H αποτυχία της “νέας κανονικότητας”


του Καμίλο Μαρκεθ – Εργατικό Κόμμα

Μέχρι στιγμής, στην Ουρουγουάη [χώρα μικρή, με πληθυσμό γύρω στα 3,5 εκατομμύρια, Σ.τ.Μ.], πριν τα μέσα Απριλίου έχουν πεθάνει 555 άνθρωποι λόγω του COVID-19. Μέχρι να δει το φως της δημοσιότητας αυτό το κείμενο θα έχουν ξεπεράσει τoυς 700. Ο ιός έχει ξεπεράσει τις καρδιαγγειακές παθήσεις ως κύρια αιτία θανάτου στη χώρα. Μέχρι το τέλος του μήνα έχει ανακοινωθεί ότι θα έχουμε περίπου 1500 θύματα. Από εκεί και πέρα δεν ξέρουμε.

Αυτό που παρακολουθούμε είναι η πλήρης αποτυχία της λεγόμενης “νέας κανονικότητας”, ένα αποτέλεσμα που δεν είναι εθνικό αλλά διεθνές. Ο [πρόεδρος] Λακάγιε ποντάρει στο αποτέλεσμα ενός γρήγορου εμβολιασμού της πλειοψηφίας του πληθυσμού, κάτι σχετικά εφικτό σε μια χώρα με τους κατοίκους της Ουρουγουάης, αν και ο κορεσμός των ΜΕΘ ήδη πιέζει και καταγράφεται ακόμη και από τα πιο φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης. Ένα άλλο κρίσιμο σημείο αυτής της στρατηγικής, αν θέλετε, έχει τεχνικό χαρακτήρα. Το εμβόλιο χρειάζεται περίπου δεκαπέντε ημέρες μετά τη δεύτερη δόση για να δράσει. Παρόλο που ο εμβολιασμός προχωρά με ικανοποιητικούς ρυθμούς, οι λοιμώξεις, τα σοβαρά κρούσματα και οι θάνατοι αυξάνονται. Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε την αβεβαιότητα σχετικά με τα ίδια τα εμβόλια. Ήδη γίνεται λόγος ότι οι μεταλλάξεις του ιού θα μπορούσαν να καταστήσουν ορισμένα από αυτά παρωχημένα. Τα ποσοστά αποτελεσματικότητας 85%, 90% και 95% που αναφέρονταν όταν κυκλοφόρησαν στην αγορά έχουν πέσει σε 70%, 60% και ακόμη λιγότερο. Για να αντιμετωπιστεί αυτή η υποβάθμιση, η ιδέα της παροχής μιας τρίτης δόσης, η οποία θα παρατείνει χρονικά το στάδιο του εμβολιασμού, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Με άλλα λόγια, ο εμβολιασμός βρίσκεται σε κρίση. Ένα τεράστιο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού δεν θα λάβει το εμβόλιο, ανεξάρτητα από την παρούσα ή μελλοντική αποτελεσματικότητά του.

Στην Ουρουγουάη η επιστημονική κοινότητα είχε προειδοποιήσει για την κλιμάκωση της πανδημίας, αλλά ήταν επίσης απολύτως προβλέψιμη για όποιον παρακολουθούσε λίγο ή πολύ στενά τις διεθνείς ειδήσεις. Ο Λακάγιε Που [Luis Lacalle Pou] παραχώρησε συνέντευξη Τύπου την Τετάρτη 7 Απριλίου, όταν τα δημοσιεύματα μιλούσαν για 45 νεκρούς την ημέρα, αγνόησε το σημείο που ξεκάθαρα ένας φιλοκυβερνητικός δημοσιογράφος παρουσίασε μιλώντας για τον “ελέφαντα στον κυβερνητικό πύργο” και κατήγγειλε ότι “κάθε μέρα που περνάει είναι σαν ένα λεωφορείο γεμάτο Ουρουγουανούς να τρακάρει μετωπικά και να μην υπάρχουν επιζώντες και δεν ανέφερε τίποτα”. (Leonardo Haberkorn, The Observer). Αυτή η αδιαφορία για τη ζωή είναι εξαιρετικά σημαντική.

Ωστόσο, το πιο σημαντικό ζητούμενο για να δράσουμε είναι να γνωρίζουμε πού βρισκόμαστε στην κρίση. Οι εξαγγελίες για τη νέα κανονικότητα πήγαν περίπατο. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί και για τη λεγόμενη υπεύθυνη ελευθερία, η οποία δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια παγίδα με αρκετή ασάφεια για να μπορέσει να φορτώσει στον πληθυσμό την ευθύνη σε περίπτωση που ξεσπάσει πανδημία, όπως στην πραγματικότητα συμβαίνει.

