Από τις 2 έως τις 4 Απριλίου, στο Λένινγκραντ διεξήχθησαν τρεις σημαντικές εκδηλώσεις: ένα Διεθνές Συνέδριο μαζί με μια Έκθεση φωτογραφιών για τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς (Κομιντέρν) στην Ρωσική Εθνική Βιβλιοθήκη, το 5ο Οικονομικό Συνέδριο της Αγίας Πετρούπολης και μια εκδήλωση-συζήτηση για το κίνημα των “Κίτρινων Γιλέκων” στην Γαλλία στο Ντομ Πλεχάνοβα [Σπίτι Πλεχάνοφ]. 

Και στις τρεις εκδηλώσεις από την Ελλάδα προσκλήθηκε και μίλησε, εκ μέρους του ΕΕΚ, ο γραμματέας του σ. Σάββας Μιχαήλ, ο οποίος έδωσε και ημίωρη συνέντευξη στο  διαδικτυακό τηλεοπτικό  κανάλι “ΚΑΝΑΛ ΜΑΡΞ” .

Το Συνέδριο για την Κομιντέρν στην Ρωσική Εθνική Βιβλιοθήκη στο Λένινγκραντ συνδυάστηκε με τα εγκαίνια της πολύ ενδιαφέρουσας έκθεσης ” Ένα Παγκόσμιο Κόμμα από την Μόσχα”, η οποία είχε παρουσιαστεί προηγουμένως με επιτυχία στο Βερολίνο και στη Μόσχα. Η Έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες των 55 συνέδρων του Πρώτου Συνεδρίου της Κομμουνιστικής Διεθνούς, με την χαρακτηριστική διευκρίνηση κάτω από τις περισσότερες φωτογραφίες ότι ο εικονιζόμενος επαναστάτης – αντιπρόσωπος στο Ιδρυτικό Συνέδριο της Κομιντέρν εκτελέστηκε στην δεκαετία του 1930 από την σταλινική Νι-Κα-Βε-Ντε… 

Στο ίδιο το Συνέδριο έγινε  εκτενής λόγος από τους ομιλητές (από την Ρωσία, Τουρκία, Εσθονία, Γερμανία, Ελλάδα) για την ανάγκη σήμερα μιας νέας Διεθνούς. Η Νέα Προοπτική δημοσιεύει το κείμενο της ομιλίας του Σάββα Μιχαήλ.

 

 

 

 

 

Σάββας Μιχαήλ-Μάτσας

 

Η Κομμουνιστική Διεθνής και η Παγκόσμια Επανάσταση

 

Παρουσίαση στο συνέδριο για τα 100χρονα της Κομιντέρν στη Ρωσική Εθνική Βιβλιοθήκη, Λένινγκραντ, 2 Απριλίου 2019

 

Στην αφετηρία της, στην ιδρυτική στιγμή της Τρίτης Κομμουνιστικής Διεθνούς στο Πρώτο Συνέδριό της, στις 2 – 6 Μαρτίου 1919, εκδόθηκε ένα Μανιφέστο προς τους Εργάτες του Κόσμου, γραμμένο από τον Λεβ Νταβιντόβιτς Τρότσκι, που τόνιζε στο καταληκτικό του μέρος:

 

Αν η Πρώτη Διεθνής προανήγγειλε την πορεία ανάπτυξης και έδειξε το δρόμο, αν η Δεύτερη Διεθνής συγκέντρωσε και οργάνωσε εκατομμύρια εργαζομένους, τότε η Τρίτη Διεθνής είναι η Διεθνής της ανοικτής μαζικής δράσης, η Διεθνής της επαναστατικής υλοποίησης, η Διεθνής της πράξης.

Η σοσιαλιστική κριτική έχει μαστιγώσει επαρκώς την αστική τάξη τάξη πραγμάτων. Το καθήκον του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κόμματος συνίσταται στην ανατροπή αυτής της τάξης και στην ανέγερση, στη θέση της, του οικοδομήματος της σοσιαλιστικής τάξης.

