Την Κυριακή 24 Ιανουαρίου 2021 πραγματοποιήθηκε μια σημαντική διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα «Βία κατά των γυναικών – Γυναίκα μετανάστρια». Διοργανώθηκε από το Δίκτυο Αλληλεγγύης Κοινωνικών Ιατρείων (Εξαρχείων, Ν. Σμύρνης, Ιλίου και Αγίου Νεκταρίου Βόλου) σε συνεργασία με την Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών, το Σπίτι των Γυναικών, για την Ενδυνάμωση & την Χειραφέτηση και την Κατάληψη Στέγης Προσφύγων και Μεταναστ(ρι)ών Νοταρά 26.
Η έναρξη της εκδήλωσης έγινε με ένα βίντεο που δημιούργησε η Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών το οποίο έδειχνε γυναικεία στόματα που αναπαρήγαγαν στερεοτυπικές εκφράσεις κατά των γυναικών. Η Άννα Στ. καλοσώρισε το διαδικτυακό κοινό, αναφερόμενη στους διοργανωτές της εκδήλωσης και στο γιατί επιλέχθηκε το θέμα της βίας κατά των γυναικών, με επικέντρωση του θέματος στη γυναίκα μετανάστρια. Τη βία που δεν «γιορτάζουμε» επετειακά, μία φορά το χρόνο με αφορμή μια Παγκόσμα ημέρα, αλλά τη βία που υφίστανται οι γυναίκες και οι θηλυκότητες και η οποία εντείνεται στις μετανάστριες εξαιτίας της διαφορετικότητάς τους (φυλή, χρώμα δέρματος, θρησκεία, κλπ). Συνήθως η φωνή τους αποκλείεται από τον δημόσιο διάλογο και η εκδήλωση αυτή θέλησε να δώσει βήμα σε αυτές γυναίκες να μιλήσουν για τις ίδιες.
Στη συνέχεια, η Σύλβια Ιωάννου αναφέρθηκε στην Παγκόσμια ημέρα εξάλειψης της βίας κατά των γυναικών (25 Νοέμβρη) που υπήρξε και η αφορμή για την εν λόγω εκδήλωση, κάνοντας μια σύντομη αναφορά στην ιστορία των αδελφών Μιραμπάλ, στη μνήμη των οποίων καθιερώθηκε η συγκεκριμένη μέρα. Ακολούθησε διάλογος ανάμεσα σε εκείνη και στον Σάββα Στρούμπο, σκηνοθέτη- ηθοποιό, για το θεμα της εκδήλωσης. Αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, οι αγώνες για τη γυναικεία χειραφέτηση και η μαχητικότητα που επέδειξαν οι γυναίκες σε κρίσιμες στιγμές του ιστορικού γίγνεσθαι σε επαναστάσεις και εξεγέρσεις, όπως στον Φλεβάρη και Οκτώβρη του 1917, στον Ισπανικό Εμφύλιο. Στο πολύ πρόσφατο παρελθόν, όταν με την ανάληψη της Προεδρίας της Αμερικής από τον Τραμπ οι γυναίκες κατέκλυσαν τους δρόμους της Αμερικής, αρνούμενες να παραδόσουν σε εκείνον και τις πολιτικές του τα κεκτημένα των αγώνων του φεμινιστικού -και όχι μόνο- κινήματος, οδηγώντας παράλληλα σε μια ανάπτυξη του κινήματος #Metoo.
Έγινε αναφορά στις μορφές βίας που υφίσταται η γυναίκα, στην εργαλειοποίηση του γυναικείου σώματος, καθώς και στη διαπίστωση της ενσωμάτωσης του βιώματος της πατριαρχίας και του σεξισμού το οποίο απαιτεί διαρκή εγρήγορση και ευαισθητοποίηση για να αρθεί. Η διαχρονικότητα του φαινομένου της βίας τονίστηκε μέσα από μια σύντομη αναφορά στην ελληνική μυθολογία και το ρόλο του Δία, ο οποίος επέλεγε να αλλάζει μορφή, ώστε να κατακτήσει τη γυναίκα που κάθε φορά επιθυμούσε. Στον αντίποδα αυτών, αναφέρθηκε η Αντιγόνη του Σοφοκλή και η στάση της που ξεκινά από υπαρξιακή ανάγκη να υπερασπιστεί τον αδελφό της και πως αυτό γίνεται βιοπολιτική κραυγή αγωνίας ενάντια στην κρατική εξουσία. Τονίσθηκε επιπρόσθετα, η αναγωγή της βίας σε κανονικότητα μα και η ανοχή της από την κοινωνία που είναι δυστυχώς υπαρκτή.
