(Απρίλιος 1939)
Kαθώς το ζήτημα της Oυκρανίας έχει έλθει στην επικαιρότητα με εκρηκτικό τρόπο, μερικές πτυχές της ιστορίας και των ζητημάτων που έχουν απασχολήσει το επαναστατικό κίνημα σε παρελθόντα χρόνο, είναι απολύτως αναγκαίες για τον θεωρητικό εξοπλισμό και προσανατολισμό στη σημερινή κατάσταση.
Tο παρόν κείμενο, γραμμένο το 1939, λίγο πριν το ξέσπασμα του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου, είναι το πρώτο από τα δυο κείμενα του Tρότσκι του για την Oυκρανία εκείνης της χρονιάς.
Γράφτηκε στις 22 Απριλίου 1939.
Δημοσιεύτηκε αρχικά στο Socialist Appeal, 9 Μαΐου 1939.
Πηγή: Το οπλοστάσιο του Μαρξισμού (Arsenal of Marxism) Τέταρτη Διεθνής, Τόμος 10 Αριθμός 10, Νοέμβριος 1949, σελ. 317-319.
www.marxists.org
Το ουκρανικό ζήτημα, το οποίο πολλές κυβερνήσεις και πολλοί «σοσιαλιστές» και «κομμουνιστές» ακόμη έχουν προσπαθήσει να ξεχάσουν ή να καταχωνιάσουν στο βαθύ χρονοντούλαπο της ιστορίας, έχει έλθει, για μια ακόμη φορά, στην ημερήσια διάταξη και αυτή τη φορά με διπλάσια ισχύ. Η τελευταία επιδείνωση του ουκρανικού ζητήματος είναι στενότατα συνδεδεμένη με τον εκφυλισμό της Σοβιετικής Ένωσης και της Κομμουνιστικής Διεθνούς, τις επιτυχίες του φασισμού και την επέλαση του επόμενου ιμπεριαλιστικού πολέμου. Σταυρωμένη από τέσσερα κράτη, η Ουκρανία κατέχει τώρα στις τύχες της Ευρώπης την ίδια θέση που κάποτε καταλάμβανε η Πολωνία· με αυτή τη διαφορά – ότι οι παγκόσμιες σχέσεις είναι πλέον απείρως οξύτερες και οι ρυθμοί εξέλιξης επιταχυμένοι. Το ουκρανικό ζήτημα προορίζεται να διαδραματίσει στο άμεσο μέλλον τεράστιο ρόλο στη ζωή της Ευρώπης. Ο Χίτλερ δεν έθεσε άνευ λόγου τόσο θορυβωδώς το ζήτημα της δημιουργίας μιας «Μεγάλης Ουκρανίας» και ομοίως δεν παραιτήθηκε άνευ λόγου με τόσο σιωπηρή βιασύνη του ερωτήματος αυτού.
Ένα ζήτημα που δεν πρέπει να αγνοηθεί
Η Δεύτερη Διεθνής, εκφράζοντας τα συμφέροντα της εργατικής γραφειοκρατίας και της αριστοκρατίας των ιμπεριαλιστικών κρατών, αγνόησε παντελώς το ουκρανικό ζήτημα. Ακόμη και η αριστερή πτέρυγά της δεν έδωσε την απαραίτητη προσοχή σε αυτό. Αρκεί να θυμηθούμε ότι η Ρόζα Λούξεμπουργκ, με όλη τη λαμπρή διάνοιά της και το πραγματικά επαναστατικό πνεύμα της, μπόρεσε να δηλώσει ότι το ουκρανικό ζήτημα ήταν η εφεύρεση μιας χούφτας διανοουμένων. Η θέση αυτή άφησε ένα βαθύ αποτύπωμα, ακόμη και στο Πολωνικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Το ουκρανικό ζήτημα θεωρούνταν από τους επίσημους ηγέτες του πολωνικού τμήματος της Κομμουνιστικής Διεθνούς ως εμπόδιο παρά ως επαναστατικό ζήτημα. Εξ ού και οι συνεχείς οπορτουνιστικές προσπάθειες να το αποφύγουν, να το καταστείλουν, να το προσπεράσουν σιωπηλά, ή να το αναβάλλουν για το αόριστο μέλλον.