[…]

Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε! – στην πάλη ενάντια στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα, ενάντια στη μοναρχία, ενάντια στις προνομιούχες τάξεις, ενάντια στο αστικό κράτος και την αστική ιδιοκτησία, ενάντια σε όλα τα είδη και τις μορφές της ταξικής και εθνικής καταπίεσης.

Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε κάτω από το λάβαρο των Εργατικών Σοβιέτ, κάτω από τη σημαία της επαναστατικής πάλης για την εξουσία και τη δικτατορία του προλεταριάτου, κάτω από τη σημαία της Τρίτης Διεθνούς!

 

Στο αντίθετο άκρο, στην τελική στιγμή της επίσημης διάλυσης της Τρίτης Διεθνούς με διάταγμα της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς, στις 15 Μαΐου 1943, ο Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Στάλιν με δήλωσή του δικαιολόγησε την απόφαση ως εξής:

«Υπερεκτιμήσαμε τις δυνάμεις μας όταν δημιουργήσαμε την Κομμουνιστική Διεθνή και σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσαμε να ηγηθούμε του κινήματος σε όλες τις χώρες. Ήταν λάθος μας.[…] Το κύριο κίνητρο της διάλυσης είναι η αδυναμία να ηγηθούμε των δραστηριοτήτων των κομμάτων σε όλες τις χώρες του κόσμου από ένα διεθνές κέντρο σε περιόδους παγκόσμιου πολέμου, όταν ορισμένα κόμματα, όπως το γερμανικό, το ιταλικό κ.λπ., προσπαθούν να ανατρέψουν τις κυβερνήσεις τους και διεξάγουν ντεφαιτιστική τακτική, ενώ άλλα κόμματα, όπως το Κόμμα μας, το βρετανικό κ.λπ., υποστηρίζουν πλήρως τις κυβερνήσεις τους και αναζητούν τη νίκη τους επί του εχθρού».

Μεταξύ της αρχής και του τέλους της Κομιντέρν, ανάμεσα στο πρώτο Μανιφέστο και την τελευταία δήλωση, ανοίγεται ένα αγεφύρωτο χάσμα όπου παίχτηκε ολόκληρο το δράμα του 20^ού αιώνα – και οι συνέπειές του συνεχίζουν να βρίσκονται ακόμη μαζί μας.

Αναδύεται μια ασταμάτητη ροή ερωτημάτων: Ήταν «λάθος» η ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1919;

Ήταν η απόφαση αυτή βασισμένη σε μια «υπερτίμηση δυνάμεων,» όπως ήδη στο ιδρυτικό Πρώτο Συνέδριο ο Albert, ο Γερμανός εκπρόσωπος της Ομάδας του Σπάρτακου, όπως κι άλλοι είχαν πει;

Είναι αδύνατο για μια επαναστατική Διεθνή να λειτουργεί υπό συνθήκες παγκόσμιου πολέμου;

Αν ναι, τότε ήταν λάθος που ο Λένιν, στην αρχή του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, αρκετά απομονωμένος και εξόριστος, με πολύ λίγες δυνάμεις να τον υποστηρίζουν, έθεσε την ανάγκη μιας νέας Διεθνούς μετά την πολιτική χρεοκοπία της Δεύτερης Διεθνούς και των σοσιαλπατριωτικών τμημάτων της; Μήπως υπερτίμησε ο ίδιος τις λίγες δυνάμεις στο Τσίμμερβαλντ το 1915, όταν προχώρησε στη γραμμή της μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου σε εμφύλιο πόλεμο, δηλαδή σε μια διεθνή σοσιαλιστική επανάσταση με μια νέα Διεθνή, ως το αναγκαίο πολιτικό μέσο για την επαναστατική κινητοποίηση των εργαζομένων, στην ενότητα πάνω από τα εθνικά σύνορα και κατά της εθνικιστικής υστερίας;

Τελευταίο αλλά όχι λιγότερο σημαντικό: χωρίς αυτό το τολμηρό πολιτικό αναπροσανατολισμό σε διεθνή κλίμακα, θα ήταν δυνατή η νίκη της Οχτωβριανής Επανάστασης το 1917 που συγκλόνισε τον κόσμο ως η πρώτη πράξη της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης;