Συζητήθηκε η πρόσφατη αποκάλυψη του βιασμού που υπέστη η Ολυμπιονίκης Ιστιοπλοίας Σοφία Μπεκατώρου και της αρχικής προσπάθειας συγκάλυψης του θύτη, λόγω της θέσης του στην Ομοσπονδία Ιστιοπλοίας, παράλληλα με το βομβαρδισμό σχολίων προς την ίδια για τη χρονική στιγμή που επέλεξε να αποκαλύψει ένα γεγονός που συνέβη 20 χρόνια πριν. Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στη στάση του Λοβέρδου, που έσπευσε να εκμεταλλευτεί την συγκεκριμένη κατάσταση δηλώνοντας την στήριξή του προς το θύμα, ο οποίος το 2012 είχε διαπομπεύσει τις οροθετικές γυναίκες δείχνοντας τα πρόσωπά τους και αποκαλύπτοντας τα ονόματά τους, οδηγώντας μάλιστα μερικές εξ αυτών στην αυτοκτονία. Συζητήθηκε η γυναίκα πρόσφυγας – μετανάστρια, το τι βιώνει εκείνη στη χώρα καταγωγής, οι λόγοι που την έκαναν να εγκαταλείψει την πατρίδα της, καθώς και οι συνθήκες που βιώνει στην χώρα υποδοχής, στην Ελλάδα εν προκειμένω, μέσα στα καμπς, σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης σε συνθήκες απανθρωπισμού και εξαθλίωσης.
Ακολούθησαν βίντεο δημιουργημένα από τη Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών με σώματα ανδρών που παρενοχλούν γυναίκες στους δρόμους της πόλης, με παραδοσιακά τραγούδια που έχουν ευθεία αναφορά στη βία κατά των γυναικών δείχνοντας εικόνες απο γκράφιτι που αναδεικνύουν το φαινόμενο της έμφυλης βίας, βίντεο με σκηνές απο την ελληνική τηλεόραση από σειρές και ταινίες που όλοι μας έχουμε παρακολουθήσει και οι οποίες αναπαράγουν έμφυλα στερεότυπα. Παρουσιάστηκαν στατιστικά στοιχεία για τη βία κατά των γυναικών σε παγκόσμια κλίμακα και ο κύκλος της βίας με τις μορφές που εκείνη παίρνει.
Δόθηκε το βήμα στις ίδιες τις μετανάστριες να μιλήσουν και να μοιραστούν τις προσωπικές τους ιστορίες, τα προσωπικά τους βιώματα καθώς και τα όνειρά τους για το μέλλον. Ήταν συγκλονιστικές οι αφηγήσεις τους. Γυναίκες από το Αφγανιστάν και την Τουρκία, μια τρανς Κούρδισσα γυναίκα μίλησαν για τις δυσκολίες που έχουν βιώσει και τις ανάγκασαν να φύγουν από την πατρίδα τους, τον αποκλεισμό τους από την εκπαιδευτική διαδικασία, τις δυσκολίες του ταξιδιού τους προς την Ευρώπη, τις συνθήκες διαβίωσης στην Ελλάδα, την αντιμετώπισή τους από την αστυνομία, τα δικαιώματά τους που καταστρατηγούνται μόνο και μόνο επειδή είναι γυναίκες, ειδικά στις παρούσες συνθήκες καραντίνας. Μας ανέφεραν τα όνειρα για τη ζωή τους, για την ανάγκη τους να έχουν πρόσβαση στην εκπαίδευση, για το μέλλον τους, γιατί η ελπίδα για μια καλύτερη ζωή είναι ισχυρότατο κίνητρο να συνεχίσουν να παλεύουν και να αγωνίζονται.