Το κόμμα των Μπολσεβίκων κατάφερε, όχι χωρίς δυσκολία, η οποία μόνο σταδιακά κάτω από τη συνεχή πίεση του Λένιν εξομαλύνθηκε, να αποκτήσει μια σωστή προσέγγιση στο ουκρανικό ζήτημα. Το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, δηλαδή του αποχωρισμού, παραχωρήθηκε από τον Λένιν εξίσου στους Πολωνούς και στους Ουκρανούς. Δεν αναγνώριζε αριστοκρατικά έθνη. Κάθε διάθεση να αποφευχθεί ή να αναβληθεί το ζήτημα μιας καταπιεζόμενης εθνότητας, θεωρούνταν από τον ίδιο ως μια εκδήλωση του μεγαλορωσσικού σωβινισμού.
Μετά την κατάκτηση της εξουσίας, έλαβε χώρα μια σοβαρή πάλη στο κόμμα για την επίλυση των πολυάριθμων εθνικών προβλημάτων που κληρονομήθηκαν από την παλιά τσαρική Ρωσία. Υπό την ιδιότητά του ως Λαϊκός Επίτροπος των Εθνοτήτων, ο Στάλιν αντιπροσώπευε πάντα την πιο συγκεντρωτική και γραφειοκρατική τάση. Αυτή εκδηλώθηκε ιδιαιτέρως στα ζητήματα της Γεωργίας και της Ουκρανίας. Η αλληλογραφία που ασχολείται με τα θέματα αυτά έχει παραμείνει αδημοσίευτη μέχρι σήμερα. Ελπίζουμε να δημοσιεύσουμε ένα τμήμα της – το πολύ μικρό τμήμα που είναι στη διάθεσή μας. Κάθε γραμμή των γραμμάτων και των προτάσεων του Λένιν δονείται από μια ώθηση να συναινέσουν όσο το δυνατόν περισσότερο σε αυτές τις εθνότητες που έχουν καταπιεστεί στο παρελθόν. Στις προτάσεις και τις διακηρύξεις του Στάλιν, αντίθετα, η τάση προς το γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό ήταν πάντα κυρίαρχη. Προκειμένου να διασφαλιστούν «διοικητικές ανάγκες», δηλαδή, τα συμφέροντα της γραφειοκρατίας, ακόμα και οι πλέον δίκαιες αξιώσεις των καταπιεσμένων εθνοτήτων διακηρύχθηκαν ως εκδήλωση μικροαστικού εθνικισμού. Όλα αυτά τα συμπτώματα μπορούσαν να παρατηρηθούν ήδη από το 1922 – 1923. Από τότε έχουν αναπτυχθεί τερατωδώς και έχουν οδηγήσει σε οριστικό στραγγαλισμό κάθε είδους ανεξάρτητη εθνική ανάπτυξη των λαών της ΕΣΣΔ.
