OI TAΞIKOI AΓΩNEΣ ΣTH BOYΛΓAPIA - Μέρος δεύτερο

OI TAΞIKOI AΓΩNEΣ ΣTH BOYΛΓAPIA

Μέρος δεύτερο (τελευταίο)

Διαβάστε το πρώτο μέρος: http://www.eek.gr/index.php/international/5102-oi-taksikoi-agones-sth-boylgapia

[Tο κείμενο είναι η συνεισφορά των συντρόφων από τη Bουλγαρία στην 4η Eυρωμεσογειακή Eργατική συνδιάσκεψη (26–28 Mαΐου). Oι σύντροφοι δεν κατόρθωσαν να έλθουν στην Eλλάδα· η εισήγησή τους μοιράστηκε στους συνέδρους.]

Η κλοπή δεν είναι ατύχημα, είναι επίσημη πολιτική

Η κοινωνική αναταραχή των τελευταίων μηνών είναι απλώς μια νύξη για το μέγεθος των κλοπών στις βουλγαρικές επιχειρήσεις. Εκατοντάδες εργαζόμενοι ληστεύονται κάθε μήνα από τους εργοδότες τους, αλλά μόνο ένα μικρό μέρος αυτών θα τύχουν της προσοχής των μέσων ενημέρωσης. Η κλοπή των μισθών στη Βουλγαρία δεν θεωρείται «κακή πρακτική» ή εξαίρεση, αλλά αποτελεί μέρος της τεράστιας ληστείας των εργαζομένων από την επιχείρηση. Εκτός από την άμεση κλοπή που περιγράφεται στις παραπάνω περιπτώσεις, αυτό γίνεται επίσης νόμιμα, διατηρώντας τους [χαμηλούς] μισθούς και την εκμετάλλευση των εργαζομένων, εκμεταλλευόμενοι την οικονομική τους εξάρτηση. Στην ουσία, δεν είναι τίποτα αξιοσημείωτο – είναι ενσωματωμένο στην ουσία του καπιταλισμού. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι η κλίμακα και η ταχύτητα με την οποία εφαρμόζεται ο ανεξέλεγκτος καπιταλισμός στο βουλγαρικό πληθυσμό. Αυτό γίνεται μέσω μιας συστηματικής νεοφιλελεύθερης πολιτικής, η οποία διεξάγεται προσεκτικά από κάθε νέα κυβέρνηση, ανεξάρτητα από τα κόμματα που τη συνθέτουν. Το κυριότερο ενοποιητικό σημείο γύρω από το οποίο όλα τα κοινοβουλευτικά πολιτικά σχέδια της βουλγαρικής κυριαρχίας συγκλίνουν, είναι η υπακοή στα επιχειρηματικά συμφέροντα. Η ιδέα είναι απλή – ο ιδιωτικός τομέας είναι ο κινητήρας της οικονομικής ζωής και όλα τα άλλα συμφέροντα στην κοινωνία πρέπει να υπακούουν. Η αύξηση των μισθών, οι συντάξεις, η βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης και της εκπαίδευσης, όλα αυτά, σύμφωνα με την πολιτική ελίτ, εξαρτώνται από την ευημερία της επιχειρηματικής ελίτ – η πολύ καλά γνωστή και από παλιά καταγγελμένη ως παράλογη (ακόμη και από τους χρηματοδότες του ΔΝΤ) νεοφιλελεύθερη σύλληψη της «trickle down οικονομίας». Αυτό το δόγμα είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στη δημόσια αφήγηση στη Βουλγαρία, που θεωρείται προφανής αλήθεια, η οποία δεν χρειάζεται καμία απόδειξη. Οι πολιτικοί παράγοντες τηρούν αυτήν την πρακτική κι αυτή φυσικά οδηγεί σε πραγματικές πολιτικές -απελευθέρωση, ιδιωτικοποίηση, περικοπή κοινωνικών υπηρεσιών, στέρηση μισθών και συντάξεων- όλα υπέρ της εξασφάλισης διευκολύνσεων και παροχών για τις επιχειρήσεις. Η Βουλγαρία είναι η χώρα με το χαμηλότερο εταιρικό φόρο στην Ευρώπη και μία από τις χώρες με τις πιο αδύναμες ρυθμίσεις. Για παράδειγμα, στη Βουλγαρία μπορείτε να ξεκινήσετε μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης με κεφάλαιο 1 ευρώ. Φυσικά, τα γεγονότα δεν εμποδίζουν τους πολιτικούς να ενημερώνουν καθημερινά για την κακή κατάσταση των Βούλγαρων εκατομμυριούχων. Με βαθύτατα προβληματισμένα πρόσωπα, εξηγούν πώς η βουλγαρική επιχειρηματικότητα «συνθλίβεται από τη βαριά γραφειοκρατία», «καταστέλλεται από περιττές ρυθμίσεις» και «βαριές φορολογίες» και ζητούν περαιτέρω απορρύθμιση και φορολογική ελάφρυνση για τους πλουσιότερους, ενώ ταυτοχρόνως εντοπίζουν ότι οι εργαζόμενοι είναι αυτοί που πρέπει να πληρώσουν το κοινωνικό κόστος για την ευημερία της επιχειρηματικής ελίτ.

