του Γιάννη Αγγέλη
Όπως κάθε χρόνο, είτε λίγο πριν, είτε λίγο μετά –όπως φέτος– τον Προϋπολογισμό, η Τράπεζα της Ελλάδος καταθέτει την Ενδιάμεση Έκθεση Νομισματικής Πολιτικής στην οποία καταγράφονται τα ουσιαστικά στοιχεία για την οικονομική εξέλιξη, σε αντιπαράθεση με τις κυβερνητικές αυθαιρεσίες που μπαίνουν στον Προϋπολογισμό. Αυτή η “διαφορά” τα τελευταία χρόνια έχει γίνει “εκκωφαντική” καθώς ο προϋπολογισμός καταλήγει σε ένα σχέδιο επί χάρτου με νούμερα που δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα του επόμενου χρόνου. Φέτος μάλιστα με τα γεγονότα που μεσολάβησαν εξελίχθηκε σε εντελώς… πέτσινο.
Για τον λόγο αυτό, αν θέλουμε να έχουμε μια καλύτερη εικόνα της οικονομίας του 2022 και αυτής του 2023, ας ρίξουμε μια ματιά στα “βασικά” της Ενδιάμεσης Έκθεσης της ΤτΕ.
Αυτό που δείχνει αυτός ο καθρέφτης δεν είναι… καλό.
Το πρώτο και βασικό συμπέρασμα είναι ότι η ανάπτυξη 6,2% του ΑΕΠ το 2022, όπως προβλέπει η ΤτΕ, δεν… κάνει καλό στην ελληνική οικονομία.
Γιατί; Η απάντηση βρίσκεται στα στοιχεία του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών που ποτέ δεν λένε ψέματα και αποτελούν πάντα μια “εκκωφαντική” -για όσους ακούνε- προειδοποίηση:
Τον Οκτώβριο του 2022, το έλλειμμα του συνολικού Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών και Κεφαλαίων (αυτό δηλαδή που λέει πόσα πρέπει να δανειστείς από το εξωτερικό για να κλείσεις τα… βιβλία) υπερδιπλασιάστηκε και διαμορφώθηκε σε 2,6 δισ. ευρώ, ενώ για ολόκληρη την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022, το έλλειμμα αυτό (δηλαδή του συνολικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και κεφαλαίων) αυξήθηκε κατά 6,7 δισ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021 και διαμορφώθηκε σε 10,9 δισ. ευρώ.
Δηλαδή πάνω από το 5% του ΑΕΠ.
Και αυτό συνέβη σε ένα δεκάμηνο που η “ανάπτυξη” εκτινάχθηκε στα ύψη, σε σχέση με το 2021, ήτοι στο 6,2% !
Πόσο εκκωφαντική μπορεί να είναι αυτή η προειδοποίηση γι’ αυτούς που θα κυβερνήσουν το 2023, κατά το οποίο η ίδια η ΤτΕ προβλέπει ότι η οικονομία θα “βυθιστεί” κυριολεκτικά κατά 5 μονάδες (ρυθμός ανάπτυξης μόλις 1,5%, ενώ άλλες επενδυτικές τράπεζες προβλέπουν 1%, ήτοι στα όρια όρια του στατιστικού λάθους, ίσως και μηδενική).
