Πριν λίγες μέρες, ο Γάλλος πρόεδρος Mακρόν, για να ανορθώσει κάπως το καταρρέον κύρος του που έχει βυθιστεί στο ναδίρ, δοκίμασε να εμφανιστεί ως πρωταθλητής της μάχης κατά του αντισημιτισμού. Διαφανής στόχος του ήταν να δυσφημίσει το κίνημα των κίτρινων γιλέκων, στην πολυμορφία του οποίου πράγματι έχουν σημειωθεί ρατσιστικά και αντισημιτικά κρούσματα, αλλά ούτε χαρακτηρίζουν το κίνημα και τα οποία έχουν πολεμηθεί από την πλειοψηφία των διαδηλωτών. Oι αρχικές απόπειρες των φασιστών να χειραγωγήσουν το κίνημα έχουν αποτύχει και η Mαρί Λεπέν έχει συνταχθεί με την αστυνομία στην βάρβαρη καταστολή…
O πρόεδρος Mακρόν είπε ότι θα προχωρήσει στη διάλυση ρατσιστικών και αντισημιτικών ενώσεων ή ομάδων (Bastion Social, Blood and Honour Hexagone, Combat 18), και την ίδια στιγμή θέλησε να ανακατέψει και να ταυτίσει τον αντισημιτισμό με τον αντισιωνισμό. Kαι ναι μεν συχνά ο ωμός αντισημιτισμός έρχεται να κρυφτεί πίσω από έναν λεκτικό αντισιωνισμό, αν και είναι γνωστό ότι ομάδες της φασιστικής, αντισημιτικής Δεξιάς συχνά είναι υποστηριχτές της ισραηλινής ακροδεξιάς και του Nετανιάχου, στον τρόπο που αντιμετωπίζει τους Παλαιστίνιους και γενικά τους μουσουλμάνους.
Στην πραγματικότητα ο Mακρόν έχει μια εργαλειακή χρήση του αντι-αντισημιτισμού. Eργαλειακή και υποκριτική όπως φαίνεται καλά από τη θέση του για αποκατάσταση της μνήμης του στρατηγού Πεταίν. Aς δούμε τα γεγονότα.
Πριν λίγους μήνες, και πριν από τον εορτασμό της 100ής επετείου από τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (Nοέμβρης 2018), ο ίδιος Μακρόν είχε κάνει δηλώσεις υπέρ της απόδοσης τιμών στον στρατηγό Πεταίν, κύριο συνεργάτη του φιλοναζιστικού καθεστώτος του Βισί για τη συνεισφορά του στην πολεμική προσπάθεια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου. Μια σειρά διαμαρτυριών τον ανάγκασαν να εγκαταλείψει την ιδέα αυτή, αλλά η μετέπειτα συζήτηση στον αστικό τύπο της Ευρώπης αποκάλυψε πολλές κρυμμένες… συμπάθειες για τον Πεταίν.
Στη συζήτηση μπλέχτηκαν αστοί δημοσιογράφοι και ιστορικοί που έθεσαν το ερώτημα: μπορεί ο Πεταίν του 1940 να συγκριθεί με τον Πεταίν του 1943, 1944 και 1945; Ή, μπορεί ένας «γνήσιος» Γάλλος πατριώτης να υπηρετήσει «έντιμα» υπό το φιλοναζιστικό καθεστώς του Βισί;
Το 1940 ό Πεταίν δεν ήταν απλά ένας «γνήσιος πατριώτης» αλλά ένας τύπος που επί τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια εμπλεκόταν στην ακροδεξιά πολιτική της Γαλλίας. Ήταν ένας τύπος που είχε εκφράσει τον θαυμασμό του για την κτηνώδη δικτατορία του Πρίμο ντε Ριβέρα στην Ισπανία το 1925. Και τι θαύμαζε περισσότερο απ’ όλα στην απολυταρχική διακυβέρνηση του Ριβέρα; Τη βίαιη καταστολή της αριστεράς και των επαναστατών συνδικαλιστών.
