Το Ιδιωτικό μονοπώλιο που προέκυψε από την καταστροφή της (κρατικοποιημένης) Ολυμπιακής αφού κέρδισε εκατοντάδες εκατομμύρια, τώρα ζητάει από το Δημόσιο να πληρώσει την ζημιά

του Γρηγόρη Δαφνή

Στο μεγάλο ασθενή του ιδιωτικού τομέα φαίνεται να εξελίσσεται ο αερομεταφορέας Aegean Airlines. Η εταιρία που προέκυψε από τον βίαιο “θάνατο” της κρατικοποιημένης ΟΑ, τώρα αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο της άμεσης κρατικοποίησής, χρεώνοντας το ελληνικό Δημόσιο μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Καπιταλισμός της “αρπαχτής”: τα κέρδη πάνε στο ιδιωτικό κεφάλαιο, οι ζημιές στο… Δημόσιο!

Πριν λίγες ημέρες ο Πρόεδρος της εταιρίας Ευτύχης Βασιλάκης περιέγραψε με τον πιο μαύρο τρόπο την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η εταιρία:

«Δεν θα ντραπώ να πω ότι έκανα λάθος τόσο εγώ όσο και ο Διευθύνων Σύμβουλός μας. Καταλάβαμε ότι έχουμε να κάνουμε με ένα σοβαρό πρόβλημα αλλά δεν καταλάβαμε το βάθος και την διάρκεια του. Λάθος όχι σε θέματα υγείας, όπου πήραμε όλα τα σωστά μέτρα και τελικά είχαμε μόνο ένα κρούσμα στα πληρώματά μας, και αυτό χωρίς συμπτώματα, αλλά λάθος σε ό,τι αφορά τις εκτιμήσεις της ταχύτητας επανάκαμψης. Νομίζαμε αρχικά για ένα μήνα, μετά για δύο μήνες και τώρα δυστυχώς μιλάμε για τουλάχιστον έξι. Παράλληλα είχαμε και την λανθασμένη εντύπωση ότι τα ταμειακά μας αποθέματα είναι τόσα πολλά που δεν θα μπορέσουμε να έχουμε οικονομικό πρόβλημα στο χρονικό διάστημα που το είχαμε προσδιορίσει».

Και συνέχισε: «ο πρώτος μήνας, από τα τέλη Φεβρουαρίου έως τα τέλη Μαρτίου, πέρασε από μία διαδικασία ισορροπίας μεταξύ της προσπάθειας να λειτουργήσουμε με ασφάλεια χωρίς να προλάβουμε να συνειδητοποιήσουμε καλά καλά το επερχόμενο οικονομικό κόστος. Υπό κανονικές συνθήκες επιχειρηματικά εξετάζουμε αν θα πάμε 20% αριστερά ή 20% δεξιά και ξαφνικά σε ένα μήνα πήγαμε από το ρετιρέ στο υπόγειο. Σήμερα η εταιρεία μπορεί να λειτουργεί, αλλά ουσιαστικά είναι σαν να έχει κλείσει καθώς έχουμε το 0,05% των εσόδων μας ανά ημέρα».

Παράλληλα, δήλωσε πως η μείωση του προσωπικού είναι πλέον μονόδρομος και πως ο κλάδος των αερομεταφορών για να βρεθεί στα επίπεδα που ήταν πριν από την υγειονομική κρίση, θα χρειασθεί 2-3 χρόνια.

Οι εναλλακτικές επιλογές, για τον κ. Βασιλάκη, για την επιβίωση μιας εταιρίας με τόσο ραγδαία πτώση στα έσοδά της και με έκθεση σε προμηθευτές, συντήρηση εξοπλισμού και μισθοδοσία δεν είναι και πολλές, και μίλησε ανοικτά για κρατική στήριξη της εταιρίας: «Ελπίζουμε να υπάρξει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα υποστήριξης από το κράτος που να μπορέσει να μας βοηθήσει και εμάς που είμαστε τόσο πολύ πληττόμενοι να διατηρήσουμε περισσότερο κόσμο ή να τους δίνουμε κάτι περισσότερο από αυτό που μπορούμε», είπε χαρακτηριστικά.

Ο κ. Βασιλάκης και η παρέα του δεν μας είπε, όμως, ποια ήταν τα κέρδη από το μονοπώλιο που είχαν στις αερομεταφορές στην Ελλάδα. Από τα στοιχεία που οι ίδιοι δημοσιοποίησαν τα καθαρά κέρδη, μετά την παρακράτηση των φόρων, που μπήκαν στις τσέπες των μετόχων, τα τελευταία 15 χρόνια ήταν 523 εκατομμύρια ευρώ. Οι δε αμοιβές των μελών του ΔΣ φτάνουν το 1,5 εκ. ετησίως.