Ακολούθησαν παρεμβάσεις από τις συλλογικότητες που συνεργάστηκαν στην συγκεκριμένη εκδήλωση. Η αρχή έγινε από την Κατάληψη Στέγης Προσφύγων και Μεταναστ(ρι)ών Νοταρά 26, όπου παρουσιάστηκε ένα συλλογικό κείμενο που έγραψαν οι γυναίκες που ζουν εκεί. Τονίστηκε η καταπίεση που έχουν βιώσει από πολύ μικρή και τρυφερή ηλικία, η αίσθηση κατωτερότητας έναντι των ανδρών με την οποία μεγαλώνουν και υποχρεούνται να αποδέχονται. Παρουσίασαν τον τρόπο που τους επιβάλλεται συγκεκριμένη ενδυμασία, πώς ο ίδιος ο νόμος διαχωρίζει την αξία των γυναικών έναντι εκείνης των ανδρών, πώς θεωρείται ως μοναδικός προορισμός της γυναίκας η θέση της υπό του άνδρα είτε αυτός είναι ο πατέρας στην αρχή της ζωής είτε ο σύζυγος μετέπειτα, ακόμα κι αν εκείνες είναι ακόμα παιδιά, δηλαδή ανέτοιμες για ανάληψη συζυγικού και μητρικού ρόλου. Τονίσθηκε η αγοροπωλησία της γυναίκας απο την πατρική οικογένεια στην οικογένεια του συζύγου, η αντιμετώπισή της ως αντικείμενο. Ακόμα και αν η κόρη κακοποιηθεί από τον σύζυγο η πατρική οικογένεια δεν έχει δικαίωμα να παρέμβει και να τη σώσει. Αναφέρθηκαν στις διακρίσεις στον εργασιακό στίβο έναντι των ανδρών και στις χαμηλές απολαβές από την παροχή εργασίας. Αναφέρθηκαν στη δυσκολία να πάρει μια γυναίκα διαζύγιο και να ζήσει μόνη της χωρίς σύζυγο. Αναφέρθηκαν στην ανάγκη τους να ξεφύγουν από τις δυσμενείς καταστάσεις που βιώνουν στην πατρίδα τους, στις δυσκολίες του ταξιδιού τους προς την Ευρώπη και την αντιμετώπισή τους από τους διακινητές, αλλά και από τους αστυνομικούς. Οι γυναίκες έχουν τη δυσκολία της διάκρισης λόγω φυλής και του φύλου. Τονίσθηκε η αξία της αλληλεγγύης και της συντροφικότητας που βοηθά στην αντιμετώπιση των δυσκολιών που βιώνουν.
Ακολούθησε το βίντεο με τις συγκλονιστικές μαρτυρίες των γυναικών κρατουμένων στην Πέτρου Ράλλη, οι οποίες βρίσκονται στη φυλακή, λόγω έλλειψης νομιμοποιητικών εγγράφων. Η ελπίδα τους για απελευθέρωση, για μια ζωή στην κοινωνία και όχι στον αποκλεισμό και στον εγκλεισμό μέσα σε κελιά, τονίστηκε από τις ίδιες τις γυναίκες. Η Χαρά Αλεξάκη μίλησε από το Σπίτι των γυναικών για την ενδυνάμωση και τη χειραφέτηση. Αναφέρθηκε στις γυναίκες κρατούμενες, στις καταγγελίες που κάνουν για τις κακοποιήσεις που υφίστανται στη φυλακή, στο πόσο δύσκολο είναι να χτίσεις σχέση μαζί τους λαμβάνοντας υπόψιν τις δυσκολίες που έχουν βιώσει τους βιασμούς και τις κακοποιήσεις. Τονίσθηκε ότι δεν κάνουν φιλανθρωπικές δράσεις, αλλά το ζητούμενο είναι η αλληλεγγύη. Το σπίτι των γυναικών για την ενδυνάμωση και τη χειραφέτηση αναφέρθηκε στην επιβολή της πατριαρχίας και στην ταξική αρρενωπότητα των οποίων οι γυναίκες είναι τα θύματα είτε είναι ελληνίδες είτε είναι μετανάστριες και στην προσπάθεια που συντελείται για τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους, την ενδυνάμωση και τη στήριξή τους. Τονίσθηκε η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού ιατρών και ψυχιάτρων στα κέντρα κράτησης σε όλη την Ελλάδα και η ανάγκη για τη δημιουργία και την ενίσχυση του κινήματος ενάντια στις πρακτικές αυτές της πατριαρχίας.
