του Γκραντίζο Μιούνιθ
Το κείμενο αυτό εμφανίστηκε ανυπόγραφο στο Δελτίο του Μπολσεβίκικου-Λενινιστικού Τμήματος της Ισπανίας (IV Διεθνής), αριθμός 2, Βαρκελώνη, Φεβρουάριος 1937. Παρουσιάζει μια κριτική στο POUM και μια σειρά σκέψεων που δυστυχώς επαληθεύτηκαν. Το κείμενο είναι γραμμένο από τον Γκραντίζο Μιούνιθ, επιφανές στέλεχος των Τροτσκιστών εκείνη την εποχή. (Σ.τ.Μ.)
Όταν το POUM υπέγραψε το προεκλογικό μανιφέστο από το οποίο προέκυψε το Λαϊκό Μέτωπο ένα χρόνο πριν, η διεθνής οργάνωσή μας προέβη σε σκληρή κριτική, την οποία τα ηγετικά στελέχη του POUM περιέγραψαν ως συκοφαντία. Αυτή η υπογραφή, που ξεπέρασε τα όρια των δεσμεύσεων του ενιαίου μετώπου, προµήνυε µία ολάκερη σειρά συνθηκολογήσεων και εκπτώσεων αρχών, επικαλούμενη πάντοτε τις ιδιαιτερότητες τις οποίες οι “σεχταριστές” αδυνατούν να δουν, και οι οποίες θα απέτρεπαν το POUM από το να καταστεί πόλος έλξης των μαζών και εκπαίδευσης των στελεχών της προλεταριακής πρωτοπορίας.
Τον τελευταίο χρόνο, το εύρος και η πληθώρα γεγονότων, εν μέσω των οποίων το POUM εξακολουθεί να παραμένει ένα κόμμα με σχεδόν αποκλειστικά Καταλανικό χαρακτήρα, ενισχύουν έμπρακτα την επισήμανσή μας. Η “ιδιαιτερότητα” στην οποία στηρίχθηκε για να ενταχθεί στο Λαϊκό Μέτωπο ήταν, ουσιαστικά, η παράβλεψη του γεγονότος ότι ένα κόµµα που προσβλέπει ακράδαντα στην Επανάσταση οφείλει να είναι ικανό να θυσιάζει ένα παροδικό πλεονέκτηµα, το οποίο αποκτάται µε κόστος µια παραχώρηση, υπέρ της περαιτέρω ανάπτυξής του. Για να κατανοήσουν οι μάζες ένα κόμμα και να το ακολουθήσουν, αυτό πρέπει να διαθέτει μία απόλυτα οριοθετημένη φυσιογνωμία. Κάθε προσέγγιση, έστω και μερική, με τους εχθρούς του προλεταριάτου, προκαλεί σύγχυση για το κόμμα, θολώνοντας τα όρια μεταξύ μεταρρυθμιστικής και επαναστατικής πολιτικής.
Παρά ταύτα, οι συνθήκες στην Ισπανία υπήρξαν εξαιρετικά ευνοϊκές ώστε και το POUM να ανακτήσει ταχύτατα όλα όσα έχασε, αναθεωρώντας την πολιτική του ταχύτατα και εις βάθος. Δυστυχώς, όμως, η ηγεσία του POUM δεν δείχνει να διακρίνει στην επανάστασή μας τίποτα άλλο παρά μόνο “ιδιαιτερότητες” – [και] πάντοτε ιδιαιτερότητες που της επιτρέπουν να αποδέχεται επί καθημερινής βάσεως τη στάση [που] κλείνει τα μάτια της ενώπιον του μέλλοντος.