Μάλιστα στις 17 Μαρτίου το 2020 η εταιρεία ανακοίνωνε με δελτίο τύπου τα εξής: Η AEGEAN ανακοινώνει τα οικονομικά αποτελέσματα έτους 2019, σημειώνοντας αύξηση 10% στον ενοποιημένο κύκλο εργασιών, ο οποίος ανήλθε σε €1.308,8 εκ. ενώ τα κέρδη μετά από φόρους ανήλθαν σε €78,5 εκ. παρουσιάζοντας αύξηση 16%. Η επιβατική κίνηση σημείωσε αύξηση κατά 7% με την AEGEAN και την Olympic Air να μεταφέρουν 15,0 εκατ. επιβάτες. Τα κέρδη προ φόρων, τόκων, χρηματοοικονομικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων ανήλθαν σε €269,4 εκατ., ενώ τα ταμειακά διαθέσιμα, ισοδύναμα και λοιπές χρηματοοικονομικές επενδύσεις διαμορφώθηκαν σε €516,9 εκ.

Και συνεχίζει «Το 2019 η ωρίμανση στη διαχείριση δικτύου και ναύλων και η προσπάθεια επέκτασης της τουριστικής περιόδου, έφεραν θετικά αποτελέσματα. Η εξαιρετικά θετική πορεία, επισφραγίστηκε και με το για πρώτη φορά οριακά θετικό αποτέλεσμα που πετύχαμε και το τελευταίο τρίμηνο του έτους, ένα πάντα αδύναμο τρίμηνο. Η πορεία του 2019, συνέβαλε στη σημαντική ενίσχυση της δομής και της χρηματοοικονομικής μας κατάστασης, δημιουργώντας ακόμη ισχυρότερες βάσεις. Αναμφισβήτητα, όλος ο κλάδος θα αντιμετωπίσει εξαιρετικά σοβαρές προκλήσεις σε μία πρωτόγνωρη κρίση λόγω του COVID-19. Έχουμε στέρεες βάσεις, πιστεύουμε στον επαγγελματισμό και τις δυνατότητες των ανθρώπων μας και έχουμε αποδείξει την προσαρμοστικότητα και την αντοχή της Εταιρείας σε κρίσεις. Σε αυτή τη συγκυρία, οι αποφάσεις και οι πολιτικές των αρχών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο που είναι απαραίτητες για να μετριάσουν τις επιπτώσεις της κρίσης, θα είναι κρίσιμες »

Τα τελευταία λόγια ήταν η προειδοποίηση, μερικές μέρες αργότερα λένε ότι τώρα που είναι περίοδος, όχι των παχιών αγελάδων αλλά των ζημιών, αυτές πρέπει να πληρωθούν όχι από τους ίδιους αλλά από τον ελληνικό λαό και από τους εργαζόμενους στην εταιρεία που θα μείνουν άνεργοι.

Σχέση Aegean και Ολυμπιακής

Η Aegean ιδρύεται το 1999, όταν εμφανίζονται μεγάλα προβλήματα στην ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ και από εκεί και πέρα η όλη πορεία ανάπτυξής της, συμβάδιζε με την καταστροφή της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ. Στην πραγματικότητα είχαμε το πέρασμα από το Δημόσιο στο Ιδιωτικό μονοπώλιο. Σε αυτήν την πορεία είχαν την αμέριστη συμπαράσταση και βοήθεια των κυβερνήσεων και του πολιτικού προσωπικού Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ, των ΜΜΕ και οικονομικών παραγόντων αλλά και της Ε.Ε. Το κόστος όλης αυτής της μετάβασης, που δεν ήταν και λίγο, αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, πληρώθηκε εξ ολοκλήρου από τον ελληνικό λαό.

