60 χρόνια από την υπογραφή των Συνθηκών της Ρώμης
ΓΙΟΡΤΗ ΓENEΘΛIΩΝ
ΜΙΑΣ ΕΤΟΙΜΟΘΑΝΑΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ
Στις 25 Mαρτίου οι ηγέτες της Eυρωπαϊκής Ένωσης θα πάνε στη Pώμη για να γιορτάσουν τη γενέθλια πράξη της EOK, προκατόχου της σημερινής E.E. Θα πάνε να γιορτάσουν τα γενέθλια αλλά θα βρεθούν μπροστά σε μια ετοιμοθάνατη Ένωση.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στη χειρότερη κρίση της, 60 χρόνια από τη γενέθλια πράξη της, την υπογραφή των “Συνθηκών της Ρώμης” .
Tο 1957 υπογράφηκαν στη Ρώμη οι δύο διεθνείς συνθήκες με τις οποίες ιδρύθηκαν η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) και η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ). Aπό αυτές, το 1993, με τη συνθήκη του Mάαστριχτ προέκυψε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Συγκεκριμένα, οι Συνθήκες της Pώμης υπεγράφησαν, στις 25 Μαρτίου 1957, από εκπροσώπους του Βελγίου, της Oμοσπονδιακής Δημοκρατίας Γερμανίας (Δυτικής Γερμανίας), της Γαλλίας, της Ιταλίας, του Λουξεμβούργου και της Ολλανδίας.
Η ΕΟΚ στην πραγματικότητα ήταν η απάντηση του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού στην νικήτρια του B’ Παγκοσμίου Πολέμου EΣΣΔ και την “Κομεκόν” (Συμβούλιο Αμοιβαίας Οικονομικής Βοήθειας), δηλαδή στη διεθνή οικονομική κοινότητα που συγκροτήθηκε υπό την ηγεσία της Σοβιετικής Ένωσης και αποτελούνταν από τις χώρες του Ανατολικού Μπλοκ.
Με άλλα λόγια, το εγχείρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης ήταν μια κίνηση άμεσης άμυνας του ευρωπαϊκού ιμπεριαλισμού απέναντι :
- στο θρίαμβο της Σοβιετικής Ένωσης ενάντια στο Ναζισμό (μέσα από τη στρατιωτική νίκη του Κόκκινου Στρατού επί της ναζιστικής Βέρμαχτ το 1945) – το “καθαρό απόσταγμα του ιμπεριαλισμού”, όπως τον είχε χαρακτηρίσει ο Λέων Τρότσκι.
- στην έστω και γραφειοκρατική επέκταση των κοινωνικών σχέσεων που εγκαθίδρυσε η Οκτωβριανή Επανάσταση στην ανατολική Ευρώπη με την ίδρυση των Λαϊκών Δημοκρατιών και την οικονομική τους συνεργασία υπό το σχήμα της KOMEKON (αρχικά, 1949, Bουλγαρία, Tσεχοσλοβακία, Oυγγαρία, Πολωνία, Pουμανία και λίγο αργότερα Aνατολική Γερμανία, για λίγο η Aλβανία κ.λπ.)
- στο επαναστατικό κύμα που εκδηλώθηκε και στη δυτική – καπιταλιστική Ευρώπη μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Ιταλία, Γαλλία, Ελλάδα).
Tα θεμέλια της ΕΟΚ βασικά ήταν τρία :
1) Η συμφωνία της Γιάλτας μεταξύ ΗΠΑ – Μ. Βρετανίας – Σοβιετικής Ένωσης για το “μοίρασμα” του κόσμου σε σφαίρες επιρροής. Η Δυτική Ευρώπη έμεινε στη σφαίρα επιρροής των ΗΠΑ, ενώ η Ανατολική Ευρώπη βρέθηκε στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης. Η συμφωνία της Γιάλτας ήταν το πολιτικό θεμέλιο της “ευρωπαϊκής ενοποίησης”.
2) Η ίδρυση του ιμπεριαλιστικού αμερικανοκίνητου ΝΑΤΟ, στο οποίο έγιναν μέλη όλες οι χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Tο NATO αποτέλεσε το στρατιωτικό θεμέλιο της μετέπειτα ΕΟΚ -ΕΕ.
