Μετά από περισσότερα από τρία χρόνια περίπλοκης διαδικασίας και με διαδοχικές κρίσεις, τελικά το Ηνωμένο Βασίλειο εγκαταλείπει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τι γίνεται λοιπόν μετά το Brexit;
Πιο συγκεκριμένα, στις 12 το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου, οι σημαίες του Ηνωμένου Βασιλείου αφαιρέθηκαν από την πλατεία των Βρυξελλών και όλους τους επίσημους χώρους της ΕΕ. Το Brexit, που ψηφίστηκε στο δημοψήφισμα στις 23 Ιουνίου 2016, αναμένεται να οριστικοποιηθεί. Οι βρετανοί ευρωβουλευτές εγκατάλειψαν τα γραφεία τους και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα συμμετέχει πλέον στις συνόδους κορυφής της ΕΕ.
Τώρα ανοίγει μια εντεκάμηνη περίοδος κατά την οποία η ζωή των πολιτών της κοινότητας και από τις δύο πλευρές της Μάγχης δεν θα αλλάξει ιδιαίτερα. Μπορούν να διατηρήσουν την κατοικία τους ή να μετακινηθούν ως συνήθως. Το Ηνωμένο Βασίλειο θα συνεχίσει να αποτελεί μέρος της εσωτερικής αγοράς και της τελωνειακής ένωσης της ΕΕ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2020, μια περίοδο ωστόσο που θα μπορούσε να πραταθεί για 2 ακόμη χρόνια με συμφωνία και των δύο μερών.
Αγγλικές εφημερίδες
Η αντίδραση των βρετανικών εφημερίδων για την επίσημη έναρξη του Brexit ήταν πολύ διαφορετική. Η Daily Telegraph, ήταν πιο αισιόδοξη αναφέροντας “Αυτό δεν είναι το τέλος, αλλά η αρχή”, ενώ η Guardian είναι μάλλον αβέβαιη: “Μικρό νησί.” Μετά από 47 χρόνια, το Ηνωμένο Βασίλειο αφήνει την ΕΕ στο μεγαλύτερο στοίχημα μιας γενιάς”.
Διαπραγματεύσεις
Μέσα στο επόμενο έτος, ο Τζόνσον πρέπει να επιτύχει συμφωνία με τις Βρυξέλλες για τις σχέσεις που θα έχει με τους Ευρωπαίους πρώην εταίρους. Οι διαπραγματεύσεις δεν θα είναι απλές, καθώς η ΕΕ θα επιδιώξει να επιβάλει αυστηρούς οικονομικούς όρους για να αποφύγει τον ανταγωνισμό από βρετανικά προϊόντα και εταιρείες. Επίσης, πρέπει να αποδείξει ότι δεν θα είναι όλα τόσο εύκολα για όσους εγκαταλείπουν την Ένωση, ως προληπτικό μέτρο έναντι της επιθυμίας για νέα “έξοδο” από άλλες χώρες.
Τζόνσον
Ο Τζόνσον κατάφερε να επαναβεβαιώσει την ηγεσία του μετά από μια σαρωτική νίκη εναντίον του Κόρμπιν στις τελευταίες εκλογές, όπου οι Συντηρητικοί ξεπέρασαν τους Εργατικούς με απίστευτη διαφορά. Η απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων του επιτρέπει να συνεχίσει την πολιτική του, μετά από αρκετά χρόνια οξείας θεσμικής κρίσης, η οποία οδήγησε σε τρεις γενικές εκλογές μέσα σε πέντε χρόνια και την πτώση δυο πρωθυπουργών, του Κάμερον, αρχικά και της Τερέζας Μεϊ στη συνέχεια.
Σκωτσέζοι και Ιρλανδία
Από την άλλη η αστική εφημερίδα της Σκωτίας The National δημοσίευσε στο εξώφυλλο τα αστέρια της ΕΕ αναμμένα με ένα κερί με το ακόλουθο μήνυμα: “Αγαπητή Ευρώπη. Εμείς δεν το ψηφίσαμε. Θυμηθείτε να αφήσετε ένα φως αναμμένο για τη Σκωτία”, ενώ η εφημερίδα Scotsman ανέφερε στο εξώφυλλό της: “Αποχαιρετισμός, όχι αντίο”.
