“Από την είσοδο της Πατησίων μέχρι τον όροφο της Αρχιτεκτονικής υπήρχε μια πλατιά γραμμή από αίμα”

Στιγμιότυπα της εξέγερσης και του σφαγείου από τις σελίδες της παράνομης “Πρωτοπορίας” της 20ής Νοέμβρη 1973

Η παράνομη Πρωτοπορία, θεωρητικό – πολιτικό όργανο της Εργατικής Διεθνιστικής Ένωσης (ΕΔΕ) κυκλοφορούσε αδιάλειπτα από τον Απρίλη του 1970 μέχρι και την επομένη της ανατροπής της χούντας το 1974. Αρχικά κυκλοφορούσε κάθε μήνα. Από το β’ 15θήμερο του Οκτωβρίου 1973 μέχρι τις συλλήψεις μεγάλης ομάδας της ΕΔΕ από την Ασφάλεια της χούντας του Ιωαννίδη τον Φεβρουάριο του 1974, η Πρωτοπορία κυκλοφορούσε κάθε 15θήμερο. Το καλοκαίρι του 1973, η χούντα χαλάρωσε τα δικτατορικά μέτρα, απελευθέρωσε την πλειοψηφία των πολιτικών κρατουμένων, επιχειρώντας να διαμορφώσει ένα κλίμα φιλελευθεροποίησης ώστε να προσελκύσει αστικά τα κοινοβουλευτικά κόμματα, ίσως και την αριστερά, στις σχεδιαζόμενες χουντοεκλογές. Μέσω των χουντοεκλογών ο δικτάτορας Παπαδόπουλος σχεδίαζε τη διατήρηση του δικτατορικού “γύψου” με μια επίφαση δημοκρατίας.

Στο μεταξύ, η δραστηριότητα των μαζών, του φοιτητικού κινήματος, της νεολαίας και των εργατών γινόταν όλο και πιο έντονη. Η κατάσταση εγκυμονούσε κάτι μεγάλο.

Η Εργατική Διεθνιστική Ένωση (ΕΔΕ), πρόδρομο σχήμα του τωρινού Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος, σε (παράνομο) συνέδριο το καλοκαίρι, αποφάσισε την συχνότερη έκδοση της μηνιάτικης Πρωτοπορίας. Για το σκοπό αυτό αγοράσαμε έναν εξελιγμένο για την εποχή πολύγραφο Gestetner, προκηρύσσοντας μάλιστα σχετικό έρανο. Τον Οκτώβριο του 1973 είχαμε συγκεντρώσει 153.914 δραχμές.

Από το φύλλο του α’ δεκαπενθήμερου του Νοέμβρη 1973, που τυπώθηκε λίγες μόνο μέρες μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την αιματηρή καταστολή της, αντιγράφουμε το κείμενο με τίτλο ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΚΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ, με ημερομηνία 20 Νοέμβρη 1973 και δύο από τις προκηρύξεις που τυπώθηκαν από τους πολύγραφους του Πολυτεχνείου, στη διάρκεια της κατάληψης και πριν το αιματοκύλισμα. Σε άλλη δημοσίευση θα συνεχίσουμε με ρεπορτάζ από την εργατική συνέλευση του Πολυτεχνείου και προκηρύξεις εκείνων των ημερών.

Θόδωρος Κουτσουμπός

ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΠΛΕΥΡΕΣ ΚΑΙ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΩΝΑ

20 Νοέμβρη 1973

– Η κατάληψη του Πολυτεχνείου άρχισε από μια συγκέντρωση των 5 Σχολών, στον περίβολό του, στις 11 το πρωΐ της Τετάρτης 14 Νοέμβρη. Με το πρόσχημα ότι είχαν δοθεί Γενικές Συνελεύσεις για όλες τις Σχολές στις 2 το απόγευμα, οι σταλινικοί των επιτροπών προσπάθησαν να διαλύσουν τη συγκέντρωση. Παρ’ όλα αυτά, η συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε ενάντια στους σταλινικούς.

– Δεύτερη απόπειρα για διάλυση της συγκέντρωσης έγινε στις 2 το απόγευμα. Οι σταλινικοί τράβηξαν τις σχολές του Πολυτεχνείου στις αίθουσες για τις Γενικές Συνελεύσεις, αφήνοντας στον περίβολο 150 φοιτητές του Πανεπιστημίου. Αυτοί οι φοιτητές κράτησαν με τη μαχητικότητά τους τη συγκέντρωση μέχρι που ξαναβγήκαν οι φοιτητές του Πολυτεχνείου. Οι συνελεύσεις στις περισσότερες σχολές είταν συνοπτικές. Τρεις Σχολές κήρυξαν απεργία. Η μια απ’ αυτές κήρυξε δυναμική απεργία. Ίσως δεν φανταζόντουσαν πόσο δυναμικά θα εξελισσόταν η απεργία αυτή.

– Τρίτη απόπειρα για τη διάλυση της κατάληψης, αυτή τη φορά, έγινε κατά τις 5.30 το απόγευμα. Μερικοί σταλινικοί θεώρησαν πράξη ωριμότητας το να εγκαταλείψουν οι φοιτητές το Πολυτεχνείο. Μάλιστα, οδήγησαν με πραξικοπηματικό τρόπο τούς φοιτητές μιας Σχολής από τη Γενική τους Συνέλευση στα σπίτια τους. Πολλοί φοιτητές αναρωτιόντουσαν αν αυτοί οι άνθρωποι είναι ή όχι χαφιέδες.

– Κατά τις έρευνες που έγιναν στα γραφεία του κυβερνητικού Επίτροπου βρέθηκαν: 1) Μια πέτσινη ζώνη με τον αγκυλωτό σταυρό και το χιτλερικό αετό στην αγκράφα. Είχε χρονολογία 1940. 2) Εκθέσεις στο Υπουργείο Παιδείας για την κατάσταση στο Πολυτεχνείο και εισηγήσεις για τον τρόπο αντιμετώπισής της. 3) Καταλόγους των φοιτητών του Πολυτεχνείου με κόκκινους σταυρούς και άλλα σημάδια μπροστά από τα ονόματα. Υπήρχε και υπόμνημα για το τι σήμαιναν αυτά τα σημάδια (κομμουνιστές, επικίνδυνοι κλπ).

– Είχαμε πιάσει στα FM το μήκος κύματος της αστυνομίας. Από κει, εκτός από τις πολλές πληροφορίες για την εξέλιξη των μαχών, για τις κινήσεις των τανκς και για το τί σκόπευαν να κάνουν, μάθαμε ότι η αστυνομία έχει διασπαστεί.

– Σε εράνους που γινόντουσαν στους γύρω δρόμους και κυρίως στην Πατησίων, οι περαστικοί και οι επιβάτες των λεωφορείων έδιναν πεντακοσάρικα και χιλιάρικα. Εκτός από τους εράνους, τεράστιες ποσότητες από τρόφιμα, γλυκίσματα, φάρμακα, συγκεντρώθηκαν. Όταν η Πατησίων και οι γύρω δρόμοι γαζωνόντουσαν από τις σφαίρες της Πολιτικής Άμυνας, υπήρχαν άνθρωποι με εφόδια που έτρεχαν προς το Πολυτεχνείο, διαγράφοντας ζιγκ-ζαγκ για να αποφύγουν τις σφαίρες.

– Σ’ όλη τη διάρκεια των οδομαχιών, το βράδυ της Παρασκευής, οι τραυματίες μεταφερόντουσαν μέχρι τις πόρτες του Πολυτεχνείου, μέσα σε βροχή από σφαίρες. Από την είσοδο της Πατησίων μέχρι τον όροφο της Αρχιτεκτονικής, όπου είχε εγκατασταθεί νοσοκομείο, υπήρχε μια πλατιά γραμμή από αίμα. Οι τραυματίες μεταφερόντουσαν διαμελισμένοι ανάμεσα από τους φοιτητές και τους εργάτες του Πολυτεχνείου. Αντί να πέσει το ηθικό τους χειροκροτούσαν και φώναζαν: “Είσαστε ήρωες”.

– Παρ’ όλες τις εκκλήσεις απ’ το ραδιοπομπό του Πολυτεχνείου για τη μεταφορά των τραυματιών, οι μπάτσοι απαγόρευαν στα ασθενοφόρα να πλησιάσουν. Παρ’ όλα αυτά, για μια στιγμή όλη η Πατησίων είχε γεμίσει από ιδιωτικά αυτοκίνητα γιατρών. Εκτός απ’ τις σφαίρες, η αστυνομία επιτέθηκε εναντίον τους με δακρυγόνα.

Λίγη ώρα πριν την είσοδο των τανκς, δύο τραυματίες, που δεν είχαν προλάβει να μεταφερθούν με ασθενοφόρο, είχαν πεθάνει.

– Όταν ένα τανκ όρμησε στην είσοδο του Πολυτεχνείου, κάποιος απ’ τον περίβολο έτρεξε και ανέβηκε σε μια από τις κολώνες της πόρτας, όπου ανεβοκατέβαζε τα χέρια του σαν πουλί. Όταν η είσοδος γκρεμίστηκε, χάθηκε μέσα στα ερείπια, και πολτοποιήθηκε όπως πολλοί άλλοι αγωνιστές που δεν πρόφτασαν να απομακρυνθούν.

– Κατά την έξοδο από το Πολυτεχνείο, ένας λοκατζής μπήκε επικεφαλής μιας ομάδας διαδηλωτών και ρίχνοντας με το αυτόματο στον αέρα έσπασε τον κλοιό των αστυνομικών και έβγαλε τους διαδηλωτές μέχρι τα Εξάρχεια. Άλλοι φοιτητές λέγανε την άλλη μέρα ότι αυτό τον Λοκατζή τον δολοφόνησε η αστυνομία.

– Τη στιγμή της επίθεσης, ένας ταγματάρχης σκότωσε εν ψυχρώ έναν έφεδρο και έναν φαντάρο που αρνήθηκαν να πυροβολήσουν τους φοιτητές.

– Οι πιο πολλοί απ’ αυτούς που βγήκαν απ’ το Πολυτεχνείο διανυκτέρευσαν σε διαμερίσματα στη γύρω περιοχή. Οι άνθρωποι τούς δέχτηκαν με μεγάλη ευχαρίστηση και βρίζοντας τη χούντα και την αστυνομία. Σε μερικά διαμερίσματα διανυκτέρευσαν 30 – 40 άτομα.

Οι προκηρύξεις που τυπώθηκαν στους πολύγραφους του Πολυτεχνείου με πρωτοβουλία των τροτσκιστών, είναι:

ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ, οι φοιτητές ξεκίνησαν έναν αγώνα ενάντια στη χούντα, για τα δίκαια αιτήματά τους. Όλοι όμως οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουμε βασικά προβλήματα. Η χούντα προσπαθεί να μας πάρει το ψωμί και να μας αφαιρέσει το δικαίωμα στη δουλειά δημιουργώντας μαζική ανεργία και ελπίζοντας έτσι να φορτώσει πάνω μας τα βάρη της οικονομικής κρίσης. Όλοι πρέπει να αγωνιστούμε για την ανατροπή της χούντας. Αυτό είναι προϋπόθεση για την επίλυση κάθε βασικού αιτήματος. Η φοιτητική απεργία δίνει το παράδειγμα.

Εργάτες, η χούντα πρέπει να ανατραπεί τώρα. Απομονώστε την, μείνετε μακρυά από τις χουντοεκλογές που είναι διέξοδος και στήριγμά της.

Παλέψτε για τη διοργάνωση της Γενικής απεργίας, το μοναδικό όπλο για να ανατρέψουμε τη χούντα.

ΚΑΤΩ ΟΙ ΧΟΥΝΤΟΕΚΛΟΓΕΣ – ΑΠΟΧΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ – ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΤΕ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ

*****

Κάτω από την πίεση των προβλημάτων που επισώρευσε η εξαετής διακυβέρνηση της χούντας, οι στρατοκράτες αισθάνονται την ανάγκη να προχωρήσουν σε μια κατά μέτωπο επίθεση ενάντια στο βιοτικό επίπεδο των λαϊκών τάξεων και τις πολιτικές τους ελευθερίες. Τα μέτρα που πήρε η χούντα (απολύσεις κρατουμένων, ψευτοκυβέρνηση Μακεζίνη κλπ.) αποτελούν φαινομενική υποχώρηση και αποσκοπούν στην εξαπάτηση των λαϊκών μαζών. Στην πραγματικότητα αποτελούν ελιγμό για την προετοιμασία μιας στυγνής και ύπουλης αντεπίθεσης.

ΟΛΟΙ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΕΣΗ ΣΥΝΤΡΙΒΗ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ – ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ ΤΩΡΑ – ΝΑ ΕΝΤΕΙΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΜΕ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΗ ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΗΣ ΧΟΥΝΤΑΣ – ΚΑΤΩ ΟΙ ΧΟΥΝΤΟΕΚΛΟΓΕΣ.