Αντιδρά ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων
Την πόρτα για την ακύρωση του δημόσιου χαρακτήρα των μεγάλων αρχαιολογικών Μουσείων και τη λειτουργία τους με όρους ιδιωτικών καταστημάτων – με μεθόδους marketing, ανοίγει η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Την Τρίτη 22/12/2020 η υπουργός Πολιτισμού Μενδώνη παρουσίασε στο υπουργικό συμβούλιο το νομοσχέδιο για τη μετατροπή των μεγάλων Μουσείων (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου) σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Ανοίγοντας την πόρτα για κατάργηση του δημόσιου χαρακτήρα των Μουσείων όχι μόνο δίνεται η δυνατότητα στην εκάστοτε κυβέρνηση (τώρα στην κυβέρνηση της δεξιάς ΝΔ) να χρησιμοποιεί τα Μουσεία ως παραμάγαζα, αλλά και εγκαινιάζει τη λειτουργία τους με όρους μαγαζιών, με μεθόδους marketing και σχέσεις με το ιδιωτικό κεφάλαιο που εδώ και χρόνια καιροφυλακτεί και μεθοδεύει την εισβολή του στο χώρο των αρχαιολογικών Μουσείων και αρχαιολογικών χώρων. Για για τα νεοφιλελεύθερα ιδανικά καλός είναι ο Πολιτισμός και η Ιστορική Κληρονομιά, αλλά καλλίτερη είναι η κερδοφορία του κεφαλαίου.
Τα μουσεία, κατά το Σχέδιο Νόμου πρέπει «να μην αποτελούν απλώς θεματοφύλακες των συλλογών» αλλά να έχουν και… «αναπτυξιακό ρόλο». Και προφανώς, με την ψήφιση του Σχεδίου Νόμου αυτόν τον ρόλο θα πρέπει υπηρετούν τα Μουσεία και όχι τη διαφύλαξη, την ανάδειξη και μεταλαμπάδευση της πολιτιστικής κληρονομιάς, της ιστορίας και του πολιτισμού της χώρας.
Η υπουργική ανακοίνωση εξαγγέλλει ότι «Στο πλαίσιο αυτό κρίνεται σκόπιμη η απεμπλοκή από το κεντρικό Κράτος των 5 μεγάλων μουσείων της χώρας και η μετατροπή τους σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου προκειμένου να παρασχεθεί σε αυτά διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και, συνεπώς, μεγαλύτερη ευελιξία και ταυτόχρονα σταδιακής μείωσης των κρατικών πόρων τους. Στόχος της μετατροπής είναι τα μουσεία αυτά, αξιοποιώντας τις τεχνικές διοίκησης και διαχείρισης επιχειρήσεων, επικοινωνίας και marketing, να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους με υιοθέτηση νέων στρατηγικών και αυτενέργεια. Η οργάνωση και η λειτουργία κάθε Μουσείου καθορίζεται με Προεδρικό Διάταγμα, που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού».
Οι πόροι κάθε Μουσείου θα προέρχονται από: (α) το αντίτιμο του εισιτηρίου, (β) τα έσοδα των αναψυκτηρίων/εστιατορίων, (γ) εκθέσεις, εκδηλώσεις, ξεναγήσεις, προβολή και εκμετάλλευση του οπτικοακουστικού τους υλικού, (δ) την επιχορήγηση από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, (ε) από διεθνή και ευρωπαϊκά προγράμματα, (στ) δωρεές, χορηγίες, κληρονομίες, κληροδοσίες, κάθε είδους εισφορές.
Αντιδρά ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων Με ανακοίνωσή του την ίδια ημέρα, πριν τις κυβερνητικές ανακοινώσεις, ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων εξέφρασε τις ανησυχίες του και την αντίθεσή του στις προθέσεις της κυβέρνησης να ανοίξει το δρόμο στην απώλεια του δημόσιου χαρακτήρα των Μουσείων και την μετατροπή τους σε υποχείρια της όποιας κυβερνητικής πλειοψηφίας. Η ανακοίνωση του ΣΕΑ τονίζει:
Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων δηλώνει την απόλυτη αντίρρησή του σε κάθε σχέδιο μετατροπής των μεγάλων δημόσιων Μουσείων (Ειδικών Περιφερειακών Υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ) σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου. Δεν θα επιτρέψουμε την μετατροπή των δημόσιων Μουσείων σε κυβερνητικά υποχείρια.
Σύμφωνα με την ειδησεογραφία, σήμερα παρουσιάζεται στο Υπουργικό Συμβούλιο από την Υπουργό Λ. Μενδώνη το νομοσχέδιο της μετατροπής των Μουσείων σε ΝΠΔΔ με διορισμένα από την κυβέρνηση Διοικητικά Συμβούλια!