Η Μπολσεβίκικη Αντίληψη της Σοβιετικής Ουκρανίας
Στην αντίληψη του παλιού Μπολσεβίκικου κόμματος, η Σοβιετική Ουκρανία έμελλε να γίνει ένας ισχυρός άξονας γύρω από τον οποίο τα άλλα τμήματα του ουκρανικού λαού θα ενώνονταν. Είναι αναμφισβήτητο ότι κατά την πρώτη περίοδο της ύπαρξής της η Σοβιετική Ουκρανία ασκούσε ισχυρή ελκτική δύναμη, ακόμα και από εθνική οπτική, και αφύπνισε την διάθεση για αγώνα στους εργάτες, αγρότες, και την επαναστατική διανόηση της υπόδουλης στην Πολωνία Δυτικής Ουκρανίας. Αλλά στα χρόνια της θερμιδοριανής αντίδρασης η θέση της Σοβιετικής Ουκρανίας και μαζί με αυτήν η παρουσίαση του ουκρανικού ζητήματος στο σύνολό του άλλαξε απότομα. Όσο πιο βαθιές ήταν οι ελπίδες που εγείρονταν, τόσο οξύτερη η απογοήτευση. Η γραφειοκρατία στραγγάλισε και λεηλάτησε και τον λαό εντός της Μεγάλης Ρωσίας, επίσης. Αλλά στην Ουκρανία τα πράγματα περιπλέχθηκαν ακόμη περισσότερο από τη σφαγή των εθνικών ελπίδων. Πουθενά δεν έλαβαν τέτοια δολοφονική έκταση οι περιορισμοί, οι εκκαθαρίσεις, οι καταπιέσεις και γενικά όλες οι μορφές γραφειοκρατικού χουλιγκανισμού όπως συνέβη στην Ουκρανία στην πάλη ενάντια στην ισχυρή, βαθιά ριζωμένη επιθυμία των μαζών της Ουκρανίας για περισσότερη ελευθερία και ανεξαρτησία. Για την απολυταρχική γραφειοκρατία η Σοβιετική Ουκρανία μετατράπηκε σε έναν διοικητικό διαχωρισμό μιας οικονομικής μονάδας και μια στρατιωτική βάση της ΕΣΣΔ. Ασφαλώς, η γραφειοκρατία του Στάλιν στήνει αγάλματα του Σεβτσένκο, αλλά μόνο για να συντρίψει διεξοδικότερα τον ουκρανικό λαό κάτω από το βάρος τους και να τον αναγκάσει να ψάλλει παιάνες στη γλώσσα του Κομπζάρ (Σ.τ.Μ.: συλλογή ποιημάτων του Τάρας Σεβτσένκο) για την κλίκα των βιαστών στο Κρεμλίνο.
Απέναντι στα τμήματα της Ουκρανίας που βρίσκονται τώρα εκτός των συνόρων της, η στάση του Κρεμλίνου σήμερα είναι η ίδια με αυτή προς όλες τις καταπιεσμένες εθνότητες, προς όλες τις αποικίες και ημιαποικίες, δηλαδή ρέστα για τις διεθνείς συναλλαγές της με τις ιμπεριαλιστικές κυβερνήσεις. Στο πρόσφατο 18ο Συνέδριο του «Κομμουνιστικού Κόμματος», ο Μανουΐλσκι, ένας από τους πιο αποκρουστικούς αποστάτες του ουκρανικού Κομμουνισμού, εξήγησε ανοιχτά ότι όχι μόνο η ΕΣΣΔ, αλλά και η Κομιντέρν (η «τρώγλη της απάτης», σύμφωνα με την διατύπωση του Στάλιν) αρνήθηκε να απαιτήσει τη χειραφέτηση των καταπιεσμένων λαών όταν οι καταπιεστές τους δεν είναι εχθροί της κυβερνώσας κλίκας της Μόσχας. Η Ινδία σήμερα υποστηρίζεται από τους Στάλιν, Δημητρώφ και Μανουΐλσκι κατά της Ιαπωνίας, αλλά όχι κατά της Αγγλίας. Είναι έτοιμοι να παραχωρήσουν για πάντα την Δυτική Ουκρανία στην Πολωνία, σε αντάλλαγμα μιας διπλωματικής συμφωνίας που φαίνεται κερδοφόρα αυτή τη στιγμή στους γραφειοκράτες του Κρεμλίνου. Οι ημέρες όταν δεν κινούνταν πέρα από περιστασιακές συναλλαγές στην πολιτική τους βρίσκονται πολύ μακρυά.