Η «λογική» των επιχειρημάτων που παρουσιάστηκαν για να δικαιολογήσουν τη διάλυση της Κομιντέρν αντιφάσκει με την όλη λογική πίσω από την ίδρυσή της, το 1919. Αλλά είναι σε πλήρη συμφωνία με τη γραμμή του 7^ου (και τελευταίου) Παγκοσμίου Συνεδρίου της Κομιντέρν το 1935 που διακήρυξε τη γραμμή της ταξικής συνεργασίας με τη «δημοκρατική» αστική τάξη, με το κάλυμμα του «αντιφασιστικού αγώνα».

Η επίσημη λήξη της Κομμουνιστικής Διεθνούς το 1943 ήταν κάτι περισσότερο από ένας συμβιβασμός στις απαιτήσεις συνεργασίας με τους ιμπεριαλιστές Συμμάχους. Ήταν το αποτέλεσμα μιας μακράς περιόδου ηττών και εγκατάλειψης της προοπτικής της παγκόσμιας επανάστασης στο όνομα του «Σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα», σε σύνδεση με τη διαδικασία γραφειοκρατικοποίησης μέσα στην ίδια την απομονωμένη Σοβιετική Ένωση και την υποβάθμιση της Τρίτης Διεθνούς σε ένα γραφειοκρατικό εργαλείο εθνικής σοβιετικής εξωτερικής πολιτικής στις σχέσεις της με τον ιμπεριαλισμό.

Η απόφαση του 1943 ήταν το προοίμιο των μεταπολεμικών συμφωνιών στη Γιάλτα και στο Πότσνταμ για την ευρωπαϊκή και παγκόσμια τάξη μετά τον πόλεμο.

Ο πρώτος δηλητηριώδης καρπός ήταν η τραγική ήττα της ελληνικής κοινωνικής επανάστασης που προέκυψε από την ηρωική αντιφασιστική αντίσταση των κομμουνιστών ανταρτών του μαζικού λαϊκού κινήματος EAM–EΛAΣ. Ήταν συνδεδεμένο και ακολούθησε την ανάσχεση όλων των επαναστατικών καταστάσεων στην Ευρώπη, ιδιαίτερα στη Γαλλία και την Ιταλία – απαραίτητη προϋπόθεση για τη σταθεροποίηση και ανασυγκρότηση του ευρωπαϊκού καπιταλισμού και της διεθνούς παγκόσμιας καπιταλιστικής τάξης μετά τον πόλεμο. Σύντομα, ακολουθήθηκε από τον παρατεταμένο, άγρια αντισοβιετικό, αντικομουνιστικό «Ψυχρό Πόλεμο» της ιμπεριαλιστικής Δύσης κατά της Σοβιετικής Ένωσης και των συμμάχων της. Το τελικό αποτέλεσμα είναι δυστυχώς πολύ καλά γνωστό. Επομένως, δεν είναι καθόλου υπερβολή να δούμε στην κατάργηση της Τρίτης Κομμουνιστικής Διεθνούς το προοίμιο για την κατάρρευση της ίδιας της ΕΣΣΔ το 1991.

Τα ζωτικά διδάγματα που πρέπει να αντληθούν από την Τρίτη Διεθνή πρέπει να συμπεριλάβουν ολόκληρη την τροχιά της, από τις επαναστατικές της αρχές μέχρι το άδοξο τέλος. Οποιαδήποτε σοβαρή συζήτηση σχετικά με τη δυνατότητα και την αναγκαιότητα μιας νέας Διεθνούς στις σημερινές συνθήκες της παγκόσμιας κρίσης δε μπορεί να παρακάμψει αυτή την ιστορική εμπειρία ως όλον, όχι μόνο τα αρχικά μεγάλα επιτεύγματά της, αλλά και αυτά που έκαναν την κατάληξή της μη αναστρέψιμη.

