Kρίση και ταξική πάλη στο Ιράν
Συνέντευξη της Νέας Προοπτικής με τον σύντροφο Ναντίρ και τη συντρόφισσα Ελίν από το Ιράν, που τους γνωρίσαμε στην Κατασκήνωση του Επαναστατικού Εργατικού Κόμματος – Τουρκία.
Νέα Προοπτική: Τι γίνεται στο εργατικό κίνημα στο Ιράν;
Ναντίρ: Υπάρχουν οι απεργίες στο εργοστάσιο ζάχαρης Seven Heel λόγω οικονομικής κρίσης. Οι εργάτες δεν έχουν πληρωθεί για καιρό. Δέχτηκαν επίθεση από την αστυνομία και μετά προσπάθησαν να κλείσουν ένα μικρό δρόμο προς την πόλη. Η αστυνομία τους επιτέθηκε και έκανε συλλήψεις. Υπήρχε, ιδιαίτερα στην Ευρώπη, μια απεργία διεθνούς αλληλεγγύης στους φυλακισμένους εργάτες. Ο Ρεζά Σαχάμπι, είναι ένας συνδικαλιστής του συνδικάτου των οδηγών λεωφορείων. Εδώ και μερικά χρόνια είναι στη φυλακή, έχασε τη δουλειά του εξαιτίας του αγώνα του και άρχισε έναν αγώνα με απεργία πείνας. Διεκδικεί τα βασικά δικαιώματά του αλλά καμιά απάντηση δεν υπάρχει από την Κυβέρνηση. Μερικά φιλελεύθερα κόμματα προσπάθησαν να λύσουν το πρόβλημα. Κάποιοι αριστεροί προσπάθησαν να διαμαρτυρηθούν για αυτήν τη φυλάκιση. Οι φιλελεύθεροι είπαν «οι αριστεροί είναι πολύ ριζοσπάστες. Πρέπει να αφήσουν το πρόβλημα σε μας».
Τώρα έχουμε απεργία στο εργοστάσιο Polbring, μια απεργία που άρχισε χρόνια πριν. Δεν μπορούν να πάρουν μισθό ενός μήνα γιατί ήταν κρατικό εργοστάσιο, αλλά η Κυβέρνηση ήθελε να το ιδιωτικοποιήσει. Μετά την ιδιωτικοποίηση άρχισε ο αγώνας. Είναι εργοστάσιο που εφοδιάζεται από την Κίνα.
Ένα σημαντικό ζήτημα είναι η παιδική εργασία στην Τεχεράνη. Η Κυβέρνηση είναι ενάντια στους μαρξιστές σε αυτό το θέμα, άλλα κινήματα όπως οι Φιλελεύθεροι και οι φιλανθρωπικές οργανώσεις, απλά το χρησιμοποιούν για να αυτο-διαφημιστούν.
Νέα Προοπτική: Πώς εκδηλώνεται η κρίση στο Ιράν;
Ναντίρ: Μετά την προεδρία Αχμαντινετζάτ, το χρήμα που έρχονταν από το πετρέλαιο ήταν πολύ. Η λαϊκιστική πολιτική του κράτους σκέπαζε την βαθιά κρίση στην καθημερινή ζωή του λαού. Στο τέλος της προεδρίας Αχμαντινετζάτ τα οικονομικά προβλήματα άρχισαν να φαίνονται πολύ καθαρά. Πολύ υψηλός πληθωρισμός, τα περισσότερα από τα εργοστάσια της χώρας έκλεισαν εξαιτίας μεγάλων εισαγωγών που ήταν πολύ φτηνότερες από την εγχώρια παραγωγή. Μετά το 2010 υπήρξε μεγάλη ανεργία. Το κράτος έλπιζε ότι μπορεί να λύσει το οικονομικό πρόβλημα με περισσότερο ήπια εξωτερική πολιτική, ιδιαίτερα στο ζήτημα της πυρηνικής κρίσης με τη Δύση. Κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου της προεδρίας Ρουχάνι, το Ιράν έκανε μια συμφωνία για τα πυρηνικά με τη Δύση, για να αμβλύνει τα οικονομικά προβλήματα αλλά δύο χρόνια μετά δεν υπάρχει κανένα σημάδι βελτίωσης της οικονομικής κατάστασης του λαού και της χώρας. Τώρα το χάσμα μέσα στην κοινωνία είναι τεράστιο. Υπάρχουν χιλιάδες άνεργοι, άστεγοι στην Τεχεράνη. Υπήρξε μια δημοσίευση πριν λίγο καιρό για άστεγους που βρίσκανε καταφύγιο μέσα στα νεκροταφεία, είναι οι άνθρωποι-φαντάσματα.