Το κύριο λάθος που μπορεί να γίνει είναι η υπεράσπιση της ιδέας ότι μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτό με τον εμβολιασμό ενός συγκεκριμένου αριθμού ανθρώπων ξεχωριστά από τα βασικά μέτρα. Όσοι υποστηρίζουν ότι αυτό θα ήταν μια διέξοδος χρησιμοποιούν ως παράδειγμα τη Μεγάλη Βρετανία ή το Ισραήλ. Ακόμα και αν το θεωρήσουμε αποδεκτό, αυτό που δεν λαμβάνει υπόψη αυτή η σύγκριση είναι ότι ούτε το Ισραήλ ούτε η Μεγάλη Βρετανία, που επιπλέον είναι νησί, έχουν ως γείτονα τη Βραζιλία, την οποία η κυβέρνηση Μπολσονάρου έχει μετατρέψει σε ένα τεράστιο υπαίθριο νεκροταφείο. Ο κακός χειρισμός της πανδημίας στη Βραζιλία οδήγησε τους ειδικούς να υποδείξουν τη χώρα αυτή ως δεξαμενή και παγκόσμια θερμοκοιτίδα νέων και πιθανώς πιο θανατηφόρων μεταλλάξεων του ιού.

Ο πλανήτης δεν περνάει απλά μια υγειονομική κρίση, ή αν θέλετε, μια ιολογική κρίση. Αυτό που βλέπουμε είναι το αποτέλεσμα της έκρηξης των αντιφάσεων ενός συστήματος που έχει έρθει σε σύγκρουση με το περιβάλλον για να υπερασπιστεί κατά γράμμα το καπιταλιστικό ιδιωτικό κέρδος. Το φετίχ του εμβολίου είναι η γραμμή της αστικής τάξης, η οποία λέει “τώρα που εμβολιάστηκες, πήγαινε στη δουλειά”. Αλλά αυτό είναι επίσης ψευδές, η Χιλή εμβολιάζεται αλλά ο ιός συνεχίζει να υπάρχει. Η αποσύνθεση του καπιταλισμού δεν έχει αντίδοτο που να έρχεται με τη μορφή εμβολίου.

Η κυβέρνηση με επικεφαλής τον Λακάγιε έχει ηττηθεί. Η επ’ αόριστον αναστολή των σχολικών μαθημάτων αποτελεί αναίρεση πρώτα απ’ όλα λόγω του συμβολισμού της. Οι αστικές τάξεις σε άλλες χώρες πιέζουν έντονα να διατηρήσουν τα σχολεία ανοιχτά, με την έννοια ότι αν γίνονται τα μαθήματα, η παραγωγή θα πρέπει να συνεχιστεί κανονικά.

Η κρίση έχει λάβει οξύτερο χαρακτήρα, η κοινωνική δυστυχία είναι ανεξέλεγκτη, οι ΜΕΘ δεν απέχουν πολύ από το όριο κορεσμού και οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας, η λεγόμενη “πρώτη γραμμή”, έχουν εξαντληθεί. Οι μαρτυρίες στο διαδίκτυο είναι πολλές και εύγλωττες. Υπάρχουν ήδη εκκλήσεις από τα ιατρικά σωματεία προς τους επαγγελματίες να κάνουν μια “ορθολογική χρήση” του οξυγόνου: μια Βραζιλία σε πάνες.

Οι μεγάλοι απόντες είναι τα συνδικάτα που η γραφειοκρατία έχει μετατρέψει σε δομές-φαντάσματα, χωρίς συνελεύσεις, ολομέλειες ή εκλογές. Ας μη μιλήσουμε για κινητοποιήσεις. Ταυτόχρονα, υπάρχουν ενδείξεις μιας τάσης να σπάσει αυτή η αδράνεια, προς το παρόν αποκλειστικά σε συνδικάτα που ηγούνται ανεξάρτητων τομέων ή όπου η γραφειοκρατία έχει χάσει την επιρροή της (αλιεία, κρέας, τράπεζες).

Ο εκρηκτικός συνδυασμός των αντιφάσεων πρέπει να αντιμετωπιστεί με ένα πρόγραμμα, στο οποίο το εμβόλιο είναι ένα κομμάτι. Το πρόγραμμα αυτό πρέπει να προβλέπει την αναστολή όλων των μη απαραίτητων εργασιών και τη στήριξη των μισθών που πληρώνουν οι επιχειρήσεις για τους εργαζόμενους που πρέπει να μείνουν στο σπίτι, καθώς και μια επιδότηση τουλάχιστον 20.000 πέσος για τους ανέργους και τους υποαπασχολούμενους, για την οποία πρέπει να ανασταλεί η πληρωμή του δημόσιου χρέους και να χρησιμοποιηθούν τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας, καθώς και τη θέσπιση ενός προοδευτικού φόρου στις μεγάλες περιουσίες.

Ένα σύστημα που δεν μπορεί να περάσει ούτε ένα μήνα χωρίς να εκμεταλλευτεί την εργατική τάξη δεν έχει τίποτα άλλο να προσφέρει, Οτιδήποτε άλλο είναι περιστασιακές αναλύσεις.

Αυτό το πρόγραμμα απαιτεί μια έντονη κινητοποίηση και τα μέσα για την επιβολή του δεν είναι άλλα από τη γενική απεργία και την εργατική κυβέρνηση.

Δημοσιεύθηκε στην εβδομαδιαία εφημερίδα Voces στις 15/4/2021