Την Κυριακή 16/12 στην κεντρική ιστοσελίδα της BIS (Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών) δημοσιεύθηκαν ταυτόχρονα δύο μελέτες με τίτλους αντίστοιχα “Yet more bumps on the path to normal” και “the geography of dollar funding on non – US Banks” (bis.org/publ/qtrpdf/r_qt1812b.htm <http://bis.org/publ/qtrpdf/r_qt1812b.htm> )
Και οι δύο μελέτες αν και αναφέρονται σε διαφορετικά αντικείμενα εν τούτοις διασυνδέονται ως προς τα βασικά στοιχεία τους και τα συμπεράσματά τους καθώς επιχειρούν να εντοπίσουν παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν αναταραχή στις οικονομίες και τις αγορές κεφαλαίου, καταλήγοντας :
* η μεν πρώτη στο ότι τα μεγάλα “ξεπουλήματα” (sell – offs) και οι απότομες πτώσεις στις χρηματιστηριακές αγορές το 2018 δεν είναι ούτε πρέπει να αντιμετωπισθούν σαν τυχαία, μεμονωμένα και ασύνδετα γεγονότα,
* η δε δεύτερη ότι ένας τεράστιος όγκος δανείων ύψους 12,8 τρις δολ. που έχουν χρηματοδοτηθεί -και κατα συνέπεια θα πρέπει να αποπληρωθούν σε δολάρια- σε μη αμερικανικές τράπεζες θα έχει προβλήματα αναχρηματοδότησης και εξυπηρέτησης μέσα στο 2019.
Ως βασική αιτία αναφοράς και στις δύο περιπτώσεις σύμφωνα με τις δύο μελέτες εντοπίζεται η αναστροφή της νομισματικής πολιτικής των μεγάλων κεντρικών τραπεζών και ειδικά της Fed, που έχει προηγηθεί αλλά και της ECB που ακολουθεί. Η μεν Fed έχει διακόψει το δικό της πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης από το 2014 και έχει αρχίσει τις αυξήσεις επιτοκίων από τα τέλη του 2015, ενώ παράλληλα έχει αρχίσει να περιορίζει σταδιακά την επενεπένδυση των τίτλων που είχε αγοράσει με το δικό της QE. Η δε ΕΚΤ επιβεβαίωσε ότι από 1/1/2019 διακόπτει το QE και κάποια στιγμή πιθανώς μέσα στο 2019 θα αρχίσει να αυξάνει τα επιτόκια του ευρώ και ενδεχομένως να συρρικνώνει τα ποσά της επανεπένδυσης.
Η δημοσίευση των δύο μελετών λίγα 24ωρα μετά την οριστικοποίηση από την πλευρά της ECB την περασμένη Πέμπτη της απόφασής της να προχωρήσει στην διακοπή του QE και στη σταδιακή επιστροφή στην ομαλοποίηση της νομισματικής της πολιτικής, προφανώς δεν είναι συμπτωματική.
Ενδεικτικό της στόχευσης των δύο μελετών είναι ότι η μεν πρώτη συνδέει τα αλλεπάλληλα sell – offs στα χρηματιστήρια στη διάρκεια του 2018 με την “σύσφιξη” της νομισματικής πολιτικής σε διεθνές επίπεδο, σε ενα περιβάλλον εμπορικών συγκρούσεων που επιδεινώνεται ειδικά στην Ευρώπη από την πολιτική αναταραχή.
Η δεύτερη μελέτη επισημαίνει ότι ένας μεγάλος όγκος δανειακών υποχρεώσεων σε δολάρια από “μη αμερικανικές” τράπεζες, που σύμφωνα με τα στοιχεία της BIS ξεπερνά το πρωτοφανές ποσό των 12,8 τρις δολ., όταν θα πρέπει να εξυπηρετηθεί ή να αναχρηματοδοτηθεί, θα βρεθεί σε ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον από εκείνο που βρισκόταν όταν τα δάνεια αυτά είχαν συναφθεί. Ήτοι, όταν αυτά τα δάνεια το 2019 θα πρέπει να βρούν τρόπο να πληρωθούν ή να αναχρηματοδοτηθούν θα έχουν πολύ μεγάλη δυσκολία καθώς η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης της Fed που επέτρεψε αυτή την διόγκωση του δανεισμού σε δολάρια έχει αλλάξει και έχει γίνει πολύ περισσότερο “σφικτή” με το δολάριο ακριβότερο και λιγότερο… διαθέσιμο στο εκτός ΗΠΑ τραπεζικό σύστημα.
Ήδη η Fed έχει αυξήσει σημαντικά και συνεχίζει να αυξάνει τα επιτόκια δανεισμού σε δολάρια, ενώ παράλληλα έχει αρχίσει να μειώνει σταδιακά τον όγκο επανεπένδυσης τίτλων που είχε αγοράσει στο πλαίσιο των δικών της προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης. Επιπλέον έχουν γίνει αυτηρότεροι οι όροι διασυνοριακής αναχρηματοδότησης προς και από τις τράπεζες με έδρα εκτός των ΗΠΑ.
Με άλλα λόγια η αντιστροφή της νομισματικής πολιτικής των μεγάλων κεντρικών τραπεζών καθιστά την διαθέσιμη ρευστότητα περισσότερο δύσκολο να εξασφαλισθεί και σταδιακά ακριβότερη για να διασφαλισθεί ο όγκος των κάθε είδους δανειακών κεφαλαίων σε διεθνή κλίμακα.
Το γεγονός μάλιστα ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών των υποχρεώσεων είναι σε δολάρια και η Fed είναι η πρώτη κεντρική τράπεζα που συσφίγγει την νομισματική της πολιτική επιδεινώνει ακόμα περισσότερο αυτό το περιβάλλον, προκαλώντας “δολαριακή” ασφυξία στην παγκόσμια οικονομία, που ήδη ταράσσεται από τις εμπορικές συγκρούσεις και τις πολιτικές αναταραχές…
Γιαν. Aγγ.