Η προσέλκυση ξένων επενδύσεων στη χώρα θεωρείται θαυματουργή θεραπεία για όλα τα κοινωνικά προβλήματα και αποτελεί απόλυτη προτεραιότητα στην πολιτική ατζέντα κάθε κυβέρνησης. Ο ξένος επενδυτής παρουσιάζεται ως μια μυθική φιγούρα – ένας φιλάνθρωπος, δημιουργός θέσεων εργασίας και ανυψωτής του βιοτικού επιπέδου των Βούλγαρων, οδηγούμενος από αλτρουισμό και πίστη στη συνολική πρόοδο. Αυτό το όραμα, που προωθείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και τους πολιτικούς, έρχεται σε βάναυση αντίθεση με την πραγματικότητα, όπου, παρά την κάθε είδους ανακούφιση για τους ξένους επενδυτές, αυτοί δεν έρχονται στη Βουλγαρία, και οι λίγοι που το κάνουν, απλά εκμεταλλεύονται το φθηνό εργατικό δυναμικό (αν ακόμη πληρώνουν και καθόλου, όπως φαίνεται στα παραπάνω παραδείγματα) και τις φορολογικές ελαφρύνσεις. Στη συνέχεια, το τεράστιο κέρδος που κέρδισε στην πλάτη των χαμηλά αμειβόμενων Βούλγαρων εργαζομένων διαρρέει στο εξωτερικό.

Οι ξένες επενδύσεις παραμένουν ένα ασήμαντο ποσοστό της οικονομίας και ο μεγαλύτερος ξένος επενδυτής στη Βουλγαρία εξακολουθούν να είναι οι Βούλγαροι εργαζόμενοι στο εξωτερικό, οι οποίοι συνεχίζουν να εισφέρουν περισσότερα χρήματα στη βουλγαρική οικονομία, απ’ ό,τι όλοι οι ιδιώτες επενδυτές μαζί. Ταυτόχρονα, οι επιχειρηματικές απελευθερώσεις και η αποδυνάμωση των εργαζομένων, οδήγησαν σε καταστροφικά αποτελέσματα για την πλειονότητα των Βουλγάρων. Το επιχειρηματικό κέρδος αυξάνεται, ενώ οι μισθοί συγκρατούνται τεχνητά και η ανισότητα βαθαίνει σε σημείο που ακόμη και οι πολιτικοί αναγκάζονται να παραδεχτούν ότι είναι πρόβλημα. Αλλά οι συνταγές τους είναι σαν να βγαίνουν από ένα βιβλίο του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού – η φτώχεια θεραπεύεται με περισσότερη φτώχεια.