Η ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, από το 1976, που την παράτησε χρεοκοπημένη ο Ωνάσης και πέρασε στο ελληνικό Δημόσιο, αντιμετώπισε τις παθογένειες του πελατειακού κράτους, της κακοδιαχείρισης και της διαφθοράς. Τα ρουσφέτια και οι κομματικές προσλήψεις που γίνονταν από την Δεξιά και το ΠΑΣΟΚ ξεπέρασαν κάθε προηγούμενο. Χαρακτηριστικά, επί διοίκησης Ακριβάκη 1985-1989, μεταφέρονταν με πούλμαν, από την εκλογική του περιφέρεια, παραμονές εκλογών, ρουσφέτια, για να πιάσουν δουλειά στην ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. Αυτή η διαδικασία συνεχίστηκε αμείωτη και με κυβερνήσεις Ν. Δημοκρατίας και με ΠΑΣΟΚ. Τα δύο αυτά κόμματα, χρέωσαν επίσης την εταιρεία με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για την μεταφορά ψηφοφόρων τους, χωρίς αυτά να πληρωθούν ποτέ. Οι Διοικήσεις, που διορίζονταν από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, όχι μόνο δεν φρόντιζαν για την ανάπτυξη της εταιρείας αλλά η πολιτική τους ήταν η διαρκής απαξίωση και η πορεία προς την καταστροφή της εταιρείας. Χαρακτηριστικά το 2007, επί κυβερνήσεως Κ. Καραμανλή και με υπεύθυνο υπουργό τον Κ. Χατζηδάκη, τα 36 από τα 40 δρομολόγια του εξωτερικού ήταν ζημιογόνα π.χ. Αθήνα – Μόντρεαλ – Τορόντο ζημιά 12.870.881 ευρώ, Αθήνα – Ν. Υόρκη ζημιά 12.411.952 ευρώ, Αθήνα – Λονδίνο 9.608.968 ευρώ, Αθήνα – Θεσ/κη – Φρανκφούρτη 9.584.548 ευρώ, Αθήνα – Γιοχάνεσμπουργκ 4.978.191 ευρώ, Αθήνα – Παρίσι 4.927.144 ευρώ, Αθήνα – Μιλάνο 3.769.123 ευρώ, αλλά και οι πιο σημαντικές πτήσεις του εσωτερικού ήταν ζημιογόνες Αθήνα – Θεσ/κη 1.838.360 ευρώ, Αθήνα – Κέρκυρα 1.745.339 ευρώ, Αθήνα – Κως 637.406, Αθήνα – Ζάκυνθος 622.711 Αθήνα – Ρόδος 500.418, Αθήνα – Ηράκλειο 456.924 κ.ο.κ, (τα στοιχεία από το Υπουργείο Μεταφορών 17-09-2008 – την εποχή εκείνη δεν υπάρχουν ισολογισμοί της εταιρείας!). Για αυτήν την απίθανη κατάσταση δεν υπάρχουν ευθύνες για τη Διοίκηση και τον πολιτικό της προϊστάμενο, αλλά αυτό που έφταιγε ήταν ο Δημόσιος χαρακτήρας της εταιρείας που θάπρέπε, “εδώ και τώρα”, να ξεπουληθεί. Αυτό το τροπάριο επαναλαμβάνεται μονότονα και σε όλους τους τόνους από σχεδόν όλο το πολιτικό προσωπικό με πρώτα βιολιά τα παπαγαλάκια τους στα ΜΜΕ. Ήταν το θέατρο του παραλόγου, καλύτερα το κουκλοθέατρο, που τα νήματα από τις κούκλες, πολιτικοί και δημοσιογράφοι, τα κρατούσαν και τα κινούσαν οικονομικοί παράγοντες με πρωταγωνιστικό ρόλο την Aegean.

Μερικά χρόνια πριν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δέχεται καταγγελίες από αεροπορικές εταιρίες (μεταξύ των οποίων και η Aegean Airlines) σχετικά με παράνομες κρατικές ενισχύσεις που δόθηκαν στην Ολυμπιακή Αεροπορία το χρονικό διάστημα από το 1994 έως το 2004. Το θέμα πήγε πολλές φορές στις Βρυξέλλες, όπου στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού το 2008 διαπίστωσε ότι “η συνεχής ανοχή που επέδειξε το ελληνικό Δημόσιο προς την Ολυμπιακή Αεροπορία ως προς τις φορολογικές οφειλές και τις οφειλές κοινωνικής ασφάλισης προς το δημόσιο, οι οποίες εκτιμάται ότι ανέρχονται σε ύψος τουλάχιστον 590,4 εκατ. ευρώ, συνιστά παράνομη κρατική ενίσχυση προς την Ολυμπιακή Αεροπορία”.

Η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν καταδικαστική για την Ολυμπιακή Αεροπορία, καθώς θα έπρεπε να καταβάλλει 111 εκατομμύρια ευρώ στο ελληνικό κράτος και μάλιστα άμεσα εντός ολίγων μηνών. Ωστόσο, η δεινή οικονομική κατάσταση της εταιρίας δεν επέτρεπε κάτι τέτοιο οπότε η μοναδική, λύση ήταν να κηρύξει η εταιρία πτώχευση και να πουλήσει κάποια ή και όλα τα περιουσιακά της στοιχεία.

