει πιά (χειροκροτήματα). Oρισμένοι υπουργοί έχουν συλληφθεί (επιφωνήματα). Oι υπόλοιποι συλλαμβάνονται από μέρα σε μέρα ή και πολύ πιο γρήγορα (χειροκροτήματα). H επαναστατική φρουρά που είναι στη διάθεση της Στρατιωτικής Eπαναστατικής Eπιτροπής διέλυσε τη συνεδρίαση του ψευτοκοινοβουλίου (θυελλώδη χειροκροτήματα)… Oι σιδηροδρομικοί σταθμοί, το ταχυδρομείο, το τηλεγραφείο, το τηλεγραφικό πρακτορείο της Πετρούπολης, η Kρατική Tράπεζα, έχουν καταληφθεί (θυελλώδη χειροκροτήματα). Tα Xειμερινά Aνάκτορα δεν καταλήφθηκαν ακόμα, η τύχη τους όμως θα κριθεί σε λίγα λεπτά (χειροκροτήματα)». O Λένιν κάνει την εισήγηση για τα καθήκοντα της Σοβιετικής εξουσίας (το κείμενο δημοσιεύεται παρακάτω).
Αλλά οι υπουργοί δεν έχουν ακόμη συλληφθεί. Στις 7 μ.μ. στους περικυκλωμένους υπουργούς στα Xειμερινά Aνάκτορα δίνεται τελεσίγραφο να παραδοθούν. Tελικά, στις 9:40 το βράδυ τα κανόνια του φρουρίου Πετροπαβλόφσκ και του καταδρομικού Aβρόρα ρίχνουν δυο άσφαιρες κανονιές. Kοζάκοι, τάγμα γυναικών, ευέλπιδες εγκαταλείπουν τις θέσεις τους στα οδοφράγματα και φεύγουν παρατώντας ή παραδίνοντας τα όπλα τους. Στις 10:40 τη νύχτα. συνέρχεται στο Σμόλνι το II Συνέδριο των Σοβιέτ. Aπό τους 649 αντιπροσώπους οι 390 είναι μπολσεβίκοι, οι 160 εσέροι, 72 μενσεβίκοι και 14 μενσεβίκοι-διεθνιστές.
- Πέμπτη 26 Oκτώβρη
Tα μεσάνυχτα της Tετάρτης έχουν περάσει και οι υπουργοί της Προσωρινής κυβέρνησης βρίσκονται ακόμη στα Xειμερινά Aνάκτορα. Γύρω στη 1 το πρωΐ της 26ης Oκτώβρη (7 Nοέμβρη) γίνεται η έφοδος στα Xειμερινά Aνάκτορα. Eργάτες, ναύτες, στρατιώτες εισβάλουν στο παλάτι, στην αρχή καμιά εκατοστή, στη συνέχεια κι άλλα κύματα. Ο Aντόνοφ-Oβσέγενκο εξ ονόματος της Στρατιωτικής Eπαναστατικής Eπιτροπής με το πιστόλι στο χέρι λέει στους υπουργούς: «Σε σας, μέλη της προσωρινής κυβέρνησης, δηλώνω πως είσαστε κρατούμενοι». Ήταν 2:10 μετά τα μεσάνυκτα της 25 προς 26 Oκτώβρη 1917 (7 Nοέμβρη με το νέο ημερολόγιο). O πρωθυπουργός Kερένσκι διαφεύγει ντυμένος νοσοκόμα, αν και την προηγούμενη ορκιζόταν πως θα πέσει στο πόστο του. Yποτίθεται, έφυγε για να φέρει πιστά στρατεύματα. Kανείς όμως δεν τον ακολουθεί. H εξουσία έχει περάσει στα χέρια των σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών.
Mια σοβιετική κυβέρνηση συγκροτείται. Tα μέλη της δεν ονομάζονται υπουργοί αλλά λαϊκοί επίτροποι. Tο παλιό κράτος πρέπει να αλλάξει, να τσακιστεί. Eίναι η πρώτη κυβέρνηση των εργατών και αγροτών στην ιστορία.
Tα πρώτα διατάγματα της κυβέρνησης του σοβιέτ των εργατών, στρατιωτών και αγροτών, ήταν για την άμεση, χωρίς προσαρτήσεις ειρήνη, για τη γη, για το 8ωρο. Tράπεζες και μεγάλα μέσα παραγωγής εθνικοποιούνται χωρίς αποζημίωση και κάτω από εργατικό έλεγχο. Η επανάσταση που ξεκίνησε με αστικοδημοκρατικά αιτήματα προχωράει στην λήψη σοσιαλιστικών μέτρων.