Σε μια τέτοια κατάσταση εξαιτίας της έλλειψης αριστερών οργανώσεων, κομμάτων, δεν υπάρχει μεγάλο ταξικό κίνημα για να συγκεντρώσει την ενέργεια αυτών των καταπιεσμένων και να αντιτεθεί στην οικονομική πολιτική του κράτους. Σε αυτήν την κατάσταση, όταν στην πρώτη περίοδο η προεδρία Ρουχάνι τέλειωσε, η αστική τάξη και η μικροαστική τάξη κέρδισαν συσπειρωμένες πίσω από τον Ρουχάνι μόνο και μόνο λόγω των ψεύτικων αιτημάτων για ελευθερία – μια μικροαστική αντίληψη της ελευθερίας. Ο Ρουχάνι, με αυτά τα οικονομικά προβλήματα στο Ιράν, κέρδισε την προεδρία αλλά δεν υπάρχει καμιά ελπίδα για αλλαγή για την εργατική τάξη. Το μόνο που ελπίζουμε είναι ότι ίσως τα αιτήματα για ψωμί και δουλειά θα συσπειρωθούν γύρω από τα ταξικά αιτήματα ενάντια στο κράτος.
Νέα Προοπτική: Υπάρχει κρίση του καθεστώτος;
Ναντίρ: Το καθεστώς είναι χωρισμένο σε δύο μέρη. Η μία είναι η πλευρά Ρουχάνι που προσπαθεί να λύσει τα προβλήματα με διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ και άλλους ιμπεριαλιστές. Στην ουρά τους έχουν τη νεοφιλελεύθερη πολιτική. Αυτή η πλευρά φτιάχνει τη δική της αστική τάξη που περιλαμβάνει τους γιους της οικογένειας των γραφειοκρατών. Ενώ η Κυβέρνηση δίνει δάνεια στις οικογένειές τους, ο λαός και η άλλη πλευρά του καθεστώτος, οι Συντηρητικοί, παραμένουν αντίπαλοι και ενάντια σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση με την Δύση. Υπήρξε μια διαδήλωση ενάντια στις διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ τον περασμένο χρόνο μπροστά από το κοινοβούλιο του Ιράν. Αυτή η διαδήλωση δεν κάλυπτε το λαό. Οι συμμετέχοντες ήταν μαχητές των συντηρητικών. Αλλά πολλοί άνθρωποι στο Ιράν πιστεύουν ότι οι διαπραγματεύσεις με τις ΗΠΑ θα φέρουν βελτιώσεις στην οικονομική κατάσταση. Και νομίζουν ότι η φτώχεια είναι αποτέλεσμα των οικονομικών κυρώσεων από το εμπάργκο. Θέλουν να ρίξουν το εμπάργκο και για αυτό ο Ρουχάνι πέτυχε να εκλεγεί στις εκλογές του 2017.