 

Ιστορική συνέχεια και Διεθνής

Η ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς δεν ήταν ούτε μια αυθαίρετη απόφαση των Μπολσεβίκων ούτε ένα λάθος βασισμένο σε έναν εσφαλμένο υπολογισμό του διεθνούς συσχετισμού δυνάμεων. Δε βασίστηκε σε μια ιμπρεσιονιστική εκτίμηση της αντικειμενικής κατάστασης. Το ιδρυτικό ντοκουμέντο του 1919, το Μανιφέστο προς τους Εργάτες του Κόσμου, παρέχει μια αντικειμενική ανάλυση των γενικών τάσεων και συνεπειών που απορρέουν από τον Παγκόσμιο Πόλεμο και ταυτόχρονα τα τοποθετεί στο πλαίσιο ολόκληρης της ιστορικής εξέλιξης του καπιταλισμού και του εργατικού κινήματος στον σύγχρονο κόσμο. Δηλώνει ότι αποτελεί συνέχεια του κομμουνιστικού κινήματος και του Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος των Μαρξ και Ένγκελς. Σ’αυτό οι ιδρυτές του μαρξισμού υπογράμμισαν την αυξανόμενη διασύνδεση του κόσμου που έφερε ο καπιταλισμός, τον ιστορικό ρόλο του προλεταριάτου, την προτεραιότητα του διεθνούς στον εθνικό αγώνα, των κοινών έναντι των μερικών συμφερόντων των εργαζομένων, την ανάγκη των προλετάριων του κόσμου να ενωθούν.

Η Τρίτη Διεθνής δεν προέκυψε από αυθαίρετη επιλογή ή εκ του μηδενός ή για να διευκολύνει πρακτικά την εξυπηρέτηση των αναγκών εξωτερικής πολιτικής της σοβιετικής Ρωσίας. Γεννήθηκε από την Ιστορία και μέσω της Ιστορίας. Διακηρύσσει ότι αντιπροσωπεύει τη συνέχεια της διεθνούς πάλης για τον κομμουνισμό που «προχώρησε από πολύπλοκες διαδρομές», «με περιόδους θυελλώδους ανόδου» και «περιόδους παρακμής», με επιτυχίες και «σκληρές ήττες»¹˙ τη συνέχεια επίσης «των ηρωικών προσπαθειών και του μαρτυρίου μιας μακράς σειράς επαναστατικών γενεών απ’ τον Μπαμπέφ – ως τον Καρλ Λίμπκνεχτ και τη Ρόζα Λούξεμπουργκ »²

Γιατί η Διεθνής;

Η συνέχεια αυτή εκφράζει μια αναγκαιότητα. Η πολιτική αναγκαιότητα της Διεθνούς βασίζεται στον παγκόσμιο χαρακτήρα των σύγχρονων κοινωνικών παραγωγικών δυνάμεων, του κοινωνικού μεταβολισμού μεταξύ ανθρωπότητας και Φύσης˙ ο παγκόσμιος χαρακτήρας κυριαρχεί στην κοινωνική οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή, μέσα από μια ανισόμερη και συνδυασμένη ανάπτυξη, μέσω της παγκόσμιας επέκτασης του κεφαλαίου.

Γιατί μια Διεθνής της εργατικής τάξης;Δεν πρόκειται για είναι οργανωτική κατασκευή με σκοπό την πραγματιστική αποτελεσματικότητα. Είναι η αντικειμενικά απαραίτητη οργάνωση μιας εκμεταλλευόμενης τάξης, η οποία, λόγω της θεμελιώδους θέσης της στην παραγωγή και την αναπαραγωγή των συνθηκών της κοινωνικής ζωής υπό τον καπιταλισμό, δε μπορεί να χειραφετηθεί η ίδια από την εκμετάλλευση χωρίς να χειραφετήσει το σύνολο της κοινωνίας από όλες τις μορφές εκμετάλλευσης, καταπίεσης και ταπείνωσης ανθρώπου από άνθρωπο. Όπως καθιέρωσε για πρώτη φορά το 1844 ο Μαρξ, μπορεί να δράσει ως επαναστατική τάξη, ηγούμενη της παγκόσμιας μετάβασης πέρα από την ταξική κοινωνία, συμπεριλαμβανομένης της εξάλειψής της ίδιας σαν τάξης, μόνο ενεργώντας ως οικουμενική τάξη³.