3) Οι οικονομικές συμφωνίες του Μπρέτον Γούντς, η οποίες εγκαθίδρυσαν τη σταθερή μετατρεψιμότητα του δολαρίου με το χρυσό και τη μετατροπή ενός εθνικού χαρτονομίσματος σε παγκόσμιο χρήμα. Στη βάση αυτών των συμφωνιών ανοικοδομήθηκε μετά το 1945 η οικονομικά κατεστραμμένη από τον πόλεμο Ευρώπη. Αυτό ήταν το οικονομικό θεμέλιο της ΕΟΚ – ΕΕ.
Η ΕΟΚ οικοδομήθηκε, όμως, όχι μόνο ως άμυνα απέναντι στη σοβιετική κρατική επέκταση (δηλ. μέσω της επέκτασης του γραφειοκρατικού «σοσιαλισμού» στην ανατολική Ευρώπη μετά το 1945), αλλά από ένα σημείο και έπειτα (κυρίως μετά το 1968 και την καταστολή της “Άνοιξης της Πράγας”) ως μιαψευδεπίγραφη εναλλακτική απάντηση στην κρίση, συνολικά, της πολιτικής επέκτασης του σταλινισμού και γενικότερα του κομμουνιστικού κινήματος.
Το παραπέρα προχώρημα της ευρωπαϊκής ενοποίησης δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς τον “ιστορικό συμβιβασμό” (δηλαδή την πλήρη ενσωμάτωση στις ντόπιες αστικές τάξεις) των σταλινικών Κομμουνιστικών Κομμάτων της Ιταλίας, της Γαλλίας και της Ισπανίας κυρίως μετά τη δεκαετία του 1960 -1970, όταν πια είχε γίνει σαφές σε πλατιές μάζες του εργατικού κινήματος πως η Σοβιετική Ένωση δεν μπορούσε να αυτο-αναζωογονηθεί ριζοσπαστικά. Αυτό φάνηκε από τη στάση της απέναντι :
- στα ριζοσπαστικά κινήματα στη Δυτική Ευρώπη (εξέγερση του Γαλλικού Μάη, “Θερμό Φθινόπωρο” στην Ιταλία).
- στα άλλα επαναστατικά απελευθερωτικά κινήματα από την Αίγυπτο μέχρι την Κούβα κατά την περίοδο αυτή.
Η διαδικασία αποσύνθεσης της Σοβιετικής Ένωσης κορυφώθηκε σε οικονομικό επίπεδο το 1989 -1991.
Το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης έδωσε τεράστια πολιτική ώθηση στις διαδικασίες απελευθέρωσης της κίνησης κεφαλαίων σε διεθνή κλίμακα, οι οποίες είχαν ήδη ξεκινήσει από τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Έτσι δόθηκε τεράστια ώθηση και στη νομισματική ενοποίηση των χωρών – μελών της με αποκορύφωμα την κυκλοφορία του ευρω-νομίσματος το 2002.
Η επέκταση της Ε.Ε.συνεχίστηκε μέχρι και το 2008 -2009 καθώς νέες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έγιναν μέλη της. Aλλά τη στιγμή που ο δυτικο-ευρωπαϊκός ιμπεριαλισμός έβαζε τις μηχανές στο φουλ για να ενσωματώσει / αποικιοποιήσει το χώρο της πρώην EΣΣΔ, έφθανε στο σημείο καμπής. Το παγκόσμιο κραχ του 2007-8 είχε δραματικές συνέπειες στην ευρωζώνη. Η κρίση αρχικά έπληξε το χρηματοπιστωτικό σύστημα, αλλά -στη συνέχεια- οδήγησε σε κρίσεις κρατικού χρέους στον ευρωπαϊκό Νότο.
Tώρα, 28 χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την ενδόρρηξη του Σοβιετικής Ένωσης, μαζί και της “Κομεκόν”, η ιμπεριαλιστική Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται αντιμέτωπη με τη δική της ενδόρρηξη.
Οχτώ χρόνια μετά το παγκόσμιο κραχ του 2008 -2009:
- H οικονομική στασιμότητα μαστίχει την EE. Οι ρυθμοί ανάπτυξής της δεν μπορούν να ξεπεράσουν το 1% -2%
- Η Βρετανία έχει αποφασίσει να φύγει από την ΕΕ με βάση το Δημοψήφισμα του 2016.
