Τον τελευταίο καιρό η ένταση μεταξύ των γειτονικών χωρών της Λατινικής Αμερικής, Γουιάνας και Βενεζουέλας έχει οξυνθεί. Αιτία ένα κομμάτι εδάφους που αμφισβητείται τουλάχιστον από το 1835. Τόσο η Γουιάνα όσο και η Βενεζουέλα βρίσκονται σε διαμάχη για το καθεστώς της περιοχής Εσεκίμπο, το οποίο διεκδικούν και οι δύο χώρες. Από το 1990, οι δύο χώρες συνεχίζουν να το διεκδικούν μέσω των Ηνωμένων Εθνών και μόλις το 2013, οι δύο χώρες δήλωναν ότι οι συζητήσεις μεταξύ τους για το Εσεκίμπο ήταν σε καλό δρόμο μέσα στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.
Ωστόσο, τα πάντα άλλαξαν το 2015 και έκτοτε η κατάσταση οξύνθηκε. Τα πράγματα έγιναν τόσο σοβαρά που τα Ηνωμένα Έθνη μετέφεραν την όλη συζήτηση στο Διεθνές Δικαστήριο για να αποφανθεί το ίδιο.
Τα πράγματα άλλαξαν το 2015 εξαιτίας του πετρελαίου και των μεγάλων καπιταλιστικών εταιρειών. Η ExxonMobil, μία από τις μεγαλύτερες πετρελαϊκές εταιρείες στον κόσμο (που συγχωνεύθηκε το 1998), υπέγραψε συμφωνία με την κυβέρνηση της Γουιάνας το 1999 για εξόρυξη στα ανοικτά των ακτών της αμφισβητούμενης περιοχής Εσεκίμπο. Κατά τη διάρκεια της επόμενης δεκαετίας, η ExxonMobil άρχισε να διερευνά την περιοχή. Το 2007, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έδιωξε την ExxonMobil από τα κοιτάσματα πετρελαίου της λεκάνης του Ορινόκο καθώς η πολυεθνική εταιρεία αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τους νέους νόμους της Βενεζουέλας. Τότε η ExxonMobil έστρεψε την προσοχή της στη Γουιάνα και συγκεκριμένα στην αμφισβητούμενη περιοχή Εσεκίμπο. Ως συνέπεια της επιθετικής αναζήτησης των πετρελαϊκών εταιρειών (ExxonMobil, αλλά και της καναδικής εταιρείας CGX), η Γουιάνα αντιμετώπισε νέες συνοριακές διαφορές όχι μόνο με τη Βενεζουέλα αλλά και με το Σουρινάμ, γείτονα της Γουιάνας στα ανατολικά.
Το 2015, η ExxonMobil ανακοίνωσε ότι είχε βρει «υψηλής ποιότητας ψαμμίτες που φέρουν πετρέλαιο», ένα από τα μεγαλύτερα ευρήματα πετρελαίου τα τελευταία χρόνια. Η συμφωνία που συνήφθη μεταξύ Γουιάνας και ExxonMobil για την κατανομή της παραγωγής θα πρέπει να σοκάρει κάθε έχοντα σώας τας φρένας άνθρωπο. Η ExxonMobil λαμβάνει λοιπόν το 75% των εσόδων από το πετρέλαιο και το υπόλοιπο το «μοιράζεται» 50-50 με τη Γουιάνα. Η πετρελαϊκή εταιρεία, με τη σειρά της, απαλλάσσεται από κάθε φόρο. Το άρθρο 32 της συμφωνίας αναφέρει ότι η κυβέρνηση «δεν θα τροποποιήσει, ανακαλέσει, καταγγείλει, κηρύξει άκυρη ή ανεφάρμοστη, δεν θα απαιτήσει επαναδιαπραγμάτευση, δεν θα προβεί σε αντικατάσταση, ούτε θα επιδιώξει με άλλο τρόπο να αποφύγει, να τροποποιήσει ή να περιορίσει την παρούσα Σύμβαση» χωρίς τη… συγκατάθεση της ExxonMobil. Αυτή η συμφωνία παγιδεύει όλες τις μελλοντικές κυβερνήσεις της Γουιάνας με μια απίστευτη συμφωνία που έχει συναφθεί για την αμφιλεγόμενη περιοχή.