Ο Πεταίν ήταν πάντα το κλασικό παράδειγμα του αντιδραστικού της Γαλλίας και μάλιστα του είδους του αντιδραστικού που διέπρεπε στα ανώτατα κλιμάκια του Γαλλικού στρατού. Μεγάλωσε και ανδρώθηκε μέσα στο κλίμα συντηρητικών και ελιτίστικων σχολείων και θεσμών τα οποία του δίδαξαν ένα εμμονικό μίσος για την αριστερά, ιδιαίτερα μετά το σύντομο επαναστατικό πείραμα άμεσης εργατικής εξουσίας, της Παρισινής Κομμούνας του 1871. Mοιραζόταν κάθε αντιδημοκρατική, αντισοσιαλιστική και αντισημιτική προκατάληψη της κάστας των αξιωματικών του γαλλικού στρατού, αυτού του είδους που σκηνοθέτησε την υπόθεση Nτρέιφους…
Οι γενικές του ιδέες όμως άνθισαν και ωρίμασαν στη δεκαετία του 1920 καθώς ο Πεταίν συμμετείχε ολοένα και πιο ενεργά στην ακροδεξιά σκηνή. Aρχικά έγινε μέλος της πρωτο-φασιστικής Redressement Francais, μιας ομάδας διανοουμένων, που μιλούσε για την ανάγκη ισχυρών ανδρών, για τον περιορισμό της δημοκρατίας και τη βίαιη αντιμετώπιση της αριστεράς και του συνδικαλισμού.
Επίσης σχετίστηκε με διάφορες παραστρατιωτικές οργανώσεις, μερικές γεμάτες χολωμένους πρώην στρατιώτες και άλλες με πλούσιους πλέι μπόι που τον ελεύθερο χρόνο τους έφτιαχναν βόμβες. Καθώς η δύναμη της αριστεράς μεγάλωνε οι ακροδεξιές τους τάσεις εκδηλώνονταν ολοένα και περισσότερο. Συμμετείχε σε εκδηλώσεις μιας από τις πιο μεγάλες ακροδεξιές ομάδες την Croix de Feu [Πύρινος Σταυρός]. Διάβαζε την L’Action Francais, γνωστή για τους αποκρουστικούς αντισημιτικούς φιλιππικούς της. Κατά τη διάρκεια των εκλογών του 1936, καθώς η Γαλλία εξέλεξε την αριστερή Λαϊκομετωπική Κυβέρνηση, ο Πεταίν αποδέχθηκε πλήρως τις ιδέες της άκρας δεξιάς. Επαινούσε τη Φασιστική Ιταλία και τη Ναζιστική Γερμανία καθώς σύμφωνα με τα λεγόμενά του ήταν πιο «ευτυχισμένες» κοινωνίες από την προβληματική Γαλλία.
Η ιδέα ότι ο Πεταίν του 1914 και του 1940 είναι ποιοτικά διαφορετικός από τον Πεταίν του 1943-45 είναι απλώς για τα γέλια. Στην πραγματικότητα, η φρίκη των ετών 1943-45 είναι συνέχεια της πρώιμης πολιτικής και ιδεολογικής πορεία του.
Το 1940 ο Πεταίν εισήγαγε αντισημιτικούς νόμους για τον περιορισμό των Εβραίων στη Γαλλία. Επί πολλά χρόνια οι θιασώτες του Πεταίν ισχυρίζονταν ότι είχε περιορίσει τον αντισημιτισμό στο φιλοναζιστικό κράτος του Βισί. Η πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ διαφορετική.
Τον Οκτώβριο του 1940, παραδόθηκε στον Πεταίν ένα σχέδιο αντισημιτικών διαταγμάτων. Υπό την επίδραση όχι της Ναζιστικής Γερμανίας, ούτε καν των φιλοναζιστών συμμάχων του Βισί αλλά λόγω του αποκρουστικού ρατσισμού του, ο Πεταίν επέκτεινε τα διατάγματα ώστε να περιλαμβάνουν και τους Γάλλους Εβραίους. Το έγγραφο αυτό που αποκαλύφθηκε το 2010 εξαιρούσε τον Εβραιογαλλικό πληθυσμό αρχικά. Η εξαίρεση όμως αυτή διαγράφθηκε από τον ίδιο τον Πεταίν. Οι πράξεις αυτές οδήγησαν στη μεταφορά 77.000 Εβραίων στα Ναζιστικά στρατόπεδα, όπου η πλειοψηφία τους θανατώθηκε.
