του Θόδωρου Κουτσουμπού
Ο “Νόμος Ολικής Ασφάλειας” (Loi Securité Globale) που ψήφισε την Παρασκευή 20 Νοέμβρη η γαλλική βουλή (και πρέπει να επικυρωθεί σε δεύτερη ανάγνωση – ψηφοφορία την Τρίτη 24/11, για να γίνει νόμος του κράτους) βάζει τη Γαλλία σε σκοτεινό τούνελ – και πίσω από την Γαλλία ολόκληρη την Ευρώπη.
Η Γαλλία, συνώνυμο της Ελευθερίας (Liberté), Ισότητας (Egalité) και Αδελφότητας (Fraternité) γίνεται ο Μεγάλος Αδελφός, Κράτος αστυνομικού τρόμου επαληθεύοντας τους χειρότερους φόβους του Όργουελ.
Ο νόμος Ολικής Ασφάλειας είναι νόμος ολικής αστυνόμευσης. Στους πολίτες και τους δημοσιογράφους απαγορεύεται να φωτογραφίζουν ή να βιντεοσκοπούν με κινητά ή φωτογραφικές κάμερες αστυνομικούς ακόμη και όταν βιαιοπραγούν και καταφανώς παρανομούν. Στους πολίτες ή δημοσιογράφους παραβάτες επιβάλλεται ποινή φυλάκισης ενός έτους και 45.000 ευρώ πρόστιμο.
Αν και η συζήτηση σε μεγάλο βαθμό επικεντρώνεται στη φωτογράφιση αστυνομικών, ο νόμος θέτει υπό απαγόρευση κάθε είδους μετάδοση αστυνομικής δράσης, ενώ παράλληλα νομιμοποιεί τη χρήση από την αστυνομία των drones και της τεχνολογίας επιτήρησης/ταυτοποίησης των διαδηλωτών.
Οι ελευθερίες και η δημοκρατία τίθενται στο “γύψο” με την ψήφο μιας ευρύτατης πλειοψηφίας της βουλής-σκιάς ενός δημοκρατικού παρελθόντος. Υπέρ του άθλιου νόμου ψήφισαν οι βουλευτές του Μακρόν, της παραδοσιακής Δεξιάς και οι βουλευτές της φασίζουσας Μαρίν Λεπέν, συγκεντρώνοντας στην πρώτη ανάγνωση 146 ψήφους υπέρ και 24 κατά.
Ενώ στους πολίτες και δημοσιογράφους απαγορεύεται, όπως σημειώσαμε, να βιντεοσκοπούν ή να φωτογραφίζουν αστυνομικούς εν δράσει, ακόμη και όταν βιαιοπραγούν και κάνουν κατάχρηση εξουσίας, στην αστυνομία δίνεται η δυνατότητα να χρησιμοποιεί όλη τη σύγχρονη τεχνολογία για την αναγνώριση προσώπων που συμμετέχουν σε δημόσιες -νόμιμες- διαμαρτυρίες. Στο κείμενο του νόμου αποφεύγεται ο όρος «αναγνώριση προσώπου», όμως τροπολογίες που αποσκοπούσαν στην αποσαφήνιση του νόμου και προέβλεπαν τη ρητή απαγόρευση της αναγνώρισης προσώπου απορρίφθηκαν από την κυβερνώσα πλειοψηφία. Το πνεύμα αυτού του νόμου είναι να τεθεί ολόκληρος ο δημόσιος χώρος (ειδικά οι πόλεις) υπό μόνιμο έλεγχο και επιτήρηση. Χωρίς τυφλά σημεία, με χρήση όλης της σύγχρονης τεχνολογίας των αλγορίθμων και την ελευθερία στη συλλογή δεδομένων σε καθημερινή βάση. Ο Big Brother νομιμοποιημένος και θεσμοποιημένος.
