του Said Gafourov
Από την ιστοσελίδα του Ενωμένου Αριστερού Κόμματος της Εσθονίας
Μιλώντας για τη σύγκρουση στο Καραμπάχ, πολλοί παρατηρητές, ακόμη κι ορισμένοι εμπειρογνώμονες, εκπλήσσονται για την αντίφαση στο Διεθνές Δίκαιο (IL) μεταξύ του δικαιώματος των εθνών στην αυτοδιάθεση και της αρχής του απαραβίαστου των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας. Αυτή η αναστάτωση προκαλείται από την έλλειψη κατανόησης της ιεραρχίας των αρχών και των αξιώσεων που έχουν αναπτυχθεί στο IL, η οποία δεν επιτρέπεται να συζητηθεί δημόσια από την εποχή του Προέδρου των ΗΠΑ Ουίλσον και της Διάσκεψης Ειρήνης του Παρισιού (1919-1920), η οποία, χωρίς να αλλάξει την ουσία του Διεθνούς Δικαίου, μαλάκωσε τη ρητορική του.
Στην πραγματικότητα, η πιο σημαντική αρχή του διεθνούς δικαίου στις ταξικές κοινωνίες ήταν πάντα και παραμένει το Δικαίωμα του Νικητή (και το δεύτερο πιο σημαντικό είναι η Αρχή της Αποζημίωσης). Φυσικά, αυτός είναι ένας πολύ άδικος κόσμος, αλλά δεν έχουμε άλλον τρόπο ακόμα. Η θέση των Σέρβων, των Τουαρέγκ ή των Ιρακινών δεν καθορίζεται από το δίκαιο ή το άδικο των δικαιωμάτων τους, αλλά από τον αριθμό των βομβιστών του ΝΑΤΟ και το βαθμό επιθετικότητας συγκεκριμένων δυτικών κυβερνήσεων.
Αυτό εκδηλώνεται με σαφήνεια στη σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ (και, ευρύτερα, στην Αρμενο-αζερμπαϊτζανική), όπου αναφέρονται συνεχώς στο απαραβίαστο των συνόρων και στο δικαίωμα στην αυτοδιάθεση, αλλά η πολιτική πραγματικότητα καθορίζεται από την εύνοια της στρατιωτικής Τύχης. Κι αυτή είναι μια πολύ άστατη ερωμένη, και δεν μπορείς ποτέ να μαντέψεις σε ποιον θα δώσει την εύνοιά της την επόμενη φορά, αν και ο μακροπρόθεσμος αγαπημένος της Ναπολέων Βοναπάρτης, δήλωσε ότι, σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του, τα μεγάλα τάγματα είναι συνήθως τυχερά.
Η τεχνική αδυναμία του μοιράσματος των εδαφών λόγω του γεγονότος ότι οι Αζέροι και οι Αρμένιοι ζούσαν για αιώνες αναμεμιγμένοι εν ειρήνη και αρμονία, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η επίλυση του ζητήματος του Καραμπάχ χωρίς πολύ αίμα είναι δυνατή μόνο στη βάση των αρχών του διεθνισμού και όλες οι προσπάθειες επίλυσής του, λαμβάνοντας υπόψη και συνδυάζοντας διαφορετικούς εθνικισμούς, είναι καταδικασμένες να αποτύχουν.
Υπάρχουν συζητήσεις γύρω από αυτό, αλλά το υποκείμενο των διαφορών είναι εξαιρετικά απλό. Επιμένουμε: Οι Αρμένιοι και οι Αζέροι είναι υπέροχοι πολιτισμένοι, φιλόξενοι, ευγενικοί, άξιοι λαοί που έχουν ζήσει δίπλα-δίπλα σαν καλοί γείτονες για αιώνες και θα συνεχίσουν να ζουν με ικανοποίηση και ευτυχία, ενθυμούμενοι κάποια γεγονότα μόνο ως μάθημα για το μέλλον – δεν έχουν καμία ιδιαίτερη επιλογή, έτσι διέταξαν οι Μεγάλοι Θεοί: η Ιστορία και η Γεωγραφία.
Οι αντίπαλοί μας υποστηρίζουν ότι οι Αρμένιοι και οι Αζέροι είναι καβγατζήδες, κακοήθεις, αηδιαστικοί λαοί που δε μπορούν να ζήσουν ειρηνικά με τους γείτονές τους και ως εκ τούτου θα πρέπει να διεξάγουν έναν πόλεμο για να καταστρέψουν ο ένας τον άλλον.