Το ‘μάντρα’, ότι το επιχειρηματικό κέρδος θα εισρεύσει και θα αυξήσει το βιοτικό επίπεδο όλων, θα το πάρει ο αέρας, ακόμα κι αν ακούμε αυτό που λέει η ίδια η επιχείρηση. Οι εκπρόσωποι των βουλγαρικών εργοδοτικών οργανώσεων εδώ και χρόνια υποστηρίζουν σταθερά τη διατήρηση των μισθών των εργαζομένων σε χαμηλά επίπεδα και ηγούνται σταυροφορίας ενάντια στον κατώτατο μισθό. Ταυτόχρονα, οι μισθοί είναι τόσο χαμηλοί, που εκατομμύρια Βούλγαροι επιλέγουν να μεταναστεύσουν και οι ίδιες επιχειρηματικές οργανώσεις διαμαρτύρονται σήμερα για την έλλειψη εργασίας. Παρ’ όλα αυτά, συνεχίζουν να αρνούνται οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με την αύξηση των μισθών και προσφέρουν ως λύση στο πρόβλημα το να αρχίσουν να εισάγουν φθηνούς εργαζόμενους από το εξωτερικό. Το γεγονός αυτό καθιστά το ρόλο των βουλγαρικών επιχειρήσεων στη διατήρηση και αναπαραγωγή της μιζέριας στη χώρα, προφανή.

Η Βουλγαρία είναι αυτό που πρέπει να φοβάται η Ευρώπη

Με την εισαγωγή του Eργασιακού Nόμου στη Γαλλία και παρόμοιες μεταρρυθμίσεις στην Ιταλία, τη Γερμανία και άλλες χώρες, είναι πολύ σημαντικό για τους ευρωπαίους εργαζόμενους να εξετάσουν προσεκτικότερα τη Βουλγαρία. Εδώ, οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις εφαρμόζονται δεκαετίες. Τα αποτελέσματα των 20 χρόνων μαζικής ιδιωτικοποίησης και της απορρύθμισης είναι εκπληκτικά. Το 1/3 του πληθυσμού του κράτους έχει χαθεί -3 εκατομμύρια άνθρωποι εξαφανίστηκαν- ένα μέρος μετανάστευσε και άλλοι απλά πέθαναν από θεραπεύσιμες ή σχετιζόμενες με τη φτώχεια ασθένειες. Επί του παρόντος, πάνω από 2 εκατομμύρια άνθρωποι, ή το ένα τρίτο του εναπομείναντος πληθυσμού της χώρας, ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ο καπιταλισμός, ο οποίος υποτίθεται θα μας έφερνε ευημερία σύμφωνα με τους πολιτικούς και την επιχειρηματική ελίτ, έφερε το αντίθετο – μια κοινωνική καταστροφή. Η δημόσια υγεία, σπαρασσόμενη τις τελευταίες 3 δεκαετίες, κατέρρευσε πλήρως μετά από μια σειρά μεταρρυθμίσεων υπέρ της αγοράς – η πρόσβαση των πολιτών σε απλές και σωτήριες διαδικασίες είναι περιορισμένη και κάθε χρόνο πολλοί πεθαίνουν από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν. Με τη θέσπιση εξουσιοδοτημένων προϋπολογισμών, μέτρο παρόμοιο με εκείνο της μεταρρύθμισης της υγειονομικής περίθαλψης, η βουλγαρική εκπαίδευση αντιμετωπίζει επίσης μια καταστροφή – 764 κρατικά σχολεία και σχολεία των δήμων έκλεισαν τα τελευταία 14 χρόνια και ο αριθμός των λειτουργικά αναλφάβητων αυξάνεται αναλογικά με τη φτώχεια στις εγκαταλελειμμένες από το κράτος «οικονομικά αναποτελεσματικές» περιοχές. Η ίδια εικόνα παρατηρείται σε κάθε δημόσιο τομέα που βρίσκεται υπό μεταρρύθμιση της αγοράς. Ταυτόχρονα, η επιχειρηματική τάξη αισθάνεται αρκετά άνετα στον κοινωνικό βάλτο που δημιούργησε και απολαμβάνει ένα σημαντικό βιοτικό επίπεδο σε βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας του πληθυσμού. Δεν αποτελεί λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι προσπαθούν να διατηρήσουν το οικονομικό και πολιτικό status quo στη χώρα.