Άλλες πτυχές του νόμου ρυθμίζουν την μεταφορά όπλων σε δημόσιους χώρους από την αστυνομία, καθώς και τον αυξημένο ρόλο των ιδιωτικών εταιρειών σεκιούριτι στην αστυνόμευση.
Είναι ουσιώδες να επισημανθεί η πολεμική χροιά του νόμου. Με τον ίδιο νόμο επιχειρείται να δοθεί κρατική-αστυνομική απάντηση στην κοινωνική διαμαρτυρία και επίσης στην τρομοκρατία. Ουσιαστικά, οι κοινωνικές διαμαρτυρίες άοπλων και ειρηνικών διαδηλωτών εξισώνονται και αντιμετωπίζονται με την ίδια μέθοδο και τον ίδιο νόμο με την ένοπλη ατομική τρομοκρατία. Με πρόσχημα την τρομοκρατία (ισλαμική ή άλλη) κηρύσσεται τρομο-κρατικός πόλεμος κατά των κοινωνικών διαμαρτυριών.
Σε μια προσπάθεια να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και να καθησυχάσει τους διαφωνούντες, η κυβέρνηση κατέθεσε τροπολογία επί του επίμαχου άρθρου 24 προσθέτοντας τη φράση «με την επιφύλαξη του δικαιώματος ενημέρωσης». Ο πρωθυπουργός Ζαν Καστέξ υποστήριξε ότι η φράση αυτή θα «εξαλείψει οποιαδήποτε αμφισημία σχετικά με την πρόθεση διασφάλισης του σεβασμού των δημοσίων ελευθεριών, προστατεύοντας παράλληλα καλύτερα εκείνους, την αστυνομία και τους χωροφύλακες, που διασφαλίζουν την προστασία του πληθυσμού».
Οι δημοσιογραφικές ενώσεις καταγγέλλουν ότι το μέτρο αυτό θα εφαρμόζεται όχι μόνον στα μέσα ενημέρωσης, αλλά σε οποιονδήποτε πολίτη φωτογραφίζει ή βιντεοσκοπεί μια αστυνομική επιχείρηση ενώ η Διεθνής Αμνηστία και οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα υποστηρίζουν ότι η λέξη «πρόθεση» είναι ασαφής και δύσκολο να αποδειχθεί και ο νόμος θα μπορούσε χρησιμοποιηθεί από την αστυνομία για λογοκρισία και άλλους σκοπούς, όπως κάλυψη τυχόν βίαιων συμπεριφορών.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εσωτερικών, Ζεράλντ Νταρμανέν, υποστήριξε ότι με τον νόμο «επαναβεβαιώνεται η ισορροπία μεταξύ της ελευθερίας της πληροφόρησης και της προστασίας των δυνάμεων της τάξης».
Mεγάλες διαδηλώσεις ξέσπασαν όλη τη βδομάδα που πέρασε, με συγκρούσεις την Παρασκευή που ψηφιζόταν ο νόμος, ενώ το Σάββατο οργανώθηκαν σε όλη τη Γαλλία διαδηλώσεις. Στο Παρίσι, στην πλατεία Trocadéro, συμμετείχαν πάνω από 10.000 ακτιβιστές και ενώσεις υπεράσπισης των δικαιωμάτων, φοιτητές, κίτρινα γιλέκα, συνδικαλιστές, δημοσιογράφοι, δημοσιογραφικές ενώσεις, ενώ μαζικές ήταν οι διαδηλώσεις σε Μασσαλία, Λιλ, Μονπελιέ, Ρεν, το Σεντ-Ετιέν και Νίκαια. Φώναζαν συνθήματα «Όλοι θέλουν να φωτογραφήσουν την αστυνομία!» και «Ελευθερία!», ενώ κρατούσαν πλακάτ που έγραφαν «Θα κατεβάσουμε τα τηλέφωνά μας όταν οι αστυνομικοί κατεβάσουν τα όπλα!». Στη διαδήλωση μετείχαν και μέλη του κινήματος των «κίτρινων γιλέκων». Στο Παρίσι, η αστυνομία συγκρούστηκε με διαδηλωτές στο τέλος της διαμαρτυρίας έως τις 7.45 μ.μ. (τοπική ώρα), και συνελήφθησαν 23 διαδηλωτές ενώ σύμφωνα με την αστυνομία τραυματίστηκε ελαφρά ένας αστυνομικός.