Ο Στάλιν, ο Χίτλερ και η Ουκρανία
Ούτε ίχνος δεν έχει απομείνει από την παλαιότερη εμπιστοσύνη και συμπάθεια των δυτικών ουκρανικών μαζών προς το Κρεμλίνο. Μετά την τελευταία δολοφονική «εκκαθάριση» στην Ουκρανία κανείς στα δυτικά δεν θέλει να γίνει μέρος της σατραπείας του Κρεμλίνου, η οποία εξακολουθεί να φέρει το όνομα της Σοβιετικής Ουκρανίας. Οι εργατικές και αγροτικές μάζες στη Δυτική Ουκρανία, στην Μπουκοβίνα, στην Καρπαθο-Ουκρανία βρίσκονται σε μια κατάσταση σύγχυσης: Πού να στραφούν; Τί να απαιτήσουν; Η κατάσταση αυτή φυσικά μεταθέτει την ηγεσία προς τις πιο αντιδραστικές Ουκρανικές κλίκες, οι οποίες εκφράζουν τον «εθνικισμό» τους επιδιώκοντας να πουλήσουν τον ουκρανικό λαό στον ένα ή στον άλλο ιμπεριαλισμό σε αντάλλαγμα μιας υπόσχεσης πλασματικής ανεξαρτησίας. Πάνω σε αυτή την τραγική σύγχυση βασίζει την πολιτική του στο ουκρανικό ζήτημα ο Χίτλερ. Είπαμε κάποια στιγμή: αν δεν υπήρχε ο Στάλιν (δηλαδή, η καταστροφική πολιτική της Κομιντέρν στη Γερμανία) δεν θα υπήρχε Χίτλερ. Σε αυτό μπορεί τώρα να προστεθεί: αν δεν υπήρχε ο βιασμός της Σοβιετικής Ουκρανίας από τη σταλινική γραφειοκρατία, δεν θα υπήρχε καμία χιτλερική ουκρανική πολιτική.
Δεν θα επεκταθούμε εδώ για να αναλύσουμε τα κίνητρα που ώθησαν το Χίτλερ να απορρίψει, προς το παρόν τουλάχιστον, το σύνθημα της Μεγάλης Ουκρανίας. Τα κίνητρα αυτά πρέπει να αναζητηθούν στις δόλιες συνεργασίες του γερμανικού ιμπεριαλισμού από τη μια πλευρά, και από την άλλη στο φόβο να ζωντανέψει ένα κακό πνεύμα, το οποίο πιθανόν να είναι δύσκολο να εξορκιστεί. Ο Χίτλερ έδωσε την Καρπαθο-Ουκρανία ως δώρο στους Ούγγρους χασάπηδες. Αυτό έγινε αν όχι με ανοιχτή έγκριση της Μόσχας, οπωσδήποτε όμως με την βεβαιότητα ότι η έγκριση αυτή θα ερχόταν σύντομα. Είναι σαν ο Χίτλερ να είχε πει στο Στάλιν: «Αν ετοιμαζόμουν να επιτεθώ αύριο στη Σοβιετική Ουκρανία, θα έπρεπε να είχα κρατήσει την Καρπαθο-Ουκρανία στα δικά μου χέρια». Σε απάντηση, ο Στάλιν στο 18ο Συνέδριο του Κόμματος τάχθηκε ανοιχτά υπέρ του Χίτλερ εναντίον των συκοφαντιών των «δυτικών δημοκρατιών». Ο Χίτλερ σκοπεύει να επιτεθεί στην Ουκρανία; Ουδέποτε! Πόλεμος εναντίον του Χίτλερ; Ούτε παραμικρός λόγος για αυτό. Ο Στάλιν προφανώς ερμηνεύει την παράδοση της Καρπαθο-Ουκρανίας στην Ουγγαρία σαν ειρηνευτική πράξη.
Για μια ελεύθερη, ανεξάρτητη Σοβιετική Ουκρανία!
Αυτό σημαίνει ότι τα τμήματα του ουκρανικού λαού έχουν γίνει ψιλά γράμματα για το Κρεμλίνο στους διεθνείς υπολογισμούς του. Η Τέταρτη Διεθνής θα πρέπει να κατανοήσει πλήρως την τεράστια σημασία του ουκρανικού ζητήματος για την τύχη όχι μόνο της Νοτιοανατολικής και Ανατολικής Ευρώπης, αλλά και της Ευρώπης στο σύνολό της. Έχουμε να κάνουμε με λαό που έχει αποδείξει τη βιωσιμότητά του, που είναι αριθμητικά ίσος με τον πληθυσμό της Γαλλίας και καταλαμβάνει μια εξαιρετικά πλούσια επικράτεια, η οποία, επιπλέον, είναι ύψιστης στρατηγικής σημασίας. Το ζήτημα της τύχης της Ουκρανίας έχει τεθεί στην πλήρη έκτασή του. Χρειάζεται ένα σαφές και συγκεκριμένο σύνθημα που να αντιστοιχεί στη νέα κατάσταση. Κατά τη γνώμη μου, μόνο ένα τέτοιο σύνθημα μπορεί να υπάρξει αυτή τη στιγμή: Μια ενωμένη, ελεύθερη και ανεξάρτητη Σοβιετική Ουκρανία των εργατών και των αγροτών.