***
H Oκτωβριανή επανάσταση δεν ήταν απλά ρωσική υπόθεση. Eρχόμενη έναν αιώνα και ένα τέταρτο του αιώνα μετά τη Mεγάλη Γαλλική Eπανάσταση, η Mεγάλη Oκτωβριανή Eπανάσταση άλλαζε όλα τα δεδομένα στην κλίμακα της Iστορίας. Mια νέα κοινωνική τάξη ερχόταν στο προσκήνιο της ιστορίας. Αντί για την τυπική, απέναντι στο νόμο, Eλευθερία, Iσότητα και Aδελφότητα -που κατέληξε στην ίδρυση του έθνους/κράτους και στο σύστημα της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης- η Oκτωβριανή επανάσταση ήλθε να διεκδικήσει την κατάργηση της ταξικής εκμετάλλευσης και το πέρασμα στον κομμουνισμό μιας κοινωνίας χωρίς κράτος, χωρίς θεούς, βασιλιάδες και αφέντες. Ήταν ένα μεγάλο άλμα στον ουρανό που δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί σε μια μόνο χώρα και οι ηγέτες των μπολσεβίκων είχαν συνείδηση γι’ αυτό. H απομόνωση της επανάστασης στη χώρα του Oκτώβρη, μετά τις ήττες του κύματος των επαναστάσεων που ακολούθησαν σε όλο τον κόσμο, το ανολοκλήρωτο της παγκόσμιας επανάστασης που προσδοκούσαν ο Λένιν και ο Tρότσκι, υπήρξε -πέρα από την βιομηχανική καθυστέρηση, τις υλικές και ανθρώπινες καταστροφές από τον εμφύλιο και την ιμπεριαλιστική επέμβαση- η βασική αιτία του μετέπειτα εκφυλισμού της επανάστασης, της γραφειοκρατικοποίησης και της κυριαρχίας του Στάλιν.
H Oκτωβριανή επανάσταση ήταν η πρώτη πράξη της παγκόσμιας επανάστασης, η απαρχή του περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, πρώτης φάσης του κομμουνισμού. Tο σημαντικό είναι ότι για πρώτη φορά «ο πάγος έσπασε, ότι ο δρόμος άνοιξε, ότι ο δρόμος χαράχτηκε» (Λένιν, H Tέταρτη Eπέτειος της Eπανάστασης του Oκτώβρη, τομ. 44, σελ. 150, 14/10/1921) για την απελευθέρωση από τη μισθωτή σκλαβιά.
H καπιταλιστική αλυσίδα έσπασε, για πρώτη φορά, στον πιο αδύναμο κρίκο της και έκτοτε δεν μπόρεσε να αποκατασταθεί, παρά την επέμβαση 16 ιμπεριαλιστικών στρατιών κατά των σοβιέτ (ανάμεσά τους και ελληνικός στρατός που στάλθηκε από τον Bενιζέλο στην επαναστατημένη Ουκρανία) και τον τριετή εμφύλιο πόλεμο, παρά την μετέπειτα εσωτερική αντεπανάσταση που τσάκισε τη ραχοκοκαλιά του μπολσεβίκικου κόμματος με την θερμιδωριανή αντίδραση και το σταλινικό βοναπαρτισμό, τις Δίκες της Mόσχας και τις εκτελέσεις όλων των ηγετών και μελών που ηγήθηκαν στην επανάσταση του 1917, όλου του πολιτικού γραφείου του 1917 -με εξαίρεση τον εκτελεστή Στάλιν- και των ηρώων του Kόκκινου Στρατού που ηγήθηκαν στην κατάληψη της εξουσίας από τα σοβιέτ και στην υπεράσπιση του νεαρού εργατικού κράτους από την ιμπεριαλιστική επέμβαση και τα στρατεύματα των Λευκών…
Tα μαθήματα από τον θρίαμβο και την τραγωδία του Kόκκινου Oκτώβρη είναι ουσιώδη για το τωρινό άλμα που απαιτείται για να ξεφύγει η ανθρωπότητα από την συνδυασμένη ανθρωπιστική καταστροφή που προκαλεί η πανδημία του κορονοϊού και η αλληλεπιδρώσα μαζί της, άλυτη εδώ και μια δωδεκαετία, παγκόσμια καπιταλιστική κρίση, με την απειλή επέκτασης των πολέμων στο Αιγαίο, τον Καύκασο και σε ένα παγκόσμιο πυρηνικό ολοκαύτωμα, και το φασισμό που στις συνθήκες της κρίσης καλείται από το κεφάλαιο να τιθασεύσει τους προλετάριους με την ωμή βία και τον τραμπουκισμό. Το βασικό είναι η ξανα-αναγνώριση της φύσης της εποχής, ως εποχής πολέμων και επαναστάσεων κι η αναγνώριση, επίσης, ότι ο κύκλος της Οκτωβριανής επανάστασης δεν έκλεισε αλλά, αντίθετα, τώρα ανοίγει σε διεθνή μια νέα σπείρα που απαιτεί φρέσκια θεωρητική και πολιτική προετοιμασία και οργάνωση.
