Ευγονική, Ρατσισμός και ο Αγώνας των Μαύρων στα Κόμικς
του Άρθουρ Γκίμπσον
Εισαγωγικό σημείωμα: Ως παράγωγο των ταινιών της Μάρβελ γύρω από τους Εκδικητές, έχουν υπάρξει μια σειρά μίνι σειρών. Εδώ αναφερόμαστε στη σειρά “Γεράκι και ο Στρατιώτης του Χειμώνα”, όπου προφανώς μέσα στο πλαίσιο της ανόδου του κινήματος των καταπιεσμένων και ιδιαίτερα των Μαύρων τίθενται μια σειρά ζητημάτων. Ο συγγραφέας Αρθουρ Γκίμπσον είναι καθηγητής και ιστορικός. Μελετά τις σχέσεις μεταξύ της ιστορίας, της πολιτικής και της ποπ κουλτούρας- και γράφει για αυτά τα θέματα στο www.instagram.com/artugibson.
Στη σειρά με τίτλο “Το Γεράκι και ο Στρατιώτης του Χειμώνα” συναντάμε τον χαρακτήρα του Ησαΐα Μπράντλεϊ στην οθόνη για πρώτη φορά. Παρόλο που δεν αποτελεί ένα σημαντικό πρόσωπο στις ιστορίες της Μάρβελ, είναι ιδιαίτερα χρήσιμος επειδή δημιουργεί διάφορες εναλλακτικές προοπτικές προκειμένου να σκεφθούμε με κριτικό τρόπο το “σύμπαν” της Μάρβελ.
Στα κόμικς ο Αϊζάια Μπράντλεϊ υπήρξε Αμερικανός στρατιώτης και υποβλήθηκε, όπως και άλλοι εκατοντάδες Μαύροι συμπολεμιστές του, σε πειράματα που απέβλεπαν στην αναπαραγωγή του ορού του υπερστρατιώτη που είχε δημιουργήσει τον Κάπτεν Αμέρικα. Υπήρξε όμως και ο µοναδικός επιζήσας αυτών των πειραμάτων.
Αποστέλλεται στη Ευρώπη, όπου μάχεται κατά του Άξονα και, κατά τη διάρκεια μιας εκ των αποστολών, αποφάσισε να κρυφτεί για να φορέσει τη στολή του Κάπτεν Αμέρικα. Για τον λόγο αυτό, θα καταδικαστεί σε φυλάκιση και θα καταλήξει να υποχρεωθεί να σωπάσει για την πορεία του.
Με τη δημιουργία αυτού του χαρακτήρα, το 2003, ασκείται κριτική τόσο στην Αμερικάνικη Ιστορία όσον και προς τα κόμικς της δεκαετίας του ’30 και του ’40. Κατά τη δημιουργία του Κάπτεν Αμέρικα οι ιδέες της ευγονικής ήταν ευρύτατα διαδεδομένες τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Στόχος της ήταν να καθοδηγηθεί η ανθρώπινη εξέλιξη, επιζητώντας την βελτίωση του ανθρώπινου γένους µέσω πολιτικών που παρότρυναν την αναπαραγωγή στοιχείων που κρίνονταν ως υγιέστερα, περιορίζοντας τα λιγότερο ενδεδειγμένα.
Την εποχή εκείνη, οι εν λόγω αντιλήψεις διαπερνούσαν τον κάθε είδους ρατσισμό και τις προκαταλήψεις, οι οποίες θεωρούσαν ως ανεπιθύμητους τους πιο άπορους, τους μετανάστες, τους ανθρώπους με ιδιαίτερες ικανότητες και τους μη λευκούς εθνοτικούς πληθυσμούς.
O ίδιος ο Κάπτεν Αμέρικα δημιουργείται στο πλαίσιο ενός ευγονικού πειράματος με στόχο την δημιουργία μίας ανώτερης φυλής υπερστρατιωτών, ανώτερης σωματικής και πνευματικής ικανότητας. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία πως ο Στιβ Ρότζερς είναι ψηλός, γεροδεμένος, κατάλευκος, ξανθός και γαλανομάτης, αντιπροσωπεύοντας το ιδεώδες που επιδίωκε η ευγονική. Αυτή η ιστοριούλα της καταγωγής του Αϊζάια Μπράντλεϊ αναδύεται με σκοπό να προκαλέσει προβληματισμό για την αρχική, αποστειρωμένη και κατά βάση θετική ερμηνεία της ευγονικής εμπειρίας από τα περιοδικά του Κάπτεν Αμέρικα.
Επίσης, για την ιστορία προέλευσης του Αϊζάια Μπράντλεϊ χρησιμοποιείται ως πηγή έμπνευσης μια μελέτη για τη σύφιλη από την πόλη Τασκίγκι της Αλαμπάμα. Στο εν λόγω πείραμα, οι μαύροι κάτοικοι εξετάστηκαν χωρίς να έχουν γνώση της κατάστασης της υγείας τους και δίχως να έχουν πρόσβαση σε κατάλληλη θεραπευτική αγωγή.
Επίσης γι’ αυτό το λόγο όταν ο Αϊζάια Μπράντλεϊ φορά τη στολή του Κάπτεν Αμέρικα σχεδιάζεται με ασπίδα με το λογότυπο διπλού V. Αυτή ήταν μία εκστρατεία που οργάνωσε η μαύρη εφημερίδα Pittsburg Courier, και στην οποία κηρύσσονταν ότι ο αγώνας στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου θα έπρεπε να είναι υπέρ της Νίκης “στο εσωτερικό και στο εξωτερικό”. Με τον τρόπο αυτόν επιχειρήθηκε να κινητοποιηθούν στρατιώτες και πολίτες για να αγωνιστούν για ελευθερία εναντίον των δυνάμεων του Άξονα, άλλα και για τη δημοκρατία εντός των ΗΠΑ, στις οποίες οι μαύροι πληθυσμοί παρέμεναν δίχως να έχουν πλήρη υπηκοότητα και αποτελεσματική πρόσβαση σε δικαιώματα.
Συνεπώς, με τη δημιουργία του Ισαΐα Μπράντλεϊ από τον Κάιλ Μπέικερ και τον Ρόμπερτ Μοράλες καταβάλλεται προσπάθεια να εξεταστεί το ζήτημα της μεταχείρισης των μαύρων στην ιστορία των ΗΠΑ. Αποτελεί επίσης καταγγελία όχι μόνο κατά του ιστορικού πλαισίου το οποίο οδήγησε στη δημιουργία του Κάπτεν Αμέρικα, όσο και κατά του αφηγήματος των κόμικς που τροφοδοτούσε το ρατσισμό στη χώρα επί δεκαετίες. Στον χαρακτήρα ενσωματώνεται και το μήνυμα ότι πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη προβολή και να αποτιμηθεί η ιστορία των μαύρων πληθυσμών των ΗΠΑ.
Μετάφραση Αρ.Μα.