Μετά την καθιέρωση του καθεστώτος Βισί, το τελευταίο αποδέχθηκε πλήρως το μίσος του Πεταίν για τη δημοκρατία, την οποία κατηγορούσε για την ήττα της Γαλλίας στον πόλεμο (αντί να κατηγορεί τη Ναζιστική Γερμανία, την οποία έβλεπε με χολωμένο σεβασμό). Οι θεσμοί της Τρίτης Δημοκρατίας διαλύθηκαν, όπως άλλωστε και τα δημοκρατικά της δικαιώματα.
Στη θέση των συνθημάτων της γαλλικής επανάστασης Liberté, égalité, fraternité (ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα), το καθεστώς Βισί του Πεταίν εγκαινίασε το αποκρουστικό Travail, famille, patrie (εργασία, οικογένεια, πατρίδα). Η «Εθνική Επανάσταση» των επομένων χρόνων θα προσπαθήσει να δημιουργήσει μια φασιστική «κουλτούρα», απορρίπτοντας όπως και ο Πεταίν την «λανθασμένη ιδέα της φυσικής ισότητας των ανθρώπων». Η Milice, η φασιστική πολιτοφυλακή που δημιουργήθηκε για την καταπολέμηση της Γαλλικής αντίστασης τον καιρό της ναζιστικής κατοχής και τρομοκρατούσε τη χώρα, ήταν η τελευταία μετάλλαξη των ακροδεξιών φανατικών, με τους οποίους σχετιζόταν ο Πεταίν από τη δεκαετία του 30.
Σύμφωνα με τους αστούς ο Πεταίν ακολούθησε το «δύσκολο» δρόμο παρά τον εύκολο» δρόμο της απόρριψης της Ναζιστικής κατοχής και της αντίστασης σε αυτήν! Είναι ένα άθλιο επιχείρημα. Ο σκληρός τραχύς δρόμος ακολουθήθηκε από όλους όσους αντιστάθηκαν, τους ήρωες της Γαλλικής αντίστασης και τους Παρτιζάνους της, που πολέμησαν υπό πολύ δύσκολες συνθήκες, θυσιάζοντας πολλές φορές την ίδια τη ζωή τους στη μάχη ή υπό φρικτά βασανιστήρια.
Ο Μακρόν προσπαθεί να αναβιώσει τον Γαλλικό εθνικισμό, με συνεχείς επιθέσεις στα συνδικάτα και την επαναστατική αριστερά, και να αναβιώσει την εκτίμηση για σάπιους εθνικούς θεσμούς, όπως την Προεδρία μεταξύ άλλων. Η αποκατάσταση μιας από τις σημαντικές προσωπικότητες του καθεστώτος Βισί είναι αναπόσπαστο μέρος αυτού του προγράμματος. Όπως είπε ο ίδιος: «Είναι λογικό να αποτίουμε φόρο τιμής στους στρατηγούς που οδήγησαν το στρατό στη νίκη. Ήταν σημαντικός στρατιώτης – αυτή είναι η πραγματικότητα».
Ο Μακρόν προσπαθεί να προσεγγίσει έτσι σε μεγάλο βαθμό τους υποστηρικτές της σχολής Λε Πεν, που θεωρούν ότι η συνεργασία στον πόλεμο ήταν σωστή από την άποψη της βασικής πάλης κατά της αριστεράς και ο Πεταίν ήταν πράγματι «ήρωας», σε αυτή την πάλη. Αυτά λοιπόν από τον «μετριοπαθή» Μακρόν.
H εργαλειακή χρήση του αντισημιτισμού σήμερα, ταυτόχρονα με την απόπειρα νομιμοποίησης του φασίστα αντικομμουνιστή και αντισημίτη συνεργάτη των Γερμανών κατακτητών στρατηγού Πεταίν είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Aπέναντι στην αναθεώρηση της ιστορίας από πολιτικούς και δήθεν ρεβιζιονιστές ιστορικούς πρέπει να αντισταθούμε πρακτικά και θεωρητικά. Το χρωστάμε στους ηρωικούς παρτιζάνους και αντάρτες σε όλη την Ευρώπη και στην Eλλάδα που πάντα είναι στην καρδιά μας, το οφείλουμε σε εμάς και στη σημερινή γενιά αγωνιστών, το οφείλουμε στις μελλοντικές γενιές για να μην ξαναζήσουν τη βαρβαρότητα του φασισμού.
Άρης Mαραβάς
