του Γιάννη Αγγέλη
Τις τελευταίες ημέρες στον ελληνικό τύπο «περισσεύουν» τα θριαμβευτικά ρεπορτάζ και τα αντίστοιχα σχόλια για το ότι η κυβέρνηση είναι έτοιμη, πριν το τέλος του 2025, να αποπληρώσει πάνω από 5,7 δις ευρώ. Θα μειώσει έτσι ακόμα περισσότερο το χρέος από το πρώτο μνημονιακό δάνειο (GLF) των 52 δις ευρώ.
Τα σχετικά σχόλια μάλιστα συνοδεύονται από δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων που συμμετείχαν στην φθινοπωρινή Σύνοδο του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον, σύμφωνα με τις οποίες η ελληνική οικονομία έχει επιστρέψει πλέον στην «κανονικότητα» με υπεριδπλάσιους του Μ.Ο. της Ευρωζώνης ρυθμούς ανάπτυξης, εξασφαλίζοντας την «δημοσιονομική σταθερότητα» που είναι το μεγάλο ζητούμενο πλέον για όλη την υπόλοιπη Ευρώπη…
Ακόμα περισσότερο μάλιστα «παίζει» στα ρεπορτάζ και τα σχόλια αυτά, συχνά πυκνά, το ευφυολόγημα της «εκδίκησης των PIIGS» και ιδιαίτερα της Ελλάδας, απέναντι στην οικονομική και πολιτική κρίση που συνταράσσει την Γαλλία και την κάμψη διαρκείας της γερμανικής οικονομίας, με ειδική αναφορά στον Σαρκοζί (στην φυλακή) και την Μέρκελ, που πρωτοστάτησαν στην μνημονιακή λαίλαπα.
Η αλήθεια είναι ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερο ψέμα και fake news από την φιλολογία αυτή.
Και δεν θα ήταν άξιο λόγου ίσως να το επισημάνει αυτό κανείς, ανάμεσα σε τόσα άλλα fake news, αν με αυτό δεν επιχειρούσαν –η ντόπια άρχουσα τάξη και η κυβέρνηση– να κρύψουν τις πραγματικές επερχόμενες εξελίξεις σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, πίσω από αυτή την «ψευδή εικόνα».
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με την σειρά.
Πράγματι έχει δρομολογηθεί η ταχύτερη αποπληρωμή του πρώτου μνημονιακού διακρατικού δανείου (GLF) των 52 δις ευρώ, που αφορά σε δάνεια των χωρών της Ευρωζώνης στην Ελλάδα. Τα υπόλοιπα δάνεια που από το 2026 θα αρχίσουν να αποπληρώνονται οι δόσεις τους, είναι από το ευρωπαϊκό ταμείο ESM. Η ασφυκτική όμως πίεση για την πρόωρη αποπληρωμή του GLF έχει να κάνει με την τρέχουσα κρίση στην Ευρωζώνη και την απαίτηση των χωρών-μελών να πάρουν πίσω τα λεφτά τους όσο γίνεται νωρίτερα (πριν την λήξη του), με αντάλλαγμα για την Ελλάδα τα αυξημένα δάνεια και επιχορηγήσεις από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Και η Ελλάδα ανταποκρίνεται, με μία πρωτοφανή στην ιστορία του ευρωπαϊκού καπιταλισμού ασφυκτική φορολογική τανάλια έμμεσων φόρων ύψους 24% ΦΠΑ και ΕΦΚ(!) με στόχο να διασφαλίσει πρωτογενή πλεονάσματα για να «βγούν» οι πρόωρες αποπληρωμές του δανείου. Για να αντιληφθεί κανείς τι σημαίνει αυτό θυμίζουμε ότι στα καύσιμα π.χ. οι τιμές επιβαρύνονται με τον ΦΠΑ και στη συνέχεια το σύνολο επιβαρύνεται με τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, δηλαδή πληρώνουμε φόρο και για τον φόρο που πληρώνουμε. Αυτό δεν έχει το προηγούμενό του… Κάπως έτσι, σε συνδυασμό με τις δραματικές περικοπές δημοσίων δαπανών, «βγαίνουν» οι πρόωρες αποπληρωμές του πρώτου δανείου. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το δημόσιο χρέος είναι, στην ουσία, ένας μηχανισμός μεταφοράς πλούτου από την εργατική τάξη προς την τάξη των πιστωτών, ντόπιων και ξένων. Είναι ένα εργαλείο ταξικής εκμετάλλευσης με πρόφαση την «διάσωση» και τη «μείωση του χρέους» που συνεπάγεται περικοπές, μειώσεις μισθών και ιδιωτικοποιήσεις – δηλαδή, εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης.
Η περιβόητη ανάπτυξη
Όσο για τον περιβόητο υψηλό ρυθμό ανάπτυξης που κατά τις διάφορες εκτιμήσεις ΔΝΤ, Κομισιόν, Κυβέρνησης, ΤτΕ κυμαίνεται μεταξύ 2,1% και 2,5%, ενώ στην Ευρωζώνη ο ΜΟ είναι μόλις 1% (με τις βασικές οικονομίες Γερμανίας, Γαλλίας, κ.λπ. να κινούνται μεταξύ του 0% και του 1%), η αλήθεια είναι… αποκαλυπτική.