Η οικουμενικότητα των ιστορικών συμφερόντων και των στόχων της, το εύρος της αποστολής της, απαιτούν μια Διεθνή. Πιο συγκεκριμένα, μια εργατική επαναστατική Διεθνή – όχι ένα διοικητικό γραφειοκρατικό μηχανισμό, όπως στην εποχή της γραφειοκρατικοποιημένης Κομιντέρν που δίνει εντολές από τα πάνω, σύμφωνα με τις ανάγκες της εθνικής σοβιετικής εξωτερικής πολιτικής, αγνοώντας όχι μόνο τις παγκόσμιες ανάγκες της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης αλλά και την εξειδίκευση, τις συγκεκριμένες συνθήκες μιας συγκεκριμένης κατάστασης, σε κάθε χώρα και ήπειρο.

 

Ιστορική ασυνέχεια και Διεθνής

Η ανάπτυξη μιας επαναστατικής εργατικής Διεθνούς εκφράζει κατ’ ανάγκη όχι μόνο συνέχεια αλλά και ασυνέχεια. Ασυνέχεια με δύο έννοιες:

1. Ο αγώνας για τη Διεθνή περνά μέσα από ποιοτικά διαφορετικές φάσεις ιστορικής ανάπτυξης του καπιταλισμού και του εργατικού κινήματος. Το Μανιφέστο του 1919 της Κομιντέρν επαναφέρει εκ νέου τις παρατηρήσεις του Λένιν σχετικά με τις ποιοτικές διαφορές μεταξύ των Διεθνών:

• «Η Πρώτη Διεθνής έθεσε τα θεμέλια του διεθνούς προλεταριακού αγώνα για το σοσιαλισμό.

• Η Δεύτερη Διεθνής ήταν μια φάση προετοιμασίας του πεδίου για να επεκτείνει ευρέως μέσα στις μάζες το κίνημα σε πολλές χώρες.

• Η Τρίτη Διεθνής σύλλεξε τους καρπούς του έργου της Δεύτερης Διεθνούς, έκοψε την αστική και μικροαστική, οπορτουνιστική και σοσιαλσοβινιστική γάγγραινα και άρχισε να πραγματοποιεί τη δικτατορία του προλεταριάτου».

2. Το να «κόψει τη γάγγραινα» του οπορτουνισμού και του σοσιαλσοβινισμού ήταν ακριβώς η κατεξοχήν ασυνέχεια μεταξύ της Δεύτερης και της Τρίτης Διεθνούς, μεταξύ της σοσιαλδημοκρατίας και του κομμουνισμού, μεταξύ της υπεράσπισης του εθνικού αστικού Κράτους και της έναρξης της υλοποίησης της δικτατορίας του προλεταριάτου, ένα «μισοκράτος του τύπου της Παρισινής Κομμούνας», για τη δημιουργία μιας Διεθνούς Δημοκρατίας Συμβουλίων-Σοβιέτ.

Η ασυνέχεια, η «αποκοπή της γάγγραινας», η διαχωριστική γραμμή μεταξύ της Δεύτερης και της Τρίτης Διεθνούς αποδείχθηκε ότι δεν είναι μια αυτόματη πράξη, αλλά μια πολύπλοκη διαλεκτική διαδικασία που απασχόλησε τα τέσσερα πρώτα Συνέδρια της Κομιντέρν.

Το κεντρικό ερώτημα ήταν: πώς θα κερδίσουμε στην παγκόσμια επανάσταση για τον κομμουνισμό, τις μάζες των εργατών που συνεχίζουν να ακολουθούν τη σοσιαλδημοκρατία στη Γερμανία και τη Δυτική Ευρώπη χωρίς να θολώσουμε τη διαχωριστική γραμμή, χωρίς να γίνουμε μέρος της οπορτουνιστικής «γάγγραινας» που απειλεί τη ζωή του εργατικού κινήματος; Από αυτές τις συζητήσεις προέκυψε, μαζί με μια σειρά οργανωτικών αρχών, η τακτική του Ενιαίου Μετώπου και το πρόγραμμα των μεταβατικών διεκδικήσεων που συνδέουν τις άμεσες ανάγκες των μαζών των προλεταρίων με τον αγώνα για την εξουσία των εργατών.

