Μανιφέστο της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς

προς τα Κομμουνιστικά Κόμματα Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Σερβίας, και Τουρκίας

[5 Απριλίου 1920, αποσπάσματα]

Εισαγωγικό σημείωμα της Νέας Προοπτικής

Συνεχίζοντας το ιστορικό μας αφιέρωμα στα 100 χρόνια της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας, παρουσιάζουμε σήμερα το 7^ο άγνωστο κείμενο στο ελληνικό κοινό με αποσπάσματα από το μανιφέστο της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς προς τα ΚΚ των Βαλκανικών χωρών που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 1920.

Το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γράφτηκε το κείμενο είναι αυτό της πρώτης περιόδου που ακολουθεί την Οκτωβριανή Επανάσταση. Είναι μια σημαντική στιγμή στην ταραχώδη ιστορία των Βαλκανίων καθώς όλες οι χώρες της χερσονήσου του Αίμου, βγαίνουν λαβωμένες από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και τους βαλκανικούς που έχουν προηγηθεί. Μάλιστα ο Ελληνικός Στρατός συνεχίζει να πολεμάει στο πλευρό των Αγγλο-Γάλλων στην ιμπεριαλιστική εκστρατεία κατά της Τουρκίας, ενάντια στις δυνάμεις του Κεμάλ. Μια εκστρατεία που υπαγόρευε η ιμπεριαλιστική συμφωνία διαμελισμού της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Επιπλέον ο Ελληνικός όπως και ο Ρουμανικός στρατός συμμετέχουν στην ιμπεριαλιστική εκστρατεία κατά της Σοβιετικής Ρωσίας, η Βουλγαρία και η Γιουγκοσλαβία είναι βάσεις ανεφοδιασμού για τα στρατεύματα των Λευκών Ρώσων, ενώ τα απομεινάρια του Οθωμανικού στρατού στον Καύκασο μάχονται στο πλευρό της Λευκής κυβέρνησης του Αζερμπαϊτζάν μέχρι και τον Απρίλιο του 1920 ενάντια στους Μπολσεβίκους.

Η Οκτωβριανή επανάσταση ωθεί μια σειρά κόμματα και οργανώσεις στην Ευρώπη και παγκοσμίως να σπάσουν δεσμούς με την Β Διεθνή και να προσανατολιστούν προς την Τρίτη Διεθνή, την Κομμουνιστική Διεθνή. Το κείμενο αυτό απευθύνεται στα υπό διαμόρφωση ακόμη Κομμουνιστικά κόμματα των Βαλκανίων που είτε έχουν μόλις ανακηρυχθεί είτε βρίσκονται στη διαδικασία συγκρότησής τους μέσα από αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της Βαλκανικής σοσιαλδημοκρατίας.

Η πορεία από την Δεύτερη προς την Τρίτη διεθνή, δεν είναι γραμμική και ευθύγραμμη αλλά ούτε και αυτονόητη. Κάτω από την επιρροή της Οκτωβριανής επανάστασης και του κύματος των επαναστάσεων που την ακολουθούν στην Γερμανία, την Ουγγαρία, την Φινλανδία, την Σλοβακία και άλλες χώρες της Ευρώπης, οι κομμουνιστές στα Βαλκάνια θα προσανατολιστούν προς τη νέα διεθνή. Αλλά αυτό θα γίνει από διαφορετικές αφετηρίες, με αντιφάσεις, πισωγυρίσματα και αρκετά ζιγκ-ζαγκ με διαφορετικό ρυθμό και μορφή από χώρα σε χώρα.