Η ανάπτυξη του 2022 στο 6,2% έγινε με πληθωρισμό της τάξης του 9,4%, που σημαίνει ότι μεγάλο μέρος αυτής της “ανάπτυξης” δεν είναι παρά το λογιστικό αποτέλεσμα της πληθωριστικής φούσκας των τιμών με την οποία έχουν υπολογιστεί τα σχετικά εισοδήματα και όχι η πραγματική –σε σύγκριση με το 2021– αξία τους. Εδώ όμως έρχεται άλλη μία “δολοφονική” για την επόμενη ημέρα της οικονομίας πρόβλεψη της ΤτΕ. Το 2023 η πτώση της οικονομικής “ανάπτυξης” από το 6,2% στο 1% με 1,5% θα γίνει σε συνθήκες πληθωρισμού τουλάχιστον 5,8%! Που πάει να πει ότι η πραγματική παραγωγή εισοδημάτων και “αξιών” που θα “ορίσει” το ύψος αυτής της σχεδόν μηδενικής ανάπτυξης σε όρους 2022 θα είναι σε αποπληθωρισμένους όρους πολύ κάτω από το μηδέν…
Αν συνυπολογίσουμε το γεγονός, για το οποίο μας προειδοποίησε η ΕΚΤ την περασμένη εβδομάδα, ότι δηλαδή το 2023 θα μειωθεί η διαθεσιμότητα κεφαλαίων (συρρίκνωση ρευστότητας/QT) και το χρήμα θα γίνει ακριβότερο τόσο για τα δάνεια όσο και για τις επενδύσεις, τότε τα παραπάνω “νούμερα” της ΤτΕ, μοιάζουν περισσότερο με μια βουτιά σε… εφιάλτη, παρά σε μια οικονομία που μπορεί κανείς να διαχειριστεί τα προβλήματά της…
Πού εντοπίζονται τα προβλήματα των αριθμών
Η πραγματικότητα των προειδοποιήσεων αυτών καταγράφεται αναλυτικά στα επιμέρους στοιχεία του Ισοζυγίου, όπου, την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022, στην κατηγορία των άμεσων επενδύσεων, οι απαιτήσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού σημείωσαν αύξηση κατά 1,1 δισ. ευρώ και οι υποχρεώσεις των κατοίκων έναντι του εξωτερικού κατέγραψαν αύξηση κατά 5,7 δισ. ευρώ. Με άλλα λόγια μπήκαν κεφάλαια για να φύγουν πολλαπλάσια. Και ας θυμηθούμε ότι και το 2010 δεν δόθηκε καμία προσοχή σ’ αυτό και είδαμε την συνέχεια…
Αναλυτικά από τα στοιχεία του μήνα Οκτωβρίου 2022, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σημείωσε αύξηση κατά 1,6 δισ. ευρώ σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2021 και διαμορφώθηκε σε 2,7 δισ. ευρώ. Το ποσό δεν είναι μικρό αν σκεφτεί κανείς ότι ξεπερνά σε ονομαστική αξία το 1% του ΑΕΠ. Από πού προήλθε; Ένα σημαντικό μέρος της διεύρυνσης αυτής του ελλείμματος προέρχεται από το ισοζύγιο αγαθών και οφείλεται στην αύξηση των εισαγωγών, η οποία ήταν μεγαλύτερη από εκείνη των εξαγωγών. Οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 28,3% σε τρέχουσες τιμές (0,5% σε σταθερές τιμές) και οι εισαγωγές κατά 42,5% σε τρέχουσες τιμές (19,3% σε σταθερές τιμές).
Αν δούμε αναλυτικά το δεκάμηνο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2022, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 6,3 δισ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021 και διαμορφώθηκε σε 13,6 δισ. ευρώ. Και εδώ η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών οφείλεται στη μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών από εκείνη των εξαγωγών. Η εξηγηση γι’ αυτό βέβαια είναι απλή, έχει συρρικνωθεί η πρωτογενής και δευτερογενής παραγωγή και έχουμε… ξεμείνει με λίγο τουρισμό και άλλες υπηρεσίες.
Οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση κατά 39,5% σε τρέχουσες τιμές (5,3% σε σταθερές τιμές) και οι εισαγωγές κατά 46,4% σε τρέχουσες τιμές (20,5% σε σταθερές τιμές). Δηλαδή οι εισαγωγές σε πραγματικούς όρους αυξήθηκαν τέσσερις φορές πάνω από τις εξαγωγές.
Αυτή είναι μία πραγματική εικόνα για το 2022 και για το τι έρχεται το 2023. Και την ακρίβειά της την οφείλουμε στις αρμόδιες Γενικές Διευθύνσεις της ΤτΕ…