Δύο κόσμοι

Οι απεργίες των τελευταίων μηνών έχουν τραβήξει τις γραμμές μιας βαθιάς ταξικής διαίρεσης. Όλα αυτά τα γεγονότα συνέβησαν στο πλαίσιο των εκλογών. Οι άμεσες δράσεις των ανθρακωρύχων στο Bobov Dol άρχισαν στις 10 Οκτωβρίου 2016, που συμπίπτει με την έναρξη της καμπάνιας των προεδρικών εκλογών, η οποία έλαβε χώρα στις 6 Νοεμβρίου. Οι απεργίες των ραφτών, καθώς και οι απεργίες των εργαζομένων στις εταιρείες Piccadilly και Max Telecom, συνέπεσαν με τις εσπευσμένες κοινοβουλευτικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στις 26 Μαρτίου 2017. Κατά τη διάρκεια αυτών των μερικών μηνών, από τις τηλεοπτικές οθόνες, μια ποικιλία από θλιβερούς πολιτικούς αγωνίζονταν για την προσοχή μας, δυσφημίζοντας ο ένας τον άλλον και κατηγορώντας ο ένας τον άλλο για διαφθορά – πονηρά, επιπόλαια πρόσωπα, επιλεγμένα και γενναιόδωρα χρηματοδοτούμενα από τις επιχειρήσεις. Η κύρια διαμάχη μεταξύ τους περιστρέφεται γύρω από το ποιος θα προσφέρει ένα καλύτερο «επιχειρηματικό περιβάλλον». Σε έντονη αντίθεση με το προεκλογικό δράμα ήταν οι εργαζόμενοι, οι οποίοι αγωνίζονταν την ίδια στιγμή με το προαναφερθέν «επιχειρηματικό περιβάλλον» στο πεδίο όπου οι γενικές τους συνελεύσεις, η αλληλεγγύη και η αμοιβαία βοήθεια ξεσπούσαν πηγαία και ενέπλεκαν όλους.

Την Άνοιξη, στις τηλεοπτικές εκπομπές των εθνικής εμβέλειας τηλεοράσεων, κορυφαίοι εμπειρογνώμονες και εκπρόσωποι πολιτικών κομμάτων μιλάνε για την προσέλκυση ξένων επενδυτών. Ταυτόχρονα, αρκετές οικογένειες ραφτών πήγαιναν για ύπνο πεινασμένοι. Είχαν την «τύχη» να είναι ελκυστικοί σε ξένους επενδυτές.

Την ίδια εβδομάδα, διαρρέουν ηχογραφήσεις για τον ερευνώμενο για εκβιασμό, ηγέτη ενός πατριωτικού σχηματισμού της αγοράς και μεγάλου επιχειρηματία – του Veselin Mareshki. Στις ηχογραφήσεις, μεταξύ άλλων, σχολίασε επίσης την ιδέα του για τη σκλαβιά των εργατών: «Ας σκεφτούμε κάποια εικονική εκπαίδευση η οποία κοστίζει πολλά χρήματα, στην οποία οι εργαζόμενοι πρέπει να πάνε όταν αρχίζουν να εργάζονται, και σε περίπτωση που αποφασίσουν να φύγουν, θα πρέπει να εξιλεωθούν από τον εργοδότη» – μοιράζεται την ιδέα του με ένα άγνωστο άτομο στο τηλέφωνο, πιθανώς ένα δικηγόρο. Οι ηχογραφήσεις δεν προκαλούν σκάνδαλο. Την ίδια ημέρα, δεκάδες εργαζόμενοι της Piccadilly περιμένουν στην ουρά, στα πιστωτικά ιδρύματα. Οι πληρωμές στα δάνειά τους έχουν καθυστερήσει και η τράπεζα δεν ενδιαφέρεται για το γεγονός ότι το αφεντικό έχει δραπετεύσει με τους μισθούς τους. Ο ιδιοκτήτης και ο προμηθευτής ενέργειας δεν ενδιαφέρθηκε πάρα πολύ επίσης. Ο Mareshki μπήκε στο κοινοβούλιο.