Η Βαλκανική Σοσιαλιστική Ομοσπονδία, που είχε ιδρυθεί προπολεμικά στο Βελιγράδι το 1909, σε έκτακτη συνδιάσκεψή της στη Σόφια το 1919 θα αποφασίσει την αλλαγή του ονόματός της και θα μετονομαστεί σε Βαλκανική Κομμουνιστική Ομοσπονδία κάνοντας αίτηση για να συνδεθεί με την Τρίτη Διεθνή. Ο σκοπός της νέας Ομοσπονδίας ήταν να συντονιστούν οι δράσεις των Βαλκάνιων κομμουνιστών στα θέματα που αφορούσαν το σύνολο της Βαλκανικής χερσονήσου. Η αίτηση έγινε δεκτή από την Κομμουνιστική Διεθνή στις αρχές του 1920 της οποίας ένα από τα πρώτα ντοκουμέντα για τα Βαλκάνια είναι και το παρόν που δημοσιεύουμε σήμερα.

Η ραχοκοκαλιά της ΒΚΟ είναι αρχικά το Βουλγάρικο και το Σερβικό τμήμα, καθώς στην Ρουμανία και στην Ελλάδα το τοπίο είναι ακόμη θολό και οι κομμουνιστές δεν έχουν ξεκαθαρίσει με τα εσωτερικά σοσιαλδημοκρατικά βαρίδια του παρελθόντος.

Τον Ιούνιο του 1919, οι «Στενοί» Σοσιαλιστές της Βουλγαρίας (Τεσνιάκι) ψήφισαν υπέρ της συμμετοχής τους στην Τρίτη Διεθνή. Στις αρχές του 1920 θα μετονομαστούν σε ΚΚ Βουλγαρίας. Οι εκλογές στην Βουλγαρία, στις 28 Μαρτίου 1920 θα σηματοδοτήσουν μια σημαντική επιτυχία του νέου Κομμουνιστικού Κόμματος που θα καταφέρει να εκλέξει 50 έδρες με 22,5% και να έρθει δεύτερο κόμμα σε μια βουλή που αριθμούσε 232. Η επιρροή του κόμματος είναι μεγάλη στα ορυχεία και τα εργοστάσια των αστικών κέντρων της χώρας ενώ έχει διεισδύσει και στους προλεταριοποιημένους τεχνίτες. Το αγροτικό κόμμα του Σταμπολίσκι με 42,7% θα έρθει πρώτο θριαμβεύοντας με 110 έδρες, κυριαρχώντας στην μεγάλη αγροτική λαοθάλασσα και ένα τμήμα της μικροαστικής ιντελιγκέντσιας, τάζοντας ειρήνη, αποκατάσταση των προσφύγων που έχουν εκτοπιστεί από τις άλλες Βαλκανικές χώρες μετά τον πόλεμο και κυρίως την αναδιανομή της γης και το μοίρασμα των μεγάλων τσιφλικιών. Οι δεξιοί σοσιαλδημοκράτες θα πάρουν μόλις 4,5% και 9 έδρες, εκφράζοντας περισσότερο τα παλιά συντεχνιακά στρώματα και σωματεία της εργατικής αριστοκρατίας. Τα αστικά κόμματα που κυβερνούσαν επί δεκαετίες και που οδήγησαν την Βουλγαρία στους καταστρεπτικούς πολέμους θα καταποντιστούν κατακερματισμένα σε δέκα σχηματισμούς με άθροισμα που συνολικά δεν ξεπερνούσε 25%. Ο θρίαμβος των Αγροτιστών είναι το άμεσο αποτέλεσμα των αγροτικών εξεγέρσεων που γνωρίζει η χώρα το 1918 και 1919, αλλά επίσης και της ισχνής αυτοτελούς παρουσίας στο χωριό που είχαν και οι δύο πτέρυγες της Βουλγάρικης Σοσιαλδημοκρατίας προπολεμικά στα χωριά. Έτσι δεν κατάφεραν να επωφεληθούν από την άνοδο του αγροτικού κινήματος.