Τελικά, την Ολυμπιακή Αεροπορία την αγόρασε ο όμιλος επιχειρήσεων MIG (MARFIN Investment GROUP) του Ανδρέα Βγενόπουλου. Η συμφωνία εξαγοράς της Ολυμπιακής από την MIG υπογράφηκε στις 23 Μαρτίου του 2009, ενώ συμφωνήθηκε η MIG να αναλάβει τον πλήρη έλεγχο της εταιρίας από 1 Οκτωβρίου 2009. Με τίμημα 45.700.000 € για το πτητικό έργο (περιουσιακά στοιχεία της Πάνθεον) και 16.700.000 € για την τεχνική βάση (περιουσιακά στοιχεία του MRO). Τα περιουσιακά στοιχεία της ΟΛΥΜΠΙΑΚΗΣ, εκείνη την περίοδο, ξεπερνούσαν τα 250.000.000. Πρόταση της Aegean 170 εκατομμυρίων, απορρίπτεται γιατί η επιτροπή ανταγωνισμού της Ε.Ε δεν θα την έκανε δεκτή, λόγω δημιουργίας μονοπωλίου αερομεταφορών στον ελλαδικό χώρο.

Το 2013, κλείνει ο κύκλος με την εξαγορά, από την Aegean, της Olympic Air έναντι 72 εκατ. ευρώ, (περίπου 100 εκατομμύρια λιγότερα από όσα έδινε το 2009) η οποία έγινε αποδεκτή από τις Βρυξέλλες, καθώς η MIG γνωστοποίησε στην Κομισιόν την πρόθεσή της να κλείσει την αεροπορική εταιρεία, λόγω συσσωρευμένων ζημιών. Από τότε και μετά εγκαθιδρύεται το Ιδιωτικό μονοπώλιο και τα κέρδη της αλλά και η περιουσία της εκτοξεύονται.

H AEGEAN και η θυγατρική της, Olympic Air, μετέφεραν 15 εκατομμύρια επιβάτες το 2019. Το πρόγραμμα δρομολογίων για το 2020 υπολογίζονταν να καλύψει ένα δίκτυο 155 προορισμών, 124 εξωτερικού και 31 εσωτερικού σε 44 χώρες. Έως το τέλος του έτους οι πτήσεις θα πραγματοποιούνταν με 65 αεροσκάφη, συμπεριλαμβανόμενων και των πρώτων 6 Airbus της οικογένειας A320/321neo που αναμένονται κατά το πρώτο εξάμηνο καθιστώντας το στόλο της έναν από τους νεότερους στην Ευρώπη. Η AEGEAN είναι μέλος της μεγαλύτερης παγκόσμιας αεροπορικής συμμαχίας, της STARALLIANCE. Η εταιρεία βραβεύτηκε για ένατη συνεχή χρονιά και δέκατη φορά, τα τελευταία 11 χρόνια, ως η καλύτερη περιφερειακή αεροπορική εταιρεία στην Ευρώπη για το 2019, από τα Skytrax World Airline Awards.

Και τώρα ποιο είναι το μέλλον;

Η περιουσία και τα τεράστια κέρδη που αποκτήθηκαν, με αυτόν τον τρόπο, πληρωμένα από τον ελληνικό λαό και εκμεταλλευόμενη το προστατευόμενο από ελληνικό κράτος και Ε.Ε μονοπώλιό της, θέλουν να τα διατηρήσουν άθικτα και το τεράστιο κόστος να το πληρώσει και πάλι ο ελληνικός λαός. Οι 3.000 περίπου εργαζόμενοι στην εταιρεία, που με την εκμετάλλευση της εργατικής τους δύναμης, συσσώρευσαν τον πλούτο στην εταιρεία τώρα πετιούνται σαν στημένες λεμονόκουπες στην ανεργία.

Αν η κυβέρνηση της Ν.Δ. με πρωθυπουργό τον Κ. Καραμανλή και με υπεύθυνο υπουργό τον Κ. Χατζηδάκη το 2008-2009, έκλεισαν την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ ξεπουλώντας την και ανοίγοντας το δρόμο στη δημιουργία του μονοπωλίου της Aegean, τώρα είναι πάλι η κυβέρνηση της Ν.Δ με πρωθυπουργό τον Κ. Μητσοτάκη και υπουργό πάλι τον Κ. Χατζηδάκη, που ετοιμάζεται να βάλει πλάτη, με τα λεφτά του εργαζόμενου λαού, για την διατήρηση των κερδών της Aegean.

Το εργατικό κίνημα και ο ελληνικός λαός που πληρώνουν και τα βάρη της περιόδου των κερδών και τις ζημιές της περιόδου των μειωμένων κερδών, πρέπει να αντιδράσουν. Καμιά θυσία για το κεφάλαιο. Άμεση εθνικοποίηση χωρίς αποζημίωση και κάτω από εργατικό έλεγχο της εταιρίας με διασφάλιση των θέσεων εργασίας και πληρωμή των χρεών από τα κέρδη που αποκόμισαν τα αφεντικά την προηγούμενη περίοδο.

Πηγή φωτογραφίας: Του Aldo Bidini – Gallery page https://www.jetphotos.com/photo/6346134Photo https://cdn.jetphotos.com/full/2/86287_1220089107.jpg, GFDL 1.2, Σύνδεσμος