Το λόγο πήρε η Χρύσα από το σπίτι των γυναικών, τονίζοντας τη στήριξη που οφείλουμε να παρέχουμε στις γυναίκες, τις θηλυκότητες και τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα. Οι συνθήκες βίας που έχουν βιώσει στο παρελθόν και συνεχίζουν να βιώνουν στο σήμερα σε συνθήκες εγκλεισμού μέσα στα κέντρα κράτησης τονίζοντας, εκτός της ίδιας της κακοποίησης και την πρόθεση συγκάλυψης αυτής, ως απόρροια της πατριαρχικής και σεξιστικής νοοτροπίας που είναι υπαρκτή, ειδικά στους ένστολους κρατικούς λειτουργούς, άντρες και γυναίκες. Η παρέμβαση ολοκληρώθηκε με ένα βίντεο παρουσίασης των δράσεων του σπιτιού για την ενδυνάμωση και τη χειραφέτηση.
Η τελευταία παρέμβαση της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε από τη Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών. Η Ρόζυ μίλησε για τη βία που υφίστανται οι γυναίκες στον κλάδο του θεάτρου και στον καλλιτεχνικό χώρο γενικότερα. Υπάρχει και στο θέατρο η αναπαραγωγή των έμφυλων στερεοτύπων και ανισοτήτων, μιας και τα θέματα που πραγματεύονται στον καλλιτεχνικό χώρο αντλούνται από την καθημερινότητα. Ενώ στα θεατρικά κείμενα υπήρχαν γυναικείοι ρόλοι οι γυναίκες είχαν αποκλειστεί από αυτό και εμφανίστηκαν στη θεατρική σκηνή κοντά στο 1660, δηλαδή πολλούς αιώνες μετά τη γέννηση του θεάτρου. Στην Ελλάδα, η πρώτη γυναίκα ανέβηκε στη σκηνή το 1840. Στις γυναίκες ηθοποιούς στο παρελθόν αποδόθηκαν πολλοί κακοί χαρακτηρισμοί, ανάμεσα στους οποίους και ο χαρακτηρισμός της πόρνης, της γυναίκας των ελευθερίων ηθών.
Η επίθεση που υπάρχει στα εργασιακά δικαιώματα μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα συμβαίνει και στο χώρο του θεάτρου, γεγονός που οδηγεί στην άνθηση σεξιστικών και παραβατικών συμπεριφορών. Η έλλειψη συλλογικής σύμβασης και η διαμόρφωση αμοιβών κατά περίπτωση, αφήνει έρμαιο τους ηθοποιούς σε κάθε παραγωγό ή εργοδότη. Οι γυναίκες πλήττονται περισσότερο από αυτές τις συμπεριφορές οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν ακόμα και σε ανήθικες προτάσεις, ως αντάλλαγμα ενός πρωταγωνιστικού ρόλου. Τα γυναικεία σώματα αντιμετωπίζονται ως αντικείμενα από τους άντρες οι οποίοι εκμεταλλεύονται τις γυναίκες με το πρόσχημα της τέχνης. Ο φόβος και η ανασφάλεια είναι υπαρκτά. Ωστόσο, τονίσθηκε πως είναι ιδιαίτερα αισιόδοξο το γεγονός της άνθησης του φεμινιστικού κινήματος παγκόσμια, οι γυναίκες βρίσκουν τις φωνές τους, διεκδικούν συλλογικά τα δικαιώματά τους και τις ελευθερίες τους και με τη συνεργασία και την οργανωμένη δράση δημιουργείται για όλες γυναίκες ένα δίχτυ ασφαλείας, ώστε καμία να μην νιώθει μόνη της.
Τέλος, έγινε κάλεσμα στον κόσμο να στηρίξει τις δράσεις του δικτύου αλληλεγγύης κοινωνικών ιατρείων. Η εκδήλωση αφορούσε στη βία κατά των γυναικών, ένα θέμα ιδιαίτερα επώδυνο και δύσκολο ωστόσο η πρόθεση των διοργανωτών ήταν να κλείσει με ένα αισιόδοξο μήνυμα προς όλες τα γυναίκες και τις θηλυκότητες με το ποίημα της Frida Khalo «Αξίζεις μια αγάπη».
Ο αγώνας για την απελευθέρωση συνεχίζεται. Καμία γυναίκα και θηλυκότητα δεν είναι μόνη.
Σ.Ι.
Διάβαζε και την Συγκλονιστική Μαρτυρία Γυναικών
Από την Συνέλευση γυναικών της Κατάληψης Στέγης Προσφύγων και Μεταναστ(ρι)ων Νοταρά 26
