της Τρισεύγενης Βαρελά
Την Παρασκευή 16 Ιούνη το μεσημέρι έφυγε από κοντά μας σε ηλικία 96 ετών ο ιστορικός, συγγραφέας και ένας από τους σημαντικότερους ερευνητές της ιστορίας του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΣ.
Συνεργάτης του Μιχάλη Ράπτη, γνωστού με το ψευδώνυμο Μισέλ Πάμπλο. Ένας Διεθνιστής, Τροτσκιστής, Επαναστάτης με καθοριστική συνεισφορά στον απελευθερωτικό πόλεμο των Αλγερίνων (1954 – 1962) όπου ήταν ο συντονιστής μιας ομάδας τετρακοσίων περίπου ατόμων Αλγερινών, Ευρωπαίων, Λατινοαμερικάνων κ.ά που κατόρθωσαν δουλεύοντας σκληρά επί μήνες σε συνθήκες μυστικότητας και ρίσκου να συνταιριάσουν τις διαφορετικές κουλτούρες τους σε αυτή την απίστευτη εμπειρία παραγωγής του “θρυλικού ΡΜ”, του οπλοπολυβόλου της Αλγερίνικης Επανάστασης, επιδιορθώσεις και κατασκευές όπλων στον πόλεμο ανεξαρτησίας από τη γαλλική ιμπεριαλιστική αποικιοκρατία.
Ήταν ένας αγωνιστής πολυτάλαντος με πλούσια συγγραφική δράση για το εργατικό κίνημα.
Στη διάρκεια της Κατοχής, έφηβος ακόμη, συμμετείχε στο αντάρτικο και το 1944 αποφοίτησε από τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του ΕΛΑΣ. Στα Δεκεμβριανά πολέμησε με το 1ο Τάγμα του 4ου Συντάγματος της 2ης Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ. Τότε ήταν μέλος του ΕΣΚΚΕ (Επαναστατικό Σοσιαλιστικό Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, με ηγέτη τον Θωμά Αποστολίδη, παλιό γραμματέα του ΚΚΕ, διαγραμμένο από τη σταλινική γραφειοκρατία. Ο Δημήτρης Λιβιεράτος συμμετείχε επίσης στο ενοποιητικό συνέδριο των τροτσκιστικών οργανώσεων που ίδρυσε το ΚΔΚΕ το 1946. Για τη δράση του, εξορίστηκε στη Μακρόνησο. Μετείχε στο Κίνημα Ελεύθερου Συνδικαλισμού (1951) και στο Δημοκρατικό Συνδικαλιστικό Κίνημα (1955), ενώ έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ίδρυση του Σοσιαλιστικού Συνδέσμου Νέων, το 1953, μιας “νόμιμης” μετωπικής οργάνωσης στα μετεμφυλιοπολεμικά χρόνια της δεξιάς τρομοκρατίας. Μετά την επιβολή της χούντας, το 1967, ήταν από τους πρωτεργάτες της αντιδικτατορικής οργάνωσης «Δημοκρατικές Επιτροπές Αντίστασης» (ΔΕΑ). Αργότερα διέφυγε στη Δυτική Γερμανία, όπου συνεργάστηκε με το ΠΑΚ, του Ανδρέα Παπανδρέου. Όπως και ο Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο), ανήκε σε εκείνη την τάση των τροτσκιστών που συνέβαλαν στην ίδρυση του ΠΑΣΟΚ, από το οποίο διαγράφθηκε/αν, το 1976. Στη συνέχεια ασχολήθηκε κυρίως με τη συγγραφή των βιβλίων ιστορίας του εργατικού κινήματος, χωρίς να πάψει να μετέχει στους κοινωνικούς αγώνες.
Τον Ιούνη του 2015 έκανε μία εισήγηση σε συζήτηση “Η τελευταία μάχη του Άρη Βελουχιώτη” που συμπτωματικά και εκείνος έφυγε από τη ζωή την ίδια ημερομηνία στις 16/6 του 1945.
Στο τέλος της εισήγησής του είπε “Τελειώνοντας εδώ θα θελα να σας πω κάτι, λίγο συναισθηματικό αν θέλετε. Επειδή τον ξεχνάμε τον Άρη τον Βελουχιώτη. Όσοι κατεβαίνουν από τη Βόρεια Ελλάδα ή όσοι
ανεβαίνουν από νότια προς τα βόρεια, ας κάνουν μια στάση στη Λαμία. Να αφήσουνε δύο λουλούδια στο Άγαλμα του Άρη του Βελουχιώτη που βρίσκεται εκεί. Θα είναι ένας φόρος τιμής ότι δεν τον ξεχάσαμε.”
