της Κατερίνα Μάτσα

Ουλρίκε Μαρί Μάινχοφ «Καλημέρα σας κυρία Παχλαβί», εκδόσεις η βαλίτσα, Αθήνα 2022

Ένα καλαίσθητο τομίδιο εκδόθηκε πρόσφατα εισάγοντας τον αναγνώστη στην νεότερη ιστορία του Ιράν και όχι μόνο, μέσα από την ανοιχτή επιστολή της Ουλρίκε Μάινχοφ στη σύζυγο του Σάχη, που πραγματοποιούσε τότε, στις 4 Ιουνίου 1967, επίσημη επίσκεψη στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Η επιστολή αρχίζει με την προσφώνηση «Καλημέρα σας κυρία Παχλαβί» και απευθύνεται στην τρίτη σύζυγο του Σάχη, την ωραία και κομψή Φαράχ Ντιμπά, η οποία διαδέχτηκε τη «θλιμμένη πριγκίπισσα» Σοράγια, που δεν μπορούσε να κάνει παιδί.

Την πολύ κατατοπιστική εισαγωγή, την ωραία μετάφραση και το εξαιρετικό επίμετρο του βιβλίου έχει κάνει ο Αλέξανδρος Κυπριώτης, παρέχοντας στον αναγνώστη τις απαραίτητες ιστορικές πληροφορίες, που εισάγουν με πληρότητα στο θέμα.

Η επιστολή είναι στην ουσία της μια καταγγελία της δραματικής κατάστασης στη χώρα, όπου 1 στα 2 παιδιά πέθαινε από την πείνα, τη φτώχεια και τις αρρώστιες. Τη χώρα, όπου οι αγρότες τρέφονταν με ρίζες φυτών και κουκούτσια χουρμά, όπου τα παιδιά δουλεύανε 14 ώρες τη μέρα, όπου το 20% των Ιρανών ήταν ηρωινομανείς μέσω αυτοκρατορικής πρωτοβουλίας για το εμπόριο οπίου, ενώ κόστισαν 2 δισεκατομμύρια μάρκα τα «πενιχρά» κοσμήματα, που ο Σάχης χάρισε στη σύζυγό του (ένα διάδημα, μια καρφίτσα, διαμαντένια σκουλαρίκια, ένα βραχιόλι με μπριγιάν, μια χρυσή τσάντα χειρός). Τη χώρα που καταδυνάστευε ένας στρατός 200.000 ανδρών, μια μυστική αστυνομία 60.000 ανδρών, μια στρατιά χιλιάδων που εξοπλίζονταν με χρήματα των ΗΠΑ και επικουρούνταν από 12.000 Αμερικανούς στρατιωτικούς συμβούλους. Τη χώρα που ζούσε μέσα στη μαύρη φτώχεια, ενώ τα πετρέλαιά της τα εκμεταλλεύονταν οι εταιρείες BP, Standard Oil, Caltex, Royal Dutch Shell, και άλλες αγγλικές, αμερικανικές και γαλλικές εταιρείες. Ο ίδιος ο Σάχης και οι αυλικοί του ζούσαν μέσα στη χλιδή. Αλλά, τί είναι τα δισεκατομμύρια που σκόρπιζε ο Σάχης μπροστά σ’ αυτά που κερδίζανε όλες αυτές οι εταιρείες; Τον χρηματοδοτούσαν για μην εθνικοποιηθούν ποτέ ξανά τα πετρέλαια της χώρας, όπως είχε γίνει επί Μοσαντέκ, του τελευταίου δημοκρατικά εκλεγμένου πρωθυπουργού, που ανατράπηκε με πραξικόπημα από τη CIA και έφερε τον Ρεζά Παχλαβί στον αυτοκρατορικό θρόνο.