Ασυνέχεια σημαίνει έναν αναγκαίο οργανωτικό διαχωρισμό από τη Δεύτερη Διεθνή. Δεν περιορίζεται, όμως, σε μια τυπική διάσπαση. Θα πρέπει να περιλαμβάνει μια βαθιά ρήξη της συνέχειας σε πολλαπλά επίπεδα:

• Πολιτική ανεξαρτησίααπό τις μεταρρυθμιστικές γραφειοκρατίες και τις πολιτικές του οπορτουνισμού, του κοινοβουλευτικού κρετινισμού, της προσαρμογής στο αστικό κράτος και τον αστικό εθνικισμό, τόσο στον πόλεμο όσο και στην ειρήνη.

• καμία ταξική συνεργασία με την αστική τάξη και τον ιμπεριαλισμό, αλλά επαναστατική ταξική πάλη για την ανατροπή τους.

• καμία προσαρμογή στην αστική δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό, αλλά αγώνας για τηδικτατορία του προλεταριάτου,την εργατική εξουσία, μια ανώτερη μορφή εργατικής δημοκρατίας των αυτοοργανωμένων, αυτοδιοικούμενων μαζών, για το μαρασμό του κράτους στη μετάβαση σε μια παγκόσμια, αταξική, α-κρατική κοινωνία. (Δεν είναι τυχαίο που τα δύο βασικά ντοκουμέντα που ψηφίστηκαν στο ιδρυτικό Πρώτο Συνέδριο της Κομιντέρν είναι οι Θέσεις πάνω στην «Αστική Δημοκρατία και Δικτατορία του Προλεταριάτου» γραμμένες από το Λένιν και το «Μανιφέστο προς τους Εργάτες του Κόσμου» γραμμένο από τον Τρότσκι).

• στην οργάνωση: όχι γραφειοκρατικός, αλλά δημοκρατικός συγκεντρωτισμός των κομμάτων και της Διεθνούς.

• στο πρόγραμμα: όχι διαίρεση μεταξύ ενός περιορισμένου «μίνιμουμ» προγράμματος καθημερινής συνδικαλιστικής οργάνωσης, κοινοβουλευτικού, κοινωνικού ακτιβισμού εντός του καπιταλιστικού πλαισίου και ενός «μάξιμουμ» προγράμματος, που αναβάλλει την πάλη για την εργατική εξουσία και το σοσιαλισμό στο αόριστο μέλλον, αλλά ένα μεταβατικό πρόγραμμα που να ενώνει τους καθημερινούς αγώνες με την προοπτική της σοσιαλιστικής επανάστασης.

• στη στρατηγική: αποφασιστική ρήξη με όλες τις στρατηγικές του ρεφορμισμού, του βαθμιαίου, και όλες τις «θεωρίες των σταδίων» των Μενσεβίκων, για τη στρατηγική της διαρκούς παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανάστασης.

• στη Μαρξιστική θεωρία και μέθοδο: ρήξη με την σοσιαλδημοκρατία σημαίνει να ακολουθήσουμε το μονοπάτι του Λένιν, ο οποίος το 1914-15, όταν διακήρυξε την χρεοκοπία της Δεύτερης Διεθνούς και την ανάγκη για μια νέα Διεθνή, κάλεσε, ταυτόχρονα, σε ρήξη με τον καουτσκικό «οικονομικό υλισμό» και τη μηχανική, «μαρξιστική ορθοδοξία» της σοσιαλδημοκρατίας, στρεφόμενος τολμηρά σε μια ανανέωση της μη δογματικής υλιστικής διαλεκτικής.