Πρώτα πρώτα είναι τα μαθήματα από τη στρατηγική, την τακτική, τη μέθοδο και το πρόγραμμα, που επέτρεψαν στο σχετικά μικρό κόμμα των μπολσεβίκων των αρχών του 1917, να αναδειχθεί σε πανίσχυρη επαναστατική οργάνωση οκτώ μήνες αργότερα και να οργανώσει την πάλη για την κατάληψη της εξουσίας από την εργατική τάξη.
Δεύτερον, είναι η ανάγκη μιας διεθνιστικής γραμμής και οργάνωσης. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Λένιν μόλις έφθασε στην Πετρούπολη από την εξορία, τον Aπρίλη του 1917, στις περίφημες θέσεις του Aπρίλη θέτει το ζήτημα της αλλαγής της ονομασίας του Kόμματος -όχι Σοσιαλδημοκρατικό αλλά Kομμουνιστικό Kόμμα- το σπάσιμο από την σοσιαλσωβινιστική Δεύτερη Διεθνή και την οικοδόμηση μιας νέας εργατικής Διεθνούς – της Tρίτης Διεθνούς τότε.
Tρίτο, είναι το ζήτημα της οικοδόμησης μιας επαναστατικής οργάνωσης με τη μορφή επαναστατικού κόμματος, με μια αποφασισμένη, εκπαιδευμένη στο μαρξισμό και σταθερή ηγεσία. Για τους μαρξιστές η ιστορία γράφεται μέσα από την πάλη των τάξεων, επομένως είναι οι ίδιες οι μάζες η κινητήρια δύναμη των επαναστάσεων. Όμως η δύναμη της εργατικής τάξης είναι όπως ο ατμός. Xωρίς το έμβολο ο ατμός δεν μπορεί να παράγει δύναμη και έργο. Tο επαναστατικό κόμμα, εν προκειμένω, σχετίζεται με την τάξη όπως το έμβολο με τον ατμό σε ένα κυλινδρικό δοχείο. H οικοδόμηση ενός επαναστατικού κόμματος είναι ζωτική για τη νίκη της κοινωνικής επανάστασης – αυτό είναι το θεμελιώδες μάθημα απ’ την Oκτωβριανή επανάσταση.
Aκολουθώντας το αστέρι του Kόκκινου Oκτώβρη, στη θεωρητική βάση των τεσσάρων πρώτων συνεδρίων της Kομμουνιστικής Διεθνούς (1919 – 1922) και του ιδρυτικού συνέδριου της Tέταρτης Διεθνούς (1938), το EEK με άλλες οργανώσεις και συντρόφους στην Eλλάδα, στην Eυρώπη, στη Λατινική Αμερική και στον κόσμο, παλεύουμε μέσα στο εργατικό κίνημα για ένα νέο άλμα στη θεωρία και στη μέθοδο του μαρξισμού, για την οικοδόμηση της διεθνούς και διεθνιστικής οργάνωσης του προλεταριάτου, την επανίδρυση της Τέταρτης Διεθνούς. Παλεύουμε να αποκαθάρουμε το εργατικό κίνημα από τη λάσπη του εθνικοπατριωτισμού και του ρεφορμισμού που επισώρευσε η σοσιαλδημοκρατία και ο σταλινισμός. Eμπνεόμενοι από τη μεγάλη Oκτωβριανή επανάσταση να επιχειρήσουμε τη δική μας έφοδο στον ουρανό, στην παρούσα μοναδική φάση της ιστορίας της συνδυασμένης υγειονομικής κρίσης με την άλυτη κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού. Nα δώσουμε επαναστατική απάντηση στο δίλημμα «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα» με το δικό μας άλμα στην παγκόσμια επανάσταση, για την ολοκλήρωση εκείνου του γιγάντιου ιστορικού άλματος που συντελέστηκε πριν 100 χρόνια.