Νέα Προοπτική: Πως διαμορφώνεται η κατάσταση στο Ιράν απέναντι στο ζήτημα ενός ιμπεριαλιστικού πολέμου των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ την επόμενη περίοδο;
Ναντίρ: H εξωτερική πολιτική του Ιράν, πάντα αποφασίζεται και κυρίως κατευθύνεται από τον ανώτατο ηγέτη, που είναι ριζοσπάστης συντηρητικός, ο Χαμεϊνί. Η άλλη πλευρά, οι ήπιοι συντηρητικοί και μεταρρυθμιστές υπό τον Ρουχάνι, έχουν την προεδρία. Υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα στις δύο πλευρές. Κατά τη γνώμη μου, ο ανώτατος ηγέτης και οι Φρουροί της Επανάστασης έχουν το πάνω χέρι στην πολιτική της περιοχής και διεθνώς. Με το κενό στην ηγεμονία του ιμπεριαλισμού, δυνάμεις της περιοχής όμως η Σαουδική Αραβία, η Τουρκία, το Ιράν, το Κατάρ, διεξάγουν μια οξεία πάλη στην περιοχή, ιδιαίτερα στη Συρία, το Ιράκ και την Υεμένη. Η Σαουδική Αραβία άρχισε μια νέα επίθεση με την απομόνωση του Κατάρ που έσπρωξε το Κατάρ προς το Ιράν και την Τουρκία προς το Ιράν. Η Σαουδική Αραβία πιστεύω, που είναι σε έναν αντιδραστικό πόλεμο στην Υεμένη, δεν έχει την δύναμη να κάνει μια μεγάλη συμμαχία με επιτυχία ενάντια στο Ιράν και το Κατάρ αλλά η βαθιά κρίση στην Μέση Ανατολή θα χειροτερεύσει για τους λαούς της Μέσης Ανατολής αν οποιαδήποτε τρελή επίθεση ή επέμβαση ξεκινήσει από την Σαουδική Αραβία και τους συμμάχους της. Πιστεύω επίσης ότι η θέση του Ιράν στην περιοχή είναι μια προοδευτική θέση.
Νέα Προοπτική: Πως έχει επιδράσει η Αραβική Επανάσταση στο Ιράν;
Ελίν: Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για επίδραση των αραβικών επαναστάσεων στα μαζικά κινήματα στο Ιράν. Αλλά μπορούμε να δούμε μερικές πλευρές της επανάστασης, σε κάποια κινήματα, όπως στο γυναικείο κίνημα το οποίο ήταν μια συνέχεια του κινήματος της Τυνησίας. Αλλά η Αραβική Επανάσταση είχε μια πολύ μεγάλη επίδραση στις πολιτικές για την περιοχή, επίδραση σε δύο πλευρές: η μία στις εσωτερικές πολιτικές και η άλλη στις εξωτερικές. Το Ιράν ιδιαίτερα μετά την επανεκκίνηση των διαδηλώσεων στη Συρία υποστήριξε τον Άσσαντ ενάντια στις διαδηλώσεις που στρατιωτικοποιήθηκαν από τοπικές δυνάμεις όπως η Τουρκία, το Κατάρ και η Σαουδική Αραβία και επίσης από τους ιμπεριαλισμούς της Ε.Ε και των ΗΠΑ. Επίσης το Ιράν είχε μια πολύ σκληρή βάση στο Ιράκ και η στρατιωτικοποίηση της Συριακής εξέγερσης βοήθησε το Ιράν να δυναμώσει τη θέση του στη Μέση Ανατολή. Αλλά το Ιράν χαιρέτισε το λαό της Αιγύπτου και της Τυνησίας στην επανάσταση και αντιτάχθηκε στην επέμβαση στη Λιβύη. Στην εσωτερική πολιτική το Ιράν χρησιμοποίησε την κατάσταση στη Λιβύη και την Μέση Ανατολή ενάντια στις μάζες προβάλλοντας τις καταστάσεις στο Ιράκ και τη Συρία ως παράδειγμα προς αποφυγήν.