Είναι προφανές ότι η δήλωση του Στάλιν, το 1943, που δικαιολογεί την επίσημη διάλυση της Κομιντέρν, αποτελεί απόρριψη κάθε αρχής πάνω στην οποία ιδρύθηκε η Τρίτη Κομμουνιστική Διεθνής.

Το 1914 και το 1943, σε τρεις δεκαετίες, σε μία γενιά, το εργατικό κίνημα είχε την πικρή εμπειρία της κατάρρευσης δύο εργατικών Διεθνών…

Η Δεύτερη Διεθνής κατέρρευσε στο σοσιαλσοβινισμό στις αρχές του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου και πρόδωσε τη Γερμανική και Ευρωπαϊκή Επανάσταση μετά το Μεγάλο Πόλεμο. Η Τρίτη Διεθνής γεννήθηκε από την Οκτωβριανή Επανάσταση, την πρώτη πράξη της παγκόσμιας επανάστασης, και έπειτα υπέκυψε στις ήττες της παγκόσμιας επανάστασης και στη γραφειοκρατικοποίηση, για να μετατραπεί σε νέο παράγοντα ηττών πριν και μετά τη δική της διάλυση.

 

Για μια νέα Διεθνή

Όλοι οι αντικειμενικοί ιστορικοί λόγοι που καθιστούσαν μια πολιτική αναγκαιότητα την ύπαρξη μιας επαναστατικής Διεθνούς της παγκόσμιας εργατικής τάξης υπάρχουν και σήμερα και ακόμη πιο πολύ ανεπτυγμένοι και επείγοντες.

Η παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου και η ενσωμάτωση της παγκόσμιας οικονομίας και της πολιτικής είναι απείρως πιο προχωρημένες από ό,τι στις μέρες του Μαρξ και του Λένιν. Η κατάρρευση της παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου κατά την περίοδο 2007-2008 που ακολουθήθηκε από μια παγκόσμια οικονομική κατάρρευση και μια τρίτη Μεγάλη Ύφεση, τη χειρότερη στην ιστορία του καπιταλισμού παρήγαγε παγκόσμια κοινωνική καταστροφή, επικίνδυνα κλιμακούμενους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, κινήσεις μαζικής μετανάστευσης, αύξηση της ξενοφοβίας, του ρατσισμού, και του φασισμού, αλλεπάλληλες μαζικές λαϊκές κινητοποιήσεις σε όλες τις ηπείρους, εξεγέρσεις και επαναστάσεις. Υπάρχουν τεράστιες απειλές για την ανθρωπότητα, αλλά και άνευ προηγουμένου δυνατότητες για μια νέα «έφοδο στον ουρανό», από το βασίλειο της ανάγκης προς το βασίλειο της ελευθερίας.

Αλλά η νίκη είναι ένα στρατηγικό καθήκον. Χρειάζεται μια συνειδητή συλλογική ηγεσία, οπλισμένη με μια επεξεργασμένηπροοπτική, στρατηγική, τακτική, πρόγραμμα, οργάνωση, μαχόμενη στις σημερινές παγκοσμιοποιημένες συνθήκες σε παγκόσμια κλίμακα. Με άλλα λόγια, χρειάζεται επειγόντως μια επαναστατική Διεθνής.

Μαθαίνοντας από όλες τις προηγούμενες εμπειρίες, η Διεθνής μπορεί και πρέπει να οικοδομηθεί με βάση την ιστορική συνέχεια και ασυνέχεια.

Ο Λένιν πολύ σωστά τόνισε: «Η κίνηση είναι η ενότητα της συνέχειας (του χρόνου και του χώρου) και της ασυνέχειας (του χρόνου και του χώρου). Η κίνηση είναι μια αντίφαση, μια ενότητα αντιφάσεων.».