Αυτή η συμφωνία θεωρείται μια από τις χειρότερες που έχει υπάρξει ποτέ, ακόμα και από αστικές πηγές. Η Γουιάνα, «αποικίζεται εκ νέου». Ακόμα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, σε εκτίμησή του ανέφερε ότι η Γουιάνα υπέγραψε μια πολύ κακή συμφωνία με την ExxonMobil. Μάλιστα, οι όροι της σύμβασης, «είναι σχετικά ευνοϊκοί για τους επενδυτές σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα» με ποσοστά δικαιωμάτων για τη Γουιάνα «πολύ χαμηλότερα από αυτά που παρατηρούνται διεθνώς». Και αυτά έχουν γραφεί από ένα ιμπεριαλιστικό καπιταλιστικό οικονομικό οργανισμό, όχι από κάποια αριστερή ιστοσελίδα ή εφημερίδα.
Οι επιχειρήσεις της ExxonMobil, με τη βοήθεια της κυβέρνησης των ΗΠΑ, φαίνεται ξεκάθαρα ότι υποκινούν τη σύγκρουση μεταξύ Γουιάνας και Βενεζουέλας στην αμφιλεγόμενη περιοχή έτσι ώστε η ExxonMobil να επωφεληθεί από το χάος. Η Γουιάνα χρησιμοποίησε χρήματα από την ExxonMobil για να καλύψει το εκτιμώμενο κόστος το 2018 της παρουσίασης της διαμάχης Γουιάνας/Βενεζουέλας στο Διεθνές Δικαστήριο, συμπεριλαμβανομένης της πληρωμής νομικών αμοιβών. Η Παγκόσμια Τράπεζα είχε πληρώσει 1,2 εκατομμύρια δολάρια στο Hunton Andrews Kurth, ένα δικηγορικό γραφείο που συνδέεται με την ExxonMobil, για να αναθεωρήσει τους νόμους πετρελαίου της Γουιάνας. Ένας πρώην προεδρικός σύμβουλος στη Γουιάνα δήλωσε ότι η κυβέρνηση «άφηνε τις ίδιες τις εταιρείες που πρέπει να ελέγξει να υπαγορεύσουν την τύχη της χώρας. Αυτή είναι η συνταγή της αποτυχίας».
Προτού δοθεί προσοχή στη συμφωνία που υπεγράφη με την ExxonMobil και την ευκαιρία για τους δικηγόρους της ExxonMobil να γράψουν τους νόμους της Γουιάνας, ο τότε υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Πομπέο έφτασε στη Γουιάνα τον Σεπτέμβριο του 2020. Ήταν σε μια τριήμερη περιοδεία στους γείτονες της Βενεζουέλας -Γουιάνα, Βραζιλία και Κολομβία- για να επιταχύνει τον πόλεμο των ΗΠΑ κατά της Βενεζουέλας. Ήταν μια ιδιόμορφη κατάσταση. Η CIA είχε ανατρέψει τη δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση της Γουιάνας του Προέδρου Τζαγκάν το 1964. Μετά από μισό αιώνα, οι ΗΠΑ προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τη Γουιάνα ως μέσο πίεσης για την αλλαγή καθεστώτος της Βενεζουέλας. Το αντάλλαγμα του Πομπέο ήταν ότι αν η Γουιάνα συμμετείχε στη σταυροφορία κατά της Βενεζουέλας και αγκάλιαζε την ExxonMobil, τότε οι ΗΠΑ θα υποστήριζαν τις διεκδικήσεις της στο Εσεκίμπο.
Η σύγκρουση στα σύνορα Γουιάνας-Βενεζουέλας θερμαίνεται. Η ExxonMobil κάθεται στην άκρη και τρίβει τα χέρια της. Έτσι οι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις καταφέρνουν να αποκομίζουν κέρδη είτε υπάρχει ειρήνη είτε πόλεμος. Αυτός είναι ο καπιταλισμός!
- Το παράδειγμα της διαμάχης Γουινέας – Βενεζουέλας ασφαλώς πρέπει να προβληματίσει και εμάς, τους λαούς και τα λαϊκά κινήματα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Και ως προς τα προσδοκώμενα «κέρδη» από τις γεωτρήσεις της ExxonMobil και των άλλων πολυεθνικών ενέργειας και για την πυροδότηση διεθνικών αντιπαραθέσεων που μπορεί να οδηγήσουν σε ένα αιματηρό πόλεμο. Και ασφαλώς για το κόστος στους πολεμικούς εξοπλισμούς που θα υποστηρίζουν τέτοιες βρόμικες επενδύσεις.
Αρ. Μα.