Η διαφορά στις προσεγγίσεις και τις βασικές αρχές είναι προφανής, αλλά η προσέγγιση των αντιπάλων μας προκαλείται (εκτός εάν προκαθορίζεται από ανοιχτή ή καλυμμένη δωροδοκία ή κατοχυρωμένα συμφέροντα, για παράδειγμα, εμπόρων όπλων) από ένα είδος πολιτικού ιμπρεσιονισμού, όταν οι τρέχουσες εντυπώσεις από αναφορές των μέσων ενημέρωσης θεωρούνται παγκόσμιοι ιστορικοί νόμοι… Το φαινόμενο είναι κατανοητό, αλλά επιβλαβές για ανάλυση και πρόβλεψη.
Φέτος γιορτάζουμε την επέτειο – πριν από εκατό χρόνια, το 1920, όταν η 11η Στρατιά του Κόκκινου Στρατού των Εργατών και των Αγροτών απέδειξε εμπειρικά σε όλους ότι οι εργαζόμενοι Αρμένιοι και οι Αζέροι θέλουν να ζουν εν ειρήνη και καλή γειτνίαση, και είναι βαθιά αδιάφοροι για το πού οι γραφειοκράτες και οι διοικητικοί υπάλληλοι έχουν καθορίσει τα διοικητικά όρια. Αλλά όταν το 1920, οι Ναζί των Αρμενίων και των Αζέρων (οι Dashnak και οι δεξιοί Musavat) δεν ήταν λιγότερο, αλλά περισσότερο σημαίνοντες από ό,τι είναι τώρα, η αλληλοσφαγή που οργανώθηκε από τους Ναζί των διαφορετικών εθνών πριν από την αποκατάσταση της Σοβιετικής Εξουσίας ήταν πραγματικά κτηνώδης – όχι σαν την παρούσα.
Και λοιπόν; Τίποτα! Η 11η Στρατιά του Κόκκινου Στρατού, υπό την ηγεσία του Λεβαντόφσκι, δημιούργησε μια αδελφότητα λαών σε μια εβδομάδα με την πλήρη υποστήριξη των Αρμενίων και των Αζέρων εργατών. Οι αγρότες δέχτηκαν ακόμη και τη συμφωνία που πρότειναν οι Μπολσεβίκοι – αδελφοσύνη των λαών σε αντάλλαγμα για την Προντραζβιόρστκα[1] (όχι για πολύ). Και αυτή είναι μια εμπειρική πραγματικότητα, όχι πολιτικός ρομαντισμός.
Από τότε, κανένα άτομο που σκέφτεται ανεξάρτητα δεν πρέπει να έχει αμφιβολίες. Ο βαθύς διεθνισμός των λαών των Αρμενίων και των Αζέρων αποδείχθηκε όχι θεωρητικά, αλλά εμπειρικά – όταν ήρθε η 11η Στρατιά, καθώς οι Αρμένιοι και οι Αζέροι σταμάτησαν να φοβούνται τους Κυρίους της ζωής τους, αμέσως άρχισε η αδελφότητα των λαών και της ειρήνης.
Τώρα η κατάσταση επαναλαμβάνεται. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κινητοποίηση απέτυχε τόσο στην Αρμενία όσο και στο Αζερμπαϊτζάν – οι εργαζόμενοι Αρμένιοι και οι Αζέροι δε θέλουν να πεθάνουν για τα κέρδη των εμπόρων όπλων και τη διατήρηση της εξουσίας των σημερινών τοπικών κυρίων της ζωής (και ακόμη περισσότερο για τα απαίσια και εγωιστικά συμφέροντα των ξένων κρατών). Οι Αρμένιοι και Αζέροι εργάτες καταλαβαίνουν τα πάντα σωστά, δε θέλουν να πεθάνουν και να σκοτώσουν σε αυτόν τον τρελό αδελφοκτόνο πόλεμο για τα κέρδη των εργολάβων που έχτισαν αποθήκες από παλιά ελαστικά (σύμφωνα με τα έγγραφα -από ειδικό σκυρόδεμα και χάλυβα, αλλά τώρα βρίσκονται στα χέρια των Αζέρων- πηγαίνετε, ελέγξτε και αποδείξτε το στο δικαστήριο!) και προμηθευτές drone που πέφτουν από μόνα τους. Οι μητέρες κρύβουν τους γιους τους από το κάλεσμα, οι κινητοποιήσεις παρεμποδίζονται τόσο στο Ερεβάν όσο και στο Μπακού. Προκαλεί ακόμη έκπληξη το γεγονός ότι οι στρατηγοί μέσα στο πλαίσιο της συνολικής διαφθοράς, βασίζονταν σε κάτι άλλο.