Την άνοιξη του 1920, λίγες μέρες πριν την συγγραφή αυτού του κειμένου, μετά από την αίτηση του Σέρβικου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος που κατά συντριπτική πλειοψηφία τον Δεκέμβριο του 1919 είχε αποφασίσει την είσοδό του στην Τρίτη Διεθνή, το κόμμα θα γίνει δεκτό στη νέα Διεθνή. Λίγους μήνες μετά από την συγγραφή αυτού του μανιφέστου, το καλοκαίρι του 1920, στο δεύτερο συνέδριο του κόμματος στο Βούκοβαρ και μετά την αποχώρηση των δεξιότερων τάσεων, το κόμμα θα πάρει και επίσημα τον τίτλο ΚΚ Γιουγκοσλαβίας. Με την πορεία του Γιουγκοσλάβικου κόμματος θα ασχοληθεί και ο Τρότσκι ιδιαίτερα, που αρθρογραφεί στα έντυπα της Διεθνούς (βλέπε Τρότσκι «Γράμμα στους Γιουγκοσλάβους συντρόφους» που θα ακολουθήσει στο αφιέρωμα μας για την ΒΚΟ σε επόμενη δημοσίευση).

Το Ρουμάνικο Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα αν και έχει ήδη πάρει από τον Μάρτιο του 1920 την απόφαση να μετονομαστεί σε ΚΚ εντούτοις θα καθυστερήσει λίγο ακόμη και θα ακολουθήσει το φθινόπωρο του 1920, μέσα από μια πορεία εσωτερικών βασανιστικών διαφωνιών και διασπάσεων τους επόμενους μήνες. Ο Κριστιάν Ρακόφσκυ, ο πιο γνωστός ηγέτης του, και μέλος της γραμματείας της Βαλκανικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδίας συμμετέχει ήδη στην Τρίτη Διεθνή από το 1919. Αλλά έχοντας κυνηγηθεί από την Ρουμανία καταδικασμένος για εσχάτη προδοσία, βρίσκεται στην Σοβιετική Ουκρανία και είναι πλέον ηγετικό στέλεχος των Μπολσεβίκων. Με αυτή την ιδιότητα θα επιχειρήσει να βοηθήσει και στην εξάπλωση της επανάστασης στην Βεσσαραβία που αντιμετωπίζει την επίθεση του Ρουμανικού στρατού. Παρόλα αυτά παρακολουθεί τις διεργασίες στο εσωτερικό του Ρουμάνικου κόμματος και αρθρογραφεί για αυτό. (βλέπε Ρακόφσκυ «Το κομμουνιστικό κίνημα στη Ρουμανία» που επίσης θα ακολουθήσει στο αφιέρωμά μας για την ΒΚΟ σε επόμενη δημοσίευση).

Τον Ιούνιο του 1920, η Κομμουνιστική Διεθνής, θα υποδεχτεί στις γραμμές της και το μικρό Τουρκικό Κομμουνιστικό κόμμα που ιδρύθηκε στην παρανομία στη Σοβιετική Ανατολή από Τούρκους και Τουρκόφωνους μπολσεβίκους και εξόριστους από πρωτοβουλία που ξεκίνησε τις μέρες που συντάχθηκε το παρόν κείμενο. Οι Μπολσεβίκοι έχουν ποντάρει πολλά στην γρήγορη μετεξέλιξη του εθνικού απελευθερωτικού κινήματος της Τουρκίας –στο οποίο βρίσκουν έναν στρατιωτικό και πολιτικό σύμμαχο ενάντια στον ιμπεριαλισμό– προς την ριζοσπαστικοποίησή του και στην συνακόλουθη ανάπτυξη του κομμουνιστικού κινήματος στη χώρα. (Βλέπε Ράντεκ «Η Αγγλία και η Ανατολή» που επίσης θα ακολουθήσει στο αφιέρωμά μας για την ΒΚΟ σε επόμενη δημοσίευση).