Το πρόγραμμα αυτό βρίσκεται σε ασυμφιλίωτη αντίθεση πρώτα απ’ όλα με τα συμφέροντα των τριών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας. Μόνο απέλπιδες ειρηνιστές κουφιοκέφαλοι είναι σε θέση να σκεφτούν ότι η χειραφέτηση και η ενοποίηση της Ουκρανίας μπορεί να επιτευχθεί με ειρηνικά διπλωματικά μέσα, με δημοψηφίσματα, με αποφάσεις της Κοινωνίας των Εθνών, κλπ. Σε καμία περίπτωση φυσικά δεν είναι ανώτεροι από αυτούς οι «εθνικιστές» που προτείνουν να λύσουν το ουκρανικό ζήτημα μπαίνοντας στην υπηρεσία ενός ιμπεριαλισμού εναντίον ενός άλλου. Ο Χίτλερ έδωσε ένα πολύτιμο μάθημα σε αυτούς τους τυχοδιώκτες, πετώντας (για πόσο;) την Καρπαθο-Ουκρανία στους Ούγγρους, οι οποίοι έσφαξαν αμέσως αρκετούς εύπιστους Ουκρανούς. Στο βαθμό που το ζήτημα εξαρτάται από τη στρατιωτική δύναμη των ιμπεριαλιστικών κρατών, η νίκη της μιας ή της άλλης ομάδας μπορεί να σημαίνει μόνο ένα νέο διαμελισμό και μια ακόμη πιο βίαιη υποταγή του λαού της Ουκρανίας. Το πρόγραμμα της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας στην εποχή του ιμπεριαλισμού είναι άμεσα και άρρηκτα συνδεδεμένο με το πρόγραμμα της προλεταριακής επανάστασης. Θα ήταν εγκληματικό να τρέφουμε αυταπάτες σχετικά με αυτό το θέμα.
Το Σοβιετικό Σύνταγμα αναγνωρίζει το Δικαίωμα Αυτοδιάθεσης
Αλλά η ανεξαρτησία μιας Ενωμένης Ουκρανίας θα σήμαινε το διαχωρισμό της Σοβιετικής Ουκρανίας από τη Σοβιετική Ένωση, θα αναφωνήσουν εν χορώ οι «φίλοι» του Κρεμλίνου. Τί είναι τόσο απαίσιο σ’ αυτό; – απαντάμε. Η ένθερμη λατρεία κρατικών συνόρων είναι ξένη προς εμάς. Δεν είμαστε υποστηρικτές της θέσης περί ενός «ενιαίου και αδιαίρετου» συνόλου. Άλλωστε, ακόμα και το Σύνταγμα της ΕΣΣΔ αναγνωρίζει το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση των συστατικών ομόσπονδων λαών της, δηλαδή στον αποχωρισμό. Έτσι, ούτε καν η κατεστημένη ολιγαρχία του Κρεμλίνου δεν τολμά να αρνηθεί αυτήν την αρχή. Ασφαλώς, παραμένει μόνο στα χαρτιά. Η παραμικρή προσπάθεια να τεθεί ανοιχτά το ζήτημα της ανεξάρτητης Ουκρανίας θα σήμαινε άμεση εκτέλεση με την κατηγορία της προδοσίας. Αλλά είναι ακριβώς αυτή η κατάπτυστη αμφισημία, είναι ακριβώς αυτή η ανελέητη καταδίωξη όλης της ελεύθερης εθνικής σκέψης που έχει οδηγήσει τις εργαζόμενες μάζες της Ουκρανίας, σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό από τις μάζες της Μεγάλης Ρωσίας, να θεωρούν την διακυβέρνηση του Κρεμλίνου, ως τερατωδώς καταπιεστική. Με μια τέτοια εσωτερική κατάσταση είναι φυσικά αδύνατο ακόμα και να μιλάμε για εθελούσια ένταξη της Δυτικής Ουκρανίας στην ΕΣΣΔ, στην παρούσα της σύνθεση. Κατά συνέπεια, η ενοποίηση της Ουκρανίας προϋποθέτει την απελευθέρωση της αποκαλούμενης Σοβιετικής Ουκρανίας από τη σταλινική μπότα. Στο συγκεκριμένο θέμα επίσης, η βοναπαρτιστική κλίκα θα θερίσει ό,τι έχει σπείρει.