Οι Σκωτσέζοι είναι αποφασισμένοι να επιστρέψουν στην καρδιά της Ευρώπης ως ανεξάρτητη χώρα σύμφωνα με τα λόγια κυβερνητικών αξιωματούχων. Έτσι, το Κοινοβούλιο της Σκωτίας ενέκρινε ήδη ένα ψήφισμα που απαιτεί την ολοκλήρωση ενός δεύτερου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία, με 64 ψήφους υπέρ και 54 κατά. Η αρχηγός του Εθνικού Κόμματος της Σκωτίας είχε υποσχεθεί στην εκστρατεία της την πραγματοποίηση ενός νέου δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Σκωτίας μέχρι το 2020, αν και διευκρινίζει ότι δεν θα το πράξει εάν δεν είναι «νόμιμο», δηλαδή εάν δεν πείσει τον Τζόνσον να το… επιτρέψει. Επίσης ένα άλλο μέτωπο είναι η Βόρεια Ιρλανδία, όπου τα ανοικτά σύνορα με την Ιρλανδία εξακολουθούν να προτιμώνται, αλλά θα πρέπει να καθοριστούν οι παράμετροι των βόρειων συνόρων.
Και ο Τραμπ
Παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες, το Ηνωμένο Βασίλειο θα προσπαθήσει να προχωρήσει στη θέσπιση ενός νέου καθεστώτος εμπορικών και γεωπολιτικών σχέσεων με τις ΗΠΑ. Ο Τραμπ ενθουσιάστηκε με τη νίκη του Τζόνσον, καθώς την εκλαμβάνει στα πλαίσια της αντιπαράθεσής του με την Ευρώπη και την Κίνα, ο δε Τζόνσον, από την άλλη, έχει δηλώσει ότι μια διμερής συνθήκη με τις ΗΠΑ είναι κάτι το ιδιαίτερα επιθυμητό.
Ωστόσο, και αυτές οι διαπραγματεύσεις μάλλον θα είναι προβληματικές. Το προηγούμενο καλοκαίρι, ο Βρετανός πρεσβευτής στις ΗΠΑ, Ντάροτς παραιτήθηκε, αφού δημοσιοποιήθηκε ένα κείμενο όπου χαρακτήριζε την κυβέρνηση Τραμπ “αδέξια και ανίκανη”. Ο Τραμπ, σύμφωνα με την αγαπημένη του διαδικασία, «τουΐταρε» αργότερα ότι δεν επρόκειτο να συνεργαστεί με τον συγκεκριμένο πρέσβη.
Ο Ντάροτς επίσης κατήγγειλε ότι οι ΗΠΑ ήθελαν να επιβάλουν στο βρετανικό Ε.Σ.Υ. να πληρώνει υψηλότερες τιμές στα αμερικανικά φαρμακευτικά προϊόντα, μαζί με άλλες επαχθείς συνθήκες. Με λίγα λόγια αν και ο Τραμπ επιθυμεί να προωθήσει μια διμερή συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο, θέλει να το κάνει επιβάλλοντας τούς δικούς του καπιταλιστικούς όρους.
Γεωπολιτικές και Οικονομικές Συνέπειες
Όπως αναφέρουν αστοί σχολιαστές, οι γεωπολιτικές και οικονομικές συνέπειες της επαναβεβαίωσης του Brexit υπερβαίνουν κατά πολύ τα βρετανικά και τα ευρωπαϊκά σύνορα. Είναι η πιο ξεκάθαρη εκδήλωση της οικονομικής κρίσης της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και της εμφάνισης εθνικιστικών τάσεων μέσα στις περισσότερες χώρες.
Το Brexit εμφανίζεται μέσα σε μια διεθνή κατάσταση που χαρακτηρίζεται από απίστευτες ταξικές πολώσεις. Έτσι έχουμε την εμφάνιση εθνικιστικών τάσεων σε διάφορες ιμπεριαλιστικές και περιφερειακές χώρες από τον Τραμπ και τον Σαλβίνι ως τον Όρμπαν και τον Μπολσονάρου, ανεπίλυτων οργανικών και δομικών κρίσεων του καπιταλιστικού συστήματος καθώς και την ανάπτυξη ενός νέου κύκλου ταξικών αγώνων στη Λατινική Αμερική, σε αρκετές χώρες της Μέσης Ανατολής και στη Γαλλία όπου μαζί με τα Kίτρινα Γιλέκα η εργατική τάξη δίνει το δυναμικό της στίγμα.