Τέλος, το Ελληνικό ΣΕΚΕ παρά τις προσπάθειες του Λιγδόπουλου και των συντρόφων του –που θα πιέσουν και τελικά θα καταφέρουν να το εκπροσωπήσουν στο 2^ο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς μερικούς μήνες αργότερα, το καλοκαίρι του 1920- θα ταλαιπωρηθεί για αρκετό καιρό ακόμη μέχρι να βρει τον δρόμο του, οριστικά προς τη νέα Διεθνή και να μετατραπεί σε ΚΚΕ ακόμη πιο αργά. Την στιγμή που γράφεται αυτό το μανιφέστο η Διεθνής αγνοεί ακόμη τις εξελίξεις στην Ελλάδα καθώς το ΣΕΚΕ έχει μεν εκφράσει την βούλησή του, κατά πλειοψηφία, να κινηθεί προς αυτήν, αλλά ακόμη αυτό το βήμα δεν έχει συντελεστεί. Συνεπώς το μανιφέστο αναπόφευκτα δεν απευθύνεται προς το Ελληνικό κόμμα. Το ΣΕΚΕ θα έρθει μεν σε επαφή με την ΒΚΟ αλλά η πρώτη σύνδεσή του με την Διεθνή θα γίνει λίγο αργότερα, το καλοκαίρι του 1920, με το ταξίδι του Λιγδόπουλου στη Μόσχα για το δεύτερο συνέδριο της ΚΔ. Εκεί θα αιτηθεί την συμμετοχή του κόμματος. Η δολοφονία του στο ταξίδι γυρισμού στη Μαύρη Θάλασσα μαζί με τον Έλληνα μπολσεβίκο της Ουκρανίας, Ωρίωνα Αλεξάκη, θα διακόψει προσωρινά την πορεία του κόμματος. Παρά την κατοπινή σταλινική μυθολογία βάση της οποίας το ΣΕΚΕ μετατράπηκε περίπου ευθύγραμμα και ομαλά σε ΚΚΕ, η αλήθεια είναι πως αυτό έγινε μέσα από μια διαδικασία αλλεπάλληλων διασπάσεων και αποχωρήσεων που δεν προδίκαζαν το τελικό αποτέλεσμα.

Η Κομμουνιστική Διεθνής εξετάζει το Βαλκανικό ζήτημα από την σκοπιά της διεθνούς αντιπαράθεσης των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων με σκοπό την ηγεμονία στην περιοχή που κρατάει τις πύλες εισόδου στην Μέση Ανατολή. Προειδοποιεί τα νεαρά κομμουνιστικά κόμματα για την ανάγκη ενιαίου συντονισμού, φέροντας το τραγικό παράδειγμα της ήττας της Ουγγρικής επανάστασης. Και προσανατολίζει τους κομμουνιστές να καταπιαστούν στα σοβαρά με το άλυτο εθνικό και αγροτικό ζήτημα στα πλαίσια της ευρύτερης στρατηγικής τους. Η ανάγκη να τονιστούν αυτά τα ζητήματα στο μανιφέστο της ΕΕ της Διεθνούς, προφανώς προκύπτει για να αντιμετωπιστούν δογματικές, φαταλιστικές, εθνοκεντρικές και στείρες προπαγανδιστικές πιέσεις που υπάρχουν στα νεαρά κόμματα και ιδιαίτερα στο ηγεμονικό Βουλγάρικο¹μετάφραση, επιμέλεια:Γιώργος Χλωρός,από το THE COMMUNIST INTERNATIONAL 1919-1943, DOCUMENTS SELECTED AND EDITED BY JANE DEGRAS, VOLUME I, 1919-1922, σελ.85-87.

---

Η Κομμουνιστική Διεθνής στέλνει τους ενθουσιώδεις χαιρετισμούς της στο κομμουνιστικό κίνημα των Βαλκανικών χωρών.