Αυτό το τελευταίο αποτελεί, εφόσον δεν υφίσταται ένα πραγματικά επαναστατικό κόμμα, το πλέον επικίνδυνο χαρακτηριστικό του POUM, δεδομένου ότι, μολονότι εμμένει να το παραβλέπει, ως ένα κόμμα της άκρας αριστεράς έχει τη δυνατότητα να επηρεάζει δυναμικά τη συνείδηση των μαζών και ακόμα και να καθορίζει την πορεία της επανάστασης. Καθώς διανύουμε μέρες τεράστιας βαρύτητας, σήμερα, η πολιτική αστάθεια του POUM, τα συγκεχυμένα, εσφαλμένα και αντιφατικά συνθήματά του, η έλλειψη βούλησης για πολιτική πάλη, που λαμβάνει διαστάσεις απραξίας, καθώς και η συνεχής υποχώρησή του μπροστά στο σταλινικό-μεταρρυθμιστικό μπλοκ και στις συνθηκολογήσεις του αναρχισμού, και, με τον πλέον συγκεκριμένο τρόπο, η παντελής αδιαφορία του για την άμεση επαναστατική έκβαση των γεγονότων, τα οποία εγκυμονούν απειλητικά ένα αντιδραστικό αποτέλεσμα, όλα αυτά είναι σε θέση να δημιουργήσουν το περιβάλλον για τους Σταλινικούς και τους Σοσιαλιστές που απρόθυμα ακολουθούνται από τους Αναρχικούς, ώστε να μας «προσφέρουν» την ειρήνη που τόσο λαχταρούν μέσα στην μυστικότητα των γραφειοκρατικών τους φυλακών, την επικράτηση των φασιστών που δεν λαχταρούν αλλά διευκολύνουν, ή τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο τον οποίο προετοιμάζουν παρότι επίσης τον φοβούνται.
Και τι ακριβώς κάνει το POUM με όλα αυτά; Ποια προοπτική παρουσιάζει; Με ποιο σύνθημα εναντιώνεται στις παραπάνω θέσεις; Το να επιρρίπτουμε όλη την ευθύνη για την κατάσταση σε προδότες δεν αποτελεί σεχταρισμό μα ένδειξη αδυναμίας. Οι προδότες αναγκαστικά θα προδώσουν. Τα επαναστατικά στοιχεία είναι παρόντα για να αποτρέψουν το θρίαμβο των προδοτών. Το POUM υφίσταται και κραυγάζει δυνατά ότι αποτελεί το κόμμα της επανάστασης. Αγωνίζεται όμως αποτελεσματικά απέναντι στην προδοσία που βουΐζει καθημερινά πάνω από τα κεφάλια μας, αναμένοντας την κατάλληλη στιγμή προκειμένου να πέσει πάνω μας; Όχι, δεν αγωνίζεται. Επιτρέπει να παρασύρεται από τα γεγονότα, αποκοιμισμένο, αναμένοντας τις μάζες να έρθουν να το αναζητήσουν, και προκειμένου να συγκαλύψει το καθήκον του να μιλήσει, εκτοξεύει κάθε σύνθημα από το ιδιαίτερο λεξικό του.
Για να εξαλείψει κάθε αντίδραση στις μοχθηρές του προθέσεις, ο Σταλινισμός έχει δρομολογήσει μια εκστρατεία δυσφήμισης και διώξεων κατά του POUM. Το ασθενέστερο τμήμα του, αυτό της Μαδρίτης, που βρίσκεται στο στρατό, και επίσης εκπροσωπεί την αριστερή πτέρυγα του κόμματος, υπέστη τις πρώτες και πλέον άγριες επιθέσεις. Η κατάσχεση του Τύπου του και του ραδιοφώνου του ακολουθήθηκε από μια φυσική επίθεση και ίσως προσεχώς να ακολουθήσει και μια δίκη κατά τα πρότυπα της Μόσχας. Απέναντι σε αυτές τις επιθέσεις, κάθε επαναστατική οργάνωση έχει το καθήκον να υπερασπίσει με σθένος το POUM. Πάνω απ’ όλα, όμως, πρέπει να γνωρίζει πώς να αμυνθεί αποκρινόμενες στις επιθέσεις με πολιτικές ενέργειες, επιστρατεύοντας ενδελεχώς μια εκστρατεία αγκιτάτσιας κατά των Σταλινικών διαδικασιών που να υποχρεώνει τις αναρχικές οργανώσεις να τοποθετηθούν είτε με τη μία είτε με την άλλη πλευρά. Το POUM διαθέτει αρκετές δυνάμεις προκειμένου να πετύχει σε αυτή την προσπάθεια. Εντούτοις, παρατηρούμε να υποχωρεί, να ενδίδει στον Σταλινισμό, να προβαίνει σε μερικές ασήμαντες διαμαρτυρίες στη La Batallia1Επίσημη εφημερίδα του POUMπροκειμένου να αποτραβηχτεί άμεσα στη συνήθη αδράνεια, αναμένοντας να φθάσει η ώρα των παθών και στην Καταλονία.