Όπως έχει δημόσια υπενθυμίσει η Τράπεζα της Ελλάδος ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας συντίθεται από δύο παράγοντες, την εγχώρια χρηματοδοτική δραστηριότητα (με βασικό της στοιχείο την καταναλωτική δαπάνη) και εκείνη που προκύπτει από τις επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης. Και υπολογίζει ότι η συμβολή του Ταμείου Ανάκαμψης στο τελικό 2,1% – 2,5% είναι πάνω από το 50% του ποσοστού αφού συμβάλει σ’ αυτό με το 1,2% – 1,4%. Με άλλα λόγια ο ρυθμός ανάπτυξης της εγχώριας οικονομίας είναι μόλις και μετά βίας 1% αν αφαιρέσει κανείς το Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο τροφοδοτεί την εγχώρια οικονομία και τις επενδύσεις με περισσότερα από 32 δις ευρώ μέχρι την λήξη του τον Αύγουστο του 2026. Η χρήση των πόρων αυτών που νέμεται μέσω της διαπλοκής με την κυβέρνηση Μητσοτάκη το εγχώριο και διεθνές κεφάλαιο στρέφεται στη δημιουργία κερδοφόρων επενδυτικών ευκαιριών που τροφοδοτούν με την σειρά τους τα κερδοσκοπικά χρηματιστηριακά «παιχνίδια» μόχλευσης.
Ο επενδυτικός γκρεμός
Αυτήν την «αλήθεια» υπενθύμισαν στους απεσταλμένους της ελληνικής κυβέρνησης στις κλειστές συναντήσεις που έγιναν στη Σύνοδο του ΔΝΤ και της έδωσαν μάλιστα και όνομα για να γίνει ακόμα πιο καθαρό.
Η Ελλάδα, είπαν στον κ. Πιερρακάκη τον Έλληνα ΥΠΟΙΚ, αντιμετωπίζει σε λιγότερο από ένα χρόνο, δηλαδή από τον επόμενο Αύγουστο έναν άμεσο «επενδυτικό γκρεμό». Με το που τελειώνει δηλαδή το Ταμείο Ανάκαμψης, η ελληνική καπιταλιστική οικονομία θα υποστεί μία χωρίς προηγούμενο «πτώση» καθώς δεν έχει εγχώριους πόρους –και δεν μπορεί επίσης να προσελκύσει εξωτερικούς (FDI)– για να χρηματοδοτήσει την οικονομία της. Ο επικείμενος «επενδυτικός γκρεμός», όταν θα στεγνώσουν οι πηγές του Ταμείου Ανάκαμψης (το περιβόητο RRF) είναι μπροστά μας και είναι αναπόφευκτος. Αυτός άλλωστε είναι και ο βασικός λόγος που έχει φρενάρει παρά τις πρόωρες εξοφλήσεις του χρέους και την μεγάλη ανάπτυξη η περαιτέρω βελτίωση της πιστοληπτικής αξιολόγησης του χρέους από τους διεθνείς Οίκους Moody’s και Fitch όπως καταγράφεται στις τελευταίες ανακοινώσεις τους. Θα μπορούσε να πεί κανείς ότι αυτή είναι η ιδιότυπη μορφή των εκδηλώσεων της αντίφασης που η ευρωπαϊκή κρίση χρέους, απειλεί με διάλυση την εγχώρια οικονομία σε συνάρτηση με το χρέος.
Η εγχώρια οικονομία μετά την συντριβή της μνημονιακής δεκαετίας (απώλεια 25% του ΑΕΠ) βασίζεται σε τεράστιες εισροές κεφαλαίου (Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ, κ.λπ.) που δεν παράγονται στην Ελλάδα μέσα από την επέκταση του κεφαλαίου. Όταν σταματήσουν αυτές οι εισροές, αναμένεται η κατάρρευση. Η βάση για μια έστω εν μέρει «αυτοσυντηρούμενη» οικονομική ανάπτυξη είναι ανύπαρκτη και αδύνατη. Η καπιταλιστική οικονομία δεν μπορεί να αναπαράγει τον εαυτό της χωρίς εξωτερικές «κυψέλες οξυγόνου». Η «ζημιά» είναι τόσο μεγάλη που τόσο στην κυβέρνηση όσο και στην ΤτΕ διατείνονται κατ΄ ιδίαν ότι η Κομισιόν και η Ε.Ε. δεν πρόκειται να αφήσει να «κλείσει» το RRF χωρίς κάτι να έρθει να το υποκαταστήσει…
Αυτός ο «επενδυτικός γκρεμός» όμως είναι προς το παρόν τουλάχιστον η μοναδική αλήθεια που κρύβεται πίσω από την fake «κανονικότητα».
Καταλαβαίνει κανείς λοιπόν γιατί ο Μητσοτάκης και όποιος τον διαδεχθεί, έτσι κι αλλιώς, πριν ή μετά τον ερχόμενο Αύγουστο, θα βρεθεί χωρίς τον οικονομικό βραχίονα που αποτελεί μέχρι και την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές τον κεντρικό χρηματοδότη του καπιταλισμού στην Ελλάδα. Χρηματοδότη για έργα, υπηρεσίες, προγράμματα, υγεία, παιδεία και όλα τα υπόλοιπα που εξαρτώνται από την εισροή πόρων στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
Αυτό είναι ένα βασικό στοιχείο της αλήθειας που κρύβεται και παραποιείται από τα ρεπορτάζ και τα σχόλια για την ελληνική «κανονικότητα» σήμερα. Και προφανώς ορίζει και τον πολιτικό χρόνο των εξελίξεων τουλάχιστον όσο αφορά την εσωτερική εξέλιξη των γεγονότων.
Αυτή σε μεγάλο βαθμό είναι η ιδιαίτερη «εγχώρια» εν ενεργεία οικονομική διάσταση της κρίσης, που έτσι κι αλλιώς ορίζεται από τις διεθνείς εξελίξεις σήμερα.