• Η εξαιρετική νίκη του Βουλγάρικου Κομμουνιστικού Κόμματος στις εκλογές για την νέα σαμπράνιε²Narodno sabranie (Народно събрание στα Βουλγάρικα), είναι η επίσημη ονομασία της Βουλγαρικής βουλής που σημαίνει Λαϊκή Συνέλευση., οι μαζικές απεργίες και διαδηλώσεις που πρόσφατα έλαβαν χώρα στη Βουλγαρία και που συχνά κατέληξαν σε αιματηρές συγκρούσεις με τον στρατό,
• το κύμα των οικονομικών και πολιτικών απεργιών στη Ρουμανία κατά την διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς, η συνολικότερη κινητοποίηση του προλεταριάτου του Βουκουρεστίου τον Δεκέμβριο του 1918 που κατέληξε στην εκτέλεση δεκάδων εργατών,
• η επίσημη προσχώρηση του Σερβικού Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού κόμματος στην Τρίτη Διεθνή –

όλα αυτά δείχνουν το επαναστατικό επίπεδο συνείδησης του Βαλκανικού προλεταριάτου που έχει δείξει πως επιθυμεί να ακολουθήσει τα βήματα του Ρωσικού προλεταριάτου και να κινηθεί προς την κατεύθυνση της δικτατορίας του και την εγκαθίδρυση της Σοβιετικής εξουσίας.

[….]

Το πρόγραμμα και οι μέθοδοι που επεξεργάστηκε το Ρωσικό προλεταριάτο στην έντονη και αιματηρή εμπειρία των τριών ετών της επανάστασης, ανταποκρίνονται στα συμφέροντα των προλεταριακών μαζών σε όλες τις χώρες, περιλαμβανομένων των χωρών των Βαλκανίων και του Δούναβη.

Εξαιτίας της γεωγραφικής και οικονομικής θέσης τους, οι Βαλκανικές και Παραδουνάβιες χώρες, έχουν βρεθεί στη σφαίρα των συμφερόντων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Η πίεση της Τσαρικής καπιταλιστικής Ρωσίας προς την Μεσόγειο, οι αυτοκρατορικές βλέψεις της Αυστρίας και της Γερμανίας προς τις ακτές του Αιγαίου, της Μικράς Ασίας και της Μεσοποταμίας, οι προσπάθειες της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ιταλίας, για να πάρουν το πάνω χέρι, στη Μεσόγειο, την Αίγυπτο και στη Μεσοποταμία – όλα αυτά διασταυρώνονται και αλληλοσυνδέονται στα Βαλκάνια που είναι το σταυροδρόμι για τον Νότο και για την Εγγύς και Άπω Ανατολή.

Ο αιματηρός ανταγωνισμός για το ποιος θα πάρει το πάνω χέρι στα Βαλκάνια κράτησε για δεκαετίες, αλλά όταν αυτοί οι ανταγωνιστές εξαντλήθηκαν από αυτόν, ήταν οι άρχουσες τάξεις των Βαλκανίων αυτές που έγιναν οι πράκτορές τους και συνέχισαν τον αναμεταξύ τους πόλεμο για λογαριασμό τους. Ο τελευταίος ιμπεριαλιστικός πόλεμος ξεκίνησε από τα Βαλκάνια. Και είχε ως πρελούδιό του τον Βαλκανικό πόλεμο του 1912-13, ο οποίος ενώ τερματίστηκε χωρίς την ξεκάθαρη επικράτηση καμιάς από τις δυνάμεις που πήραν μέρος σε αυτόν, έθεσε όλους τους όρους το 1914 για το έναρξη του πολέμου ανάμεσα στις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, με σκοπό την τελική διευθέτηση του ερωτήματος, για το ποιος θα κυριαρχεί στην Βαλκανική χερσόνησο και ποιος θα ελέγχει έτσι τις κύριες οδούς για την Ασία και την Μεσόγειο.