Η ψήφιση του νόμου θωράκισης του κράτους απέναντι στον εχθρό λαό έρχεται ύστερα από την εμπειρία του κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων που επί δύο χρόνια ηθικά και πολιτικά έχουν νικήσει την οργανωμένη κρατική βία της αστυνομίας. Με φωτογραφίες και βίντεο, κυρίως από κινητά αλλά και με πιο επαγγελματικά δημοσιογραφικά μέσα, οι διαδηλωτές αποκάλυπταν την ασύλληπτη βαρβαρότητα της αστυνομίας, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση (και η αστυνομία) να χάνουν την επικοινωνιακή μάχη. Ακόμη, με τη χρήση τέτοιου υλικού αστυνομικές σκευωρίες ξεσκεπάστηκαν στα δικαστήρια και κατηγορίες καταρρίφθηκαν. Η τεκμηρίωση της βίας κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων είναι ένας αγώνας που συχνά δόθηκε από τα κίτρινα γιλέκα, με επιτυχία. “Χωρίς τα βίντεο, κανείς δεν θα μπορούσε ποτέ να γνωρίζει τι συνέβαινε κατά τη διάρκεια των πορειών, τις καταχρήσεις της αστυνομίας, δεν θα μπορούσαμε ποτέ να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας”, είπε στη Libération η Ελιάν, 69 ετών, ακτιβίστρια σε κίτρινα γιλέκα, “από την πρώτη μέρα”.
Η κυβέρνηση διαθέτει το βαρύ πυροβολικό, τα κανόνια των ΜΜΕ, όμως σε έναν ανορθόδοξο πόλεμο οι κρίσιμες μάχες μπορούν να χαθούν από ελαφρά εξοπλισμένα σώματα (διαδηλωτές) «οπλισμένους» με κινητά, φωτογραφικές μηχανές και βίντεο! Με το νέο νόμο θέλει να ξανακερδίσει το μονοπώλιο στα Μέσα προκειμένου να διαφυλάξει τα αστυνομικά όργανα της καπιταλιστικής Εξουσίας, αποκρύπτοντας (και δικαιώνοντας) τις πράξεις, αυθαιρεσίας, τον ρατσισμό και τη φασιστική συμπεριφορά – και συχνά τη διαφθορά.
Η Γαλλία δίνει τον τόνο και δείχνει το δρόμο στην Ευρώπη, σε όλες τις καπιταλιστικές κυβερνήσεις. Τα αντιδραστικά ακροδεξιά, ξενόφοβα και ρατσιστικά καθεστώτα της κεντρικής Ευρώπης, η Πολωνία των Ντούντα/ Κατσίνσκι και η Ουγγαρία του Όρμπαν απλώς προπορεύτηκαν. Η Γαλλία υπό τον βοναπαρτίσκο Μακρόν οδεύει σε ένα καθεστώς αστυνομικού κράτους, υπό την ενδυμασία μιας συρρικνωμένης και αποστεωμένης αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αλλά αν η Γαλλία καταντά μια εντελώς τύποις δημοκρατία, όλη η Ευρώπη βρίσκεται στην ίδια πορεία είτε με σχεδόν ανοικτά φασίζουσες κυβερνήσεις είτε με παραδοσιακές τύποις δημοκρατικές, στην πλειοψηφία δεξιές κυβερνήσεις.