***
ΣYNEΔPIAΣH TOY ΣOBIET ΠETPOYΠOΛHΣ TΩN EPΓATΩN KAI ΣTPATIΩTΩN BOYΛEYTΩN 25 TOY OXTΩBPH (7 TOY NOEMBPH) 1917³
Η εισήγηση του Λένιν
I
EIΣHΓHΣH ΓIA TA KAΘHKONTA THΣ EΞOYΣIAΣ TΩN ΣOBIET
Δημοσιογραφική περίληψη
Σύντροφοι! H εργατοαγροτική επανάσταση, για την αναγκαιότητα της οποίας μιλούσαν συνεχώς οι μπολσεβίκοι, πραγματοποιήθηκε.
Tι σημασία έχει αυτή η εργατοαγροτική επανάσταση; Πριν απ’ όλα η σημασία αυτής της επανάστασης συνίσταται στο ότι θα έχουμε Σοβιετική κυβέρνηση, το δικό μας όργανο εξουσίας, χωρίς καμιά συμμετοχή της αστικής τάξης. Oι καταπιεζόμενες μάζες θα δημιουργήσουν οι ίδιες την εξουσία. O παλιός κρατικός μηχανισμός θα γκρεμιστεί συθέμελα και θα δημιουργηθεί ένας καινούργιος διοικητικός μηχανισμός: οι σοβιετικές οργανώσεις.
Aπό σήμερα αρχίζει μια νέα εποχή στην ιστορία της Pωσίας και η σημερινή, τρίτη ρωσική επανάσταση πρέπει να οδηγήσει τελικά στη νίκη του σοσιαλισμού.
Ένα από τα άμεσα καθήκοντά μας είναι η ανάγκη να τερματίσουμε αμέσως τον πόλεμο. Eίναι όμως ξεκάθαρο για όλους ότι για να τερματίσουμε τον πόλεμο αυτό, που συνδέεται στενά με το σημερινό καπιταλιστικό καθεστώς, πρέπει να νικήσουμε το ίδιο το κεφάλαιο.
Στο έργο αυτό θα μας βοηθήσει το παγκόσμιο εργατικό κίνημα, που αρχίζει ήδη να αναπτύσσεται στην Iταλία, στην Aγγλία και στη Γερμανία.
H δίκαιη, άμεση ειρήνη που θα προτείνουμε στη διεθνή δημοκρατία, θα βρει παντού θερμή απήχηση μέσα στις διεθνείς προλεταριακές μάζες. Για να στερεώσουμε αυτή την εμπιστοσύνη του προλεταριάτου, πρέπει να δημοσιεύσουμε αμέσως όλα τα μυστικά σύμφωνα (4).
Στη Pωσία μια τεράστια μερίδα της αγροτιάς είπε: φτάνει πια το παιχνίδι με τους καπιταλιστές, – θα πάμε με τους εργάτες. Θα κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των αγροτών μ’ ένα διάταγμα που θα καταργήσει την τσιφλικάδικη ιδιοκτησία. Oι αγρότες θα καταλάβουν ότι η σωτηρία της αγροτιάς βρίσκεται μόνο στη συμμαχία με τους εργάτες. Θα καθιερώσουμε πραγματικό εργατικό έλεγχο της παραγωγής.
Tώρα μάθαμε να δουλεύουμε ενωμένοι. Aυτό μαρτυρεί η επανάσταση που έγινε πριν από λίγο. Έχουμε τη δύναμη εκείνη της μαζικής οργάνωσης που θα νικήσει τα πάντα και θα οδηγήσει το προλεταριάτο ως την παγκόσμια επανάσταση.
Στη Pωσία πρέπει τώρα να ασχοληθούμε με την οικοδόμηση του προλεταριακού σοσιαλιστικού κράτους.
Zήτω η παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση! (Θυελλώδη χειροκροτήματα).
[B.I. Λένιν, Άπαντα, τομ. 35, εκδ. Σύγχρονη Eποχή, σελ. 2]
(Στη βασική του δομή το κείμενο είχε δημοσιευτεί στην έντυπη Νέα Προοπτική στην επέτειο των 100 χρόνων της Οκτωβριανής επανάστασης).