Αλλά δε θα σήμαινε αυτό τη στρατιωτική αποδυνάμωση της ΕΣΣΔ; – θα ουρλιάξουν οι «φίλοι» του Κρεμλίνου με φρίκη. Απαντάμε ότι η αποδυνάμωση της ΕΣΣΔ προκαλείται από τις ολοένα αυξανόμενες φυγόκεντρες τάσεις που δημιουργούνται από τη βοναπαρτιστική δικτατορία. Σε περίπτωση πολέμου, το μίσος των μαζών για την άρχουσα κλίκα μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευση όλων των κοινωνικών κατακτήσεων του Οκτώβρη. Η πηγή των ντεφετιστικών διαθέσεων βρίσκεται μέσα στο Κρεμλίνο. Μια ανεξάρτητη Σοβιετική Ουκρανία αντίθετα θα γινόταν, έστω και μόνο δυνάμει των δικών της συμφερόντων, ένα ισχυρό νοτιοδυτικό προπύργιο της ΕΣΣΔ. Όσο πιο γρήγορα η παρούσα βοναπαρτιστική κάστα υπονομευτεί, ανατραπεί, συνθλιβεί και σαρωθεί, τόσο πιο σταθερή θα γίνει η υπεράσπιση της Σοβιετικής Δημοκρατίας και τόσο πιο βέβαιο το σοσιαλιστικό μέλλον της.
Ενάντια στον Ιμπεριαλισμό και στο μοσχοβίτικο Βοναπαρτισμό
Φυσικά μια ανεξάρτητη Ουκρανία των εργατών και των αγροτών θα μπορούσε να ενταχθεί στη συνέχεια την Σοβιετική Ομοσπονδία· αλλά εθελοντικά, με όρους που η ίδια κρίνει αποδεκτούς, οι οποίοι με τη σειρά τους προϋποθέτουν μια επαναστατική αναγέννηση της ΕΣΣΔ. Η πραγματική χειραφέτηση του λαού της Ουκρανίας είναι αδιανόητη χωρίς μια επανάσταση ή μια σειρά επαναστάσεων στη Δύση οι οποίες θα οδηγήσουν τελικά στη δημιουργία των Σοβιετικών Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης. Μια ανεξάρτητη Ουκρανία θα μπορούσε και αναμφισβήτητα θα ενταχθεί σε αυτήν την ομοσπονδία ως ισότιμο μέλος. Η προλεταριακή επανάσταση στην Ευρώπη με τη σειρά της, θα διέλυε συθέμελα την αποκρουστική δομή του σταλινικού βοναπαρτισμού. Σε αυτήν την περίπτωση, η πλήρης ένωση των Σοβιετικών Eνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης και της αναγεννημένης ΕΣΣΔ θα ήταν αναπόφευκτη και θα παρουσίαζε άπειρα πλεονεκτήματα για την ευρωπαϊκή και την ασιατική ήπειρο, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της Ουκρανίας. Αλλά εδώ στρεφόμαστε σε δευτερεύοντα και τριτεύοντα ζητήματα. Το πρωτεύον ζήτημα είναι η επαναστατική εγγύηση της ενότητας και της ανεξαρτησίας μιας εργατικής κι αγροτικής Ουκρανίας, στην πάλη ενάντια στους ιμπεριαλιστές από τη μία και ενάντια στο βοναπαρτισμό της Μόσχας από την άλλη.
