Μια ακόμα φιέστα της κυβέρνησης με μπόλικη υποκρισία και απειλές
της Κατερίνας Μάτσα
Η «Εθνική Στρατηγική» παρουσιάστηκε δημόσια στις 7/5 από την καθηγήτρια Εγκληματολογίας Βάσω Αρτινοπούλου παρουσία του πρωθυπουργού και 9 υπουργών, με τον πανταχού παρόντα αρχιχωροφύλακα Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον υπουργό διαρκούς αυστηροποίησης του Ποινικού Κώδικα Γ. Φλωρίδη στην πρωτοκαθεδρία. Η εισηγήτρια έδωσε στην εισήγησή της τον πομπώδη και ψευδεπίγραφο τίτλο «μετατόπιση από πειθαρχικές σε ολιστικές προσεγγίσεις». Εδώ, όπως θα δούμε, βρίσκεται όλη η υποκρισία. Γιατί ασκήσεις επί χάρτου, όπως αυτή, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το πνεύμα τιμωρητισμού και την αυστηροποίηση των ποινών για τους ανήλικους που επιβάλει ο νέος Ποινικός Κώδικας (ν.4855/2021 και 5090/2024). Οι φυλακές ανηλίκων έχουν γεμίσει ασφυκτικά, ιδιαίτερα τον τελευταίο χρόνο, με φυλακισμένους και προφυλακισμένους ανήλικους!
Βασική επιδίωξη της κυβέρνησης, που κλυδωνίζεται από το βάρος της συγκάλυψης του εγκλήματος των Τεμπών και της οργής του λαού, που δεν έχει οξυγόνο να αναπνεύσει, είναι να στρέψει την προσοχή του κόσμου στο πρόβλημα της βίας των ανηλίκων, μέσα και έξω από το σχολείο, παρουσιάζοντας σχέδια που θα «λύσουν» τάχα “το πρόβλημα”(!) και “θα ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών”, ρίχνοντας στον Καιάδα τους λεγόμενους “κακούς μαθητές» που θεωρούνται μάλιστα και “ παραβατικοί” !
Η εισηγήτρια επικαλέστηκε τάχα «καλές πρακτικές» από Ιταλία και Αμερική. Ξεκίνησε με τον έλεγχο από τους γονείς της χρήσης του διαδικτύου από τα ανήλικα παιδιά τους (kids wallet) και την πιστοποίηση της ηλικίας τους προκειμένου να εγγραφούν σε πλατφόρμες (ψηφιακή ενηλικίωση στην ηλικία των 15 χρόνων). Με το μέτρο αυτό ακυρώνεται τελείως ο ρόλος των εκπαιδευτικών και η διαδικτυακή ζωή των παιδιών γίνεται υπόθεση της ήδη γεμάτης εντάσεις σχέσης των γονιών με τα παιδιά τους.
Ανάμεσα στα 69 μέτρα που εισάγει η Εθνική Στρατηγική περιλαμβάνεται η αντικατάσταση του πραγματικά βάρβαρου μέτρου της αποβολής από το σχολείο με το επίσης βάρβαρο μέτρο της… “κοινωφελούς εργασίας”(;!), «της υποχρεωτικής συμμετοχής σε ενδοσχολικές δράσεις που προάγουν την κοινωνική ευθύνη… και ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού πραγματοποιείται παραπομπή του μαθητή/της μαθήτριας σε δομές της Κοινότητας με τις οποίες συνεργάζεται η διεύθυνση». Η κοινωνική εργασία που προτείνεται να εφαρμοστεί, με τιμωρητικό χαρακτήρα, δεν αποφεύγει τον στιγματισμό του μαθητή, με ολέθριες συνέπειες στον ευάλωτο ψυχισμό του. Το άλλο μέτρο που προτείνεται είναι η δημιουργία «10 Τεχνικών Γυμνασίων» εξορίας σε διάφορα μέρη της χώρας, όπου θα παραπέμπονται οι “παραβατικοί” μαθητές. Αυτά τα «ειδικά» σχολεία –που μπορούν εύκολα να πάρουν το χαρακτήρα αναμορφωτηρίων– έρχονται να θεσμοθετήσουν το καθαρά ταξικό μέτρο των σχολείων διαφορετικών ταχυτήτων, «Ωνάσεια» για κάποιους και «ειδικά γυμνάσια» για τους παρίες!
Πέρα από τις ενστάσεις για το πώς θα υλοποιηθούν τα μέτρα όταν δεν υπάρχουν οι κατάλληλες υποδομές, δεν γίνονται προσλήψεις εκπαιδευτικών και υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις όχι μόνο σε εκπαιδευτικούς αλλά και σε ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, επαγγελματίες ειδικής αγωγής κ.ά., αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι όλα τα μέτρα κινούνται στον άξονα του αποκλεισμού τού διαφορετικού στο όνομα του «σωφρονισμού» του στους “κανόνες” της υπάρχουσας κατασταλτικής τάξης πραγμάτων ενός συστήματος που βουλιάζει σε άλυτη κρίση .