Ο Δημήτρης Λιβιεράτος γεννήθηκε στα Πετράλωνα τον Ιούλιο του 1927, και παρότι έφυγε πολλές φορές μακριά από την γειτονιά “Στο νου μου πάντα είχα την επιστροφή, σε κάποιαν Ιθάκη που λέει και ο Καβάφης, κι αυτή ήταν εδώ στα Πετράλωνα…”, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο του “Τα Πετράλωνα κάποτε, Τα Πετράλωνα που ζήσαμε”.
Είχα την τύχη να τον γνωρίσω στον μεγάλο αγώνα που κάναμε για να μην εμπορευματοποιηθεί ο λόφος Φιλοπάππου εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων 2004. Λάτρευε τον λόφο και πάντα έλεγε ότι είναι η αυλή των Πετραλώνων.
Ένας άνθρωπος με ζωντάνια, γεμάτος ενέργεια που η παρουσία του και μόνο ήταν έμπνευση για το κίνημα στις γειτονιές μας. Ήταν πάντα παρών σε όλες τις κεντρικές διαδηλώσεις για τα ζητήματα της εργατικής τάξης στο κέντρο της Αθήνας. Ήταν μαζί μας πάντα σε δύσκολες και εύκολες συνθήκες, στις λαϊκές συνελεύσεις, στα γλέντια μας, στα ζόρια μας, για ό,τι ζήτημα απασχολούσε τις γειτονιές. Αξέχαστες θα μου μείνουν οι εκδηλώσεις που κάναμε στο χώρο της συλλογικότητας “Παρέμβαση Κατοίκων Πετραλώνων – Θησείου – Κουκακίου” για την ιστορία των Πετραλώνων, την γεννησή τους τον 19ο αιώνα, την κοινωνική σύνθεση της γειτονιάς, τα εργοστάσια, την κατοχή και την αντίσταση φτάνοντας μέχρι τις μέρες μας.
Όταν τον συναντούσα είχε πάντα ένα νοιάξιμο για κοινούς γνωστούς/ές μας, για τις συλλογικότητες της γειτονιάς, καθώς και για όλα τα κεντρικά ζητήματα, για την χειραφέτηση των καταπιεσμένων.
Τις μέρες της καραντίνας συναντιώμασταν στις βόλτες μας και πάντα με την συνοδεία της αξιαγάπητης και χαμογελαστής συντρόφισσάς του στη ζωή και στους αγώνες Ίνγκριτ. Ήταν ένα ζευγάρι πρότυπο με σπάνια αφοσίωση και αγάπη!
Τελευταία μας συνάντηση ήταν στις 21 Μάη μέρα των εκλογών, έξω από το 9ο Λύκειο των Πετραλώνων, καθισμένος και χαμογελαστός στο τραπεζάκι της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Όταν τον ρώτησα τι κάνει μου λέει “Ε, για να με βλέπεις εδώ ακόμη τα καταφέρνω”.
Το νήμα της ζωής όμως έμελλε αναπάντεχα να κοπεί αφήνοντας μια τεράστια παρακαταθήκη για το κίνημα διεθνώς, στην Ελλάδα και στις γειτονιές των Πετραλώνων όπου ζήσαμε μαζί.
Τα θερμά μας συλληπητήρια στην οικογένεια του, την αγαπημένη Ιγκριτ, τα παιδιά του.
Σύντροφε Δημήτρη, αξέχαστη η μορφή σου, η συνεισφορά σου, στην προσωπική και αγωνιστική μας μνήμη! θα ζεις μέσα από τους αγώνες μας για την Κοινωνική Απελευθέρωση και για την Ελευθερία της εργατικής τάξης από τα δεσμά της !
Τα κυριότερα έργα του είναι :
1) Κοινωνικοί αγώνες στην Ελλάδα (1918 – 1936), τέσσερις τόμοι, Εναλλακτικές Εκδόσεις,
2) Παντελής Πουλιόπουλος. Ένας διανοούμενος επαναστάτης, Γλάρος, 1992.
3) Τα Συνέδρια της ΓΣΕΕ, Προσκήνιο, 1997.
4) Η εργατική πρωτομαγιά στην Ελλάδα, Προσκήνιο, 1999.
5) Το αόρατο εργοστάσιο της επανάστασης (1959 – 1962), Μαύρη Λίστα, 2001.
6) Ο ελληνικός τροτσκισμός. Ένα χρονικό 1923 – 1946 (μαζί με τους Δ. Κατσορίδα και Κ. Παλούκη), εκδόσεις Φιλίστωρ, Αθήνα, 2003.
7) Η Αλγερινή Επανάσταση, Εκδόσεις Κουκίδα 2006
8) Τα Πετράλωνα κάποτε. Τα Πετράλωνα που ζήσαμε, εκδόσεις Αμόνι, Αθήνα-Πετράλωνα, 2009.
9) Ο Μαράτος στο Κονγκό ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΟΥΚΚΙΔΑ 2022
Φωτογραφία Photogianna Giannatsi