Ακριβώς τα ίδια συμβαίνουν και στον ευρύτερο στίβο της ταξικής πάλης. Όλο το περιθώριο, καθόλου μικρό, που δόθηκε στην εργατική τάξη διαμέσου του εμφυλίου πολέμου για να συγκροτήσει ένα επαναστατικό κόμμα, εξαντλείται. Ουδείς, ούτε καν το ίδιο το ΠΟUΜ, δεν θα ισχυριστεί ότι σήμερα η εργατική τάξη έχει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για να καταλάβει την πολιτική εξουσία και να δημιουργήσει το δικό της Ταξικό Κράτος. Τουναντίον, ελλοχεύει ο κίνδυνος να παγιωθεί ολοκληρωτικά το αστικό κράτος εις βάρος του προλεταριάτου. Η μοναδική θετική διέξοδος εντοπίζεται στο ταξικό πνεύμα του προλεταριάτου, το οποίο αναζωογονεί το γενικό πνεύμα, αποτρέπει κάθε αντιδραστική διέξοδο και προσφέρει μια νέα αναγκαία περίοδο προετοιμασίας για την κατάληψη της πολιτικής εξουσίας. Διατυπώσαμε τη λύση αυτή υπό το σύνθημα “το επαναστατικό μέτωπο του προλεταριάτου”. Μέσα στις μάζες επικρατεί έντονη έλλειψη εμπιστοσύνης απέναντι στο Λαϊκό Μέτωπο. Μέχρι και μεταξύ των Αναρχικών παρατηρείται μια γενική εχθρότητα για την πολιτική των υπουργών τους, έχουν αρχίσει να αντιλαμβάνονται την αναγκαιότητα της ταξικής πολιτικής. Κανείς δεν επιθυμεί ούτε τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, πόσο μάλλον μία εκεχειρία. Οι συνθήκες για τη δημιουργία του επαναστατικού μετώπου είναι ιδιαίτερα ευνοϊκές, κάτι που θα γκρεμίσει το Λαϊκό Μέτωπο καθώς και τα σχέδιά του, θα δρομολογήσει τη διάλυση της ιεράς συμμαχίας στην Ευρώπη και θα επιτρέψει να οργανωθεί το επαναστατικό κόμμα και να μπορέσει να φτάσει ως την εξουσία.
Μέσα στο προσωπικό τους περιβάλλον κάποιοι ηγέτες του POUM πιθανότατα θα το κατανοήσουν αυτό, γεγονός που τους κάνει να υποψιάζονται ότι η προσχώρηση της JCI2Νεολαία του POUM στο μέτωπο της επαναστατικής νεολαίας, που παρότι ελλιπής και συγκεχυμένη σε ορισμένα σημεία, ενδέχεται να αντιπροσωπεύει την αρχή μίας θετικής προλεταριακής αντίδρασης. Ωστόσο, το POUM δεν θέλει να ξεκινήσει οποιαδήποτε εκστρατεία για επαναστατικό μέτωπο, δεν επιθυμεί να μπορέσουν να πουν οι Σταλινικοί ότι προτίθεται να διασπάσει το Λαϊκό Μέτωπο και αναλώνεται σε γραφειοκρατικές συνεννοήσεις με τους Αναρχικούς, με την ελπίδα ότι αυτοί ενδεχομένως θα προτείνουν ένα μέτωπο ανάλογο με εκείνο της νεολαίας. Εν τω μεταξύ ο Σταλινισμός θριαμβεύει, η αστική τάξη ανασυγκροτείται και η σύγχυση των μαζών λιπαίνει κάθε είδους αντιδραστικά εγχειρήματα. Ωστόσο, το POUM δεν στερείται, κάθε άλλο, από ένα σύνθημα που να εντυπωσιάζει: “Κυβέρνηση εργατών και αγροτών”. Στις στιγμές αποκαρδίωσης, όταν θεωρεί ότι έχει αποστασιοποιηθεί οριστικά από την Generalitat3Οι ρίζες της ανάγονται στον 13ο αιώνα, όταν δημιουργήθηκαν μόνιμα συμβούλια αντιπροσώπων για τη διοίκηση των δικαστηρίων των διαφόρων βασιλείων που αποτελούσαν το Στέμμα της Αραγωνίας. Η σύγχρονη Generalitat ιδρύθηκε το 1931, ως θεσμός αυτοδιοίκησης της Καταλονίας στο πλαίσιο της Ισπανικής Δημοκρατίας. Παραμένοντας στην εξορία μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου το 1939, επανιδρύθηκε το 1977. Ουσιαστικά ήταν η αστική κυβέρνηση της Καταλονίας., η ηγεσία του POUM προβάλλει ένα σύνθημα με μεγάλους τίτλους, ως μια πρόκληση για τους Σταλινικούς και ως το θαυματουργό ελιξίριο που με μία μόνο κίνηση θα μπορούσε να αλλάξει τη ροή των γεγονότων.