Αλλά πώς θα μπορούσε να εξηγηθεί αυτή η διολίσθηση στην αστυνομική αυταρχία; Υπάρχει μία εξήγηση: o φόβος της κοινωνικής επανάστασης που με αναγκαιότητα κυοφορείται στους κόλπους της γαλλικής κοινωνίας και όλων των ευρωπαϊκών χωρών, ως συνέπεια της διπλής, συνδυασμένης κρίσης, της πανδημίας και της οικονομικής χρεοκοπίας του καπιταλισμού. Στην εποχή της ανόδου της αστικής τάξης η (κοινοβουλευτική) δημοκρατία στεκόταν σε σταθερό έδαφος ως το πιο πρόσφορο καθεστώς αστικής κυριαρχίας, άμβλυνσης των κοινωνικών αντιφάσεων και ανταγωνιστικών συμφερόντων. Στον καπιταλισμό της παρακμής η δημοκρατία γίνεται στενός κορσές στην καπιταλιστική εξουσία. Δεν μπορούν να ανεχθούν το ότι ο διαδηλωτής μπορεί να δημοσιεύει ή να πηγαίνει στο δικαστήριο και να δείχνει το πραγματικό πρόσωπο της αστυνομίας, αυτού του πραιτοριανού στηρίγματος της εξουσίας. Αυτή η εσωτερική εκφυλιστική μετατροπή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας στη χώρα όπου εγκαθιδρύθηκε ο κοινοβουλευτισμός πριν από 230 χρόνια δείχνει την πλήρη χρεοκοπία της μπουρζουαζίας. Στην πραγματικότητα, η συνδυασμένη κρίση υγείας και οικονομίας εκφράζει το πλήρες μπλοκάρισμα του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, των κοινωνικών σχέσεων και του μεταβολισμού Ανθρώπου – Φύσης αναδεικνύοντας την αναγκαιότητα μιας άλλης κοινωνικής δύναμης και άλλων σχέσεων ανθρώπου – φύσης.
Μόνο το προλεταριάτο ως γνήσιος κληρονόμος των καλύτερων δημοκρατικών παραδόσεων μπορεί να διαφυλάξει τις πολιτικές ελευθερίες, το πολιτικό λόγο και τον πολιτισμό, που κερδήθηκαν από τη Μεγάλη Γαλλική Επανάσταση. Φυσικά, το νικηφόρο προλεταριάτο θα χρησιμοποιήσει τις δικές του μεθόδους, για να άρει τους περιορισμούς της ελευθερίας μόνο απέναντι στον νόμο, την τυπική ισότητα εγκαθιδρύοντας πραγματική κοινωνία αλληλεγγύης και όχι βάρβαρων εκμεταλλευτικών σχέσεων κοινωνικής ανισότητας. Ο δρόμος επομένως του προλεταριάτου στη Γαλλία, την Ελλάδα, σε όλη την Ευρώπη και τον κόσμο δεν μπορεί παρά να είναι ο δρόμος και η μέθοδος του Οκτώβρη του 1917. Μόνο που τώρα, το προλεταριάτο, επικεφαλής όλων των εργαζόμενων λαϊκών στρωμάτων πρέπει να ξεπεράσει τους περιορισμούς της Μεγάλης Ρωσικής Επανάστασης και να την ξεδιπλώσει σε διεθνή και παγκόσμια κλίμακα, όπως οραματίζονταν και πάλευαν ο Λένιν και ο Τρότσκυ και η Κομμουνιστική Διεθνής πριν ο Στάλιν την στραγγαλίσει μαζί με τη σοβιετική προλεταριακή δημοκρατία. Μόνο ο παγκόσμιος κομμουνισμός μπορεί να αντιστρέψει την πορεία της μπουρζουαζίας στο θολό τοπίο και το σκοτεινό τούνελ του βοναπαρτιστικού αστικού αστυνομικού κράτους, που σε κάποια κρίσιμη καμπή θα δώσει τη θέση του στο φασισμό και στο παγκόσμιο παρανοϊκό παρανάλωμα.