- Η Ελλάδα παραμένει βυθισμένη στη χρεοκοπία φυτοζωώντας μεταξύ Grexit και παραπέρα Μνημονιακού στραγγαλισμού, ενώ το Iταλικό τραπεζικό σύστημα είναι υπό χρεοκοπία – για να μην αναφερθούμε στα προβλήματα της πανίσχυρης Deutsche Bank
- Οι εθνικιστικές φιλοφασιστικές ξενοφοβικές δυνάμεις διεκδικούν την πολιτική εξουσία σε νευραλγικές ευρωπαϊκές χώρες -όπως στη Γαλλία, Ολλανδία όπου ήλθαν δεύτεροι- ενώ οι “φιλο-ευρωπαϊκές” δυνάμεις προσαρμόζονται στην στρατηγική των εθνικιστών κλείνοντας τα σύνορα στους πρόσφυγες και ετοιμάζοντας ένα νέο γύρο ταξικού πολέμου και ενάντια στους ντόπιους εργάτες (όπως συμβαίνει ήδη στη Γαλλία από το καλοκαίρι του 2016).
- Δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον από τις πολιτικές ηγεσίες χωρών – μελών της ΕΕ να γίνουν μέλη της Ευρωζώνης (π.χ. Πολωνία).
Βλέποντας το “μεγάλο κάδρο” :
- Οικονονικά, η Ε.Ε. ως σύνολο αδυνατεί να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ, αλλά και να αναχαιτίσει την άνοδο της Κίνας και τη διείσδυσή της στην ίδια την Ευρώπη. Από εκεί και πέρα, η υπερίσχυση της Γερμανίας έναντι των άλλων Ευρωπαίων ανταγωνιστών της (Γαλλία, Ιταλία) εντείνει την οικονομική και πολιτική κρίση στο εσωτερικό τους.
- Πολιτικά, οι ισχυροι της Eυρώπης αδυνατούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους για την αντιμετώπιση οποιουδήποτε στρατηγικού προβλήματος και προπαντός της οικονομικής χρεοκοπίας των ίδιων των χωρών – μελών της ευρωζώνης (π.χ. Ελλάδα).
- Στρατιωτικά, η ΕΕ σέρνεται πίσω από το αμερικανοκρατούμενο ΝΑΤΟ και τα αδιέξοδα της πολιτικής του μετά το 1991 στο τόξο από το Aφγανιστάν μέχρι τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική (Αφγανιστάν, Ιράκ, Αίγυπτο, Λιβύη, κλπ).
Για τρίτη φορά στη νεότερη ιστορία, η Ευρώπη αποτυγχάνει να ενοποιηθεί. Η πρώτη φορά που απέτυχε να κάνει κάτι τέτοιο ήταν κατά τους Ναπολεόντειους πολέμους, την επαύριον της Γαλλικής (αστικής) επανάστασης. Η δεύτερη φορά ήταν με τα ιμπεριαλιστικά σφαγεία των δυο παγκοσμίων πολέμων και κυρίως κάτω από τη γερμανική ναζιστική μπότα, στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις μέρες μας, ο ευρωπαϊκός καπιταλισμός αποτυγχάνει να ενοποιηθεί, αξιοποιώντας το πολιτικό – οικονομικό κενό που άφησε η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
Για την εργατική τάξη της γηραιάς ηπείρου διαμορφώνονται δυο προοπτικές : Είτε εκείνη ενός πρωτοφανούς κοινωνικού κανιβαλισμού και εθνικισμού με ορίζοντα άλλο ένα πολεμικό σφαγείο· είτε εκείνη της πανευρωπαϊκής σοσιαλιστικής επανάστασης και του κομμουνισμού. Όπως τόνιζε ο Tρότσκι, ήδη από το 1924-1926: «H Eυρώπη δεν έχει άλλη οδό διαφυγής από το οικονομικό αδιέξοδο παρά μόνο με την προλεταριακή επανάσταση […] και τη δημιουργία των Eνωμένων Σοβιετικών Πολιτειών της Eυρώπης» – από τη Λισαβόνα μέχρι το Bλαδιβοστόκ, θα συμπληρώναμε εμείς.
Δ.Κ.