Ουδείς είναι σε θέση να προσδιορίσει ακριβώς τι εννοεί το POUM με την κυβέρνηση των εργατών και των αγροτών. Τη συνεργασία που άσκησε στο πλαίσιο της κυβέρνησης με βάση τις επιτροπές; Στην πρώτη περίπτωση, οι εργάτες διαθέτουν ήδη στοιχεία που αποδεικνύουν ότι υπηρετούν μόνο την αστική τάξη – στη δεύτερη, το σύνθημα είναι εντελώς άκαιρο, διότι δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου επιτροπές, αυτές που παραμένουν δεν διαθέτουν την κατάλληλη δομή και συνεπώς το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να προετοιμάσουν το έδαφος ώστε οι επιτροπές να αναλάβουν την εξουσία. Μόνο το επαναστατικό μέτωπο του προλεταριάτου, που θα διασπάσει τον ταξικό συνασπισμό, θα μπορούσε να ξεκινήσει την προετοιμασία αυτή.
Προς τους συντρόφους, στους κόλπους του POUM, που ελπίζουν στην εξάλειψη των προηγούμενων λαθών από την ίδια την ηγεσία, τους διαβεβαιώνουμε ότι δεν έχει και δεν είχε ποτέ τη σοβαρότερη διάθεση να προετοιμαστεί για την κατάληψη της εξουσίας από το προλεταριάτο. Αναφορικά με τη συνεργασία, αναφέραμε σε προηγούμενο τεύχος μας ότι “η έλλειψη κριτηρίων του POUM είναι μάλλον οφθαλμοφανής παρά ουσιαστική”. Από τη στιγμή που εξαιτίας των προστριβών μεταξύ των Αναρχικών και των Σταλινικών προέκυψε το ενδεχόμενο (το πολύ μακρινό ενδεχόμενο) η CNT να υποστηρίξει την κυβερνητική υποψηφιότητα του POUM, η L’Hora, που ανέκαθεν κινούνταν λίγα εκατοστά πιο αριστερά από την La Batalla, απαιτεί στις 19 του μηνός μια κυβέρνηση επαναστατικού κύρους στη Generalitat, δηλαδή “αυτή που θα επαναφέρει το POUM με ισχυρότερη εκπροσώπηση από αυτήν που υπήρχε στο παρελθόν και θα περιορίσει αυτήν της Εσκέρα”. Θα πρέπει σοβαρά να ερωτήσουμε τους ηγέτες του POUM ποια “ιδιαιτερότητα” εντόπισαν ώστε να παραδώσουν με αυτό τον τρόπο το εργατικό κίνημα στον Σταλινισμό. Πρέπει απολύτως επιτακτικά να διακηρύξουμε ότι η ηγεσία του POUM αποτελεί το κυριότερο εµπόδιο για τη συγκρότηση του Επαναστατικού Κόµµατος. Οι μαχητές του έχουν χρέος να καταπολεμήσουν τον οπορτουνισμό της ηγεσίας, που επιτρέπει να την παρασύρει ο Σταλινισμός, που συνθηκολογεί πάντα στις πιο κρίσιμες στιγμές και αποτρέπει στο προλεταριάτο από το να βρει έναν επαναστατικό πόλο που δίπλα του θα συσπειρωθεί και θα κατατροπώσει τους εχθρούς στο δρόμο του προς την εξουσία.
Αυτή η πάλη για το επαναστατικό μέτωπο του προλεταριάτου θα προσφέρει στους αγωνιστές του POUM μια εξαιρετική ευκαιρία για να ελέγξουν κάποια στιγμή την ηγεσία τους και να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην κοινωνική επανάσταση. Εάν δεν επιτευχθεί αυτό, το ίδιο το ΠΟUΜ θα πορευτεί προς την καταστροφή του και η επανάσταση θα περιέλθει σε μία αντιδραστική φάση.
Μετάφραση Αρ.Μα.
Υποσημειώσεις