Εξ ου και η υστερία της εθνικιστικής προπαγάνδας κι από τις δύο πλευρές – οι ένοπλες δυνάμεις της NKAO[2], οι οποίες ετοιμάζονταν για πόλεμο για τριάντα χρόνια, τη δέκατη ημέρα των πιο έντονων μαχών άρχισαν να αντιμετωπίζουν μια οξεία έλλειψη πυρομαχικών και ο μόνος πόρος που οι στρατηγοί δυνητικά είχαν σε περίσσεια ήταν η κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού. Η προπαγάνδα του Αζερμπαϊτζάν, με τη σειρά της, βρέθηκε σε μια διφορούμενη θέση – τα ίδια τριάντα χρόνια επαναλαμβάνει [την πρόθεσή της] για μετάβαση σε έναν επαγγελματικό στρατό και την άρνηση μαζικής στρατολόγησης και, για επιβεβαίωση, αποδείχθηκε αδύνατο να μην καταφύγει στην κινητοποίηση εφέδρων.
Οι Αρμένιοι και οι Αζέροι καταλαβαίνουν ότι τα παιδιά των πολιτικών ηγετών που καλούν σε πόλεμο ως τον τελευταίο στρατιώτη στην Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, κατά κανόνα, έχουν λάβει καλή εκπαίδευση, σε ειδικές ειδικότητες και θα καθίσουν στα μετόπισθεν, στα επιτελεία στη διάρκεια του πολέμου και έτσι θα είναι γενικά. Υπάρχουν πολλές ειδικότητες στο στρατό, και μόνο λίγες από αυτές αποτελούν βορά των κανονιών. Επομένως, αποκαλούν τους εφήβους που γεννήθηκαν το 2002 «πολεμιστές» και τους στέλνουν να δεχτούν τα χτυπήματα των drones.
Αυτός είναι ο Καύκασος -οι άνθρωποι ζουν με φήμες από το παζάρι εδώ και αιώνες- εδώ, απελαύνοντας δημοσιογράφους, δε μπορείτε να κρύψετε τίποτα, ανεξάρτητα από το πώς μεθάνε τους εναπομείναντες δημοσιογράφους με καλό κονιάκ. Τόσο οι απλοί Αρμένιοι όσο και οι απλοί Αζέροι απέτρεψαν την κινητοποίηση, στερώντας από τους στρατηγούς και τους αξιωματικούς την ευκαιρία να κάνουν καριέρα.
Res ad triarios rediit [σε ελεύθερη μετάφραση: η κατάσταση είναι κρίσιμη – Σ.τ.Ε.]- οι καρχαρίες της πένας, της τηλεόρασης και του Διαδικτύου κινητοποιούνται, αλλά τα υστερικά ουρλιαχτά της ναζιστικής προπαγάνδας και στις δύο πλευρές δεν αντισταθμίζουν την οξεία έλλειψη αεροπορικής άμυνας και πυρομαχικών.
Υπάρχει διέξοδος; Υπάρχει! Διεθνισμός και αδελφοσύνη των λαών. Ξιφολόγχη στο έδαφος – και αδελφοποίηση. Το πρόβλημα είναι ότι μια διαρκής ειρήνη θα οδηγήσει στην απώλεια εξουσίας τόσο από τον Ν. Πασινιάν όσο και από τον Ι. Αλίγιεφ (και το γνωρίζουν και οι δύο). Ο κορονοϊός έχει χτυπήσει πολύ σκληρά τις οικονομίες και την κοινωνία και των δύο δημοκρατιών, η δυσαρέσκεια των εργαζομένων μαζών είναι πολύ δυνατή και υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που θέλουν να ηγηθούν αυτών των δύο χωρών.
Εν τω μεταξύ, οι Αρμένιοι και Αζέροι εργάτες, κρίνοντας σωστά ότι είναι καλύτερο να είσαι ζωντανός και μετανάστης με δυο πόδια από νεκρός ή ζωντανός στρατιώτης με ένα πόδι (κι αυτό είναι για πάντα), στην πραγματικότητα απέτρεψαν την κινητοποίηση – κανείς δε θέλει να σκοτώσει και να πεθάνει για χάρη των κερδών ολιγαρχών και την επιθυμία των πολιτικών να παραμείνουν στην εξουσία…
Ναι, ζούμε σε καταραμένους καιρούς, αλλά η ιστορία της ανθρωπότητας δεν περιορίζεται σε τέτοιους και εμείς, η ανθρωπότητα, είμαστε αρκετά ικανοί να φέρουμε πίσω την ειρήνη στην Υπερκαυκασία, όπως την έφερε η 11η Στρατιά του Κόκκινου Στρατού ακριβώς εκατό χρόνια πριν. Μας απέδειξαν ότι αυτό δεν είναι απλώς δυνατό, αλλά όχι και πολύ δύσκολο.
Μετάφραση Γιαν. Σιμ.
[1] Πολιτική των Μπολσεβίκων και εκστρατεία δήμευσης των σιτηρών και άλλων αγροτικών προϊόντων από τους αγρότες για μια ονομαστική σταθερή τιμή σύμφωνα με καθορισμένα ποσοστά (Σ.τ.Μ. από Wikipedia)
[2] Αυτόνομη Περιφέρεια Ναγκόρνο-Καραμπάχ (Σ.τ.Μ.)