Κανείς δε γνωρίζει λεπτομέρειες για το εν λόγω σχέδιο νόμου, αυτό όμως πια δυστυχώς δεν μας εκπλήσσει! Σε συνέχεια της καταστροφικής πολιτικής που ψήφισε την αλλαγή όλου του άρθρου 45 του Αρχαιολογικού Νόμου για τα Μουσεία, με τροπολογία που ήρθε νύχτα στη Βουλή, σε συνέχεια της παράδοσης ελληνικών αρχαιοτήτων στο εξωτερικό για 50 χρόνια με το μανδύα του “δανεισμού”, τώρα έρχεται το επόμενο βήμα, ώστε όλες αυτές οι καταστροφικές ρυθμίσεις να καταλάβουν και τα μεγάλα δημόσια Μουσεία της χώρας.
Ο Σ.Ε.Α. με ανακοίνωσή του ήδη την επομένη των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης είχε εκφράσει την έντονη αντίθεσή του στην απόσπαση των πολύ σημαντικών, ισχυρών και προβεβλημένων υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμού και την διοικητική αυτονόμησή τους. Η απόσπασή τους από το σώμα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και η μετατροπή τους σε αυτοτελείς δομές διοικούμενες από διορισμένο διοικητικό συμβούλιο είναι πράξη ανακόλουθη και αντίθετη με την ίδρυση και λειτουργία τους ως ιστορικών υπηρεσιών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, το πλούσιο έργο που παράγεται από το εξειδικευμένο προσωπικό, την διαρκή σύνδεση και αλληλοτροφοδότηση από την Αρχαιολογική Υπηρεσία και κυρίως τον δημόσιο, επιστημονικό και παιδευτικό τους ρόλο.
Ζητήθηκε πολλές φορές από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟΑ να γίνει δημόσιος διάλογος για αυτές τις προθέσεις. Ζητήθηκε να παρουσιάσει τα στοιχεία που δείχνουν αν τα δημόσια Μουσεία ανταποκρίνονται ή όχι στο ρόλο τους. Ζητήθηκε να παρουσιάσει τα στοιχεία για δήθεν οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια των μεγάλων Μουσείων. Η πολιτική ηγεσία ποτέ δεν παρουσίασε τέτοια στοιχεία γιατί πολύ απλά δεν υπάρχουν.
Αντιθέτως, μέσα στην κρίση της πανδημίας, με τα κλειστά μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, φάνηκε ξεκάθαρα ότι κανένα Μουσείο δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς την στήριξη του δημοσίου! Το Μουσείο της Ακρόπολης (ΝΠΔΔ) εισπράττει παχυλές χρηματοδοτήσεις, το Μουσείο Μπενάκη (ΝΠΙΔ) καταφεύγει σε χορηγίες, πλειστηριασμούς και περίεργες συνεργασίες για να επιβιώσει, κι όλα αυτά παρά την επίσης μεγάλη κρατική χρηματοδότηση. Θέλουν να μετατρέψουν και τα μεγάλα δημόσια Μουσεία σε υποχείρια της εκάστοτε κυβέρνησης, με διορισμένα ΔΣ, με πιέσεις για “δανεισμούς” αρχαιοτήτων στο εξωτερικό, με πιέσεις για “εκδηλώσεις” και “γκαλά” που θα επιβάλλονται από τους ισχυρούς προστάτες της εκάστοτε κυβέρνησης στο όνομα των “ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων”.
Οι κιβωτοί της μοναδικής μας πολιτιστικής κληρονομιάς δεν είναι δυνατόν να εξαρτώνται από ίδια έσοδα. Όπως όλα τα δημόσια αγαθά, πρέπει να παραμείνουν στο δημόσιο και να συνεχίσουν να επιτελούν τον πολιτιστικό, εκπαιδευτικό και μορφωτικό τους ρόλο για όλους τους πολίτες.
Το Υπουργείο Πολιτισμού έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα διαχείρισης της πολιτιστικής κληρονομιάς κατ’ εξουσιοδότηση του Συντάγματος χάριν του ελληνικού λαού. Η αρμοδιότητα αυτή δεν δύναται να εκχωρηθεί.
Δηλώνουμε ότι οι προθέσεις της Κυβέρνησης θα μας βρουν αντιμέτωπους όλους. Καλούμε όλους τους εργαζόμενους στο ΥΠΠΟΑ, τους εργαζόμενους στον πολιτισμό, όλους τους πολίτες, να σταθούμε απέναντι στην καταστροφική πολιτική που ετοιμάζεται να ακυρώσει τον δημόσιο χαρακτήρα των αρχαιοτήτων και των Μουσείων και να μετατρέψει τα πάντα σε ιδιωτικά καταστήματα.
* πηγή φωτογραφίας: Αρχαιολογικό Μουσείο, Thomas Wolf, www.foto-tw.de, CC BY-SA 3.0 DE via Wikimedia Commons