Η βία των νέων στην ηλικία της προεφηβείας ή και της εφηβείας είναι φαινόμενο πολυπαραγοντικό. Είναι φαινόμενο κρίσης της κοινωνίας και των θεσμών της, της οικογένειας, του σχολείου, κ.ά. Μέσα σε ποιες συνθήκες μεγαλώνει ο νέος που θεωρείται “ παραβατικός”;
Μεγαλώνει σε μια κοινωνία φτώχειας, δυστυχίας, μοναξιάς, με αβέβαιο μέλλον, σε ένα κλίμα έντονου ανταγωνισμού, βίας, ανασφάλειας και φόβου. Η ρήξη των κοινωνικών δεσμών, ο έντονος ατομικισμός που κυριαρχεί τον κάνει ευάλωτο, ανίκανο να θέσει και να δεχτεί όρια, ανίκανο να επεξεργαστεί ψυχικά και να μετουσιώσει τις ματαιώσεις μιας εξ ορισμού στερητικής και ανούσιας καθημερινότητας, έτοιμο κάθε στιγμή να λειτουργήσει παρορμητικά, να κάνει την έκρηξή του. Αισθάνεται ότι η ζωή του δεν έχει κανένα νόημα, η οικογένειά του δοκιμάζεται κι αυτή από τις στερήσεις και την ανοιχτή ή καλυμμένη βία και το σχολείο, όπως λειτουργεί, τον αφήνει παγερά αδιάφορο. Γιατί, εδώ, στο σχολείο, που διαρκώς απαξιώνεται από τους κυβερνώντες, που μετρά μόνο την «απόδοση», κατά τις επιταγές της αγοράς, που λειτουργεί στο πνεύμα του ανταγωνισμού, δεν βρίσκει χώρο να αναπνεύσει, να δημιουργήσει σχέσεις, να επικοινωνήσει. Δεν βρίσκει πρότυπα για να ταυτισθεί και να δημιουργήσει τη δική του ταυτότητα. Η προσωπική του κρίση έρχεται να συναντηθεί με τη γενικότερη κρίση της κοινωνίας και του πολιτισμού.
Η βία των νέων αντανακλά τη βία της καπιταλιστικής κοινωνίας που σπαράσσεται από τις αντιφάσεις της που παίρνουν τη μορφή των πολεμικών συγκρούσεων, των γενοκτονιών, της κλιματικής κρίσης, της επίθεσης στη Γνώση και στα Πανεπιστήμια, στο όνομα του “Σκοτεινού Διαφωτισμού” (Dark Enlightenment), όπως γίνεται σήμερα στην Αμερική του Τραμπ. Η νεανική βία, ως έκφραση όλης της δυστυχίας μέσα σε ένα πολιτισμό παρακμής, δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με μέτρα επιτήρησης και τιμωρίας μέσα σε όρους διαρκώς εντεινόμενης καταστολής. Αντί να μιλάμε για “παραβατικούς”, υπονοώντας επικίνδυνους νέους, καλό είναι να μιλάμε για νέους σε κίνδυνο με ευθύνη των “αρμοδίων”.
Η «Εθνική Στρατηγική» φιλοδοξεί να υλοποιηθεί μέσα στις συνθήκες που έχει διαμορφώσει ήδη ο νέος Ποινικός Κώδικας, ο οποίος επιβάλλει έναν «ακραίο τιμωρητισμό, ιδίως ο ν.4855/2021 και 5090/2024» (βλέπε Δήλωση Ευτύχη Φυτράκη Εφ. Συν. 10-11 Μαΐου 2025). Εδώ ακριβώς βρίσκεται ο υποκριτικός χαρακτήρας των κυβερνητικών εξαγγελιών. Γιατί ο νέος Ποινικός Κώδικας έχει ήδη γεμίσει τις φυλακές ανηλίκων. Αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των προφυλακισμένων και των φυλακισμένων ανηλίκων, ενώ δεν αυξάνεται στη χώρα μας η νεανική παραβατικότητα, η οποία βρίσκεται στο μέσο όρο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η αύξηση του αριθμού των κρατουμένων έκανε το Συνήγορο του Πολίτη στην έκθεσή του τού 2024 να τονίσει την ακαταλληλότητα όλων των καταστημάτων κράτησης για ανηλίκους. Πρόσφατα, η Ένωση Υπαλλήλων της Κασαβέτειας φυλακής με υπόμνημα στην Ειδική Μόνιμη Επιτροπή της Βουλής καταγγέλλει την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, τις ακατάλληλες υποδομές, την αυξημένη ένταση που οδηγεί σε διαρκείς συμπλοκές μεταξύ των ανηλίκων (Βλ. Εφ Συν «Η ποινική αυστηρότητα γεμίζει ασφυκτικά τις φυλακές» 10-11/5/25). Το ίδιο τραγική είναι η υποστελέχωση και στους Επιμελητές Ανηλίκων, ένα θεσμό που όταν λειτουργεί σωστά σώζει τον ανήλικο από τη φυλακή. Αρκεί να αναφέρουμε ότι σήμερα υπηρετούν μόνο 12 Επιμελητές Ανηλίκων για εκατοντάδες υποθέσεις!
Ποια «μετατόπιση από πειθαρχικές σε ολιστικές προσεγγίσεις» μπορεί, λοιπόν, να επικαλείται η αντιλαϊκή “Εθνική Στρατηγική” της ακροδεξιάς κυβέρνησης Μητσοτάκη και των “ακροκεντρώων εκσυγχρονιστών” υπηρετών της; Ποιος μπορεί να ανέχεται αυτό τον εμπαιγμό; Το μόνο που πετυχαίνουν τέτοιες φιέστες είναι να δυναμώνουν την οργή του λαού ενάντια στην κυβέρνηση και τους υποτακτικούς της.