Με στόχο να σύρουν τα Βαλκανικά κράτη σε πόλεμο, το ένα ενάντια στο άλλο, οι ιμπεριαλιστές πάτρωνες εκμεταλλεύτηκαν την απληστία της μπουρζουαζίας τους, για εδαφικές κατακτήσεις και τα δελέασαν με υποσχέσεις για μια «Μεγάλη Βουλγαρία», μια «Μεγάλη Σερβία», ή μια «Μεγάλη Ρουμανία». Έστρεψαν την μια εθνότητα ενάντια στην άλλη, συνήψαν δανειακές συμβάσεις για αγορά εξοπλισμού, παίρνοντας ως ενέχυρο τα ορυχεία και τα λιμάνια και στην πραγματικότητα μετέτρεψαν αυτές τις χώρες σε αποικίες τους.

[…]

Ο αγώνας για να αποκτηθεί η κυριαρχία στα Ρουμανικά πετρελαϊκά κοιτάσματα, δόθηκε ανάμεσα στο Αμερικανικό κεφάλαιο από τη μια μεριά και σε Αγγλο-Αμερικανικά κεφάλαια από την άλλη και έδειξε ξεκάθαρα πως οι Σύμμαχοι δεν έχουν καμιά πρόθεση, ανεξάρτητα από τις όποιες διαβεβαιώσεις δίνουν, να αφήσουν την Βαλκανική μπουρζουαζία να χαρεί τους καρπούς της νίκης της.

Σαν αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής, οι μελλοντικές προοπτικές που αναμένουν τους Βαλκανικούς λαούς είναι ακόμη πιο ζοφερές από την παρούσα κατάσταση. Οι νέες εθνικές διαιρέσεις που ακολούθησαν την αποσύνθεση της Αυστροουγγαρίας και η ήττα της Βουλγαρίας και της Τουρκίας έχουν κάνει το εθνικό ζήτημα στη Βαλκανική χερσόνησο ακόμη πιο περίπλοκο από ό,τι ήταν προπολεμικά. Κάτω από την εξουσία των νικητών, πολλοί περισσότεροι άνθρωποι έχουν αποκτήσει μια εχθρική προς αυτούς υπηκοότητα και η πολιτική της εθνικής καταπίεσης, η πολιτική του ακόρεστου μιλιταρισμού, ξεσηκώνει ακόμη μεγαλύτερη επιθυμία για πάλη χειραφέτησης. Και αυτή η πάλη για την χειραφέτηση λαμβάνει πλέον ευρύτερες διαστάσεις.

[…..]

Μόνο το προλεταριάτο μπορεί να αποτρέψει μια νέα καταστροφή μέσα από τον θρίαμβό του και την απελευθέρωση των εργατικών και αγροτικών μαζών από την οικονομική και την εθνική τους καταπίεση. Μόνο η νίκη της δικτατορίας του προλεταριάτου μπορεί να ενώσει τις μάζες σε μια Βαλκανική ή Βαλκανική και Παραδουνάβια, ομοσπονδιακή, σοσιαλιστική, Σοβιετική δημοκρατία. Και έτσι να τις απελευθερώσει από την φεουδαρχική και καπιταλιστική εκμετάλλευση της δικής τους αλλά και της ξένης μπουρζουαζίας καθώς επίσης και από την αποικιακή δουλεία και τις εθνικές διαφορές. Το κομμουνιστικό κόμμα στη Βαλκανική χερσόνησο καλείται να παίξει έναν ακόμη πιο σημαντικό ρόλο από αυτόν που παίζει σε χώρες που δεν υπάρχουν εθνικά προβλήματα. Όλες οι προσπάθειες των Βαλκανικών κομμουνιστικών κομμάτων πρέπει να κατευθυνθούν προς την εκπλήρωση αυτής της ιστορικής αποστολής του κομμουνισμού στα Βαλκάνια.