«Μήπως απορείτε”, καταλήγει η ανοιχτή επιστολή της Μάϊνχοφ, “που ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, έχοντας γνώση όλων αυτών των φρικαλεοτήτων, προσκάλεσε εσάς και τον άνδρα σας εδώ; Εμείς όχι. Ρωτείστε τον κάποια στιγμή για τις γνώσεις του στον τομέα των εγκαταστάσεων και των κτιρίων των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Είναι ειδήμων στον τομέα αυτόν.»

Η επιστολή, γράφει ο Κυπριώτης, δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιουνίου του πολιτικού περιοδικού Koncret, του δημοφιλέστερου περιοδικού της επαναστατικής Αριστεράς στη Δ. Γερμανία εκείνη την εποχή. Οι διαδηλώσεις ενάντια στον αιματοβαμμένο θρόνο του παγωνιού ήταν δυναμικές Και η ομοσπονδιακή αστυνομία σκότωσε ένα διαδηλωτή, φοιτητή, το νεαρό Ονεζόργκ. Όπως αποκαλύφθηκε αργότερα ο μπάτσος-δολοφόνος ήταν παράλληλα και πράκτορας της Στάζι, της μυστικής αστυνομίας της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας!

Από τότε πολύ νερό κύλησε στο αυλάκι. Ο μισητός Σάχης ανατράπηκε με την Επανάσταση του 1979, από τις μάζες κάτω από τη ηγεσία του Αγιοταλάχ Χομεϊνί και τα πετρέλαια εθνικοποιήθηκαν και πάλι. Η Ισλαμική Δημοκρατία που εγκαθιδρύθηκε δεν έλυσε τα άλυτα προβλήματα της μεγάλης αλλά ανολοκλήρωτης επανάστασης του 1978-79. Κατέληξε, στην πορεία, να μετατραπεί σε ένα σκληρό θεοκρατικό καθεστώς καταπίεσης του λαού και ιδιαίτερα των γυναικών και των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων, εφαρμόζοντας πολιτική μερικής ιδιωτικοποίησης σε πετρελαϊκούς τομείς, που σε συνδυασμό με το εμπάργκο και τις ολοένα σκληρότερες κυρώσεις των Αμερικανών ιμπεριαλιστών ενάντια στον λαό της χώρας οδήγησαν ξανά στην ανισότητα, στην διαφθορά και στην ακραία φτώχεια.

Η σημερινή ιστορική εξέγερση των ιρανικών μαζών με επικεφαλής τις γυναίκες, μετά τη δολοφονία της Μαχσά Αμινί, έχει στη ρίζα της τη λαϊκή οργή για την ανισότητα, τη φτώχεια και την καταπίεση της λαϊκής πλειοψηφίας, την ταπείνωση, τις διακρίσεις. Το οικοδόμημα της θεοκρατικής εξουσίας έχει αρχίσει να τρίζει και να ανοίγονται ρωγμές. Οι διαδηλώσεις συνεχίζονται, πέντε μήνες τώρα, σε όλη τη χώρα, μαζί με απεργίες σε μεγάλα διυλιστήρια και πετροχημικά εργοστάσια με χιλιάδες εργάτες. Παρά τις δημόσιες εκτελέσεις, τις εκατοντάδες θανάτους διαδηλωτών, παρά την άγρια καταστολή από τη μισητή Αστυνομία Ηθών, παρά την περιορισμένη πρόσβαση στο Διαδίκτυο, που επέβαλε το καθεστώς, η εξέγερση απλώνεται σαν τη φωτιά. Οι μνήμες της επανάστασης του 1979 ξαναζούν, ιδιαίτερα στους εργαζόμενους στο πετρέλαιο, που αγωνίζονται για πανεθνική απεργία και στη νέα γενιά που αγωνίζεται για ελευθερία και αξιοπρέπεια. Στους δρόμους, στα εργοστάσια, στις γειτονιές, όλοι διεκδικούν ελευθερία στην απεργία, ελευθερία στις διαδηλώσεις, ελευθερία στην οργάνωση πολιτικών κομμάτων, ίσα δικαιώματα για όλους τους πολίτες αδιακρίτως, τέρμα στις έμφυλες διακρίσεις, κατάργηση της θανατικής ποινής, απελευθέρωση όλων των συλληφθέντων.