Νέα Προοπτική: Ποιες είναι οι προοπτικές για τον μαρξισμό και την επανάσταση στο Ιράν;
Ελίν: Κατά τη διάρκεια των γεγονότων της δεκαετίας του 1980, όταν πολλοί αριστεροί εξοντώθηκαν και οι φυλακές γέμισαν χωρίς δίκες με πολιτικούς κρατούμενους που δολοφονούνταν και οι οικογένειές τους δεν μπορούσαν να πάρουν ούτε τα σώματά τους, μετά από αυτό το τραγικό γεγονός, η οργάνωση οποιουδήποτε αριστερού κινήματος και η μαρξιστική οργάνωση, έγιναν κάτι το πολύ επικίνδυνο. Όταν υπήρξε ο φόβος, χάθηκε η παρακίνησή τους και το μαρξιστικό κίνημα έχασε μεγάλο μέρος της νεολαίας. Υπάρχουν μερικοί μαρξιστές διανοούμενοι χωρίς μαρξιστική δράση, στην Ακαδημία, στους δημοσιογράφους και κάποιοι μαρξιστές απέδρασαν μετά τη σύλληψή τους στην Ευρώπη ή σε άλλες χώρες. Επειδή η Κυβέρνηση φοβάται οποιαδήποτε μαρξιστική δραστηριότητα ασκεί την καταστολή. Έτσι υποβοηθούμενη από αυτό τον διωγμό, το φιλελεύθερο κίνημα με ισχυρή αντιπολίτευση στο μαρξιστικό κίνημα προσπάθησε να δυναμώσει στο Ιράν. Έχουν κερδίσει κάποια νομιμότητα σαν το φιλοδώρημα από τον πόλεμό τους στους μαρξιστές. Έχουν πολλές ευκαιρίες, όπως τις εκδόσεις τους, τα κανάλια τους, στο Ιράν και στο εξωτερικό. Για παράδειγμα έχουν το BBC χρησιμοποιώντας το ενάντια στον μαρξισμό και φαίνεται ότι η Κυβέρνηση δεν έχει πρόβλημα με τους φιλελεύθερους. Άλλη αντιπολίτευση δυστυχώς είναι η υποστήριξη πολλών ανθρώπων στην μοναρχία. Είναι αστοί. Έχουν πολλές πηγές διαφήμισης. Άλλα κινήματα μειοψηφίας είναι στο Κράτος του Αζερμπαϊτζάν, του Κουρδιστάν και του Βελουχιστάν. Η Κυβέρνηση έχει πολεμήσει το Βελουχιστάν τόσο σκληρά επειδή είναι Σουνίτες. Είναι ένα είδος εθνικής και θρησκευτικής πάλης.
Σήμερα γίνεται κάποια πάλη, αδύναμη, στο Αζερμπαϊτζάν, με φυλακισμένους που κάποιοι από αυτούς φέτος κατέβηκαν σε απεργία πείνας. Υπάρχουν μερικές αριστερές ομάδες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ, που όλες έρχονται από τα παραδοσιακά αριστερά κόμματα, όπως το Τουντέχ, τους Φενταγίν, αλλά καμία από αυτές δεν έχει ουσιαστικά επιρροή στην εργατική τάξη στο Ιράν. Τον τελευταίο χρόνο, ο Οίκος των Εργατών, την Πρωτομαγιά, είπε στους εργάτες: «είστε σε αυτήν την κατάσταση εξαιτίας των ξένων εργατών, των Αφγανών» και οι εργάτες βγήκαν στους δρόμους λέγοντας «φύγετε έξω Αφγανοί εργάτες» και «ντροπή στο αφεντικό που προσλαμβάνει Αφγανούς εργάτες». Ο φασισμός και ο ρατσισμός ανεβαίνουν στο Ιράν εξαιτίας αυτής της προπαγάνδας η οποία είναι ένα σημάδι του νεοφιλελευθερισμού στο Ιράν.
Ελπίζω ότι στην Τουρκία που υπάρχει περισσότερο ελεύθερος χώρος στην πολιτική δραστηριότητα, σε σχέση με το Ιράν, ή στην Ελλάδα, την Ιταλία και αλλού, η επανάσταση και το μαρξιστικό κίνημα θα γίνουν δυνατότερα κάτι που ξέρω ότι θα επιδράσει στο κίνημα στο Ιράν. Πιστεύω ότι δεν είναι σημαντικό σε ποια χώρα η επανάσταση θα ξεκινήσει, γιατί πιστεύουμε στην παγκόσμια επανάσταση. Αν ξεκινήσει στην Ελλάδα θα είμαστε εκεί. Εξαιτίας αυτής της προοπτικής θέλουμε να υποστηρίξομε την Παλαιστίνη και τις αραβικές χώρες ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τον σιωνισμό.
Φθινόπωρο 2017, Πρίγκηπος Τουρκίας
Για την συνέντευξη, Ερνέστο Α.