Στην παρούσα προπαρασκευαστική φάση της σοσιαλιστικής επανάστασης, τα Βαλκανικά κομμουνιστικά κόμματα πρέπει δείξουν την μεγαλύτερη προσοχή και να κινηθούν στον συντονισμό και συνδυασμό των ενεργειών τους στα διαφορετικά Βαλκανικά κράτη. Η εμπειρία της Ουγγρικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας³Η επανάσταση στην Ουγγαρία που ξέσπασε τον Μάρτιο του 1919 με την εγκαθίδρυση της Σοβιετικής Δημοκρατίας υπό τον Μπέλα Κουν, διήρκησε για μερικούς μήνες μέχρι την 1^η Αυγούστου του ιδίου έτους όταν οι κοινές στρατιωτικές επιχειρήσεις Ρουμανίας, Τσεχοσλοβακίας, Γιουγκοσλαβίας μαζί με τους Ούγγρους αντεπαναστάτες και το Γαλλικό εκστρατευτικό σώμα την κατέστειλαν επιβάλλοντας την δικτατορία του ναυάρχου Χόρτι. Ήταν η σχετικά μακροβιότερη από τις πολλές προσπάθειες εγκαθίδρυσης της εξουσίας των Σοβιέτ σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη, εκτός της Ρωσίας κατά την διάρκεια εκείνων των ταραγμένων επαναστατικών ετών και διήρκησε για 133 μέρες. Στη διάρκειά της, συμπαρέσυρε και την γειτονική Σλοβακία στην οποία εγκαθιδρύθηκε μια βραχύβια Σοβιετική εξουσία για μια περίοδο 3 εβδομάδων που και αυτή θα καταπνιγεί στο αίμα από την Λευκή αντεπανάσταση των γειτονικών στρατών. Ένας βασικός λόγος αποτυχίας της Ουγγρικής επανάστασης ήταν η αδυναμία του νεαρού και άπειρου Κομμουνιστικού Κόμματος Ουγγαρίας υπό τους Κουν, Ρακόσι, Λούκατς, κ.ά. να επεξεργαστούν εγκαίρως μια πολιτική προσέγγισης προς την αγροτική λαοθάλασσα της χώρας, της οποίας τους πόθους για μοίρασμα της γης δεν εισάκουσαν επιβάλλοντας μια ελάχιστα δημοφιλή ολική κολεκτιβοποίηση. Παράλληλα δεν κατάφεραν να ξεκαθαρίσουν εγκαίρως τις γραμμές τους με τα πολλά κεντριστικά και ταλαντευόμενα στοιχεία που προέρχονταν από το παλιό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, πράγμα που θα παίξει έναν κρίσιμο ρόλο στην πολιτική φυσιογνωμία του νέου ΚΚ Ουγγαρίας., που κατέρρευσε ερχόμενη σε σύγκρουση με τις «Λευκές» κυβερνήσεις της Ρουμανίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Τσεχοσλοβακίας, αντί να βρει την συμπαράσταση των εργατών αυτών των χωρών, είναι ένα ξεκάθαρο μάθημα πως χωρίς την στενότερη συνεργασία ανάμεσα σε όλα τα Βαλκανικά κόμματα, η νίκη είναι αδύνατη.

Το δεύτερο μάθημα που τα Βαλκανικά και Παραδουνάβια κομμουνιστικά κόμματα οφείλουν να αναλογιστούν πολύ σοβαρά είναι η αναγκαιότητα να τραβήξουν στις γραμμές του κομμουνιστικού κινήματος την εργαζόμενη αγροτιά, τους φτωχούς και μεσαίους αγρότες, το ίδιο όπως και τους βιομηχανικούς εργάτες. Ο θρίαμβος και η εγκαθίδρυση της Σοβιετικής εξουσίας στη Ρουμανία, την Βουλγαρία, την Σερβία, την Ελλάδα και την Τουρκία θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των κομμουνιστών να επεκτείνουν την επιρροή του κόμματός τους προς τις αγροτικές μάζες.