Συνέχεια με όλη την ιστορία του επαναστατικού αγώνα για την καθολική ανθρώπινη χειραφέτηση, τον κομμουνισμό. Πάνω απ’ όλα συνέχεια με την Επανάσταση του 1917, η οποία δεν ήταν μόνο ρωσική αλλά παγκόσμιο ιστορικό Συμβάν, η αρχή μιας παγκόσμιας, μη γραμμικής μετάβασης πέρα από τον καπιταλισμό και πέρα απ’ όλες τις ανταγωνιστικές ταξικές κοινωνίες. Λόγω του παγκόσμιου χαρακτήρα της πηγής, της δυναμικής, των αντιφάσεων, των συνεπειών της Οκτωβριανής Επανάστασης, ο ιστορικός κύκλος που είχε ανοίξει το 1917 δεν έχει κλείσει, παρά τις παλινδρομήσεις του 1989-91. Η επαναστατική Διεθνής πρέπει να οικοδομηθεί σε μια αδιάλλακτη αντιπαράθεση με την ιστορική ηττοπάθεια, την απαισιοδοξία και τον αποπροσανατολισμό που παράγονται από αυτές τις οπισθοδρομήσεις, σε ένα διαρκή επαναστατικό αγώνα ενάντια στην καπιταλιστική παλινόρθωση και τον επαναποικισμό του πρώην σοβιετικού χώρου (και της Κίνας) από τον ιμπεριαλισμό.

 

Δε μπορούμε επίσης να αγνοήσουμε την ασυνέχεια. Δε μπορούμε να αγνοήσουμε το 1914 και τη χρεοκοπία της σοσιαλδημοκρατίας, αυτό που κατέστησε αναγκαίο το 1919 και την ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς, το γιατί η Κομιντέρν καταργήθηκε το 1943 – ή πολιτικά πριν, το πως θυσιάστηκε στο βωμό του γραφειοκρατικού δόγματος του «σοσιαλισμού» σε μια μόνη χώρα». Η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο Μπολσεβικισμό και στο Μενσεβικισμό ήταν και είναι πάντα η στάση απέναντι στην παγκόσμια σοσιαλιστική επανάσταση.

Δε μπορούμε να αγνοήσουμε την κληρονομιά των επαναστατών που αγωνίστηκαν εξ αρχής εναντίον αυτών των αντεπαναστατικώντάσεων, με την μπολσεβίκικη Αριστερή Αντιπολίτευση και αργότερα ιδρύοντας την Τέταρτη Διεθνή, ακριβώς για τη συνέχεια, τη διάρκεια της επανάστασης μέχρι την ολοκλήρωση της μεταμόρφωσης του κόσμου που ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 1917 στη Σοβιετική Ρωσία. Ένα έργο που βρίσκεται ακόμη μπροστά μας. Γι’ αυτό και η αποστολή της Τέταρτης Διεθνούς παραμένει επίκαιρη και αναγκαίο σήμερα.

Μια επαναστατική Διεθνής ικανή να αντιμετωπίσει νικηφόρα τις παρούσες προκλήσεις της Ιστορίας δε μπορεί να βασιστεί στην ιστορική αμνησία. Δε μπορούμε να διαγράψουμε μηχανικά το παρελθόν και να επανεκκινήσουμε από το μηδέν. Εκατό χρόνια, ο πιο επικός και τραγικός αιώνας στην Ιστορία της ανθρωπότητας, δεν πέρασαν μάταια. Η επανάσταση πρέπει να ξεπεράσει – με τη διαλεκτική έννοια του Aufhebung – «να ξεπεράσει, να περατώσει, να διατηρήσει και ταυτόχρονα να διαφυλάξει»⁴ το παρελθόν του κομμουνισμού και της παγκόσμιας επανάστασης.

Μπορούμε να πετύχουμε αυτό το άλμα προς τα εμπρός, παλεύοντας να κατανοήσουμε και να αλλάξουμε την Ιστορία ως Παρόν, πάντα από την άποψη ενός μέλλοντος τόσο αναγκαίου όσο και ανοικτού. Ένα μέλλον όπου όπως λέει ο αθάνατος ύμνος της Διεθνούς από τον Eugene Pottier

L’Internationale sera le genre humain

– η Διεθνής θα είναι η ενωμένη και ελεύθερη ανθρωπότητα.

29 Μαρτίου 2019