Η Ουκρανία είναι ιδιαίτερα πλούσια και πεπειραμένη σε εσφαλμένες ατραπούς του αγώνα για εθνική χειραφέτηση. Εδώ έχουν δοκιμαστεί τα πάντα: Mικροαστική Ράντα και Σκοροπάντσκι και Πετλιούρα και «συμμαχία» με τους Χοετζόλλερν και συναλλαγές με την Αντάντ. Μετά από όλα αυτά τα πειράματα, μόνο τα πολιτικά πτώματα συνεχίζουν να εναποθέτουν τις ελπίδες τους σε κάποια από τις φράξιες της ουκρανικής αστικής τάξης ως ηγέτες του εθνικού αγώνα για χειραφέτηση. Μόνο το ουκρανικό προλεταριάτο είναι ικανό όχι μόνο να επιλύσει την υπόθεση -η οποία είναι επαναστατική στην ίδια την ουσία της- αλλά και για την ανάληψη πρωτοβουλίας για τη λύση του. Το προλεταριάτο και μόνο το προλεταριάτο μπορεί να συσπειρώσει γύρω του τις αγροτικές μάζες και την πραγματικά επαναστατική εθνική διανόηση.
Κατά την έναρξη του τελευταίου ιμπεριαλιστικού πολέμου οι Ουκρανοί Μελενέβσκι («Μπάσοκ») και Σκοροπίς-Γιελτουχόβσκι προσπάθησαν να θέσουν το ουκρανικό απελευθερωτικό κίνημα κάτω από τις φτερούγες του στρατηγού του Χοεντσόλερν, Λούντεντορφ. Κατά την προσπάθεια αυτή καλύφθηκαν πίσω από αριστερές φράσεις. Οι επαναστάτες μαρξιστές έδιωξαν αυτούς τους ανθρώπους κλωτσηδόν. Έτσι πρέπει να συνεχίσουν οι επαναστάτες να συμπεριφέρονται στο μέλλον. Ο επικείμενος πόλεμος θα δημιουργήσει ευνοϊκό κλίμα για όλα τα είδη των τυχοδιωκτών, κυνηγών θαυμάτων και αναζητητών του χρυσόμαλλου δέρατος. Αυτοί οι κύριοι, οι οποίοι αρέσκονται ιδιαίτερα να συγχρωτίζονται πλησίον του εθνικού ζητήματος, δεν πρέπει να γίνονται δεκτοί εντός εμβέλειας πυροβολικού του εργατικού κινήματος. Ούτε ελάχιστος συμβιβασμός με τον ιμπεριαλισμό, είτε φασιστικός είναι αυτός είτε δημοκρατικός! Ούτε παραμικρή παραχώρηση προς τους Ουκρανούς εθνικιστές, είτε κληρικούς αντιδραστικούς είτε φιλελεύθερους ειρηνιστές! Κανένα «Λαϊκό Μέτωπο»! Πλήρης ανεξαρτησία του προλεταριακού κόμματος εμπροσθοφυλακής των εργαζομένων!
Για μια Διεθνή Συζήτηση
Αυτή νομίζω είναι η σωστή πολιτική στο ουκρανικό ζήτημα. Μιλώ εδώ προσωπικά και μόνο εξ ονόματός μου. Το ζήτημα πρέπει να ανοιχτεί σε διεθνή συζήτηση. Προεξάρχουσα θέση στη συζήτηση αυτή πρέπει να δοθεί στους Ουκρανούς επαναστάτες Μαρξιστές. Θα ακούσουμε με μεγάλη προσοχή τα λεγόμενά τους. Αλλά καλύτερα να βιαστούν. Έχει μείνει λίγος χρόνος για προετοιμασία!
22 Απριλίου 1939
μετάφραση Γιαν. Σιμ. – επιμέλεια Marius V.