Στην Ευρώπη, η αβεβαιότητα επιδεινώνεται από το γεγονός ότι ο γαλλογερμανικός άξονας διέρχεται τεράστια κρίση. Ο Μακρόν είναι αρκετά αντιδημοφιλής και η Μέρκελ διανύει την τελευταία της περίοδο ως Καγκελάριος της Γερμανίας. Το οικονομικό πλαίσιο είναι επίσης ζοφερό: Οι χώρες της ΕΕ σημείωσαν υπερβολικά μικρή ανάπτυξη της τάξης του 0,1% το τελευταίο τρίμηνο, το χαμηλότερο ποσοστό από το 2014. Η γαλλική και η ιταλική οικονομία βρίσκονται σε άσχημη κατάσταση και υπάρχει μια γενικευμένη κοινωνική και πολιτική αστάθεια ενώ η Γερμανία έφθασε οικονομικά το ασθενές 0,6%. Πρόκειται για μια κατάσταση που δεν φαίνεται να βελτιώνεται. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο φυσικά η έξοδος της βρετανικής οικονομίας που αντιπροσώπευε το 13% του ΑΕΠ της ΕΕ, δεν φέρνει ιδιαίτερη αισιοδοξία στους καπιταλιστές. Το Brexit απ’ όλες τις απόψεις επισφραγίζει την αποτυχία της καπιταλιστικής Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Απογοήτευση και Ελπίδα
Η γενικευμένη απογοήτευση από το νεοφιλελεύθερο σχέδιο της καπιταλιστικής και ιμπεριαλιστικής Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο επί δεκαετίες διαχειρίζονται από κοινού συντηρητικά, φιλελεύθερα και σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και αρκετές δεκαετίες εφαρμογής νεοφιλελεύθερων πολιτικών, οδήγησαν στην ανάπτυξη δεξιών και ευρωσκεπτικιστών λαϊκιστών ρευμάτων που με τη σειρά τους προωθούν αντιδραστικές λύσεις με ακόμη πιο αδιέξοδες εθνικιστικές και ξενοφοβικές πολιτικές στις κύριες ιμπεριαλιστικές χώρες και όχι μόνο.
Από την άλλη, η ταξική σύγκρουση στη Γαλλία, από τα Kίτρινα Γιλέκα μέχρι τη γενική απεργία, δείχνει τις δυνατότητες της μάχης της εργατικής τάξης και όλων των καταπιεσμένων ενάντια στον καπιταλισμό. Υπάρχουν δυο δρόμοι για έξοδο από την κρίση της ΕΕ: η εθνικιστική οπισθοδρόμηση του ιμπεριαλισμού, που οδήγησε σε δύο παγκόσμιους πολέμους στον 20ό αιώνα και θα οδηγήσει σε νέες πιο τραγικές καταστροφές, ή η ανάπτυξη των ταξικών αγώνων της εργατικής τάξης, «ντόπιας» και «ξένης» εναντίον του ευρωπαϊκού καπιταλισμού και ιμπεριαλισμού.
Tο διακύβευμα δεν είναι η επιλογή ανάμεσα σε μια «προοδευτική» Ευρωπαϊκή Ένωση του κεφαλαίου, ή σε μια βίαιη επιστροφή στον ιμπεριαλιστικό εθνικισμό. Kαμιά εκδοχή προοδευτικότητας δεν υπάρχει μέσα στην E.E. του μεγάλου κεφαλαίου στην ιμπεριαλιστική φάση της κρίσης και παρακμής – από τη χρεοκοπία της οποίας θρέφονται οι δηλητηριώδεις εθνικισμοί. Tο ζήτημα για το προλεταριάτο και τους καταπιεσμένους είναι η νικηφόρα προλεταριακή επανάσταση και η πάλη για τις σοσιαλιστικές Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης. Aπό αυτήν την άποψη το κρίσιμο είναι η οικοδόμηση του διεθνούς επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης, της επαναστατικής εργατικής Διεθνούς.
Aρ. Mα.