Gerhard Richter, Ulrike Meihof

Στο επίμετρο περιλαμβάνονται και βιογραφικά στοιχεία αυτής της εκπληκτικής γυναίκας, της θαρραλέας αγωνίστριας και προικισμένης δημοσιογράφου, Oυλρίκε Μάϊνχοφ. Αρχικά τοποθετημένη στην αριστερή πτέρυγα του SPD και μετά στην ένοπλη πάλη της Φράξιας “Κόκκινος Στρατός” – την RAF.

Έγραφε και δημοσίευε διαρκώς ενάντια στους κρατούντες, αποκαλύπτοντας, όπου υπήρχαν στοιχεία, και το ναζιστικό παρελθόν τους, τον «Χίτλερ μέσα σας», όπως έγραφε καυστικά για τους Δυτικούς συμπολίτες της και όχι μόνο. Συνελήφθη στις 15 Ιουνίου 1972 για τη δράση της στη Φράξια Κόκκινος Στρατός, στις 9 Μάη 1976 βρέθηκε απαγχονισμένη στις φυλακές υψίστης ασφαλείας του Μανχάϊμ, στα περιβόητα “λευκά κελιά” της απάνθρωπης “αισθητηριακής “απομόνωσης”. Οι Αρχές ισχυρίστηκαν ότι αυτοκτόνησε! Το ίδιο είπαν για τους συντρόφους της που δολοφονήθηκαν επίσης στο κολαστήριο. Ο μεγάλος Γερμανός ζωγράφος Gerhard Richter θα τους αφιερώσει ένα συγκλονιστικό συγκρότημα εικαστικών έργων, αληθινό μνημείο τιμής και καταγγελία της αστικής βαρβαρότητας, μια ελεγεία για τους χαμένους οραματιστές μιας παγκόσμιας επανάστασης, την γενιά του παγκόσμιου Μάη 1968.

Διατρέχοντας τις σελίδες του βιβλίου αναρωτιέται κανείς πόσο θράσος και κυνισμό χρειάζεται να έχει κανείς για να ζητά, όπως κάνει σήμερα ο γιός του Σάχη, που ζει στο εξωτερικό, να αναγνωρισθεί ως ο «συνήγορος του ιρανικού λαού στις συζητήσεις με διεθνείς δυνάμεις»! Το πιόνι αυτό του Δυτικού ιμπεριαλισμού ονειρεύεται “παλινορθώσεις του θρόνου του παγωνιού”, καθώς ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός και το Ισραήλ του Νετανιάχου νομίζουν ότι μπορούν να εκμεταλλευτούν την δίκαιη οργή του Ιρανικού λαού για ένα θεοκρατικό καθεστώς που διαψεύδει οικτρά τις προσδοκίες του επαναστατικού 1979.

Αυτό, όμως, που έχει δείξει ο αγώνας των μαζών που αψηφούν τις δυνάμεις καταστολής του θεοκρατικού καθεστώτος και βγαίνουν στους δρόμους είναι ότι καμιά δύναμη δεν μπορεί να ξαναφέρει στη χώρα τη βαρβαρότητα του σαχικού καθεστώτος των Παχλαβί. Το βασικό αίτημα των απεργών εργατών των διυλιστηρίων πετρελαίου σύμφωνα με την Διακήρυξή τους του Ιανουαρίου 2023 είναι εργατικά συμβούλια και συλλογική διαχείριση των κοινών. Μονάχα έτσι θα πραγματωθεί και το κύριο σύνθημα των διαδηλωτριών Τζιν, Τζιγιάν, Αζάντι – Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία.