του Γιάννη Αγγέλη
Πέρα από τις επίσημες ημι-καθησυχαστικές ανακοινώσεις της ΕΚΤ, η κατάσταση στην Ευρωζώνη προσδιορίζεται από χαρακτηριστικά χειρότερα και πολύ περισσότερο επικίνδυνα για το Ευρώ, από ό,τι ήταν το 2012.
Τότε, στην κρίση του χρέους που είχε ξεσπάσει στην Ευρώπη, μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers και την αντίδραση της Fed, η αλλαγή προέδρου στην ΕΚΤ εκτός από το πρόσωπο άλλαξε άρον άρον και την πολιτική της.
Στη θέση του Ζαν Κλωντ Τρισέ που εν μέσω της κρίσης χρέους το 2011, αύξησε τα επιτόκια, μπήκε ο Ντράγκι που τα… μηδένισε σε χρόνο dt και έπνιξε το σύστημα με «φτηνό χρήμα».
Σήμερα η ΕΚΤ βρίσκεται σε μία ποιοτικά διαφορετική θέση και ο τρόπος που κινείται -προς το παρόν τουλάχιστον- δεν θυμίζει τίποτα από το «Whatever it Takes” του Ντράγκι.
Σήμερα η πολιτική της ΕΚΤ επιμένει να στηρίζεται στην «ευχή» να μειωθεί ο πληθωρισμός για να μη υποχρεωθεί να αυξήσει τα επιτόκια…
Αν σκεφτεί κανείς ότι αφενός τίποτα δεν προδικάζει την μείωση του πληθωρισμού και αφετέρου οι οικονομίες της Ευρωζώνης μετά την μικρή «ανάκαμψη» του Β’ εξαμήνου του 2021 που ήρθε σαν συνέπεια της πρωτοφανούς ύφεσης του 2020, αρχίζουν και πάλι να φρενάρουν, το μόνο που μπορεί να σκεφτεί κανείς είναι ότι απλώς η ΕΚΤ ταξιδεύει χωρίς πυξίδα.
Ο πληθωρισμός αυτή τη στιγμή για την Ευρωζώνη, πέραν των άλλων τροφοδοτείται από δύο παράγοντες των οποίων η διάρκεια ξεπερνά τον ορίζοντα της διετίας:
- Για μία δεκαετία οι επενδύσεις στον τομέα της ενέργειας με ελάχιστες εξαιρέσεις -που δεν είναι υπό ευρωπαϊκό έλεγχο- έχουν καθυστερήσει σε πρωτοφανή βαθμό, με αποτέλεσμα το ενεργειακό της πρόβλημα να δημιουργεί ισχυρή ανοδική πίεση στις τιμές
- Η απόφαση για την πράσινη ενεργειακή μετάβαση που συνδέεται με τον προηγούμενο παράγοντα «εξασφαλίζει» την διατήρηση του υψηλού κόστους στην ενεργειακή της επάρκεια για αόριστο χρόνο.
Αν στους δύο αυτούς παράγοντες προσθέσει κανείς αφενός την γεωπολιτική κρίση στα ανατολικά της σύνορα με την Ουκρανία και την εμπλοκή της ενεργοποίησης του Nord Stream 2 και αφετέρου την παρατεταμένη εμπλοκή και συμφόρηση στις διεθνείς αλυσίδες τροφοδοσίας εμπορευμάτων, γίνεται σαφές ότι η προσδοκία της ΕΚΤ για επικείμενη απόσυρση των πληθωριστικών πιέσεων είναι ένα «όνειρο θερινής νυκτός». Στην πραγματικότητα ο πληθωρισμός δεν είναι άλλο από τον πυρετό που ξεπηδάει από όλες τις πτυχές μιας χωρίς προηγούμενο κρίσης στην διαδικασία (αδυναμίας) επέκτασης του κεφαλαίου.
Αυτό το όνειρο θερινής νυκτός έχει οδηγήσει την οικονομία της ευρωζώνης σε ένα αδιέξοδο, του οποίου το βασικό στοιχείο τροφοδοσίας είναι η απόφαση της ΕΚΤ να αναστρέψει την νομισματική πολιτική της χαλάρωσης και να αποσύρει το «φθηνό χρήμα».
Στο αδιέξοδο αυτό ήδη αρχίζουν να φαίνονται οι συνέπειες πέρα από το επίπεδο της πραγματικής οικονομίας και στο επίπεδο της κυκλοφορίας και μάλιστα στο πλέον… ευαίσθητο, τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Την περασμένη εβδομάδα -αν και αγνοήθηκε από τον οικονομικό τύπο- συνέβη κάτι πρωτοφανές. Μόλις σε πέντε ημέρες, η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ με το δολάριο πήγε από 1,1143 (κλείσιμο στις 28 Ιανουαρίου) σε ένα υψηλό της τάξης του 1,1483. Το ακόμα πιο εκπληκτικό είναι ότι την Πέμπτη μετακινήθηκε μεταξύ 1,1266 και 1,145.
Δεν πρόκειται απλά για κάτι σπάνιο. Πρόκειται για κάτι μοναδικό όσον αφορά την αναταραχή στις σχέσεις ευρώ δολαρίου. Ούτε την δεκαετία του ‘80 δεν είχαν σημειωθεί τόσο ισχυρές αναταραχές και ανισορροπίες μεταξύ των ισχυρών νομισμάτων…
Αν σ’ αυτό το περιβάλλον συνυπολογίσει κανείς ότι τώρα, πολύ περισσότερο από το 2012, οι χώρες της Ευρωζώνης και ειδικά οι χώρες της Ν. Ευρώπης, είναι χωμένες μέχρι το λαιμό στο χρέος στον δημόσιο και κυρίως στον ιδιωτικό τομέα, εύκολα κανείς μπορεί να ακούσει τις… καμπάνες της νέας κρίσης χρέους να χτυπάνε εκκωφαντικά αν η ΕΚΤ αρχίσει να αποσύρει το QE και να αυξάνει το κόστος εξυπηρέτησης αυτού του χρέους.
Οι αγορές συνηθίζουν να αντιδρούν πριν αρχίσουν να χτυπάνε οι καμπάνες… όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς παρατηρώντας την ταχεία αύξηση των αποδόσεων και των spreads, αλλά και την συναλλαγματική ταραχή της περασμένης εβδομάδας.
Και αυτό παρά το γεγονός ότι η ΕΚΤ ακόμα στο πλαίσιο του PEPP1το έκτακτο QE (μέχρι τις 31 Μάρτη) και του APP2το τακτικό QE εξακολουθεί να αγοράζει ό,τι κινείται στις αγορές από δημόσιο χρέος…
Το χρέος αυτό έχει εκδοθεί σε ευρώ.
Μια δεύτερη κρίση χρέους στην Ευρωζώνη ισοδυναμεί με μία δεύτερη κρίση του ευρώ, πριν καν το ευρώ κλείσει 20 χρόνια κυκλοφορίας…
Υποσημειώσεις