Οι εκλογές κερδίζονται από το δεξιό σχηματισμό GERB[1], ο οποίος θα κυβερνήσει μαζί με τον ακροδεξιό σχηματισμό των Ενωμένων Πατριωτών[2]. Υποσχέθηκαν να εφαρμόσουν δεξιά οικονομικά μέτρα – κίνητρα για επιχειρηματική και οικονομική σταθερότητα. Δεν έχει σημασία – το πρόγραμμα του κύριου αντιπάλου τους (το Βουλγαρικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) είναι το ίδιο. Λίγες μέρες μετά το πέρας των εκλογών, οι Ενωμένοι Πατριώτες έσπασαν την κύρια υπόσχεσή τους κατά τη διάρκεια της εκστρατείας – να αυξήσουν τις συντάξεις στα 150 ευρώ. Λένε ότι δεν υπάρχει «οικονομική λογική» για να συμβεί αυτό. Ωστόσο, η «οικονομική λογική» εμφανίζεται αλλού – αρκετές εκατοντάδες άνθρωποι της Max Telecom δεν λαμβάνουν τους μισθούς 4 μηνών εργασίας. Το αφεντικό τους, τούς έκλεψε. Αρχίζουν να διαμαρτύρονται – το αφεντικό λανσάρει τη νέα του «επιτυχημένη επιχείρηση» στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Αυτό που χωρίζει τους εργαζόμενους από τα αφεντικά και τους πολιτικούς είναι πολύ μεγαλύτερο από το μέγεθος των τραπεζικών τους λογαριασμών. Κατά τη διάρκεια της απεργίας, εκπρόσωποι των ιδιοκτητών της επιχείρησης προσπάθησαν να διασπάσουν τους απεργούς, προσφέροντας χρήματα σε μερικούς απ’ αυτούς για να γίνουν απεργοσπάστες. Οι εργάτες δεν υπέκυψαν στους πειρασμούς και παρέμειναν ενωμένοι ως το τέλος. Φανταστείτε την έκπληξη των αφεντικών, συνηθισμένοι να πωλούν συγγενείς και φίλους στο όνομα του προσωπικού τους συμφέροντος. Και φανταστείτε την έκπληξη των πολιτικών, οι οποίοι είναι συνηθισμένοι να εμπορεύονται τη συνείδησή τους και να αλλάζουν διαρκώς τις θέσεις και τα κόμματά τους, ανάλογα με το πού φυσάει ο άνεμος. Οι αυθόρμητες γενικές συνελεύσεις, το πνεύμα αλληλεγγύης και αυτοοργάνωσης, η φιλική ατμόσφαιρα, η κοινή συμπάθεια που ενώνει τους απεργούς – αυτές δεν μπορούν να παρατηρηθούν ούτε στους πολιτικούς εκπροσώπους μας, ούτε σ’ αυτούς που στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύουν, στους καπιταλιστές. Υπάρχει μια βαθιά ταξική διαίρεση που πάει πολύ μακριά, από τους παραγωγικούς ρόλους, μέσω του βιοτικού επιπέδου ως τα βασικά στοιχεία της κοινωνικής ζωής. Και είναι βαθύτερη από ποτέ.

PDF